Nummer 100
Zondag 16 December 1906
29e Jaargang
Tweede Blad.
ra
LANDBOUW.
Reclame.
BUITENLAND^"""
Frankrijk.
Duitschland.
Den Bosch en Waalwijk.
Onder bovenstaanden titel vinden we
in »De Huidenveiling4 van 15 Nov.
j.l. het volgende interessante artikel:
Kort na de Septemberveiling, waar
tot dusverre onbekende prijzen betaald
werden, schreven wij, dat de priizen
niet hooger zouden gaan, en dat zelfs
bij een daling nog voldoende reden
bestond, om tevreden te kunnen zijn.
Iedere lezer kon gemakkelijk be
grijpen, dat deze woorden direct na een
groote rijzing gebezigd waren, en alleen
't volgende ten doel hadden
Eerstens, om onze persoonlijke opi
nie kenbaar te maken, dat ons ver
trouwen in de bestendigheid der over
matig dure prijzen zeer gering was.
Tweedens, om onze leveranciers lot
de onvermijdelijke daling voor te be
reiden.
Dit doel werd trouwens ook bereikt.
Zelfs, op de, daags na de veiling, plaats
gebonden Bestuursvergadering, deelde
schrijver dezes mede, dat wij met de
prijsvorming der huiden tot 't hoogst
mogelijke toppunt gekomen waren, en
wij ons nu op een teruggang moesten
voorbereiden.
Hiermede is echter nog niet ge
zegd, waarom de prijzen dalende moeten
zijn.
In 't dagelijksch leven hoort men
zoo dikwijls, dat na een actie, een
reactie intreedt. Dit is een voldon
gen feitonze plicht is 't echter, de
oorzaak daarvan te zoeken. Hier al de
faktoren op te geven, die wij zoo voe
len, dat oorzaak kunnen zijn van 't dalen
der prijzen, is onmogelijk. Dit zou alleen
in een zeer uitvoerige lezing verhandeld
kunnen worden. Wij willen echter twee
factoren, die ons inziens de hoofdoor
zaak van dezen teruggang zijn, hier in
't kort bespreken.
1. Het is den looiers niet gelukt ge
lijken tred te houden met den verkoops
prijs van 't leder en den inkoops
prijs van de ruwe huid. De looiers
verkoopen echter hun fabrikaat 10 a 15
cents, mogelijk ook 20 ets. per pond
duurder.
Indien men nu aanneemt, dat een
huid, waarvan zoolleder gemaakt wordt,
hoogstens 50°/0 leer van 't versch ge
wicht opbrengt, en de opslag voor de
versche huid 12 ets. per pond was,
zoo komt men tot de volgende bere
kening
100 p. versch k 12 ets. 12 gld. opslag.
50» >20 10
dus verlies voor den looier 2 gld. p. huid
Men kan met zekerheid zeggen, dat
de opslag voor 't leder 20 ets. per pond
was, terwijl 't toch een feit is, dat de
veilingshuiden van 22 tot 34 ets..geste
gen zijn.
Men kan nu nagaan, dat de looiers
deze buitensporig hooge prijzen niet meer
betalen kunnen, zonder hun ondergang
tegemoet te gaan.
2. De internationale geldmarkt speelt
bij de prijsligging van zoo een beduidend
artikel aU de ruwe huid een groote rol.
't Kan niemand onverschillig zijn,
of 't Bankdisconto 4 of 6 is. Voor
10 maanden was er nog geld in over
vloed. Daar nu de ruwe waar 30 in
waarde gestegen is, zoo had de looier
te zorgen, dat hij even zooveel bedrijfs
kapitaal meer disponibel had, en juist bij
deze vergrooting van 't bedrijfskapitaal,
ligt 't zwaartepunt van den gespannen
toestand der looierij in 't algemeen. Met
cijfers is dit 't duidelijkst te zien.
Een ruwe huid, die in de looierij
komt, heeft bij een modern bedrijf
ongeveer 40 weken noodig om als
zoolleder in goede kwaliteit op de markt
te komen. Nu stelt zich de volgende
berekening
Opslag der huid (doorsnêe) 8 cents
per pond 65 X 8 5-20 gld. of 520
gld. voor 100 huiden, per week, maal 40
f 20800.
Dus moet voor een looierij, die 100
huiden per week verwerkt, ongeveer
20.000 gld. meer kapitaal noodig zijn dan
voorheen.
Voor de meeste looiers was dit mo
gelijk, maar indien de huid nu nèg duur
der worden zou, zoo zou dan natuurlijk
weer een nieuw kapitaal aangeschaft
moeten worden.
In de meeste gevallen kan dit echter
alleen geschieden met behulp van de
geldmarkt, dat wil zeggen van den
bankier, en dan is 't wel van belang,
of de geldrente 4 of 6 °/0 bedraagt. Daar
bij komt nog 't volgende Zoodra de
geldrente rijst, is 't geld schaarsch, en dan
kan de bankier met den besten wil den
handel of de industrie, niet altijd 't meer
kapitaal ter vervoeging stellen.
Wat gebeurt er nu Het fabrikaat
wordt beperkt, en 't gevolg daarvan
is minder navraag voor 't ruw
artikelen daar 't aanbod om dezen
tijd van 't jaar overal groot is, zoo ont
staat er een prijsvermindering der huid.
Zal de teruggang nu beduidend zijn
Deze is de vraag, die gesteld wordt.
Naar onze opinie is de daling niet
zoo groot als de rijzing, maar wij kun
nen weer op de Juli-Augustusprijzen
komen en dan vindt 1° de looier zijn
rekening en 2° heeft hij dan zoo geen
groot bedrijfskapitaal meer noodig.
Dit zijn, naar onze meening de twee
hoofdfactoren, die in rekening komen,
en die bij prijsvorming een hootdrol
spelen.
E. K(AMP).
Menigren lijdt aan de nieren en aan pijn
in den rug, doch het onderstaande bericht
bevestigt onze meening dat hier kortbij ern
geneesmiddel daarvoor bestaat, dat met sue
ces aangewend wordt.
Mej. Oldemenger, wonende Muiitelwal L
357 te 's-Hertogenbosch, meldt ons het vol
gende Sedert verschillende jaren heb ik ge.
leden aan hevige pijn in de rechterdij en een
benauwd, gedrukt gevoel in de maagstreek
Ik had veel last met de urine elk oogen-
blik moest ik lueraan toegeven en dan kwa
men er kleino hoeveelheden. Bij het min-
s.e w it ik deed, moert ik verschrikki lijk
transpireeren ik was geheel lusteloos en :.l
ijd afgemat, schem het me toe alsof mijn
b enen hun dienst weigeren. De, geneesheer
ze.ide mij dat het een nierziekte was, doch
alle go-de zorgen bleven zonder resultaat.
Ik werd wanhopig en was bang dat ik
mijn heele 1 ven zoo verder zou moeten suk
kelen. Toen Fosters Rugpijn Nieren Pillen
als zulk ern uitstekend middel tegen mijn
soort zirkte aanbevolen werd, liet ik hier
ern doosje van komen en wie zal mijn ver
wondering en blijdschap begrijpen, teen ik
ieeds gedurende de eerste acht dagen mijn
pijn totaal kwijt was. Het water is weer
gewoon en ik voil mij veel vroolijker en
sterker dan voor jaren het geval was. Waar
ik kan zal ik de lijdende menschen trachten
in te lichten om ben van hun ellende te
verlussen.
Ik ondergeteekende verklaar dat het bo
venstaande waar is en machtig U het pu
bliek te maken op elke wijze die U goed
dunkt.
Ee.n kort woord gericht aan vrouwen, V< -
len onder U schijnen voortdurend ongesteld
misschien lijdt gij aan hevige pijn in den
rug aan een kwaal die gelijkt op afmatting,
aan migraine of overspanning der zenuwen
Wees niet zoo vlug in het vellen van een
oordeel en met te zeggen dat gij lijdt aan
een der ziekten waaraan vrouvren lijden
Een groot aantal de:er ingebeelde vrou
wenziekten* zijn niets anders dan aandoe-
niugeu;der nieren. Verliest niet don moed
eu denkt niet langer meer aan een iuge-
beelde kwaal, het zijn misschieu L'w nieren
welke in liet spel zijn.
Verzeker U dat men U de echte Foster's
Rugpijn Nieren Pillen geeft, dezelfde die
Mej. Oldemenger gehad heeft Wij waarschu
wen tegen namaak en maken koopers er op
attent, dat op iedere doos de handteekening van
James Foster voorkomt. Zij zijn te Waalwijk
verkrijgbaar bij de firma Wed. Orie-Dumoulin,
Markt. Toezending geschiedt franco na ont
vangst van postwissel k f 1,75 voor één of
f 10voor zes doozen.
Uitnoodiging aan de Landbouwers.
Men kan heel wat beredeneeren op land
bouwkundig gebied, maar als de conciliairs
niet gestaafd worden door de practijk, heb
ben ze niet veel waarde. Dat zal wel wei
nig tegenspraak vinden. Van daar, dat de
landbouwers me moeten helpen, om door
practische proeven de theorie te verbeteren
of te bevestigen En daarom doe ik bij de
ze een uitnoodiging. Een uitnoodiging dus
aan alle landbouwers, die met ernst en met
wetenschappelijk- n zin hun vak beoefenen,
aan hen dus, die eenigszins vooruitstrevend
rijn en niet bij voorkeur aan den ouden
fleur en slenter doen en het pad van groot
vader bewandelen.
Het betreft overigens ren vrij eenvoudige
zaak, eenvoudig tenminate, wat de te nemen
proef aangaat. Iedere landbouwer kan zo
nemeu.
Zooals de m:este lezers van dit blad zul-
ieii weten, is het bij de suiaerbietenverbou-
wers een vsste gewoonte, om het chilisalpe
ter, dat zij besterad hebben, voor hun bie-
ten, niet in éénmaal te geveD, maar het in
tweemaal uit te zaaien; ia den laatsten tijd
zijn er zelfs heel wat bier«nboeren, die hun
chili in drie maal zaaien. Als een bekend
voorbeeld vsn dit in twee of die porties
verdeelen van het chilisalpeter, kan ook die
nen voor het in twee of driemaal zaaien
van chilisalpeter op granen (vóór eu na den
winter.)
Daar staat tegenover, dat op veengrond
de haver b.v. beter een chilibemesting in
eens ontvangt. Een bekend feit is bat ech
ter weer, dat op lichtere gronden (zand en
lichte zavel) ten bemesting in eens, niet
zulke goede resultateu geeft, dan wanneer
het chilisalpeter over twee of drie malen
verdeeld wordt Eu dat dit op lichtere gron
den, wier vasthoudingskracht voor water en
voedingsstoffen zoo gering is, is gemakkelijk
te begrijpen.
Zoowel dus uit aanwijzigingen der prac-
tijk, als op theoretische gronden is er reden
te vermoeden, dat op vele gewassen, zooals
mangelbietfD, suikerbieten, koolrapen, gra
nen, enz. op sommige gronden het chilisal
peter beter iu drie malen dan in twee of
een keer uitgestrooid wordt, nl.
lo. Voor of tijdeus of kort na het saai
en of poten noodig voor een onmidde-
lijk krachtige ontwikkeling, goed om de op
komst van het zaad te bevorderen, goed als
middel tegen eenige plantenziekten eu om
de planten in den strijd tegen het onkruid
«.e o-erwiuning te doen behalen.
2o Ern maand ongeveer later. Dan is
het chilisalpeter noodig om stengel en blad
vorming te bevorderen en de plant in vol
gassen toestand te brengen. N B. Voor de
wintergewassen valt deze tweede bemesting
n» den winter bij het hervatten van den
groei.
3o. Nog eenige weken later. Deze laatste
gift is noodig voor bloei-, zaad-, vrucht-,
knolvorming enz.
Het behoeft verder niet gezegd, dat wan
neer we twee of drie maai zaaien, in hel
algemeen het salpeter beter tot ziju recht
'zal komen, dan bij het salpetergift iu één
maal. De kans daartoe is tenminste grooter.
Veronderstelt, dat we een en ander theo
retisch beredeneerd hebben, dan is het van
betrekkelijk geringe waarde, als de practijk
het niet bevestigt.
Vandaar, dat ik aan bovengenoemde land
bouwers de uitnoodiging doe, eens proeven
te nemen over deze kwestie. Het is duide
lijk, dat we daarbij in de le plaats hei oog
moeten houden op den aard van den bo
dem en in de 2e plaats op het gewa». Dit
zijn dus twee zsken, die bij den uit-lag al
lereerst moeten opgrgeien worden, immers,
wat voor suikerbalen w.mr is, geldt daarom
nog niet voor haver of aardappelenwat
voor den zandbodem goed is, deugt daarom
neg uiet voor de klei ofhet veen En oreri-
gens is de proef eenvoudig:
Strooi uw chilisalpeter eens gedeeltelijk.
a. Iu één maal.
b. In twee malen.
c. Iti drie malen uit. Err d el later eens
hier of daar, b.v. iu deze courant uwe be
vindingen mede.
Nog eens.* De Wouderaardappel.
Ter waarschuwing doelen wij nog een en
auder mede, dat bekend gewordeu is aan
gaande den reuzenaardappel van Urugay,,,
de aardappelsoort, welke iu 't begin v#n
lit jaar onder d n geleerden naam van
Solatium Commerconië met schreeuwerige re
clame werd aanbevolen als een uitmuntende,
zeer fijne eetaardappel, die bovendien onge
hoorde opbrengsten gaf, tot u.eer dan 100.
000 KG. per H A.
't Was waarlijk al te mooi en de verbe
teringen, waarvan men gewaagde, waren ver
dacht spoedig verkregen. We vonden het
dan ook geweuscht onzen lezers aan te
raden een afwachtende houding san te ne
men. Velen, in ons land en daarhuiten,
werden echter verlokt en ook Nederlandsche
firma's werkten er toe mee, dat poters wer
den aangeschaft tegen hooge prijzen f 3
per kil.» en zelfs f 0.50 per knol werd be
taald. In den loop van den zomer vernam
men reeds klachten we vermeldden teen,
lie* door verschillende personen, o,a. den oe-
kenden kweeker G. Veeuhuiien te 8-ppe-
raeer en de rijkslandbouwlerraren Maijer
Gmelin en Elema, een treffende gelijkenis
was geconstateerd tusschen den wonderasrd-
appel en den bekenden „Blauwe reus.*
Hun oordeel moest echter nog worden opge-
schort.
Thans zijn «e in de gedegenheid d. ui'.-
komsten te laten spreken. De Belgische
landbouwkundige, de heer P. de Cal uwe,
nam proeven op drie verschillende plaatsen
en grondsoorten, op licht land, in natten
leemgrond en in goed, tamelijk droog klei
achtig land. Op zandgrond oogste hij per
II A groote en kleine te zsmen 30.520
Kilo knollen, op leemgrond 15.960 Kilo.
In den kleinchtigeu boden had hij slechts
3 stoelen geplant, waarvan hij rooide 3 K.G,
grooto en 0.6 KG. kleine, dus 1.2 KG. per
stoel.
Niels buitengewoons dus, dat zeer duide
lijk blijkt uit vergelijking met de opbreng
sten van andere aardsppelrariëteilen. De
heer De Calawe kreeg op hetzelfde land
per K.G.vi:rr President Kruger op 3 stuk
ken 30 800, 32 232 en 31.412 K G knol-
len, v*n Piofessor Miercker 31.840, van
Neul Export 35 630, van Industrie 29.228
K.G.
Omtrent de hoog geroemde hoedanigheden
ach rij ft de proefnemer:# De zoo op
gehemelde reuzen aardappel is niets anders
dan een gemeene beestenaardappel, die en
kel als voeder voor de varkens en voor het
vee kan benuttigd worden. En alles wat,
men er over geschreven heeft, om zijn uit
muntende hoedanigheden en zijn onvergelijke
lijke waarde op te hemelen en uit te ba
zuinen, heeft tot niets andera gediend dan
om de konpxrs zand in de oogeu te strooien
en tegen f3.per K.G j< tegen 1/a gld
per knol, aardappels te verkoopen, die mei
gewoonlijk voor I J/j k 2 ct le eri. als men
ze dvarvoor kan slijten. Inderdaad: Solatium
Commeresonië is eenvoudig de reeds sedert
lang bekende „blauwe reus,* dien men on
der een nieuwen naam in den handel heeft
gebracht, met een overvloed van reclame,
zooals er tot heden zelden voor aardappels
gemaakt werd. Nu, die blauwe reus wordt
hier en daar nog bij de landbouwers geteeld
voor de vaikens, omdat hij meestal tamelijk
veel opbrengt, maar hij is zoo slecht, dat
hij zelfs als varken «aardappel op vale plaat
sen is los gelaten*
In overeenstemming met de door den
heer De Caluwe verkregen uitkomsten zijn
die van de heeren De Lie, voorz. der Prov
Lindbouwcommissie in West Vlaanderen, M.
De Keijzer, Belg. landbouwkundige en der.
Franschen kweeker Hitier, die zijn poters
van den reuceuaardappelman Labe.gerie zelf
betrok.
Onze lezeis zijn dus nu genoegzaam in
gelicht.
C. B.
Hoe de toestand in Frankrijk is en
gaat worden, zullen onze lezers zoo wat
gaan begrijpen
Nog eens willen we de zaak eens in
't kort duidelijk maken
De heer Briand maakte op eigen hand
een mengsel van de beide wettendie
van 1881 op vereeniging en vergadering
en die van 1905 op de scheiding en den
eeredienst.
Vervolgens ging hij verder en zonder
eenige wettelijke bevoegdheid, zonder
machtiging van het Parlement ging hij
de wet van 1881 »verzachten"Niet tel
kens eene verklaring, maar ééne in het
jaar, geen door de vergaderden gekozen
bureau enz. maar wie waarborgt, dat
b.v. een opvolger van Briand dezelfde
opvattingen heeft, wie zegt dat zelfs de
rechtbanken met deze willekeurige uit
legging van den minister rekening zullen
houden, dat ze niet zich zullen uitspre
ken volgens den tekst der wet Hoe kan
de Paus de rechten der Kerk doen rus
ten op een persoonlijke meening van
een minister, die in de wet geen enke
len steun vindt?
Men moet de hersenen van een libe
raal journalist bezitten om den Paus ten
deze iets te verwijten.
Van dezen kant beschouwd blijkt de
circulaire van den. minister die met een
vernisje van liberale welwillendheid was
bestreken, niets anders te zijn geweest
dan een wanhopige poging om den Paus
te misleiden en den strijd te voorkomen.
Terwijl de uitzetting van den secretaris
der nuntiatuur goed bekeken, precies
denzelfden indruk van onmacht maakt,
Wel zegt men compromitcerende stukken
gevonden te hebben, meer dan 2000 wel
en bewijzen dat de bisschoppen voor de
toepassing der wet van 1881 waren weer
pogingen om tweedracht tusschen paus
en bisschoppen te constateeren en de
behandeling die Mgr. Montagnine ont
ving was als van een groot misdadiger,
onder streng toezicht werd hij over de
grens gebracht.
De Maandag gehouden vergadering
van den ministerraad werd geheel en al
in beslag genomen door de bespreking
van maatregelen tot uitvoering van de
wet op de scheiding van Kerk en Staat.
Vier voorstellen, ingediend door den
minister van Eeredienst, werden aange
nomen. Ze liepen over:
lo. de inhouding van pensioenen en
toelagen onder bepaalde omstandigheden
2o. de onverwijlde liquidatie der goe
deren van de publieke instellingen van
den katholieken eeredienst
3o. de beschikking over pastorieën,
bisschoppelijke paleizen en seminarie
gebouwen
4o. de te nemen besluiten in het be
lang der nationale veiligheid.
Onder 4o. behoort dan de bcrooving
der nuntiatuur, terwijl met lo. word be
doeld dat zullen worden opgeheven alle
geldelijke toelagen en pensioenen aan
priesters beneden een zekeren leeftijds
grens, zoo ze de aangifte niet hebben
gedaan of hebben laten doen
Tal van processen zijn opgemaakt en
de seminaristen zijn reeds tot den krijgs
dienst opgeroepen.
Dat men er ook nog anders over
denkt, blijkt uit het volgende
Uit nadere bijzonderheden over de
reeds gemelde betooging te Rennes,
waarbij een lof in de kathedraal werd
gehouden, blijkt dat het een gr<>otsche
plechtigheid was. Mgr. Dubourg beklom
den preekstoel, terwijl meer dan 5000
mcnschen zich in de kerk verdrongen
en er nog bijna evenveel moesten buiten
blijven. Hij verklaarde dat er geen ver-
eenigingen voor den eeredienst in zijn
bisdom zouden opgericht worden en dat
geen enkele priester in heel Frankrijk
de verklaringen zou afleggen, die door
den Paus verboden waren.
Wij zijn geen oproermakers, zeide hij,
wij vragen enkel den vrede, maar den
vrede in de waardigheid, de eer en de
vrijheid. Geen enkele bedreiging, geen
wraakneming, geen straf van welken aard
ook, zal ons geweten doen buigen en
sterk door ons goed recht en door den
steun Gods aan wien de eindzegepraal
behoort, vreezen wij geen rechterlijke
veroordeelingen, geen lijden, geen ar
moede, geen gevangenis, geen balling
schap, zelfs den dood niet. Met den
soldaat-martelaar zeggen wij »Mtjn bloed
behoort mijn vaderland, maar mijn ge
weten behoort aan mij".
En toen noodigde Mgr. de duizenden
uit zich op de knieën te werpen en God
om vergiffenis te smeeken voor de aan
slagen tegen geloof en Keik.
Toen de plechtigheid was afgeloopen,
werd de kerkvorst door meer dan 10,000
menschcn toegejuicht, die hem naar zijn
paleis vergezelden. Van de trappen der
kathedraal dankte hij de menigte voor
de betooging en gaf ze zijn zegen, Het
schouwspel van die duizenden hoofden,
gebogen in de duisternis, was indruk
wekkend.
's Avonds kreeg mgr. Dubourg van
den prefect bevel aanstonds het aarts
bisschoppelijk paleis te verlaten met de
priesters die het bewonen. Al de meu
belen en archieven zijn weggenomen,
maar de aartsbisschop zal enkel wijken
voor geweld.
De regeering wilde een aanvullings-
begrooting voor Zuid-Afrika, maar het
centrum wilde 4000 man terugroepen,
en 2500 man er laten. In de commis
sie was het reeds verworpen, maar de
regeering had wel verwacht het te zul
len winnen in den Rijksdag, doch die
is niet zoo, Het centrum en de socia
listen stemden tegen, en 't voorstel werd
verworpen, en de rijksdag door den
kanselier ontbonden.
De rijkskanselier, Bulow, begon met in
de zitting van den rijksdag van gisteren
te wijzen op de noodzakelijkheid om de
bezetting in de kolonie te houden, wilde
men den opstand niet doen uitbreiden,
zoodat ten slotte de kolonie weer her
overd zou moeten worden. Deinsde de
rijksdag voor de laatste offers om de
rust in de kolonie te verzekeren, terug
dan zou hij als verantwoordelijk leider
zulk een capitulatie niet onderteekenen.
Voots wees Bulow ook op het feit, dat
Duitschland zijn aanzien in de wereld
zou verspelen, zijn wapenen en zijn nat
ionale positie in de waagschaal zou stel
len, door kleinmoedig te zijn.
Zal het Duitsche volk zich kleiner be-
