jNummer 12 Zondag 10 Februari 1907. 30p Jaargang h. de 01. Tweede Blad. ioo» NIEUWS UIT KAATSHFlivri Jaarfeest van den R. K. Volksbond. G. intijdig itsteeg, gega- willen doende KAATSHEUVEL, 8 Fob. 1907. TE KAATSHEUVEL. o LEZING. Geachte leden van den R. K. Volksbond. Hadde het niet van omstandigheden afgehangen, dan zou vandaag op deze algemeene vergadering van den R. K. Volksbond, in uw midden zijn opgetre den, een man, die zijne sporen verdiend heeft in de organisatie der R. K. Werk lieden in het bisdom van 's Hertogen bosch. Hier zou voor u zijn opge treden de Zeer Eerw. Heer Prinsen, Pastoor van St. Jacob te 's Hertogenbosch, Adviseur van den Centralen Bond van R. K. Werkliedenvereenigingen in ons bisdom, Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Hij zou door zijn machtig woord en door zijn erkend gezag uwen Bond in een helder daglicht hebben gesteld, ten overstaan van hen die aan de groote waarde van dien Bond twijfe len of er den schouder voor op halen hij zou het aanzien van uwen bond in niet geringe mate verhoogd hebben, waar tot nu toe goed willende, doch nog weinig gezag hebbende krachten er naar gestreefd hebben uwen bond aan zien en leven in te storten- Doch geachte vergadering, hoe bereidwillig Pastoor Prinsen dit ook gedaan zou hebben, 'net was hem in de gegeven omstandigheden onmogelijk. Het Bestuur heeft dit betreurd, ik hel dit betreurd, gij zult het betreuren, doch het is eenmaal zóó tn we willen slechis hopen vandaag, dat de komst van Pas toor Prinsen niet afgesteld, dochslecht.- voor een wijle is uitgesteld Goede raad was hier duur zooals altijd Het bestuur besprak de zaak, ht overwoog de zaak, en was van meeninj. dat deze vergadering toch niet moch voorbijgaan, zonder dat de leden vai den Volksbond iets leerzaams, iets nut tigs, iets practisch van deze vergadering medenamen. En toen. M V. Ja, toen heb ik mij zelf maar aangemeld nis spre ker voor dezen dag, niet omdat ik nu daarvoor berekend acht, o neen, want ik ben geen spreker van beroep, maai omdat ik u nog eens in het kort aan wil toonen wat een R. K. Volksbond is. en wat het doel is van een R. K. Volksbond. En achterop gezien. M. V. ben ik wezenlijk blij, dat ik dit van daag nog eens kan doen want, eerlijk- gesproken, geachte leden van den R. K. Volksbond, wanneer ik eens de ruim 500 leden, die onze Bond telt, afging, en vraagVriend, zeg me eens, wat willen we toch hebben met onzen Volks bond, en waar moeten we heen Zouden er dan misschien geen 400 het antwoord schuldig blijven Ja men heeft wel zoo'n" algemeen idee van een Volksbond, men zal wel aannemen dat het een goede vereeniging voor den werkman is, maar blijft het daar niet bij Ik geloof het wel.. En toch, waarde leden van den R. K Volksbond, dat moet ge weten. Het is ermee als met het lidmaatschap van de R. K. Kerk. Ja, iedereen zal weten, dat de Kat holieke kerk noodig is om ons in den hemel te brengen. Maar dat is niet genoegmen moet ook weten, wat de kerk van ons vordert 1 wat men moet doen, en wat men moet laten, hoe men zijn leven in moet rich ten. Welnu, ik zal probeeren, om u vandaag nog eens duidelijk te maken, wat eene vereeniging van R. K. Werk lieden is, en wat zij beoogt. Ik zal u aantoonen, dat zij noodzake lijk is, en dat gij de voordeden dier vereeniging moet waardeeren 1 Ik zal dal niet doen met mooie woorden, met schitterende volzinnenwant nog eens, ik ben geen spreker van beroep 1 Neen zoo maar praten-der-wijze, gansch eenvoudig, zal ik u zeggen, wat de Bond voor u is, en wat gij voor den Bond moet zijn. Op het program is mijne lezing ge doopt Een terug en vooruitblik. Waar om wel het kind moest toch een naam hebben. Maai ik l'ad toch nog een an dere reden daarvoor. Wanneer een mees ter in de school iets wil leeren, dan kan hij dan niet beter doen dan zijn onderwijs aanschouwelijk te maken dan moet hi] '.ijn stok nemen en daarmee wijzen O) platen die aan den schoolwand hangen En dat nemen zijn leerlingen mee, en zóó zal hij in één kwartier meer leeren, dan door twee uren redeneering. Zoo ook wil ik eenigszins doen. Wanneer ik u wil aantoonen, wat een Volksbond is, en wat hij wil, dan zal ook ik op pla ten wijzen, voor zoover dit gaat, name lijk voor zoover er die reeds hangen. Ik zal namelijk uit hetgeen reeds in hel afgeloopen jaar gedaan is, aantoonen dit of dat is de taak van den Volksbond dit of dat heeft hij reeds ten deele be reikt ik zal u ook zeggen welke platen er nog moeten komen te hangen, d. w. z. wat wij nog moeten doen, waarheen wij nog moeten streven, wat wij nog moeten bereiken. En zoo, M. V. hoop ik, dat gij iets nuttigs uit mijne lezing zult medenemen Wat is een R. K. Werkliedenveree- niging. M. V Is dat wat mooidoenerij, is dat een mode artikel? is dat zoo iets, dat Kaatsheuvel ook moet hebben, om dat andere plaatsen dat hebben P wordt zoo'n bond opgericht, om er en kelen eens bestuurtje te laten spelen moet er zoo'n bond zijn, om de jon ge Kapelaans wat bezig te houden, of te amuseeren Welnu als dat zoo is dan verklaar ik bij deze gelegenheid, dat het Bestuur denkehjkerwijze maar ik vasl en zeker den R. K. Volksbond van Kaatsheuvel vandaag nog naar de Moo- Kerhei wensch. Och, vrienden, geloof toch niet, dat een Bond een liefhebberijtje is het Be stuur zal u dat anders zeggen, ja zoo m het begin is dat heel aardig, zooals al het nieuwe iets aantrekkelijks heelt, maar dat mooie gaat er gauw af; en dan ziet men pas, dat er gewerkt moet worden, hard gewerkt en offers moeten gebracht worden van tijd en vrijheid wil men doen, wat men moet doen, n 1. zijn plicht als bestuurslid vervullen, be hartigen de algemeene belangen, bevor- eren het verheven doel van eene R. K. Werkliedenvereeniging. Wat is dan eene werkliedenvereeni- ing? Dat is eene vereeniging van R. K. werklieden, die onderling de belangen an hun stand willen bevorderen, en die belangen zijn meerdere, en wel vooreerst :e godsdienstige en zedelijke, vervol yens ook hunne stoffelijke en maatschap pelijke belangen De maatschappij M. V. bestaat uit verschillende standen. Men heeft den geestelijken stand, men heeft den kooplieden stand, men heeft den stand der industrieëelen, men heeft den stand der geneesheeren, der advo caten, der militairen, den stand der am bachtslieden, der winkeliers, enz. maar men heeft vooral den stand, den nuttigen stand der werklieden. Welnu iedere stand heeft zijn rechten en plichten, iedere stand heeft zijn waar de en zijn kracht op te houden, want iedere stand is iets onmisbaars in de maatschappij. De werklieden stand is wel is waar een nederige stand, maar het is toch een eere stand, en wie den werkman en zijn stand veracht, veracht God zelf die dien stand heeft ingesteld, hij veracht Christus, die zelf werkman geweest is. Daarenboven, M. V. de werk man is mensch en als mensch staat hi precies op de zelfde lijn als ieder andei mensch hij heeft dezelfde menschwaar digheid, hij mag zich evengoed doen gelden als wie ook 1 Of staat het ergens geschreven, dat de werkman niet ont wikkeld, niet rechtschapen, niet rijp doordenkend mag zijn moet hij minder verstand, minder zielenadel hebben dan een ander? We zijn toch allen dezelfde menschen, die alles wat we hebben van God hebben 1 en het dus met evenveel recht mogen gebruiken Maar toch, M. V. de werkmansstand is maatschappelijk zwakker dan ande re standen, omdat zijn gansche tijdelijke welvaart vaak afhangt van enkele per sonen. Het is waar, alle standen zijn eenigszins onderhevig aan afhankelijk heid. Ook ik ben niet onafhankelijk als de Bisschop mij morgen zegt van hier te vertrekken, dan heb ik niets anders te doen dan te gaan, ook al moet ik vele goede vrienden in Kaatsheuvel achterlaten. Als een dokter 's nachts wordt opgeroepen voor een zieke, dan heeft hij niets anders te doen «'an te gaan, wil hij zijn plicht als arts doen, wil hij de eer van zijn stand ophouden een winkelier kan afhankelijk zijn van eene oneerlijke concurrentie, van mis- iruiken in den groothandelen zoo zou k u nog meerdere dergelijke voorbeel- len kunnen aanhalen. Maar die maatschappelijke afhankelijk leid is niet eene zoodanige als die van len werkman, deze staat maatschappe lijk vaak zeer zwak: een ongeluk, een jril van den werkgever, of andere oor zaken kunnen dikwijls zijne tijdelijk wel vaart vernietigen, zij kunnen hem broode oos maken 1 Dit valt niet te loochenen. M. V. Doch wat erger is deze maatschap- jelijke zwakheid heeft ook invloed geha< op zijne innerlijke grootheid, op zijn zielenadel, op de grootheid van zijn hart en geest Doordat hij maatschappelijk zwak stond, daalde hij dikwijls ook op godsdienstig en zedelijk gebiedhi verloor de achting voor zich zeiven, hii miskende de waarde, die hem als lid van zulk een nuttigen en e rzamen stand toekwam, hij vervulde de plichten niet meer, die hij aan zijn stand verschuldigd was. Want uit het een volgde het ander En die daling van den werkman 0[ godsdienstig zedelijk, maatschappelijk en stoffelijk gebied werd nog vergroot, doordat hij jaren en jaren alleen stond, en zijne kracht moest zoeken bij zich zelf; en M. V.wat wordt men niet zwak en besluiteloos als men lange jaren ei Heen voor staat 1 Ik zeidedat de werkman jaren eti jaren alleen stond want vroeger, eeuwen terug, in den gulden-gildentijd, toen alles Bloeide en er welvaart was over het gansche land. was dat niet zóó. Toen -:ochten allen steun bij elkaar en dachten aan het woord der H. Schrift: .Wee den eenzame 1 want als hij valt, heefi hij niemand om hem om te helpen". Maar zoo'n eeuw terug, toen [na de fransche revolutie] het liberalisme ingang vond, toen kwam de z. g. vrijheid en moest ieder maar zorgen voor zich zelf. Daarbij kwam nog den vooruitgang op het gebied der werktuigkunde, der nachineriëen, die de verhouding tusschen verkgevers en werklieden geheel ver anderde, en spoedig deed verdwijnen iet weinige goeds, wat er nog uit de lagen van vroeger, uit den ouden tijd in eere was gehouden Was het daarom te verwonderen, M V., dat de Paus, Leo XIII z. g. met bezorg- heid de toekomst tegemoet zag, en met alle kracht een algemeenen geroep deed, om zich wederom te vereenigen, zooals in vroeger eeuwen! en dien oproep richtte hij vooral tot de werklieden, omdat deze vooral steun moeten zoeken in de ver eeniging, omdat zij vooral maatschap pelijk zwakker staan dan de aodert standen. Eendracht maakt macht, zegt het spreekwoord wat één niet kan, dat kan hli in vereeniging met anderenwaarin de kracht van éénen te kort schiet, daarin kan de kracht van een anderen bijspringen met meerderen te samen heeft men meer verstand dan alleen. En daarom zien wij dan ook, dat niet alleen de werklieden, maar al standen hunne kracht zoeken in de vereeniging, men heeft patroonsvereenigingen, men heeft katholieke militairenvereenigingen, men heeft winkeliersvereenigingen, men heeft vereenigingen van geneesheeren, enz Waarom zullen dan de werklieden niet vereenigen Neen zij, en zij vooral moeten zich vereenigen, omdat zij de vereeni ging het meest noodig hebben, zoowel geestelijk als stoffelijk. En ziedaar de taak der algemeene werklieden-vereeni- gingen of volksbonden. Alleen door de vereeniging kan hun eerlijke stand het eerbaar handwerk in eere hersteld worden. Geen hoogmoed, maar zelfgevoelgeen trotschheid, maar eene juiste schatting van zich zelf, dat kan een Bond hun aanbrengen. Ik zeide, zoo juist, dat vooral de werkman de vereeniging het meest noodig heeft, zoowel geestelijk als stoffelijk Want zijne geeste lijke zwakheid volgt veelal uit zijne maatschappelijke zwakheid. Een werk man, omdat hij maatschappelijk zwak is, omdat hij bijna den ganschen dag moet werken, wil hij zijn stand, wil hij zijn bestaan verzekerd houden, heeft al weinig tijd om zijn verstand, dat hij toch even goed heeft als ieder ander te ontwikkelen, en dan nog ontbreken hem dikwijls de middelenom in dien weinigen vrijen tijd de noodige kennissen op te doen voor zijne belangen op godsdienstig, zedelijk en maatschappelijk gebied. En toch, M. V. dat is noodig en waarom och, men gaat zoo gauw met de onwetend heid van den werkman rollen, men gaat zoo dikwijls zijne geringe ontwikkeling misbruiken, of liever laat ik het eens ilatweg zeggen men speculeert op de domheid van een werkman I Dat moe liet mogen gebeuren, M. V. en dat kan >ok niet gebeuren, wanneer men in een« vereeniging is. Daar geeft men u de niddelen, om u te ontwikkelen. Gij be- ïoeft geene geleerden te zijn want die zijn er maar weinigen, ook zelfs onder le andere standenmaar gij moet zor gen, dat men u niet kan foppen, niet wat op den mouw kan spelden ook onde; de werklieden moeten er goede denken le koppen zijn En in eene vereeniging vindt gij die, daar legt ieder zijn gezond verstand bij elkaar, daar leert men van een ander, wat men zelf niet weet of <an weten, daar voedt men elkander op. le Men voedt daar elkander vooreerst godsdienstig en zedelijk op. De gods dien stig-zedehjke gevaren zijn in onze dagen grooter dan ooit. Het verfijnde ongeioof blijft niet meer in de boeken van geleer den, maar het dringt tegenwoordig ook door opstraat in couranten en strooibil jetten, die iedereen in handen komen •daat brutaal geschreven, en nog bruta ler worden in openbare vergaderingen, in gesprekken, in publieke lokalen, in spoorwegrijtuigen gezegd, zaken, die lijn- iccht in strijd zijn met ons heilig Katho lieke geloof, die onze Moeder de H. Kerk en hare instellingen aanranden, en bespot lijk maken; daar wordt geleerd hetvei- wijfde zingenot, daar wordt gelachen met de Christelijke deugden, met de zedigheid met den echtelijken trouw, met de ma tigheid, met de zorgzaamheid en Spaar zaamheid. Men wil den werkman dat alles wijsmaken. Maar een werkman die in eene Katholieke vereeniging is, laat zich dat alles niet op den mouw spellen 1 Hij gaat naar zijn vereeniginghij vraagt daar een boek, hij brengt zich op de hoogte van wat zijn tegenstander leert en ziet de valschhrid van al die leer stellingen. ofwel indien hij dat niet in "en boek kan vinden, dan vraagt hij het aan den Adviseur, en deze zal hem in lichten en laat dan, den tegenstander nog maar eens terugkomen, dan zal hit niet zoo spoedig meer uit het veld ge slagen worden, maar hem op de rechte plaats kunnen zetten. Maar dat is niet alles, M. V. ook moet een lid van een R. K. Werkliedenver eeniging een daadwerkelijk geloof hebben d. w. z. hij moet in handel en wandel toonen, een Katholiek werkman te zijn. Het is niet genoeg, dat hij het Onze Vader kent, dat hij thuis het Rozenhoedje meebidt, dat hij naar de Kerk gaat, neen ook in het openbare leven moet hij een flink Katholiek standpunt in durven nemen hij behoort als Katholiek te handelen niet slechts in de Kerk, in de huiskamer maar ook in zijne werkplaats, in z|jn omgang met andere werklieden. Men moet aan hem kunnen zien, niet alleen dat hij werkman is, maar ook een Ka tholiek werkman. Men zegt zoo gaarne, M. V de werk man staat laag, hij drinkt, hij vloekt, hij is losbandig, hij vervult zijn plichten niet, hij is niet waard, dat er iets voor hem gedaan worde maar men vergeet den zwaren druk, dien op den werkmansstand ligt, men verbeet dat hij maatschappelijk zwak is, omdat hij maar al te vaak alleen staat. Doch van een werkman, die in een Bond is, moet men dat niet kunnen zeggen zoo iemand is niet zwak, daar wordt hij geschoold in de kennis van geloof en zeden. Ge zult misschien zeggen Is het niet beter, dat de werkman godsdienstig worde opgevoed in de Kerk, in eene vereeniging zooals de Aartsbroederschap der H- Familie moet dat in een Bond gebeuren M. V. ik zal de laatste zijn die iets af wil dingen op het onschatbaar nut der H. Familie, en ik verklaar dan ook volmondig, dat leden van eene werkliedenvereeniging die tevens lid zijn der H Familie als het ware de kern vormen van een Volksbond, en een onberekenbaren invloed ten goede zullen hebben op hunne omgeving. Maar toch M. V. ook in een Volksbond blijft eene plaats en wel de voornaamste open voor het godsdienstig-zedelijke Is de H. Familie eene zuivere-godsdiensti- ge vereeniging, wordt de werkman daar opgevoed als Katholiek geloovige, hier, in den Bond, wordt hij speciaal opgevoed al Katholiek werkman wordt hij gewapend en beveiligd tegen de gevaren die hem in de arbeiderswereld dreigen. En die wapens kunnen hem worden gegeven in godsdienstige cursussen waarin hij onderricht ontvangt in goede bibliothe ken, waardoor hij zich zelf kan onder- ichten, in volksretraites, enz. 2e Laten we nog zien dat de werklieden m een Volksbond ook maatschappelijk worden opgevoed, en dat zij door eene vereeniging elkander ook stoffelijk steunen. Ieder mensch maar vooral de werkman die zes dagen lang inspannenden arbeid moer verrichten, heeft bepaald behoefte aan eene ontspanning, die den geest ver- frischt, het hart verheft, en aan het lichaam nieuwe krachten schenkt. Waar leze ontspanning ontbreekt, daar komen veelvuldig herbergbezoek en losbandig heid in de plaats. Een Volksbond moet dan ook zorgen lat hij den werkman in zijn vrije uren, aangename en ontspannende lectuur kan geven hij moet er naar streven hen nu en dan door zang, muziek, tooneelspel en voordrachten, waarvan zulk eene groote opvoedende kracht uitgaan, aan genaam bezig te houden. Maar M- V. lat gaat niet zonder een flink bondslo- kaal En zoo'n lokaal is ook een van die platen, waarvan ik sprak, die er nog moeten komen hangen 1 Maar dat zal een dure plaat zijn, denk ik 1 Wij leven in een land, M. V. waar de arbeids wetgeving zich zéér ontwikkeld heeft. Van jaar tot jaar krijgen we al meer en meer wetten, die vooral bestemd zijn om den werkliedenstand te beschermen, om a hen te verheffen uit hunne afhankelijkheid uit de onzekerheid van hun bestaan. Doch wat is de oorzaak, dat die wetten, die vooral voor de werklieden bestemd zijn, dikwijls hun doel niet bereiken Niets anders dan dat de werklieden onbekend /.ijn met de wetten, beterwetenden gaan weer misbruik maken van die onwetend heid, men gaat weer speculeeren op de domheid van den werkman. Dat moet niet mogen gebeuren, M. V. Gij zult mij zeggen Ja maar ik heb geen tijd, om dat allemaal na te gaanik heb die wetten niet. Dat geloof ik 1 Maar goede vrienden, sluit u dan aan bij den R. K. Volksbond. Daar kunt ge die voornaam ste wetten vinden in de bibliotheek Maar nog beter zult ge doen als ge gaat naar het Secretariaat van den Arbeid. Ge behoeft daar uw mond maar open te doen. Daar kunt ge uwe belangen blootleggen daar kunt ge uwe zaken bespreken daar zal men u recht doen wedervaren en niet alleen over arbeidszaken, maar ook in alles, waarmee ge moeilijkheden hebt, zal men u daar helpen en ge kunt gerust zijn, dat men u in alles den besten raad zal geven want kan de Secretaris de zaak niet oplossen, wat zelden zal ge beuren, dan zal het de advocaat wel doen, die aan het Secretariaat verbonden is. En al die inlichtingen, al die advie zen kosten u geen cent, als ge aange sloten zijt bij den Volksbond. Verder M. H is op maatschappelijk gebied ook voor de algemeene werklie denvereeniging of Volksbonden, nog ander praktisch werk te doen, en wel vooral de Vakorganisatie 1 Een Volksbond heeft als zoodanig niets met het vak te maken, met geen enkel vak- Hij behartigt alleen de algemeene belangen der werklieden, maar geen vakbelangen. Doch wel moeten de R. K. Volksbon den zijne leden voor deze organisatie opvoeden, d w. z. zij moet leeren hoe alleen in degelijke vakvereenigingen, de vak en industrie belangen, zoowel voor den Patroon als den werkman wor den behartigd en verdedigd. De werklieden moeten bekwame vak mannen zijn, willen de wederzijdsche rechten en plichten tusschen werkgever en werkman juist worden opgevat. Een werkman die geen goed vakman is, is een sta in-de-weg voor zijne vakgenoo- ten, zien we niet dikwijls, dat er patroons zijn, die uitsluitend goedkoop werkvolk zoeken En wat zijn dat voor werklui menschen die hun vak niet meester zijn Of dan het werk er ook al naar is, en dat het goedkoop van de hand moet worden gedaan, dat is zoo erg niet zulke werkgevers verdienen het in hun goedkoop werkvolk M. V. Er zijn menschen, die op zien, alsof ze een klap in hun gezicht krijgen, als ze het woord vakvereeniging hooren dan denken ze aanstonds aan werkstaking, aan oproer en dwingelandij. Ja, zulke menschen verdienen wezenlijk klappen 1 Waardoor bloeide alle takken van industrie in den ouden gulden gilden- I tijd Door de vakvereenigingen 1 Waarom j-UC/i

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1907 | | pagina 5