Spekslagerij
ADR. APPELS
Antoon Hunninks LEVERPASTEI,
Wed. W. G. Vaags
Kfuidenieiswofen en Comestibles,
Rechtstreeks
DË TOEKOMST.
Limonades, Kwast eo Grenadine,
BIER
B B
ILLES OP DE FIETS!
A. Gloudemans
Let even op
mblahkb*
Jachtbenoodigdheden enz. enz.
J I, MRS A MOS,
LANDBOUW
Advertentiën.
fijne vleesch waren
ABB. APPELS-
Wederom ontvangen:
Gez. Zijlmans.
Katösa en Branders.
Reclame.
Lampen en Ganglantarens
MINERAALFABRIEK.
G. v. d. Heijden Czn.
Antoon Gloudemans.
HANGLAMPEN
Nieuwe Poets-Olie
1J' CffiOlIEOUBJlS.
JliA-URHPlH en MIKA-GUISH.
Huishoudelijke Artikelen
Het beste, mooiste en bil-
lijkste Drukwerk bekomt
men bij de W aalwijksche
Stoomdrukkerij
Zoogenaamde aardappelmest.
en
van
waalwijk. -
Machinale Uitsnijderij met dc
wereldberoemde van Berkels
snijmachine.
P.S. Dagelijks eerste kwaliteit
varkens vleesch.
IJzerwareD, Gereed chappen.
Waalwijk. Haven.
Voordeehgst adres voor Huishoudelijke
Artikelen.
Geslagen en gegoten Fornuizen,
Petroleum Kooktoestellen. Uit
sluitend prima qualiteit tegen zeer
lage prijzen.
MANGELS EN AVASCI1MAC01NES.
Spuitwater op siphons.
Agentschap van de „PHOENIX", bekend
als le klasse Bierbrouwerij.
Gerste, dubbel Gerste, Lager, Oud
Bruin, Pilsener enz.
Wie voor zaken of voor plezier
een fiets moet en wil berijden,
gaat eerst naar den
Waalwijkschen Rijwielhandel
Vraagt prospectus en inlichtingen.
Pluto-, Eenhoorn-, Cito— en
Vesta Rijwielen.
Tevens alle Rijwielonderdeelen.
En OPRUIMING van
Rij wielen-Onderdee1 en.
lantaarn en corbiet.
Water-, Gas—, en Electrische
geleidingen.
Koper-, Lood-, en Zinkwerken.
Mastikedaken, enz-
Jezuïet, te Keulen gestorven, uitgedragen
naar de kloosterkerk der Kartuizers, die
het zich eene eer rekenden den doode
een rustplaats tusschen de graven hunner
eigen broeders af te staan.
Deze beproevingen verminderden den
moed der overgeblevenen nietlangza
merhand vereenigden zij zich weer,
nieuwelingen sloten zich bij hen aan en
in Maart 1545 kon Canisius zelfs mélden
dat hij bij de Dominikanen-kerk een
ander huis, ruimer dan het vorige, had
gehuurd. En toch zouden ook de laat
ste overblijfselen der Keulsche stichting
naar elders zijn overgebracht, als Pater
Bobadilla, die in Februari 1 545 even
Keulen aandeed, zijn zienswijze hadde
doorgezet. Maar de universiteit stelde
al te hoogen prijs op het bezi^van een
Canisius onder hare studenten, om niet
alle moeite aan te wenden voor zijn
behoud. Blanckfort en de geheele theo
logische faculteit smeekten Bobadilla
dringend haar den veelbelovenden jon
geling toch eenige jaren te laten. Zij
slaagden en verleenden, om de buiten
gewone verwachtingen, die zijn geleerd
heid wekte, in afwijking van de anders
gevolgde gewoonte en met dispensatie
voor een leeftijd, aan Canisius den 26
Juni 1545 den graad van baccalaureus
biblicus deze titel gaf hem het recht
tot het houden van theologische voor
drachten.
't Duurde echter niet lang, of Canisius
werd door het vertrouwen dat hij steeds
in ruimer mate bij geestelijkheid en re
geering genoot, telkens gedwongen voor
langer of korter tijd van Keulen afwezig
te zijn. In 't begin van 1 547 verliet hij
de stad voor goed om bij keizer en
nuntius de zaak des geloofs te beplei
ten. Toch vergat hij de vrienden te
Keulen niet, evenmin als hij zelf er werd
vergeten vooral de naam van Baard
wijk komt herhaaldelijk in zijn brieven
van dien tijd voor. Welk een eerbied
spreekt er uit het volgend schrijven van
Canisius van 30 April 1551 1 't Is gericht
aan zekeren Georgius, een huisgenoot
van Heerl.
>Zoo ver in 't kort over de studie
(der theologie)wat daarover nog meer
zou te zeggen zijn, houdt u, zoo ver
trouw ik, uw vriendelijke en ervaren
gastheer, de licentiaat, dag aan dag
voor oogen. Alleen reeds om zijn
leeftijd en zijn langdurige ondervinding
zou ik aan zijn getuigenis het volste
vertrouwen schenken, afgezien nog van
zijn rechtschapenheid, die bij hem met
geleerdheid samengaat. Gij zult mij een
aangenamen dienst bewijzen, zoo ge den
eerbiedwaardigen grijsaard en al zijn
huisgenooten mijne groeten overbrengt;
ik reken mij verplicht voor hem alle
goed in Christus af te bidden, daar hij
mij vele jaren lang met weldaden heeft
overladen.* Latei nog verheugt Cani
sius zich over het bericht dat zijn ziels
geliefde halve broeder Diederik bij Baard
wijk zal komen inwonen, een beter tehuis
kende hij te Keulen zeker niet.
Van den anderen kant ging er bijna
geen schrijven van Kessel naar Ignatius
te Rome of naar Canisius in Zuid-Duitsch-
land en Oostenrijk, waarin niet de
vriendelijke groet van den licentiaat
Andreas stond vermeld. En bij woorden
alleen liet deze het niet. Geen trouwer
ijveraar voor een Jezuïeten-college te
Keulen dan hij. In 1553, den 27 April,
schreef Canisius aan den toen bijna 80
jarigen grijsaard om in die zaak zijn
hulp te vragen. Wel mocht Baardwijk
het aantal Jezuïeten onder Kessels lei
ding voortdurend zien aangroeien, wel
mocht hij menigen leerling uit zijn huis
Canisius voorbeeld zien volgen, maar de
vervulling van zijn hartewensch, de
stichting van een College, scheen telkens
terug te wijken in de nevelige toekomst.
Wat moet het dus een zonnige dag ge
weest zijn voor den grijzen afgeleefden
kanunnik van St. Gereon, toen Kessel
hem eenige weken voor zijn dood de
blijde tijding bracht, dat Ignatius het
verlangen der Keulenaars had ingewil
ligd en eer de zomer ten einde liep de
leeraren voor het te stichten college
zouden aankomen. Baardwijk mocht zijn
»nuuc dimittis* jubelen, maar de lang
verwachten niet aanschouwen. Toen zij
den 22 Juni Keulen bereikten, had de
vrome Baardwijk reeds de oogen geslo
ten. »Den 10 Mei 1556*, zoo staat in
het Dekanaatsboek opgeteekend, »stierf
Heer Andreas Bartwichius, een uitstekend
en degelijk vroom man, licentiaat in de
theologie en kanunnik van St. Gereon,
het sieraad, de steun en de allervoor
treffelijkste beschermer dezer faculteit.4
Zestien jaren voor zijn dood in Nov.
1 540 had hij aan zijn dierbaar Montaner-
college een studiebeurs gesticht. Maar
veel meer dan deze stoffelijke weldaad
heeft de hartelijke genegenheid, die hij
aan onzen zaligen Canisius en zijne me
debroeders betoonde, er toe bijgedragen
om zijn naam te bewaren voor de ver
getelheid.
L. VAN MIERT, S. J.
Een merkwaardig geval te Gorinehem.
Wij publiceeren het volgende geval om
dat wij denken dat het voor vele personen
te Waalwijk die aan dezelfde kwaal lijden,
van belang kan zijn
Mejuffrouw L. van Wijk, wonende Tuin
straat 440 te Gorinehem, deelt ons mede
Hel is reeds ongeveer twaalfmaanden, dat
ik door een nierkwaal ben aangetast, waar
door ik onophoudelijk verschrikkelijke pijuen
beneden in den rug had. Het was ver
bazend lastig bij mijn werk, daar ik haast
niet bukken kon. Dag en nacht gevoelde
ik mij afgemat en vermoeid, doch 's mór-
g?ns bij het opstaan was het 't ergste,
daar ik vanwege dc pijn bijna niet slapen
kon. De urine was steeds troebel en met
een zanderig bezinksel en enkels opgezwol
len. Ik had veel schemeringen voor de
oogen en duizelingen en gevoelde me erg
mismoedig, toen ik op aanraden van een
kennis FOSTERS RUGPIJN NIEREN
PILLEN be«on te gebruiken. Dit genees
middel bracht een algeheele ommekeer bij
mij teweeg. Een enkele doos daarvan gaf
me een buitengewone verlichting. De pijn
verdween en mijn geheele grstel whs als
't ware, opgefrischt. Gaarne zal ik dit af
doende middel aanbevelen.
Ik ondergeteekendr verklaar dat hel boven
staande waar is en machtig U bet publiek
te maken op elke wijze die U goeddunkt.
De ziekte der nieren zijn te racer ernstig
en ellendig, daar zij niet begrepen worden;
het is slechts aan weinig menschen bekend
wat de nieren zijn, waar zij zich bevinden
en wat hun werking is. Bijgevolg wanneer
zich een teeken van nierziekte voordoet zoo
als rugpijn, troebel water, gezwollen voeten
on handen, blazen onder de oogen enz.
wordt dit zeer dikwijls voor een andere
kwaal gehouden wat intusschen dc nierziek -
te tijd geeft zich te ontwikkelen in rheu-
raatiek, waterzucht, suikerziekte, eiwitver-
lies enz.
Verzeker U dat men U de echte Foster's
Pillen geeft, dezelfde die Mejuffrouw van
WIJK gehad heeft. Wij waarschuwen
tegen namaak en maken koopers erop attent,
dat op iedere doos de handteekening van
James Foster voorkomt. Zij zijn te Waalwijk
verkrijgbaar bij de firma Wed. Orie-Du-
mouliu, Markt. Toezending i^schiedt franco
na ontvangst van postwissel af 1,75 voor één
of f10 voor zes doozen.
Ik was onlangs in het magazijn van een
handelaar in meststoffen, om eenige bijzon
derheden le bespreken, omtrent de levering
van het superphosphaat, het chilisalpeter en
de patentkuli, welke die handelaar dit voor
jaar aangenomen heeft te leveren aan de
Landbouwvereeniging, waarvan ik de com
missaris ben, toen er juist een boertje bin
nenkwam, dat den koopman vroeg om een
zak aardappelmest.
Aardappelmest vertil me eens, wat is
dat? Daar heb ik nog nooit vau gehoord.
zei ik.
Dat komt zeker, omdat mijnheer geen
boer en niets van den landbouw kent, ant
woordde het boertje, maar wij weten het i
wel, niet waar,koopman Dat kan best
waar zijn," hernam ik, „maar een mensch
is nooit te oud om te leerenvertel mij
het nu maar eens, dan weet ik het ook."
Aardappelmest is mest voor de
aardappels zei de man, laadde den zak,
dien de koopman hem intusschen gegeven
had, op zijn kar, zei goeden dag en voort
reed hij met zijn zak met aardappelmest.
Daar stond ik. Gelukkig was de koopman
er nog, die mij kon inlichten. Ja,
zei de man wat zal ik er van zeggen.
Sommige boeren willen dat nu eenmaal. Ze
willen aardappelmest, en roggemest en knol-
lenmest en zoo almeer. Als ik het niet
lever, dan halen zr het bij een ander. Dus
ik verkoop het ook. En wat het is Wel,
hst is zuiver spul, geen bedrog. Er i9 Guano
in eu wat Kainiet en wat super, misschien
ook nog wel wat ammoniak, dat kan ik zoo
precies niet zeggen, „maar dat koopen ze
dan toch feel te duur en daarenboven
Ja, ik weet het wel, ze deden beter
met gewoonweg Kalizouten, super en chili
of ammoniak te nemen, maar ze zijn er nu
eenmaal bij opgegroeid.
Juist, „ze zijn er nu eenmaal bij opge
groeid/' dat is het ware woord. Gelukkig,
dat het aantal landbouwers vermindert, die
naar aardappelmest en dergelijke bereidde
mengsels vragen. De verstandige landbou
wer koopt geen aardappelmest, roggemest
enz., doch hij bestelt Kalimest, stikstofmest
en phosphorzuurmest van het eene meer, van
het andere minder, naar gelang de vrucht
en den toestand van het land. Inplaats
van aardappelmest neemt hij dus patent kali,
ammoniak, of chili en super. Vooral het
eerste kan op aardappels niet gemist worden,
zeker niet op lichtere gronden. Dat is voor
en na door proeven bewezen. Zoo lezen we
b.v. naar aanleiding vau een proefveld in
1904: „Da kalihoudende meststof (patent-
kali) heeft echter uitstekende resultaten ge
geven.
In het geheel, zijn n 1. op 8 Are 669
K.G. aardappelen meer geoogst als gevolg
van het gebruik van patentkali. Wanueer
we de waarde van deze aardappelen gemid
deld schatten op 2 cent per K G. dan kos
ten ze samen dus f 13,88. De hoeveelheid
van de kalimest, die we gebruikt hebben,
is 24 K G. vertegenwoordigende ee.n waarde
van ongeveer fl 1 68. Kr is dus per are
een winst gemankt ten gevulg? van de kali-
bemesting van fl 13,38fl 1 68 d.i. fi 11,70
en per II. A. berekend zou liet dus worden
pl. m. fl 146." Ziedaar wat de rijksland-
bouwleeraar en de proefuemer berekenen
naar aanleiding van h t gebruik van patent-
kali op aardappelen. Als er dus sprake van
aardappelenmcst. zou zij", dan konden we
geen andere ui'-stslof dien naam met meer
recht geven dan „de patentkali."
De Beteekenis van liet Kunstmatige Broeden
voor den Landbouw
Beveelr men den landbouwers het kunst
matige broeden aan als de eenige juiste op
lossing, om de. hoenders naar believen te
kunnen produceeien en gezonde waar naar
eigen keuze te krijgen, dan ontmoet men
bij de meesten tegenstand. Gewoonlijk heeft
niemand lust om zich met zoo'n gecompli
ceerd ding als een broedmachine af te geven,
of als er zich in de familie nog iemand
bevindt, die het zou durven wagen, dan ont
breekt de liid er toe, zelden komt het uir,
en zoo is de wensch, den landbouwers aan
leiding te geven, zelfs, zoo mogelijk, hun
inkomsten te. vermeerderen, tot heden toe
een vrome wensch gebleven. Niet alleen
echter behoort er lust en tijd loe, een broed
machine behoorlijk te doen functioneeren,
doch ook een geschikt lokaal. Toch meen
ik ondanks alles te mogen beweren, dat er
een oplossing is voor deze vraag en nat het
kunstmatig broeden en de landbouv samen
kunnen gaan, en dat dit doel is le bereiken
langs twee wegen of door individueel bf
door gemeenschappelijk bedrijf. In beide
gevallen is het evenwel een eerste vcreischte,
dat de lust er toe aanwezig is, dat de ma
chine op de goede plaats staat en uitstekend
bediend wordt.
a. Het individueel bedrijf. Er zijn onder
de landbouwers werkelijk wel hier en daar
enkelen, die, ingelicht door landbouwkundi
gen en door vakliteratuur, het houden van
pluimvee tot een werkelijke tak bij de land
bouwkundige veehouderij willen aantrekken
en daardoor ook voor de kunstmatige teelt
zijn te vinden. Koopt een zoodanig geschikt
persoon nu een goed werkende machine, dan
rijst natuurlijk de vraag, hoe groot bij deze
moet nemen. Al naar hij een besluit neemt,
zal hij later ook opereeren. Op grond van
ren werkelijke ondersteuning van de gezonde
tei lt zou ik h°m willen raden, altijd een
groutere machine te koopen dit stelt hem
in staat, niet alleen voor zich zelf doch ook
vuor anderen eieren uit te broeden, wijl liet
hem dan niet aan plaats ontbreekt.
Hier en daar in Zwitserland vindt men
reeds dergelijke inrichtingen, waar met ter-
schillende machines voor rekening van ande
ren eieren worden uitgebroed. De leveran
cier betaalt een inleggeld van pl.m. 5 cent
per ei en voor ieder gezond kuiken op den
2en dag na de geboorte pl m. 5 cent voor
50 stuks of meer, pijn. 7'/s ceut voor 20
49 en pl.m, 10 cent voor 119 stuks.
Voor eieren van dwerghoenders enz. bedraagt
het inleggeld pl.m. 2*/j cent per stuk. De
op den 5en dag als onbevrucht bevonden
eieren zijn voor den kweeker. Een vermin
dering in den prijs voor het uitbroeden is
gerechtigd, daar op veel eenvoudiger wijze
één groote hoeveelheid dau meerdere kleine
bediend kan worden.
b. Het gemeenschappelijk bedrijf. Meer
malen is reeds elders door ornithologische
vereenigingen in gemeenschap een broedma
chine aangekocht, om haar leden gelegenheid
!e geven, onafhankelijk van deu lust tot
broeden bij de hoenders, zoo vroeg mogelijk
broedsel te hebben. Het is hier meer een
tegemoetkoming van de vereeniging aan haar
leden, om hun iets nieuws te bieden, dan
wel handel. En toch zou dit m.i. de een
voudigste en tevens goedkoopste manier zijn,
om de teelt met voortdurend succes te onder
steunen, want niet alleen ornithologische,
doch speciaal landbouwkundige. veieenigiDgun
zouden in gemeenschap kunnen handelen en
door aankoop van een goed werkende broed
machine (of zelfs meerdere als de ruimte er
zich toe leent) haar behoefte aan jonge hoen
ders aldus zelf kunnen produceeren
Iedereen is juist niet geschikt om een
machine goed te bedienen, niet ieder kan
ook over deu noodigen tijd beschikken,
doch onder een groot aantal personen is er
allicht één, die er tijd, lust en geschiktheid
voor heeft.
De schadeloosstelling voor het broeden is
groot genoeg, om den kweeker met zijn
rekening te. doen uitkomen, terwijl het voor
de leverancier van belang is, eieren van ech
ten stam en goed bevrucht af te staan.
Want hoe beter de bevruchting, des te meer
jongen er komen, des te goedkooper de kui
kens zullen zijn. Voor den enkelen land
bouwer is het echter zeer gemakkelijk, want
hij geniet daardoor de voordeden eener
machine, zonder er een te moeten koopen,
krijgt kuikens naat eige.u keuze en op een
tijd, dat het werk niet toelaat zich met de
teelt bezig te houden.
Evenals het vereenigen van de landbou
wers aan deu enkelen landbouwer steeds
grootere voordeden biedt en de algemeene.
belangstelling opwekt en onderhoudt, eveuzoo
wordt ook hier door het gemeenschappelijk
aankoopen van een goede broedmachine en
door een zaakkundige bediening op deze
soort van teelt, als mede op het houden van
vau pluimvee meer de aandacht gevestigd,
zoowel in het belang van den een als van
den ander.
Op deze wijze ingericht en georganiseerd
zal, dunkt ons, het kunitraatig broeden een'
voortdurenden, heilzamen en zelfs belangrij
ken invloed kunnen uitoefenen op het hou
den van pluimvee.
»IM'" 11 -'.bi i iwa n^ii ii
Voor de vele en hartelijke bewijzen van
belangstelling bij gelegenheid onzer 25-jarige
echt vereeniging ondervonden, betuigen wij
onzeD hartelijken dank.
GÉRAltD DE ROOIJ.
MARIE DE ROOIJ-
Pennt.vgs.
Prijscourant
per ons.
Gerookt vleesch
20
Gerookte ham
16
Gekookte ham
20
Saucise de Boulogne
20
Cervelaat worst (prima)
22
Tongenworst
16
Bloedworst
6
Ontbijt spek (doorregen) zeer
lekker 11
Blokworsl
14
Leverworst I
10
Leverworst II
8
Boterhamworst I
12
Boterhamworst II
10
Gekookt gerookte ossentong
40
Gekooktgerookte varkeitong (zeer liju) 30
Gerookt varkenshaas
18
per pond.
Rolham
65
Spieren gerookt vleesch
90
Rolpens
60
Knakworst per paar
20
Metworst (om te koken)
50
Varkensrib (gerookt)
65
iLmburgersrib
75
Hoofdkaas
25
Beleefd aanbevelend
20 en 25 cent per blikje,
Ontvangen Zeer mooie
in de nieuwste modellen.
O-
O
O
ft—
de Nieuwe zeer gunstig bekende
Merk „Molen".
En verder
Prima Kookerwten h 16 ets. per Liter.
Groene Erwten h 12 ets. per Liter.
Capucijners h 14-20-25 ets. per Liter.
Bruine boonen 10-14-16 ets.
Nieuwe Vijgen ]1 en 18 ets. per pond.
ALLE
Minzaam aanbevelend,
(dus geen tusschen persoon) wordt door de
Nationale Crediet- en Hypotheek
bank gevestigd Goudscheuingel 51 te
Rotterdam Kapitaal verstrekt onder
strenge geheimhouding zonder Levenwer-
zekering op één borg, huizen, land of
verderen waarborg. Korte en lange ter
mijnen. Billijke voorwaarden. Voor verdere
inlichtingen zich per brief of persoonlijk
te melden.
Naar de laatste eischen des tijds ingerichte
Levering van zeer fijue
Steeds voorradig alle soorten
Verkrijgbaar op heele en halve flesschen
en ook per fust.
Beleefd aanbevelend,
VAN
STATIONSSTRAAT. WAALWIJK
alwaar men ten allen tijde fietsen
kan bekomen vanaf f 40 enhooger,
alles onder garantie.
Agent van de gerenommeerde Machine-,
Rijwiel- en Autoinobielemfabriek SIMPLEX.
Deze van ouds bekende, goed loopende
mach nes zijn bij mij tegen zeer voordeelige
condiiets op afbetaling verkrijgbaar.
Verder verkrijgbaar alles onder garantie
Speciale Reparatieinrichting van Rijwielen
enz. Attesten van tevredenheid over mijne
inrichting ter inzage.
GROOTE VOORRAAD:
Gloeikousjes, Lampenkappen en
verder alles wat tot het Gas- en
Waterleidingvak behoort, in alle
soorten en aan scherp con-
curreerende prijzen.
Mij in ieders gunst aanbevelend.
ONTVANGEN een mooie sorteering
aan elk aannemelijk bod.
Het beste adres voor
voor ZILVER en NIKKEL, wonderschoon
en ving, die het eens heeft geprobeert blijft
Alle mogelijke soorteu
Het beste adres voor het leggen van
Mij beleefd aanbevelend,
WAALWIJK.