Nil in nier 6.
Zondag 20 Januari 1907.
30e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
AIT00I TIELEI,
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen.
LANDBOUW.
i t oever:
KüfLLK OS.
BfNNF.NLANÓ.
Courant,
k' v' v' v" ""M,a^
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Al b o n n e in entsprijs per 3 maanden t' 0.~5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden jan
Uitgever.
oen
W AAL "W IJK. Telefoonnummer 38.
Adyrrtkntiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groot i
lettors naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
(Une chose, qui m' humilie
profondémeut, est de voir
que Ie génie huinaiu a'des
limites, quiiud la bêtise hu-
maiue n'en a p'ns.) Al. Du
mas.
De wereld staat niet stil. Wie dat,
dwaas genoeg, meenen mocht, behoeft
slechts vijf minuten met een oud vrouwtje
te spreken, dan zal hij wel hooren, wat
de tijden veranderd zijn, en de men-
schen al evenzeer. Er is vooruitgang, er
is ontwikkeling.
De menschelijke geest, de drager van
's menschen koningschap over de schep
ping, kent geen rust. Door een niet-te
lesschen dorst naar kennis aangedreven,
vorscht de mensch immer door naar
meer waarheden.
En wat al waarheden zijn door 's men
schen vorsching uit den duisteren nacht
der geheimen en verborgenheden over
gebracht naar het helle licht, waar zij
thans in zonneklaarheid voor aller oogen
schitteren. En op wat al verschillende
terreinen werden die waarheden ontdekt.
De natuurvorscher vond ze diep in den
schoot der aarde en hoog op den top
der bergen, ja tusschen de tallooze he
mellichamen, die onder den schijn van
een fonkelend lichtje hun afstand en
grootte wilden verbergen.
De geschiedvorscher vond ze in den
nacht van lang vervlogen tijden, waar
zij begraven schenen in vergetelheid. De
wijsgeer vond ze diep verborgen in het
innerlijke der dingen, waarvan de meeste
stervelingen slechts de oppervlakte waar
nemen en beschouwen. De scheikundige
vond ze in het ondeelbaar stofje, wat
aan den blik van het meest scherpziend
oog ontsnapt.
De nieuwe verworven kennis bleef niet
enkel aanwinst voor het deel van den
mensch dat wij als geest kennen, neen,
zij moest tastbare vruchten afwerpen voor
heel den mensch. Men stelde zich bijv.
niet tevreden de kracht van den stoom
te kennen, men wilde die kracht benut
tigen, haar dienstbaar maken aan 's men
schen heil. En daar kwamen zij, de
stoommachines, die geen afstanden meer
(Slot
De man was slechts gewapend met
een knuppel, zeide hij, hij verwachtte klaar
blijkelijk de kamer leeg te vinden. Hij 'was
er zelfs zoo zeker van, dat hij niet eens de
moeite nam naar haar bed te zien, en toen
ik hem aansprak, wilde hij niet gelooven
dat ik gewapend was. Ik bid u Miss Vyall,
doe nu de deur open.
Clementina ontsloot de deur en Mr Selby
sleepte een man naar binnen. Toen zij hem
zagen, riep Clementina uit Het is niemand
anders dan Cripps, de vrijer van Kyrie, Lady
Eleanor's kamenier. Daar begrijp ik niets van.
Integendeel, zeide Marcia, dit ver
klaart mij alles.
Ik veronderstel, zeide Selby tegen
Marcia, op een zachteu, maar weinig vrien
delijken toon, dat ge weet, waarom hij hier
kwam
Zij knikte zonder te spreken.
Zij legden den bewusteloozen man op een
sofa en Selby bood aan geneeskundige hulp
te gaan balen. Hij ging dus naar boven om
zich te kleeden en Marcia volgde hem. Hij
sloeg geen acht op haar, want hij was boos
en vond, dat zij de eerste moest zijn om
hem hare verontschuldiging aan te bieden.
Zij zeide echter niets maar bleef op den gang,
totdat hij gereed was. Nu begreep hij, dat
zij hem nog niet vertrouwde, en ondanks
duldden noch te land, noch ter zee, die
bij 't maken van schoenen, weven van
wol, linnen en katoen, bij 't bewerken
van hout en ijzer den arbeid van hon
derd menschenhanden wegnamen. Tele
foon, telegraaf, x-stralen, gas- en elec-
trische verlichtingen en honderd andere
zaken meer, 't zijn alle tastbare vruchten
van menschelijke kennis in onzen tijd
gerijpt. En nog is die boom der kennis
in onzen tijd gerijpt. En nog is die boom
der kennis niet gestorven. Straks rijpt
er nog een andere vrucht aan, die de
verwachtingen zoo hoog spant, de
vliegmachine.
Hoe schittert bij dit alles 's menschen
grootheid, hoe straalt zijn koningschap
over de schepping in vorstelijken luister
Wel mocht de dichter zingen 1
Vorst der aarde hoe verheven
Praalt gij in dat lustgenot 1
Alles knielt voor uwe wenken,
Alles buigt voor uw gebod A)
's Menschen geest kan veel maar niet
alles hij is beperkt. Wie deze beperkt
heid over 't hoofd ziet en meent, dat
de weg tot alle waarheid voor 't men-
schelijk verstand is ontsloten, hij dwaalt
en komt tot zelfvergoding En of het
geen droevig feit ware, dat velen werke
lijk zóó ver gaan.
Zekerlijk, zeer veel heeft de mensche
lijke geest te klaarheid gebracht, maar
veel meer nog ligt voor hem in het
duister. Hij ziet het leven in duizenderlei
vormen om hem heen, alom openbaart
het zich aan zijn oog maar wat is nu
eigenlijk leven in zijn diepste wezen
Het antwoord hierop moet nog gegeven
worden. Men kent de werking der elec-
triciteit, men benuttigt hare verbazende
snelheid en kracht, men dwingt haar den
strijd aan te binden met het zonnelicht
en den nacht te verdwijnen van onze
huizen, straten en pleinen. Maar wat is
electriciteit Welk is haar wezen Ge
heim, nog door geen menschelijk vernuft
ontsluiert. Stof en nog eens stof is het
wat wij iederen tred ontmoeten. Wij
leven erin. wij eten, drinken, ademen
stof, ja wij zijn voor ons minder deel
stof, maar wat is stof Wat is het wezen
de natuur van stof. Wij weten het niet.
Zoo weinig is het vele wat wij weten
uit de natuurlijke orde der dingen. En
wat wij kennen van de orde der dingen,
die de natuurlijke te boven gaat, wat wij
weten van de bovennatuurlijke orde, dat
is nog veel minder. Waar wij denken
aan God, het oneindig wezen dat alle
wezenlijkheid in zich be\ at, daar duizelt
ons het hoofd. Wat wij kunnen denken
zijne boofhexd, kon hij nauwelijks een lach
bedwingen, toen bij aan het tfioote fortuin
dacht, waarmede hij uit Afrika we* terug
gekomen. Hij had daarbij 't weinisje zilver
en porceleiu uit de pastorie niet noodig.
Hij vertrok en Marcia hield wacht in de
kamer, waar Cripps lag.
Clementina praatte steeds doormaar
Marcia dacht aan den man, die nu toch wel
de zoon van haar vaders vriend bleek te
zijn en dien zij zoo onwetend beleedigd had.
Eindelijk ging de bel over. Maar Clementina
liet niet mr. Selby en den dokter binnen,
maar den dominee zelf geheel ontdaan van
schrik.
Hij wankelde naar binnen en zag rond.
Goede Hemel riep hij uit, ik ben te
laatWat is er gebeurd.
Voordat Clementina iets kon zeggen, vloog
hij naar de eetkamer, waar hij zijne dochter
vond, doodsbleek en gebogen over den dief.
Een zucht van urlicbting ontsnapte Mar
cia, toen zij haren vader zag.
Mijn kind mijn kind, stamelde, hij
en sloot haar in zijne armen. Van het oogen-
blik af, dat ik het ontdekte, dat het tele
gram niet echt was, en dezelfde vreeaelijke
gedachte bij uwe moeder en mij opkwam
heb ik alles in het werk gesteld om hier
terug te komen. Het lijkt wel eene nacht
merrie een gedeelte van den weg heb ik
afgelegd in den sneltrein, een gedeelte in
eene vrachtkar en verder te voet. Goddank,
dat mijn kind gered is
Toen viel zijn blik op Cripps.
Nu begrijp ik bet, zeide hij. Zoo is
en spreken van God is gebrekkig als
het denken en stamelen van een kind
over diep wetenschappelijke onderwerpen.
Groot, door hetgeen hij weet, is de mensch
zoo klein door wat hij niet weet. Hij is
iet en niet tevens.
Wat echter meer vernedert, is dat de
menschelijke domheid geen grenzen
heeft. Men kan niet zeggen, dat er geen
waarheid is, welke niet door een of
anderen geleerde is gevonden en uitge
sproken, maar wel is geen dwaling zoo
vreemd, zoo gedrochtelijk, of zij heeft
in een of anderen »geleerde* haren
verdediger gevonden. Wat meer verne
dert is, dat de mensch, bij al zijn kennis
van zaken, dikwijls zichzelf zoo weinig
kent. Wat meest vernedert is dat de
mensch bij al zijn heerschappij over de
schepping, zoo weinig heerschappij weet
te voeren over zijn eigen passies. Wel
heeft de dichter andermaal gelijk, als hij
vraagt
Waarom, trotschaard zoo vermetel,
Die wat om u is, gebiedt 1
Waarom, schrandere aldoordringer,
Kent ge dan u zeiven niet?
Waarom zijt gij prooi van driften,
Die gij zelf niet onderscheidt
Waarom, ja, gij God op aarde
Zijt gij louter nietigheid s).
Zou de vliegmachine den mensch
boven die nietigheid kunnen verheffen
i) 2) De mensch. W. Bilderdijk.
E.
Drie Misdeelden.
Langzamerhand maar zeker dringen de
nieuwere begrippen op landbouwkundig ge
bied tot de landbouwers door; gaaisdeweg
wordt gebroken met de oude manier "an
doen en begint men af te wijken van de
d-ior vader en grootvader gevolgde sleur
Daartoe is heel wat krachtinspanning noo
dig geweesr, en aan die taak moet nog da
gelijks gearbeid worden. Waut niets is moei
lijker, dan van geslacht op geslacht over
geërfde gewoonten en gebruiken te veran
deren, uit te roeien. Maar in den laatste»
tijd is er don ook storm gvloopsnland
bouwonderwijs, landbouwtijdschriften, land
bouwcouranten, laudbouwartikelen enz.; ten
toonstellingen, proefvelden, proefstations, le
zingen, en nog eens enz. Ziedaar zoovele
krachten, die uitgewerkt hebben en nog uit
werken, om bet bolwerk, van sleur en ou-
derwetsche meeningen te overrompelen. Eu,
het. moet gezegd: de süijd is niet te ver
geefs geweest. Kom in welke streek ge wilt,
tot in het meest afgelegen hoekje van ons
land, overal ziet ge verandering.
Vruchtopvolging, bewerking van het land,
behandeling van het vee en honderd andere
dingen meer hebben wijziging en verbetering
ondergaan. Niet het minst ook de wijze van
bemesting van het land. Het gebruik van
kunstmest, van kalk, stikstofhoudende mest
stoffen, phosphate», van Stassfurter kali-
zouten neemt op merkwaardige wijze foe.
Vooral het gebruik der laatste is in de.
laatste pasr jaar ontzaglijk gestegen. Ge
bruikte men vroeger bijna geen kalizouten,
later slechts op veen- en lichte zandgronden,
in den laatsten tijd ziet inen ze ook reeds
gebruiken op zwaardere en betere bodem-
soorten, op zavel- en kleigronden. Werd
vroeger slechts aan enkele gewassen kali
gegeven, tegenwoordig zij i er bij na geen
weiden, die geen kaïuiet, geen hakvruchten,
als rapen, wortelen, aardappelen enz., die
niet eveneens kaïuiet of zwavelzure kali krij
gen Er is dm wel verandering en vooruit
gang, maar die vooruitgang is toch in de
hoogste en voornaamste mate in den land
bouw te bespeuren; op de weide en het
bouwland, dahr vooral. Het ware echter ook
gewenscht, da' deze veranderingen zich in
dezelfde mate vertoonden in den tuinbouw,
nl. in den boomgaard, den moestuin en den
bloementuin. Ziedaar op velerlei gebied nog
drie misdeelden. Eu het is over deze mis
deelde», dat ik in een drietal artikels het een
en ander wenschte mede te derlen. Achter
eenvolgens Z'd ik over de behandeling van
l° den Boomgaard, 2° den Moestuin, en 3°
den Bloementuin renige. mededeelingen doen,
die, naar ik hoop, mijn lezers niet ouwel-
kom zullen zijn.
De Boomgaard.
„Het al van ,'ijaar niet veel zijn met
de appelen, want er zijn er verleden jaar
te veel geweest" of „de peren zullen dit
jaar nog al w;.t geven, want wij hebben er
in geen twee jaar gehad." Deze en derge
lijke uitspraken worden jaarlijks vele malen
bij het spreken over den boomgaard of over
den stand van het ooft gehoord. En toch
is er geen goed aanneembare reden, waarom
hoornen, het eene jaar wel en het volgende
jaar geen vruchten zouden geven, als ze be
hoorlijk verzorgd woiden en het weer
vorst gedurende het bloeitijdperk niet
tegenwerkt. Maar, vergeet dit niet, de boom
gaard moet behoorlijk verzorgd worden. Eu
die verzorging moet reeds tijdig beginuen.
Nu al. Ga in uw boomgaard en ontdoe uw
boomeu en struiken van alle onzuiverheden,
als daar zijn doode takjes, half- en heel
verrotte bladeren, en alles, wat niet is „ge
zond hout." Verzamel alles en verbrand
het. Bespuit daarna uw boomeu en struiken
het dus uitgelekt. Marcia voelt ge u in slaat
mij alles te vertelleu?
Clementina deed dat in hare plaats, een
onsamenhangend verhaal, waarvan 't einde
was, dat zij hun leven te danken hadden
aan mr. Selby.
Voordat zij nog uitgesproken had, hoor
den zij het dokterskoetsje aankomen en even
latei kwr.m mr. Selby binnen.
Ten allen tijde zou de begroeiing tus
schen Selby en zijns vaders vriend zeer
hartelijk geweest zijn. Maar nu hij tegen
over den dominee stond als de redder van
zijne dochter, werd hij inet uitbundige dank
baarheid verwelkomd
Hij vond de opgewondenheid van den
dominee en van Marcia erg overdreven maar
toe:» Clementina verzekerde, dat ze niets uit
de kast tuiste, fluisterde dr. Vyall Maar er
was meer, Marcia!
Toen stond Marcia op en legde hare hand
in die van haren vader, zeggende Alles is
in orde vadertje. Ik heb ze in veiligheid
gebracht, toen Clementina zeide, dat mr.
Selby daar moest slapen. Ik zij werd
vuurrood. Ziet ge, ik kende hem niet, ik
had bem nooit gezien en ik was zoo bang.
Gij hebt goed gedaan, kindlief. Ik
zal morgen alles naar de Bank brengen,
maar we moeten mr. Selby nu opheldering
geven. Weluo dan, de vrees van mijne
dochter was meer dan gegrond, daar wij de.
juweelen van lady Eleanor bewaarden, ter
waarde van 100.000 pond sterling. Deze
was de eenigs, die door zijn meisje, lady
Eleanor's kamenier, van bet geheim at wist,
en de ziekte ran mijn zoontje, in het ge
heele dorp bekend, was een gemakkelijk
voorwendsel om ons van huis te krijgen.
Selby kwam naar Marcia toe. Dus dat
alles ging in uw hoofd om, toen ik gisteren
avond hier kwam. Kunt ge mij vergeven
Kunt ge mij vergeven stamelde zij,
hare haüd in de zijne leggende, en de scha
duw verdween van haar lief gezichtje, toen
zij voor het eerst tegen hem glimlachte.
Ge zeidet, dat een gewapend man ons
zon kunnen beschermen, cn dat hebt ge
gedaan. Zonder u zouden de juweelen zeker
gestolen zijn. Want als ge niet gekomen
waart, zou ik er niet aau gedacht hebben
ze uit de kast te halen, en Cripps had ze
dan op zijn gemak mee kunnen nemen.
Lady Eleanor was uitbundig in hare dank
baarheid en noodigde ook Selby op haar
groote „house party".
Gedurende die week vonden Marcia en
ik ruimschoots gelegenheid beter kennis te
maken, en aan het einde van de week ver
telde hij aan Lady Eleanor, dat er toch
vinden waren in de
het zoo onwiiarschijn-
dat men er daar naar
aan
veel klöinoodiëu te
pastorie, ofschoon zij
lijk gevonden had,
zou zoeken.
Lady Eleanor was verrukt en bestelde als
Marei a's huwelijkscadeau een stel juweelen,
om haar te herinnrren aan dien vreest-lijken
nacht, die toch het begin van haar geluk
was geweest.
met bordcauache pap, als gij reden hebt om
te meenen, dat ze wél eens aangetast wor
den door schurft, (of liever als gij wel eens
schurft'ge vruchten hebt), door monilia-rot
(als de appels en peren reeds voor zij geheel
volgroeid zijn, aan de boomen in rotting
overgaan, waarbij zij dan bruin of zwart van
kleur worden. Borstel in den herfst en in
het voorjaar stammen en dikke takken met
een boomborstcl en bestrijk ze met kalk
melk. Maak den grond van den stam tot
een meter buiten de kruin voorzichtig los
en open cn strooi wat kalk (vooral bij de
kerseboomen), alsook volop tliomasslakken-
meel, beenderenraeel of een andere phos-
phaatberaesting. Wanneer dat alles gedaan
is, kunt gij een beetje wachten. Daarna
maar niet later dan in het begin van het
voorjaar moet de bodem bemest worden
rnct kali, in den vorm van Patent-Kali. Van
den stam tot een meter buiten den kroon
strooit ga één halve Hectogram patentkali
per M2 (vierkante meter). Deze patentkali
wordt lichtjes ondergewerkt. Wil men ge
zond, krachtig hout hebben, wil mcu de
boomen bestand doen blijven tegen invloeden
van weer, schadelijk gedierte, eventueele
ziekten euz., dan verzuime men deze be
mesting met patentkali niet. Do kalibemes-
ting van den boomgaard is één der voor
naamste zaken, die raeu te betrachten heeft.
De vruchten blijven daardoor gaaf en frisch
van kleur, gezond en lekker van smaak en
reuk.
Verder kan men in het voorjaar één of
twee maal den bodem met gier of beer be
mesten of pl. m. 20 gram chilis*]peter per
M2 geven. Men geve echter nirt te rijke
stikstofbemesting daar het wel eens voor
komt, dat daardoor kanker aan de boomen
komt. Bij rijke kali en phosphorzuurbemes-
tiug kan eti moet men natuurlijk wat meer
stikstof geven. En nu aan den gangschoon
maken, kalken, bespuiten, bemesten
De Katholieke pers.
HeJ Centraal Bureau heelt als bijlage
bij de »Mededeelingen,« die nu met no.
27 den nieuwen jaargang begonnen zijn,
een zeer belangrijk vlugschrift gegeven
n.l. »De Katholieke Pers*
Niemand zal ontkennen, dat het voor
het verschijnen van dit vlugschrift nu
een zeer goede tijd is. Nu ender de
Katholieken, meer dan ooit, de noodza
kelijkheid gevoeld wordt om hunne ge-
loofsgenooten beter in te lichten dan
dit door de liberale en zoogenaamde
neutrale pers geschiedt, nu komt het
vlugschrift op uitstekende wijze helpen
om die noodzakelijkheid nog duidelijker
aan te toonen.
In eenvoudige en toch krachtige taal
met waardige en duidelijke woorden,
roept het den Katholieken toe, de wa
penen op te nemen om met alle kracht
den strijd te voeren tegen den grootsten
vijand van ons geloof en van ons Ka
tholiek bewustzijn, n.l. de liberale en z g.
neutrale pers.
Duidelijk zegt het, dat men moet kier
zen vóór of tégen.
De groote invloed der Pers wordt ons
aangetoond, we lezen, wat het ongeloof
met dat wapen kan doen, we zien er
ook in getoond, welk een groote macht
de Pers voor ons, Katholieken kan zijn,
als wij alle katholieken daarmee bereiken.
Krachtig wordt tot het steunen der
Katholieke pers aangespoord.
Doch dit niet alleen.
Er wordt óók gezegd, hoe wij de
Katholieke Pers moeten steunen, o. a.
ook door Perscomité's.
De taak dier Perscomité's wordt aan
gegeven.
Kostelijke wenken voor propagandisten
lezen wij er.
Het ligt voor de hand, dat een
zóó zorgvuldig bewerkt, zóó overtuigend
vlugschrift het aangewezen middel is,
om in handen van propagandisten en
perscomité's een groot werk te doen.
Het is te verwachten, dat er van het
centraal Bureau heel wat honderden en
duizenden over het geheele land zullen
verspreid worden. Per postwissel besteld
