Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
01» \m MMR GEZET.
flTlÖOlil KillM.l
L907
Jaarg
•uari
ang
Eerste Blad.
AITOOI TIELEI,
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen.
Zeeramp.
i> mil mei
EülLLK Oi\.
ara
I T G 15 V K R
W A A L W IJ K- Telefoonnummer 38.
(Wordt vervolgd.
"^R ',1 -C2E2
aufslnalsrif Courant.
Pil Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
V b o n n ui e n t s p r ij s per 3 maanden f ü."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.9U.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
Advrrtbntiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden Smaal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciele zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
In onze vorige nummers hebben we
reeds met zijne eigene woorden doen
zien hoe een socialist, de heer Eduard
Redefcé te Eindhoven de redactie van
Het Volk in zeer krasse termen een verwijt
maakte over de laakbare houding en
dito geschrijf, betreffende de scheidings-
wet in Frankrijk en de handelwijze van
Paus Pius X, een euvel waaraan ook
bijna alle liberalen bladen in ons land
mank gaan.
Vooral vond zijn protest aanleiding
in de treurige plaat van Hahn, in de
Notenkraker (Zondagsblad van Het Volk)
die ook wij indertijd besproken hebben.
In het blad De Eendracht waarvan de
heer R. mede-redacteur is, schrijft hij
thans eene nadere verklaring van zijn
protest, een woord van toelichting, be
treffende de tot stand gekomen scheiding
van Kerk en Staat. Wij achten 't van
belang, dit woord in zijn geheel over te
nemen, als van iemand, wien men toch
niet zal verdenken, dat hij bevooroordeeld
ten gunste der Kerk optreedt.
Wij laten hem zelf aan 't woord
Het concordaat is door de Regeering
opgezegd, om het onbenullig motief, dat
de Paus zoozeer de bepalingen er van
had overtreden, dat het geen recht van
bestaan meer had. De zaak was, dat de
Paus, bij de vreemde, Roomsche re
geeringen had geprotesteerd, tegen het
bezoek van President Loubet aan Rome,
met voorbijgaan van zijn persoon-
Dat was natuurlijk een gezochte reden.
Maar zij was bijzonder welkom. Zij ont
hief van de verplichting met Rome te
onderhandelen, Rom« had immers het ver
drag inderdaad verbroken, en er restte
dus alleen aan de Fransche regeering,
de zaak van den godsdienst op haar
gebied te regelen- Zij zette zich aan
het werk, met de alleruiterste welwillend
heid. En zelfs zoogenaamd Katholieke
Roman naar 't Engelsch.
(8)
Voor mij was hot gemakkelijker. Veranderd
hebben de jaren hem zoo goed als niets
Zooals hij daar stond, was het de oude Jack
Da slanke gestalte, het kleine hoofd met het
kruohtige profiel, de grijze oogen met scherpen
blik, de teedere stem alles juist als vroeger.
De treurende weduwnaar zag men niet in hem
nu zijne vrouw was ook niet zoo, dat men
er zoo bedroefd om behoefde te zijn maar
geen kwaad der dooden.
Uti zal wel naar haar heeteu, Uti-Lucie?
Een liet schepseltje, die kleine Hare ver
wondering toen zij vernam, dat zij het model
van papa had weggezonden, was werkelijk
roerend en haar ijver om 't weer goed te
maken, aardig om aan ts zien Hart en hoofd
had zij van hem, maar schoon was zij als
Lucie beeldschoon, voorwaar, betoovereud.
Marie moest dit toegeven en terwijl zij
langzaam huiswaarts schreed, gingen haro
gedachten jaren terug tot den tijd, dat zij
zich zelve door Lucie had latou betooveren.
Dat was te Berliju, waar men toen nog een
groot, voor de omstandigheden misschien te
groot huis bewoonde. Hier was op zekeren
dag mejuffrouw Lucie Leclerq op het tooneel
verschenen eou goud blonde Elze uit het rijk
der brunetten.
Marie, die van af haar kindsheid, een
schoonheidsvereereter was geweest, wiBt niet
wat zij in de nieuwe gouvernante 't meest
moest bewonderen de prachtige gestalte,
het frissche gelaat, de krullende lokken op het
voorhoofd of de slanke, kleine handen, die
«V..VUUCICU uo tkV>IJ l gCDtailU,
het frissche gelaat, de krullende lokken op het
Voorhoofd of de slanke, kleine handen, die
meewerkten bij alles wat van hare lippen
kwam. Mama had haar werkelijk niet behoe
ven te vermannen Wees steeds gehoorzaam
aan uwe nieuwe gouvernante
Gehoorzaam? Als een hondje volgde haar
leden, met een beminnelijke oppervlakkig
heid, aangenaam verrast dat er noch van
vervolgingen, noch van dwang sprake
was, hielpen een handje mede. Kerke
lijke vereenigingen, uit de parochianen
gekozen, zouden geheel en al vrij de
kerken en verdere kerkelijke bezittingen
beheeren. De oude priesters kregen
pensioen, alles ging zoo zacht en wel
willend mogelijk. En om dit aangename
zaakje gauw geregeld te hebben werd
maar tevens een datum vastgesteld,
waarop de vereenigingen in orde moesten
zijn en de overdracht geschied.
Maar wie ook maar iets van Roomsche
zaken kent, wist dat 't waar zottewerk
was, en dat als de Paus de regeling
zou aannemen, door een Fransche wet
gevende vergadering hem voorgelegd,
hij geen Paus meer zijn zou en de Kerk
niet langer de Kerk, en dat het werk
van 19 eeuwen zou zijn verwoest, Zóó,
en niet minder zou in geestelijk opzicht
dn beteekenis geweest zijn dezer daad.
Ieder die de geschiedenis kent weet dat
het zoo is.
De Paus weigerde natuurlijk. Briand
uit welwillendheid en groot geduld vond
een uitleg van de wet, die toestond
nog een jaar met de vereenigingen voor
den eeredienst te wachten, zonder ver
beurte der gebouwen. Het omgekeerde
was natuurlijk waar: hij deed zijn eerste
pas terug en met hem de overgroote
meerderheid der Kamer.
En toen kwam de wijsheid in de
couranten. Hoe de Paus, niettegenstaande
de de aannemelijkheid der voorstellen,
hem gedaan, weigerde ze aan te nemen,
om als martelaar te poseeren en zoo
mogelijk revolutie te verwekken in
Frankrijk.
Onbestaanbaar is het uit 't oogpunt
van kerkerecht, dat willekeurige veree-
nigingen uit de gemeente zouden beheer
gevoerd hebben over de kerkelijke goe
deren. Toen meende Briand weèr een
stap terug te kunnen doen in de goede
richtingeen beslissing van den Raad
van State zou uitmaken, dat de over
dracht alleen zou geschieden aan ver
eenigingen, aangesloten aan een bestaand
kerkgenootschap. Dan had de Paus toch
zekerheid 1 Die stap was er weer een
in het niet, want dit alles 'beweegt zich
buiten de kerkelijke regel, wet en hier-
het bange kind, zij vloog op haar bevel en
leerde in de eerste week moer frausch dan in
haar gansch vroeger leven. De blonde Elze
werd een kwart jaar later uitgekozen om
Marie naar Engeland te begeleiden naar hare
geliefde groot-tante in Uourtenay-Hollow.
Hier troffen het kind en de gouvernante
elkander gelukkig slechts zeer weinig, want
op bevel van tante moest zij van die boeken
wijsheid onder haar dak niets hebben tn zoo
beleefde Marie hier een overbeerlijkeu tijd
In de buurt woonden familieleden en goede
bekenden in Garat on Hall woonde Marie's
o»m Lord Garston, een edelman van de eerste
plank, conservatief iu m rg en been, een auto
craat, wiens wil wet was zoover zijne bezit
tingen reikten, voor wien naast zijn vrouw 't
meest zijne dochters sidderden, de stijve Elze,
de sentimenteel» Lilly, de flink aankomende
Maud en ten slotto zijn ennigen zoon en erfge
naam Alan Delville, Jack Vernonsvriend en stu
diegenoot. Jack was tben bij zijn zwager overste
Delville, Lord Garatocs jongste broeder op
bezoek. De overste, die kort geleden zijn uni
form, dat hij in de lange jaren van vrede met
eere had gedragen aan den kapstok gehangen,
had Woodleigh gehuurd, een iu het dal van
Dove aan den ingang van het bosch vau
Garston heerlijk gelegen landhuis- Van Wood
leigh naar Courtenay-Hollow was 't maar zulk
eeu kort» afstand, dat de kinderen van Del
ville, Elaouore, Bob en Blaueze Marie's onaf
scheidelijke vriendinnetje» waren.
Verder naar zee op 't slot Lympstone woonde
Sir Frederik Armitage, toen nog in 't volle
bfzit zijner geestelijke vermogens, later in vol
slagen waanzin vervallen. Met Kate Armitage
de laatste draagster van eeu roemruchten
historischen uaam had Marie een warme
vriendschap gesloten.-
Men is in Engeland gewoou de kinderen
een tamelijk groote mate van vrijheid toe te
staan, valt hen slechts weinig lastig met voor
schriften en regels en vergenoegt er zich mee
hnn eigen verstand te laten vuitmaken wat zij
volgens hun geweten te doen en te laten hebben
Men meent daarmee vroegtijdig zelfstandige
voor hun eigen daden verantwoordelijke men*
schen te kweeken.
In de hoogers en hoogste standen echter
archie. Wat moeten de fijne koppen op
het Vaticaan geglimlacht hebben om
dien man en die vergadering, welke
een zaak willende regelen welke alleen
der Kerk en des Pausen is, en waar
geen hunner 't flauwste begrip van had,
van den eenen maatregel in deD anderen
vielen, van den eenen misstap in den
anderen. Zij putten zich uit in hun al-
gemeene onwetendheid van wat de kerk
moet en eischt als een blinde heen en
weer strompelend in hun zucht om toch
maar iets te vinden, wat hun uit de
moeilijkheid hielp, waarin zij geraakt
waren. En zelfs, al hadden daar de fijnste
kenners gezeten van 't kerkelijk recht,
dan nog zou de Kerk niet langer de
Kerk zijn, indien de Paus de regeling
der gemeenten aan hen overliet- Dan
vooral zou zoo iets onzinnigs zeker niet
in hun hoofden hebben kunnen opkomen,
maar zij, rumoerige vergadering van
sceptische beroepspolitici, wierp zien
ter kwader ure op om die zaak te be
disselen. En telkens moest Briand
uitwijken, voor de eischen des Pausen.
Tot ten laatste toen geen belemmerende
bepalingen meer in de wet stonden, in
een stuk van onmiskenbare, ik zou haast
zeggen majestueuse grootheid, in naam
van den Paus, de Bisschoppen voor
schreven hoe de regeling zijn zou.
Natuurlijk een regeling die de Hierarchic,
die rotsblok der Kerk, als een pyramide
zich verheffend zonder één scheurtje of
één zwak punt, met ten top de Paus
versterkte en volledig in wezen liet.
Ieder die iets weet van de kerkelijke
geschiedenis had het kunnen voorspellen.
Maar 't scheen wel, dat heel de pers
hier in verdwazing was gevallen Onzin
en laster, daar heeft zij van geleefd
De Paus wou revolutie wekken de Paus
wou martelaar zijnde Paus had het
op de Republiekde Paus was een
domme man die 't oor leende aan de
inblazingen van Spaansche en Duitsche
prelaten heel het Vaticaan was in zak
en asch over de aarzelingen van den
Pausde reguliere geestelijkheid uit
blinden haat tegen de wereldlijke pries
ters blies het vuur aan- Met altijd stij
gende ergernis las ik even zotte als
kwaadaardige praat, waarin ook ons
orgaan verviel, 't Is nog te mooi gezegd
dat 't kletspraatjes waren van de koffie-
maakt men naast de stem van het geweten
gaarue den trotsch tot richtsraoer voor de
haudeliugeu der jongeren n Doet wat Ge wilt",
heet het daar, maar bedenkt wat gij aan onzen
naam verschuldigd zijt". En „Uw eigen
gevoel zal u zeggen, dat gij niet kunt doen,
als hot gewone kind van eeu kpopman". Of
ook «de lengen is een euvel der plebejers,
welk kwaad tot nu toe, Godlof, iu onze familie
niet bekrnd is. Bedreven onrecht wordt niet
met eene lichamelijke tuchtiging gestraft,
maar een kond hoofdschudden van papa een
verachterlijk: «Gij hebt gehandeld als eene
dienstbode", hebben even veel gevolg als
eeu flinke tuchtiging.
Zeker is 't, dat deze methode geen nederig
heid kweekt, maar enghartige, hoogmoedige
egoïsten en zeer zeker een hevig gif is voor
kinderzielen.
Marie's speelmakkertjes hadden met uit-
zonderig van Kate Armitage, die opgegroeid
was als een bloem des velds allen reeds
van dit gif geproefd, maar hun zorgolooze
kindsheid had daarvan geen gevolgen onder
vonden. Zij tolde en lachte met hare vrienden
en vriendinnen, zij voelde echter voor geen
dezer zooveel belangstelling en genegenheid
als voor haren flinkeu vriend, den toen vier en-
twintiojarigen Jack Vernon.
Jack Veruon stond iu dien tijd by de zijnen
in 't geheel niet goed aangeschreven. Had hij
't voor korten tijd in weerwil vau alle familie
tradities niet doorgezet schilder te v. orden.
Eeu Veruon menscben schilderen voor geld!
Overste Deville, die zijn broeder in
trotsch niets toegaf, kon het niet verdragen
e»i al nam Mrs Delville h^ar broeder tegen
over haar echtgenoot steeds in bescherming,
toen zij met den eerste alleen was liet ze 't
niet aan voorstellen ontbreken Eerstens bpgreep
zij niet. waarom Jack niet iu staat was van
zijne inkomsten, zoowat 2000 pond te
leven, tenminste tot dat hij aeue rijke vrouw
had gevonden. En daarenboven als hij
dan werkelijk een beroep moest kiezen
dan zag zij niet iu, waarom hij geen
officier zou worden. Waarop Jack half
lachend, huif ernstig antwoordde, dat hij
na rijpe overweging tot het besluit geko.
men was, dat hij om aan zijn hartstocht
tafel, of het moest wel van een zeer
verderfelijke en verbitterde koffietafel
zijn, die de hoogste gebeurtenissen in
de wereld beduimelt en besmet.
En ik vroeg mij dag na dag afis er
dan niemand in de partij die beter weet
Was het niet noodig dat wij, die toch
meenen zoovele duistere drijfveeren in
't wereldgebeuren te kunnen doorgron
den, en die ons beroemen door onze
wetenschap rechtvaardig te zijn tegen
over allen, ons verhieven boven 't
moeras van half-idiote lasterpraatjes
Hebben we dan niet geschiedkundigen
in de partij
Nadat het had geduurd, week in week
uit, kwam ten slotte van Hahn, (wrekende
gerechtigheid, een der slechtste die hij
ooit geteekend heeft), een samenvatting
en in beeld-brenging van alle domh«id
en laster der laatste tijdende Paus,
als de Booze, haat en tweedracht
zaaiend over de wereld.
Vind de Redactie van 't Volk nu
waarlijk nog, dat mijn termen te sterk
en beleedigend waren
Over de redding der drie overgeble
ven opvarenden schrijft het Hbl.
Zoo is dan de redding der drie over
gebleven opvarenden gelukt. Zij werd
volbracht door schipper Sperling van de
blazer Van der Tak, die met de sleep
boot Wodan te 1 uur in den nacht naar
het wrak ging, vergezeld door drie ma
trozen, de gebroeders Sperling en Moer
kerk. Terwijl de Wodan langszij der dam
ging liggen is Sperling in de jol gegaan
met Kees Sperling, is daarmee naar den
dam gevaren en vervolgens langs dam
geloopen tot aan den lichttoren. Daar
is de jol aan de nog. van het wrak af
hangende lijn vastgezet en langs die lijn
is Sterling toen naar boven geklauterd.
Zrj omknelden hem zóó vast dat hij
met geweld de vrouwen van zich af
moest houden, zeggende te zullen heen
gaan. als zij hem niet rustig lieten be
gaan. Dit dreigement hielp.
Hij is op een der davids geklommen
heeft daarvan een lijn uitgeschoren en
is daarmee weer teruggekeerd bij de drie
vrouwen.
Het dienstmeisje van Frau Wennbergh
voor zeereizen te voldoen zich een stoomjacht
moest aanschaffen en dat dit uauwelijks met
twee duizend pond sterling per jaar was te
^Onderhouden, om een rijke vrouw te bedelen,
soldaten voor het slagveld te drillen, daarvoor
was hij niet de man en voor schilderen had
hij wel eenig talent.
«Een schilder in eene familie, welker leden
sinds den tijd van den veroveraar niet gewerkt
hebben, zuchtte mrs. Delville de doode Ver-
nons zullen zich in hun graf omdraaien."
n Best 1« was Jacks overmoedig antwoord. «Een
beetje beweging zal die oude bazen geen
kwaad doen. Zij zullen langzamerhand wel
leelijk stijf gelegen zijn." Deze zet had Lydia,
die opgeruimd was, tegen haar wil in doen
lachen en zij ging heen om hem haren echtge
noot te herhalen, om dezen, die het met de
grafrust van zijne voorzaten zeer ernstig op
nam, ermee te plagen.
Alle mogelijke ooms en tantes hadden sedert
uog pogingen in 't werkgesteld om Jack van
zijn besluit af te brengen, maar alles werd
door hem met ware lieftalligheid teruggewezen.
Jack is een lichtvaardig meusch, zeide men
hier en daar, maar kwaad kan men op hem
niet zijn.» Goed of kwaadschiks moest men
er zich aan gewennen, een schilder onder de
familie te hebben en langzamerhand werd men
er trotsch op den beroemden Vernon onder
de zijnen te tellen Een verre neef, een Kars-
brooke, die Marie voor een half jaar in Rome
getroffen had, had er zijne voldoeuing over
uitgesproken, dat een geboren edelman, hij
moge beginnen wat hij wil, toch steeds alles
beter kan dan een plebejer, daarvan was
Jack Vernon weder een vooi beeld.
T'>en Marie hem leerde kennen had hij tot
zulk eeu uitspraak nog geen aanleiding gege
ven. Hij was toen eerst, zooals hij zelf zside,
begonnen met wat te kladden, maar juist iu
die kladderijtjes had zij reeds prachtige mees
terwerken gezien. Zij verkoos eene eenzame
wandeling met hem op zoek naar motieven,
verre boven de verlokkendste enqnet partij.
Zijn schetsboek te dragen, zijn palet en penceel
te reinigen was haar trotsch en lange uren
kon zij in stomme verwondering toekijken als
hij op het dood* papier, levensvolle beelden
tooverde.
was nog zoo moedig en bij haar posi
tieven, dat ze tegen Sperling zeineem
haar maar het eerst, ik blijf wel bij de
andere"v
Sperling heeft toen juffrouw Theile
om het middel genomen en haar half-
sleepende gebracht naar de plaats, waar
zijn lijn gebonden was (d. i. een afstand
van 7 meter over het dek.)
Daarbij raakte haar voet beklemd in
een breede scheur in het dek en moest
haar voet met geweld worden bevrijd.
Hij heeft vervolgens haar vastgebon
den met een strik en langs den kabel
afgevierd op den toren, terwijl zij door
Kees Sperling werd vastgebonden op
een der stangen.
Ook de twee andere vrouwen zijn op
die wijze gered.
Kees Sperling heeft toen Fraulein
Theile op den rug genomen en is met
haar geloopen naar de jol.
De andere twee vrouwen waren nog
krachtig genoeg om, ondersteund door
een der mannen, alleen naar de jol te
loopen.
Een der redders, Sperling, verhaalt
over de redding nog
«Gisteren hadden we het tevergeefs
geprobeerd, mijnheer. Maar het gehuil
en geween had ik gehoord van die vrou
wen dat liet me geen rust. Ik most ze
hebben. Ik most ze d'r af halen. En
toen zijn we vannacht met de Wodan
er op uitgaan, Zouden we het wagen
Kapitein Van Rees bleef mooi dicht bij,
manoeuvreerde prachtig. Met de vlet
gingen we toen van de boot af naar de
pier. Zelf zat ik er in met mijn twee
genoemde neven Sperling en Moerkerk
Ouddorp, Waardenburg, Kofferman en
Bandestein gingen als pootige roeiers in
de vlet mee. Een kwaje zee meneer,
maar 't water was laag toen we aan
kwamen. De pier stond soms twee voet
bloot, maar drie vier voet ging de zee
er soms over. 't Was wagen, nou d'r op
of d'r onder. Met C. Sperling klauterde
ik de pier op en mijn andere neef hield
de leiding bij de vlet. Toen ben ik
langs het sloeptouw geklommen O God,
wat schreeuwden en gilden die vrouwen
bitter, en toen ik aan boord kwam,
vlogen ze alle drie op mij aan. Ik
moest me goed houden, anders kwam
cr niks van de redding en ik gebood ze
Als bewijzen dat hem haar gezelschap niet
onaangenaam was, konden de vriendelijke
blikken gelden die hij haar nu en dan toewierp,
het \roolijke gedicht waarmede hij zich met
haar onderhield. Zijne helpstei noemde hij
haar, zijne bruine Muze, zijne kleine, goede
Molly. Geleerd had zij zeer veel van hem over
stemming, licht-effect enz Zeer dikwijls lette
zij op of vuile dorpskinderen, in lompen ge-
kleede vrouwen, gebogen grijsaards, ook soms
bruikbaar waren als model en meermalen was
het haar tot hare groote voldoening gelukt,
haren afgod een mooi onderwerp voor het
penseel te leveren. Van schoonheid had zij in
dien tijd zooveel gehoord, dat zij eene ver
klaarbare nieuwsgierigheid voelde, om te weten
te komen, of zij zelf schoon was. Hare eigen
spiegel kon het haar niet goed zeggen, daarom
vatte zij op zekeren dzg moed en had het
Jack gevraagd.
Zij gevoelde direct diepe schaamte over deze
vraag en het hartelijke lachen waarmede Jack
z« beantwoordde vergat zij haar leven niet.
Toen kreeg zij tranen in de oogen.
Toen kreeg hij spijt, trok haar op zijn knie
en kuste haar.
«Wees niet boos, kleine Molly" zeide hij,
«Wie zoo lief is als gij, die behoeft niet schoon
te zijn. Overigens wil ik ook niet zeggen, dat
gij misschien onder omstandigheden neen,"
onderbrak hij na een onderzoekenden blik op
haar gelaat, hoofdschuddend, «werkelijk schoon
kunt ge ouder geen omstandigheden zijn. Uw
neusje is te kort, en ul doen uwe mooie flu
weelen oogen al hst mogelijke om dit gebrek
weg te toovsren, geheel kunnen zij daarin niet
slagen. Maar een pracht vau haar hebt ge,
zeide hij hare haren vastnemend, een overvloed
van mooie haren, die uw lichaam nauwelijks
dragen kan en wat de kleur betreft, het is
juist dat echte roodbruin waar men bier te
lande 't meest mee dweept.
«Dweept, ook gij daarmee vroeg zij haastig.
«Ik? Ilm! ik weet het niet, kleine," was
zijn verlegen antwoord, «eigenlijk prefereer ik
wel blond haar."