f Nummer 58
Zondag 22 Juli L906.
29® Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
waarin opgenomen DE NOORDBRABANTSCHE POST.
Eerste Blad.
Kracbtkèrels.
AITOON TIELE
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen.
Eet Arbeidscontract.
I
üitgevek:
FEUILLETON.
TOON
ieelen
Deze
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
W A A L W IJ K. Telefoonnummer 38.
Advertentiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiëu Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciele zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
V* DE KOMEDIE BEGINT WEER!
Frans Rosier is ontoerekenbaar ver
klaard. De hoogleeraren dr. G. Jelgersma
en dr. C. Winkler hebben een rapport
uitgebracht, waarin zij verklaarden tot het
besluit te zijn gekomen, dat deze be
klaagde is een misdadig geborene (curs.
van ons redactie) die krankzinnig is
geworden en dat hij thans is lijdende aan
«insania epileptica.»
Nopens het door Rosier voor zijn
voedselweigering aangegeven motief,
vrees voor vergiftiging door het in
elke, hem door anderen voorgezette spijs
zich bevindend kopergroen, kwamen de
deskundigen tot het resultaat, dat die
vrees niet is gesimuleerd, maar is uit
vloeisel van een bepaald zvaansystecm.
(Curs. van ons redactie.)
De Rechtbank heeft den man nu
buiten vervolging gesteld en Dinsdag 1.1.
is hij zwaar geboeid en streng bewaakt
weer naar Medemblik teruggebracht.
Hoewel wij het hoofd dienen te buigen
voor een uitspraak van hooggeleerde
heeren, wagen wij toch een paar vragen
te stellen
1. Wat is wel het psychologische
begrip van «misdadig-geborene
Wij vermoeden, dat hierbij de erfelijk
heid een rol speelt. Frans Rosier ^is
echter een «misdadig geborene», die
krankzinnig is geworden.
Nu, als alle gekken zoo sluw zijn als
de krankzinnigen Frans Rosier, dan zit
er in de Krankzinniggestichten een
kolossale groote dosis vindingrijke sluw
heid. Let maar op, de Maatschappij
ziet dezen krankzinnige weer ontvluch
ten, om de Nederlandsche menschheid te
doen beven en sidderen.
En dat waansysteem, dat is ook prachtig.
Juist, een waan systeem, een volgehouden
8)
Romau van de Zee
door
JOS. SCHELLEKENS.
III.
Het Suazkanaal wordt doorgevaren, de
Roode Zee met hare kale en verschroeide
kusten gepasseerd en thans wiegt bet schip
zachtkens op de golren van den Indischen
Oceaan waar het klimaat gelukkig veel
koeler is.
hWij konden wel eens ander weer krij
gen", zegt de kapitein tot Haakon, die weer
bij zijn oom op de brug staat.
Er is geen enkel wolkje aau de lucht te
zien," merkte de jongen op.
„Ja, dat gebeurt hier wel meer, al heb
ik dan in geen tien jaar op deze hoogte
storm gehad," antwoordt de kapitein.
Haakon, die, hoewel oog jong, toch meent,
ook al een beetje verstand van het weer te
hebben, schudt eenigszins ongebovig met
het hoofd, doch de voorspelling vau zijn
oom komt wel uit. Den volgenden dag
heeft het schip een hevigen storm te door
staan. Nu is storm op zee nooit erg aan
genaam, maar aan boord van een vaartuig,
waarop passagiers ziju, veroorzaakt hij onder
dezen eene groote verwarring.
Op hetzelfde dek, waar daags te voren
allen op en neer wandelden, is er nu bijna
geen enkele te vinden, tenminste niet op de
been. Alleen hangt er hier en daar een
zeezieke dame er ziju ook eenige dames
aan boord van „De Hollander" in eeu
methode, die, wij vreezen, zelfs hoogge
leerde heeren ferm bij de neus neemt.
Men denke eens aan dien Franschman
die met zijn gemaakt Sanskriet, de ge
leerdste philologen beetnam.
Wij vreezen met groote vreeze weef
ernstige gevolgen van deze geleerde
komedie
Het is zeer zeker van groot belang)
voor onze lezers, thans na de aanneming
van het Ontwerp-Arbeidscontract een
eenigszins volledig overzicht te geven
van hetgeen voor den arbeider met dit
ontwerp is bereikt en aan welke ver
plichtingen werkgever en werknemer
hebben te voldoen.
Wie vallen er onder deze wet?
Alle werkgevers en werknemers, met
uitzondering van de schipperij en open
bare lichamen als Rijk, provincie, ge
meente enz.
Wat is een arbeidersovereenkomst
1. Een verbintenis, waarbij de arbeider
zich verbindt in dienst van den werk
gever tegen loon zekeren arbeid voor
een zekeren tijd te verrichten.
2. Een verbintenis, waarbij de aan
nemer zich verbindt voor den aanbesteder
tegen een bepaalde som een zeker werk
tot stand te brengen.
We kunnen dus twee soorten van
overeenkomst onderscheiden. Bij beide
is als voorwaarde gesteld, dat de arbeid
tegen betaling van loon wordt verricht.
Verricht dus iemand arbeid voor een
ander zonder daarvoor loon te ontvangen,
dan is de wet op hem niet van toepas
sing.
Hoe zvordt de overeenkomst gesloten
Mondeling of schriftelijk. Bij schrifte
lijke overeenkomst zijn de kosten van
de akte enz. voor rekening van den werk
gever.
Natuurlijk handelt men bij een dienst
betrekking van langeren duur het ver
standigst met een schriftelijk contract te
maken.
Hoe gaat het bij het huren van een
matrozen-hangmat te slingeren en doodsbleeke
heeren liggen op de droge plekken van het
achterdek verspreid.
Haakon houdt zich opvallend goed. Wel
ziet hij ietwat bleek, maar, gedachtig aan
het voorval op het schip van zijn vader,
blijft hij zijn oom trouw op de brug ge
zelschap houden. Deze heeft hem al een
paar malen aangeraden Daar beneden te gaan,
doch de jongen smeekt hem als 't ware bij
hem te mogen blijven. De kapitein, die
schik heeft in de flinkheid van zijn nieuwen
neef, bindt hem aau de hrugverschansing
vast, zoodat Haakon van zijn hoog stand
punt af in al zijn grootschheid den hevigen
storm kan gadeslaan.
De zee loopt geweldig hoog. Reeds is er
nu en dan, gelijk de zeelieden het noemen,
een kleine spatzee overgekomen.
Des avonds zet de wind nog meer op.
Berghoog" golven heffen De Hollander" als
een veertje in de lucht, om hem daarna
met verdubbelde kracht in de diepte neer
te slingeren.
De geheele bemanning is met de grootste
krachtsinspanning in de weer, om alles
dubbel vast tc sjorren.
Tegen 11 uur slaat een der sloepen *au
boord en juist te middernacht beloopt een
hemelhooge golf het schip vlak van achte
ren, zoodat een ontzettende watermassa met
donderend geweld over het achterdek heen
breekt.
De kapitein wordt met Haakon als onder
de zee bedolven. Gelukkig dat de jongen
vastgesjord staat, anders ware hij onherroe
pelijk verloren geweest.
De kapitein, die het had zien aankomen,
waarschuwt met luide stem, terwijl hij zich
zelf aan de verschansing vastgrijpt. Hooge
golfzee Van achteren, grijpt vastGeen
oogenblik verliest de bevaren zeeman zijn
dienstbode
Op vele plaatsen is het gebruikelijk,
dat de meid, als ze zich komt verhuren,
een «huurpenning* (godspenning) krijgt.
Brengt ze die terug of gaf mevrouw ze
terug, dan rekende men, dat het meisje
niet kwam. Dat kan voortaan niet meer.
Al geeft men de huurpenning terug, dan
is daarmee de overeenkomst niet ver
broken en al wil mevrouw er van af
door den huurpenning te laten behouden,
dan is daardoor evenmin de overeen
komst vernietigd.
Wel mag mevrouw, als de meid zich
,voor langer dan drie maanden heeft
Verhuuid en voor dien tijd weggaat, dien
huurpenning van het verdiende loon af
houden.
Valt eene gehuwde vrouw ook onder
de zoet?
Zeker. Als zij in dienst van een werk
gever treedt, gaat zij een arbeidsover
eenkomst aan en wordt geacht de toe
stemming van haar man te hebben.
De wet geeft haar uitdrukkelijk het
recht over haar loon te beschikken ten
bate van het gezin. De man mag daarop
dus geen aanspraak maken. Neemt hij
het zijn vrouw af, dan kan hij voortaan
zvorden gestraft.
Hoe is het met minderjarigen
Zeer vaak zullen dienstmeisjes ge
huurd worden, die beneden de 21 jaar
zijn. Hetzelfde zal 't geval zijn met arbei
ders, niet het minst bij den landbouw.
Men zal dus goed doen op de bepalingen
omtrent minderjarigen te letten, om
moeilijkheden te voorkomen.
Volgens de wet is iemand beneden 21
jaar minderjarig. Een minderjarige nu
mag een overeenkomst aangaan, als hij
of zij schriftelijk of mondeling toestem
ming heeft van zijn vader of voogd.
Een mondelinge machtiging moet ge
geven worden in bijzijn van den werk
gever.
Wordt de machtiging op schrift ge
geven, dat moet de werkgever van dat
schriftelijk bewijs een afschrift geven aan
den minderjarige.
Gaat een minderjarige zonder mach-
tegenwoordigheid vau geest.
„Naar de lijzijde 1" beveelt hij den ma
trozen. Deze vliegen er heen, om de in 't
water spartelende passagier», die luide jam
merkreten slaken, te helpen.
De dame, die in de hangmat hing, is er
uit gespoeld. Een der scheepsofficieren grijpt
haar nog juist bijtijds en een oogenblik
later ziet Haakon, die wanhopige pogingen
doet om los te komen hij wil mede ter
redding snellen de matrozen de dame ec
eenige heeren druipnat op het dek te loef-
waarts op droog brengen.
Als de verwarring eenigvzins bedaard is,
komt op eens de Portugees van beneden
doodsbleek op drn len stuurman aanstuiven,
in reu gewaad, dat eigenlijk alleen hij nacht
en in de warmte van de benauwde hut pas
send genoemd kan worden.
„Wat is er te doen Wat is er te doen
vraagt hij hijgend.
„Wat er te doen is?" zegt de stuurman.
Die dame is doornat. Maar schaamt gij u
niet, in zulk een toilet op het dek te ko
men roept hij uit, deu halfgekleeden man
buiten het licht der lantarens duwende,
welke men voor de redding van beneden
heeft gebracht.
„Kom mijnheer, ga naar beneden en kleed
u eerst behoorlijk."
„Naar beneden Nooit schreeuwt de
verschrikte Portugees. „Wilt u mij ver
drinken en als een bezetene stelt hij zich
te weer tegen deu stuurman, die hem tracht
terug te dringen.
„Wilt u nu spoedig naar beneden gaan
roept thans de officier, boos wordende. Maar
het eenige antwoord van den door hevigen
schrik bevangen man is, dal hij met ver
dubbelde kracht zijne beide armen tegen de
schouders van den stuurman zet, die op zijn
beurt met alle krachtsinspanning op hem
liging van zijn vader of voogd in een
dienstbetrekking, dan wordt, als hij vier
weken in dienst blijft, zonder dat de
voogd of vader er bezwaar tegen ge
maakt he< ft, gerekend, dat de laatste
toestemming heeft gegeven.
Gaat zoo'n arbeider dus binnen de
vier weken weg, dan kan de werkgever
er niets aan doen. 't Verstandigst is dus
voor het verkrijgen der toestemming van
den vader of voogd te zorgen.
Het loon wordt uitbetaald aan den
minderjarigen arbeider zelf. Is echter in
de overeenkomst anders bepaald, dan
moet het aan den voogd of vader worden
uitbetaald.
Hoe weten de werklieden, of de werk
gever een reglement heeft gemaakt, zvaar-
aan zij zich hebben te houden
Een reglement is voor den arbeider
alleen dan geldig:
1 e. als hij schriftelijk aan den werk
gever verklaard heeft geen bezwaar tegen
dat reglement te hebben.
2e. kosteloos een exemplaar ervan
heeft ontvangen.
3e. een exemplaar gedeponeerd is op
de griffie van het kantongerecht. Het
reglement moet door den werkgever
geteekend zijn.
4e. een exemplaar moet in de werk
plaats hangen op een plaats, waar de
arbeider gemakkelijk kan komen en zoo,
dat hij het duidelijk lezen kan. Elke
overeenkomst, die strijdt met één dezer
voorschriften, is ?iietig.
Moet de arbeider zich aan een nieuw
of gezvijzigd reglement o?iderzverpeti r
Hij hoeft dat alleen te doen, als hij,
voordat een nieuw of gewijzigd regle
ment in werking zal treden, van te voren
tijd heeft gekregen om inzage van het
voorgestelde reglement te nemen, opdat
hij er zich over heeft kunnen beraden
Kan de arbeider weigeren, zoo'n nieuw
of gezvijzigd reglement goed te vinden
Ja. Weigert hij, dan wordt gerekend,
dat hij den dienst opzegt tegen den dag,
dat het nieuwe reglement in werking zal
treden.
Als er echter tusschen den dag, dat
aandringt.
„Maar mijn hemel, stuurman 1 Weet gij
dan niet, dat de kajuit vol water staat en
dat ik uit mijn kooi gespoeld hen?"
„O, is het dat? Dat verandert de zaak.
De stuurman laat nu plotseling den man
staan en vliegt naar voren, om te zien, wat
er van de bewering van deu Portugees waar
is. Deze maakt thans, aan al zijn leden be
vende en in nachtgewaad, terwijl zijne lange,
gepomraadeerde haren plat tegen en op zijn
voorhoofd hangen een alles behalve Adonis
figuur. De arme man, zoo langzamerhand
tot het begrip van zijn potsierlijken toe
stand komende, weet niet, waar hij kruipen
zal. Daar ziet hij midden op het dek een
waterton liggen, die daarheen gerold is.
Vlug kruipt hij er achter, doch dat ding
ligt natuurlijk niet stil. Met beide handen
grijpt hij het vast en als een dubbel
ganger van Diogenes, die echter uit zijn rat
gekropen is, rolt hij met de ton in zijn
armen rond, voortdurend beplast door een
straal water, dat uit het spongat loopt.
De kapitein en Haakon, die dit bij het
licht der lantarens zien, moeten ondanks
den critieken toestand, hartelijk lachen. Om
echter gevaar te voorkomeD, roept de gezag
voerder eenige matrozen toe den man vast
te grijpen. Met moeite gelukt dit.
Inmiddels is de stuurman bij den ingang
der kajuit gekomen en waarlijk, deze heeft
veel water in. Reeds is de hofmeester met
eenige matrozen bezig het water met emmers
en tobben op te scheppen. Langzamerhand
bedaart de storm. Den volgenden dag is het
weer heel mooi weer. Het schip is echter
geheel uit zijn koers geslagen en, daar de
machine eenigszins onklaar geraakt is, be
sluit de kapitein Ceylon aan te doen, om
daar de noodige herstellingen aan „De Hol
lander" te laten verrichten. Met het prach-
de arbeider het voorgestelde reglement
ter inzage heeft gekregen en den dag,
waarop het nieuwe reglement in werking
treedt minder dagen verloopeti dan de
gewone opzeggingstermijn bedraagt, dan
heeft de arbeider recht op schadeloos
stelling, die de werkgever alsdan moet
betalen. Deze schadeloosstelling gaat in
op den 'dag, dat het reglement in wer
king treedt en bedraagt een som gelijk
aan het nog te ontvangen loon vermeer
derd met vijf procent rente per jaar.
Mag van deze bepalingen afgezveken
zvorden
Elk contract waarbij de arbeider ge
noegen neemt met een lagere schade
loosstelling, is nietig.
Elk contract, waarbij de arbeider ver
klaart genoegen te zullen nemen met
wijzigingen, welke de werkgever mis
schien in de toekomst zal aanbrengen,
is nietig.
Van de overige bepalingen van het
reglement kan alleen afgeweken worden,
als een schriftelijke overeenkomst is aan
gegaan.
Wat bepaalt de zvet omtrent het loon
Om het loon in geld en per dag te
berekenen, wordt de dag gerekend op
10 uur, de week op 6 dagen, de maand
op 25 dagen en het jaar op 300 dagen.
Bij een loon, dat niet per dag wordt
berekend bv. bij stukloon, wordt als dag
loon gerekend gemiddeld het loon over
de laatst verloopen dertig werkdagen.
Het loon van een arbeider, die niet
bij zijn werkgever inwoont, zal in den
regel uitbetaald worden in geld. Een
deel er van mag door den werkgever
worden voldaan in
le. voedsel, dat de arbeider gebruikt
ter plaatse, waar hij den arbeid verricht.
2e. vuur en licht, benoodigd voor
den arbeid.
3c. kleeding, die de arbeider in zijn
betrekking moet dragen-
4e. voortbrengselen van den arbeid
of grondstoffen daarvoor noodig, doch
alleen, als die behooren tot de eerste
levensbehoeften of in het bedrijf des
arbeiders worden gebruikt.
tigste weer loopt men de baai „Point de
Gulle" binnen.
Daar hier eenige dagen vertoefd moet
worden, gaat de kapitein met Haakon aan
den wal. Hij wil deu jongen het schoonste
eiland ter aarde laten zien, dat eenmaal aan
zijn nieuw vaderland behoorde.
Haakon, een natuurhewonderaar met ge
heel zijn ziel, is als dronken van de para-
dijsweelde, die hij hier aanschouwt. Met
stille bewondering staart hij de heerlijk
groene hen veis aan, die daar liggen als een
gordel van eeuwig-bloeiend morgenland,
dragende waaier-wuivende palrabossohen, vau
waaruit u tegenzweeft de mystiek der Ooster-
landen. En wat een aroma van heerlijke
geuren vervult de warra-trillende lucht I De
muskaatboomen en kancelbloesems doen de
beide wandelaars als omzweven van wel
riekende paradijsluchten.
„Mijn God, hoe schoon 1" roept Haakon uit.
„Ja", zegt de kapitein, „de natuur heeft
hier met volle hand haar schoonste schoon
heden uitgestrooid,
En dan te weten, dat dit lustoord der
aarde eenmaal aan ons toebehoorde. Dia
Engelschen weten wel, wat zij moeten be
houden Hoe goddelijk-schoon het hier dan
ook is, altijd beschouw ik de pracht van
Ceylon met een gevoel van afkeerhet doet
mij als Nederlander pijn, dat deze paradijs-
kusten met vreemde-vlaggekleur ziju getooid.
Zie daar dat fort met die dikke muren 1
Dat is eenmaal door onze voorvaderen aan
gelegd. Nog prijkt het wapen der O. 1.
Compagnie en het jaartal 1659 er op. En
thans staan wij hier als Nederlanders te
midden van vreeraden en geen der bewoners
herinnert zich den tijd vau ons gezag, 't Is
dioevig en beschamend meteen",
(Wordt vervolgd.)
De Echo van het Zuiden,
fB Laiigstraatscbe I'eoriBl,
.f in_ IIHI.H.I
■li J. ii li ii
