Nummer 41.
Zondas 20 Mei L906.
29e Jaargang,
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
waarin opgenomen DE 1T00BDBRABANTSCHE POST.
Eerste Blad.
HEI KiESRECHTVRAAGSTUK,
DE KUNSTRIJDER.
ANTOON T IEL EN,
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen
BEKENDMAKING.
Uitgever:
FEUILLETON.
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden
Uitgever.
den
WAALWIJK. Telefoonnummer 38.
Advkrtentikn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Adverteutiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2inaal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels eu
advertenties bij abonnement worden speciele zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
VI.
De laatste vraag- van den in ons eerste
artikel opgezetten leiddraad luidde»Zijn
de katholieken voor of tegen evenredige
vertegenwoordiging Uit onze vorige
artikelen heelt de lezer met alle beslist
heid kunnen opmaken, dat wij zijn voor
evenredige vertegenwoordiging, ja, wij
zouden ons, hoe ver we overigens ook
in de kiesrechtquaestie van het blad af-
CRIMINAAL-NOVELLE.
(10)
NAAR HET DUITSCH
J. M. S.
VI.
staan, direct aan de zijde van de »Eem-
bode" scharen en dus zijn tegen elke
uitbreiding van het kiesrecht, indien deze
niet gepaard ging met invoering
van het evenredigheidsstelsel- »Is dit dan
zóó aanbevelenswaardig zullen enkele
lezers wellicht vragen. »En zijn er dan
onder ons, katholieken, geen tegenstan
ders van het proportioneele kiesrecht
Wel zeker zullen er onder ons nog
wel tegenstanders gevonden worden van
dit stelsel, al was het alleen maar, om
dat bij invoering Noord-Brabant en Lim
burg minder katholieke afgevaardigden
naar den Haag zullen zenden dan nu.
Zelfs de Belgische staatsman Charles
Woeste heeft de E. V. bestreden, nog
wel op grond van de katholieke
beginselen. Deze willen we echter bij de
behandeling van deze materie liefst bui
ten bespreking laten. Immers, waar de
heer Alb. v d. Kallen in het tijdschrift
»Van onzen Tijd" vóór eenige jaren dit
stelsel juist »onder de bescherming van
het roomsche beginsel" wilde plaatsen
daar lijkt het, met deze gladweg tegen
over elkander staande meeningen, wel
wat al te dol, nog veel woorden te wij
den aan E. V. en het katholiek beginsel.
Te meer wenschen wij ons van princi-
pieële beschouwingen in dezen te ont
houden, daar eene nationale zaakgelijk
E. V. er eene bij uitstek is, niet in ge
vaar gebracht mag worden, door ook
hier weer als met de haren hec katho
lieke beginsel er bij te halen of dit stel
sel te plaatsen »onder bescherming van
het roomsche beginsel". Dit zou in een
land als het onze al een zeer ontactische
propaganda zijn.
Laat het onzen lezers genoeg zijn te
weten, dat E. V. eene geheel »vrije
quaestie" is, wier beschouwing volkomen
voor ons open staat.
En thans de vraag »Is dit stelsel dan
zoo aanbevelenswaardig j
Laten wij het eerst eens even in 't
kort aan u voorstellen.
Bij invoering van dit stelsel wordt er
allereerst een z. g. quorum vastgesteld,
d. i. het vereischte aantal stemmen voor
één zetel. De hoegrootheid van dit getal
»Wat dat andere punt betreft/' ging de
baron voort, „wat u weiischt. Ik zal u geen
banden aanleggen, veel minder als een offer
beschouwen."
„Dan heb ik nog een verzoek aan h te
doen."
„Ik hoop, dat ik er aan voldoen kan."
„Dat ongelukkige meisje, dat u toen iu
mijn kamer aantrof, is bij een vriendin van
mij, ik zou het echter gaarne bij mij ne
men en er voor willen zorgen."
De baron trok de wenkbrauwen le zamen
spoedig echter hernam zijn gelaat de gewone
uitdrukking en zei hij „Is het anders niet,
dan wil ik gaarne toestaan. Het was toch
al te erg, als ik u uw eerste verzoek reeds
moest weigeren."
Met de belofte, binnen een half uur te-
rug te zijn, om zijne bruid naar het stad
huis te vergezellen, nam de baron afscheid.
Hij begaf zich direct naar bet kantoor
van den koopman, die bij zijn binnentre
den nieuwsgierig opstond.
„Nu, hoe staat het?"
„Goed, Leg uw peu maar weg en steek
u in gala."
Een vreugdestraal glom in de oogen van
den koopman.
<irlk zie, dat ge met de vrouwen weet om
te gaan."
Zelfbewust voegde hij hieraan toe Maar
ik heb ook heel wat in uw belang gedaan
Een uur later reed een elegante equipage
voor. Ileinecke en het bruidspaar stegen in
en voort ging het naar het stadhuis.
VII.
Het was nacht. Heinecke bevond zich
alleen in zijn kamer. Hij kon met de re-
sultaten van den dag tevreden zijn. Uit
vreugde, dat de afkondiging der huwelijks
geboden reeds aangeplakt waren, had hij er
in toegestemd Zenobia in zijn huis op te
nemen. Het ongelukkige kind was dan ook
reeds in haar nieuwe tehuis.
Toch zag de koopman er niet uit, als
waren al zijn zorgen verdweDen. Had tot
nu toe de vrees voor de ontdekking van
zijn misdaad elke andere gedachte verre van
hem gehouden, thans begon zijn geweten te
wtrken. De met een groene kap versierde
lamp verlichtte de kamer slechts spaarzaam.
Diep in zich ztlven verzonken zat Ileinecke
in zijn leunstoel. Voortdurend zweefde hem
de gestalte van den verslageue voor den
geest's nachts werd hij vaak met een lui
den schreeuw wakker, wilde eene denkbeel
dige gestalte van zijn borst weren. Het
angstzweet parelde hem dan op zijn voor
hoofd woest uitpuilend staarden zijne oo
gen dan in de met geesten gevulde ruimte.
„Och hoe anders had het kuunen zijn
als hij maar die ongelukkige daad niet ver
richt had I"
Wellicht ware Peter Ilohmann tevreden
geweest, als hij na de wetenschap van zijn
verloren kapitaal, weer als compagnon in de
Firma had kunnen treden. De vreugde van
het weerzien van zijn kind zou hem scha
deloos gesteld hebben voor het verlies van
aooo 2 en de
blooó zetel. Eenvoudig,
moet natuurlijk naar billijkheid bepaald
worden. Vervolgens zal.de indeeling in
kiesdistricten gewijzigd dienen te worden.
Vooral dient hierbij vermeden te wor
den het vormen van te kleine districten,
daar deze de uitwerking der E. V. be
derven, het bewijs hiervoor zoo straks.
Zeg nu, dat ons land verdeeld is in
tien districten, welke elke tien atgevaar
digden benoemen.
In een dezer districten zijn nu b. v.
33.000 katholieke stemmen uitgebracht;
25.000 liberale; 16.500 anti revolution-
naire en 9000 socialistische, den aard
der stemmen leert men natuurlijk kennen,
door de respectieve candidaten.
Zeg nu, dat het quorum 8000 is, (wij
noemen slechts een getal), dan leert ons
eene eenvoudige berekening, dat de
katholieken in dat district4 zetels
krijgende liberalen -g— 3 zetels
de anti-revolutionnairen 1°'000
socialisten
niet waar?
Zooals U ziet, worden bij E. V. ook
candidaten gesteld. Wie dient nu die
candidatenlijst op te maken De kies-
vereeniging natuurlijken niet, zooals
nog vaak in België plaats heeft, een
clubje van belanghebbenden.
Zooals nu in dat eene district, gaat het
ook in de andere districten. Elke partij
krijgt dus zoodoende het aantal zetels
naar evenredigheid van het aantal stem
men, dat op haar candidaten is uitge
bracht, m. a. w. naar haar getal sterkte-
En ziedaar in 't kort, de werking van
E. V. in de practijk.
De ongerijmdheden van het meerder
heidsstelsel, waarbij b. v. in de hoofdstad
candidaten gekozen werden met nog
geen 2500 stemmen, terwijl Engels in
Enschede met zijn 6000 stemmen nog
niet gekozen was, zijn dan uit; dan heeft
elke gekozen candidaat hetzelfde ver
eischte aantal stemmen en komen ook
de stemmen der minderheid tot haar
recht.
Hiervoor is echter noodig, dat men
zorge voor niet te kleine districten, daar
deze, zooals reeds boven opgemerkt, de
uitwerking der E. V. bederven-
Kleine districten toch geven aan de
sterkste groep een voorsprong of dwin
gen de kleinere groepen tot bondge
nootschappen of coalitie'*, vat juist door
E. V. moet voorkomen worden. Immers,
daar de E- V. elke partij bedeelt vol
gens hare getalsterkte, kan elke partij
zelfstandig optreden, behoeft zij niet
meer afhankelijk te zijn van anderer
steun, noch op hare beurt steun te
schenken aan candidaten en partijen,
die zij nu ter wille van haar eigen can
didaten moet steunen. Kortom, de E. V.
is de rechtvaardigheid zelf in cijfers om
gezet. Dit moge ook nog uit het vol
gende blijken.
Het kan gebeuren, dat een candidaat
wel het vereischte aantal stemmen krijgt,
doch minder dan zijne voorgangers op
de lijst ot een zijner tegenstanders. Hij
is dan niet gekozen, wel die anderen,
doch die stemmen zijn niet, zooals nu,
verloren. Hij blijft dan op de lijst staan
en komt er in zijn district een tusschen-
tijdsche vacature van ziine kleur, dan
neemt hij zonder meer den vacanten
zetel in voor den overblijvenden duur
der wetgevende periode.
Nu is hier één bezwaar aan verbonden,
n.l. als de gekozene eener partij uitvalt
door zijne benoeming tot een bezoldigd
staatsambt. Hij is dan verkiesbaarin
dit geval kan hij derhalve niet door zijn
aangewezen plaatsvervanger opgevolgd
worden. Er moet dus dan eene tus-
schentijdsche verkiezing plaats hebben
en.... die kent het evenredigheidsstelsel
niet. Hoe dan
Bij de Grondwetsherziening kan hierin
voorzien worden door art. 96 te wijzigen.
Het Handelsblad^.?» Maart 1901) meen
de echter, dat het zonder dit wel ging,
door n.l. öf deze persoon >herkiesbaar«
te stellen bij de eerstvolgende algemeene
verkiezing öf door in dit geval bij uit
zondering eene gewone stemming in het
district te houden, zoodat dan weder bij
meerderheid van stemmen in de vacature
voorzien werd.
In het rapport over het kiesrecht
zijn geld. In plaats van dit alles had echter
Heinecke den vermoorde uog van diefstal
beschuldigd in tegenwoordigheid van zijn
kind. Hoe laag was hij gezonken
Hij gruwde van zich zeiven.
Bij het ininste geruisch beefde de koop
man zichtbaar.
Daaibij kwam, dat hij noodzakelijk werk
er van moest maken, om het lijk te be
graven.
Met geweld richtte hij zich op, verliet zijn
kamer, nam een lautaaru en eeu houweel
mei een spade bij zich.
Wijl het reeds na middernacht was,
meende de koopman er van verzekerd te
zijn, dat niemand hem bemerken zou.
Heel stil daalde hij de keldertrap sf.
Over al zijne leden bevend, opende hij de
ijzeren deur en betrad het kleine vertrekje,
waar het lag. Toen hij in de strakke ge
broken oogen van zijn voormaligen vriend
keek, sprong hij ontzet terug; het was hem
of de levenlooze gestalte zich bewoog en
trachtte zich op te richten. Het koude
angstzweet droppelde den moordenaar op
het voorhoofd.
II ij moest een oogen blik steun zoeken
tegen den muur, toen greep hij krampachtig
een breekijzer vast en begon de groote vloer
tegels uit te breken, die den vloer bedekten.
Met koortsachtigen haast begon hij nu
een gat te graven eu zou juist het lijk er
in leggen toen hij zachte schreden in de gang
vernam.
Hij hield zijn adem in. Zou hem iemand
bespied hebben? Hij luisterde scherp toe,
maar alles was stil, doodstil, als zoo even.
Hij ging dan ook weer voort. Eer hij
echter het lijk begroef, ontkleedde hij het.
Als de zaak eens ooit aan het daglicht
kwam, zou men het lijk, met de kleeren aan,
eerder herkennen dan zonder deze.
Tot aan eiken haarveze! transpireerende,
eindigde de koopman binnen een uur zijn
vreeselijken arbeid.
"Verlicht ademde hij weer op, toen einde
lijk de vloertegels weer op hunne oude plaats
rustten.
Hij nam de zaken van den doode hijeen
en verliet deze akelige ruimte.
Was het nu werkelijkheid of slechts een
spel zijner verbeelding, dat een witte schaduw
voor hem uitging?
Doodelijk verschrokken bleef de schuldige
man eeu oogenblik staan. Hij deed ziju
oogen dicht en streek met de hand over
zijn voorhoofd. Na eenige oogeublikken
weer opkijkende, zig hij echter niets dan de
grauwzwarte muren van den gewelfden gang,
maar de steenen schenen wel heen en weer
te gaan.
Ilij spoedde zich thans naar zijn kamer.
Doch eerst moest hij die kleeren verbergen,
welke hij den volgenden dag verbranden
wilde.
Naa't zijn kamer was het z. g. blauwe
salon, een zaal, die sedert deu dood zijner
vrouw, uiet meer gebruikt werd. In de
houten muurbekleeding bevond zich eene
opening, welke geen der huisgenooten hekend
was. Snel wierp Heinecke de kleederen van
den verslagane hierin en giug toen naar
zijn slaapkamer. Wederom vernam hij die
zachte schreden. Hij keek op den corridor,
doch bemerkte niemand.
Zich zeiven ergerende over zijne vreesach
tigheid nam hij een slaappoeder in en begaf
zich ter ruste. Doch ondanks de groote
dosis, die hij ingenomen had, kon hij niet
iu slaap komen.
Zacht steunende draaide hij naar links en
rechtstelkens als bij meende in te slapen,
werd hij met schrik wakker. Hel was hem
oortdurend als zag hij zijn vermoorden
vraagstuk van de Liberale Unie wordt
het volgende voorgesteldHet uitge
vallen lid wordt gekozen verklaard,
wanneer hij een aantal stemmen behaalt
ten minste gelijk aan dat, waarmede hij
bij de laatste verkiezing voor zijn aftreden
werd verkozen. Behaalt hij dat stem-
mencijfer niet, dan is verkozen de can
didaat der lijst, welke de meeste stem
men verwierf.
Hier komt dus het evenredigheids
stelsel leelijk in de klem. Het is te
hopen, dat men bij wijziging van art. 96
er een behoorlijke oplossing voor weet
te vinden. Wij zouden anders wel te
vinden zijn voor eene oplossing, zooals
die Het Handelsbladaangaf.
Dit ééne ondergeschikte bezwaar, wat
bovendien n o- m. ook zonder, maar
zeker met grondwetsherziening te onder
vangen is, breekt in geen geval dit
stelsel af. Het is in België, na de her
haaldelijk gedane proefnemingen, geble
ken, dat het uitstekend werkt.
Wij zijn het dan ook in dezen weer
volkomen eens met %de Nieuwe Zeeuw-
sche Courantwaar ze zegt >Men be
denke het wel, het sociale ontwikkelings
proces met zijne politieke gevolgen is
in ons land evenmin te keeren als in
andere. Wel kan dit zich met schokken
of regelmatige wijze voltrekken. Dit
hangt af van het doorzicht van hen, die
op dit oogenblik den meesten invloed
hebben.
Wanneer dit besef bij de godsdien
stige partijen werkt, zijn de kansen op
de invoering van Evenr. Vertegenwoor
diging zeer groot. Zij is in 't belang
der maatschappij aan wie zij eene rus
tige ontwikkeling waarborgt, door haar
te behoeden voor een verwoeden kamp
tusscben de uiterste partijen, waarbij
voor tusschengroepen geen plaats, al
thans zeker geen veld van vruchtbare
werkzaamheid overblijft 4
Ten slotte nog dit. Komt het tot
invoering van dit stelsel, wat uit de
gedachtenwisseling, thans in onze bladen
over de kiesrechtquaestie ontstaan, wel
te denken is, dan zorge er onze politieke
organisatie's toch voor, dat zij zich overal
■a—
compagnon die beide handen ten hemel strekte
als wilde hij van deze vergelding afsmreken
voor de bloedige daad, aan hem voltrokken.
VIII.
De ontvangstzaal in den huize Heiuecke
was in feestdos getooid. Alle vrienden en
bekenden van den koopman waren in feest
kleed ij aanwezig, om de bruid op haren
huwelijksdag te komen gel uk wenschen.
De kerkebjke inzegening van het paar
was reeds geschied. Het „ja" der bruid
had zoo zacht geklonken, dat niemand het
Verstaan had.
Dezelfde priester, bij wien Berta om raad
was geweest, had het huwelylc ingezegend.
Met een veelzeggende blik beschouwde hij
de jonge vrouw, die hij wist het slachtoffer
te zijn van lage berekening, doch Kerkelijke
beletselen waren niet aanwezig, hij moest dus
iD dezen zijn plicht doen. Hij hield zich
echter voor, een wakend oog in 't zeil te
houden.
Nog steeds rolden de equipages voor en
dt, groote zaal werd hoe langer hoe meer
gevuld. De glans van toiletten was verblin
dend, de jonge dames schenen met elkander
te wedijveren, wie wel b« t kostbaarste cos-
tuum droeg. De gouden en brilbnten hals
sierraden schitterden in de Juu'zon, die met
hare gulden stralen mede wilde doen aan
deze prachtschittering van de aristocratie
der stad.
(Wordt vervolgd.)
UJi—l Willillll "I'll I
De Echo van het Zuiden.
Waalwijltsclïc en Laisgslraalsfhe Courant,
Voorbereidend Militair onderricht.
De Burgemeester der gemeente Waalwijk maakt
bekend, dat indien althans het voldoend atntul
jongelingen zich aanmeldt, de gelegenheid wordt
opengesteld tot het kosteloos ontvangen van
voorbereidend militair onderricht.
Voor aanmelding tot deelneming aan het on
derricht bestaat gelegenheid tot 1 Juli a. 8., op
alle werkdagen, ter Gemeente-Secretarie, alwaar
ook verdere inlichtingen kunüen worden verkre-
gen.
Waalwijk, 30 April 1906.
De Burgemeester voornoemd,
K. DE VAN DER SCUUEREN.
Oproeping in Militairen dienst.
De Burgemeester der gemeente Waalwijk roep
bij deze op de na te noemen milicien-verlofgan
gers der lichting van 1901 en 1899, voorzien van
al de door hen vsn het korps medegenomen
kleeding- en uitrustingsstukken, zakboekje en
verlolpas, op de dagen en plaatsen achter ieders
naam vermeld, oi der de wapenen t» komen als:
VV. van der Velden 16 Juli 1906 te Bergenopzooro,
J. P. van Delf; 23 Juli 1906 te 'a Bosch,
F. van Flelvoort 30Juli 1906'e Bergenopzooro,
A. van Besouw 11 Juni 1906 te Utrecht.
Met uitnoodiging om daags voor het vertrek
zich ter Secretarie aan te melden tot het tecke-
nen van den verlofpas, het ontvangen van
daggeld en een vervoarbewijs per spoor, voor
zoover zij daarop aanspraak hebben.
Waalwijk, 1 Mei 1906.
De Burgemeester voornoemd.
K. DE VAN DER SCHUEREN.
DOOR
33 000
25 000
