u i mil er
21.
Donderdag 14 Maart L907.
30e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
Marktwezen.
m ÜOOGE kfÜiilïEiV
ANTOON TIELEN,
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen.
euTlle OA.
Zij die zich tegen het
volgend kwartaal op dit
blad abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum
verschijnende nummers
GRATIS.
IN D U STRIE KL K N.
sms&asmzR&m ss mmtammmm
I T G E VER:
W A A L W IJ K. Telefoonnummer 38.
cho van het Zuiden,
fi Laiigstraatscbe Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f().~5.
Franco per post door het gefteele rijk f 0.9-0.
Brieveningezonden stukken gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
Adtertentikn 17 regels f 0.6U daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciple zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel
De Kelner van Koophnndel en Fabrieken
te Waalwijk houdt, zich onledig met hei
opmaken van het verslag over 1906.
Heereu Industriëlen worden verzocht
hunne opgaven \oor het vei slag zoo spoedig
mogelijk aan den Voorzitter te zenden.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voornoemd.
Zondagavond ten 6 uur had op de
zaal Musis Sacrum de in ons blad
per advertentie aangekondigde bespre
king plaats over het Marktwezen dooi
den Heer Herm Zeegers.
Een groot aantal belanghebbenden
en belangstellenden was opgekomen.
De heer Zeegers sprak als volgt
M!
Allen hier tegenwoordig roep ik har
telijk welkom, 't Schijnt mij toe naar
aanleiding van het bericht dat door mij
gesproken zou worden over het markt
wezen van deze plaats, de belangstelling
daarvoor niet is uitgesloten, zelfs grooter
is dan ik dacht of verwachten kon.
Verwacht van mij evenwel geen ge
leerde redevoering, of wetenschappelijk
betoog, wijl ik U slechts den toestand
van het marktwezen van Waalwijk wensch
te schetsen zooals het voorheen was cn
thans is, en de middelen tracht aan
aan te geven die tot verbetering of
(12)
Roman naar 't Engelsch.
Mrs. Delville trad door de glazendeur der
bibliotheek in de bloomen-veianda, ging tus-
scheu twee rijen heerlijke tropsche planten
door, «tiet een tweede glazendeur open en
stoud in de salon eru salon, waarin niet
veel kostbaars stond, maar er alles zeer aardig
en voorna .m uitzag. Een dik tapijt lag op
den grond, lage kusseustoelen noodigden tot
zitteu, over de tafel lag een prachtig turksch
kleed, talrijke aquarelleto hingen aan den
wand en op etageres en tafeltjes vond men tal
van Üoster8che kunstwerkjes.
In de kamer waren vier dames. Blanche
de blonde jongste dochter des huizes kwam
hare moeder aan de glazen deur tegemoet
gesneld; op haar niet juist schoon, maar zeer
lief uiterly k lag een verlegen uitdrukking.
«Mama is er bezoek daar," vroeg zij.
Eleonor, de negentienjarige met hare don
kere oogen, die uiterlijk geheel haar moeder
geleek, leunde ondortu scheu in eeu vensternis
en keek spottend rond als wilde zij zeggen
«kinderen, windt U toch niet op, het is wer
kelijk de moeite niet
Zij kon op honderd pas afstand reeds zien
van wat afkomst de menschen waren en haar
koele natuur maakte het haar zeer gemakke
lijk overal, waar dat doeltreffend was eene
gereserveerde houding aan te nemen.
«G lukkige Eleonor, dacht mrs. Delville liet
haar hoofd, dat zij bij 't biuuenkomen een
weinig trótsch omhoog hief, langzaam zakken
lachte lieftallig en bloosde een weiuig, toen
zij de slanke schoone dame, die haar tegemoet-
getreden was naar landsgebruik met een
handdruk begroette.
Mrs. Eagles zag er betooverend uit in haar
vrednwensluier, hare taal had een streelenden
klank, haar Engelsch was onberispelijk toen zij
verheffing- zouden kunnen leiden, mij
welwillend door bevoegde personen
aangeboden.
Boogende op een vestigingstijdperk
van ongeveer 33 jaren meen ik door
ervaring en ondervinding, als ook door
met verschillende lieden uit den land
bouwersstand omgegaan en gesproken
te hebben, dien toestand duidelijk te
kunnen maken.
Zooals U allen Mijne Heeren wel be
kend zal zijn, is een marktplaats eene
gelegenheid van aanbieding en koop,
die gelijkertijd een zekere bedrijvigheid
mede brengt en 't plaatselijk verkeer
drukker doet worden al naar den omvang
die de markt ter plaatse inneemt en
zeer zeker strekt ten voordeele van de
inwoners hoofdzakelijk van die van den
midden of neringdoenden stand.
Jaren geleden toen ik naar hier zou
komen was Waalwijk mij slechts bekend
als een dorp waar de looierij en schoen
makerij de voornaamste takken van
nijverheid waren. Verbaasd stond ik te
zien toen ik eenmaal ter plaatse was,
dat ook die plaats, als marktplaats,
vooral voor die van den veehandel, niet
onaanzienlijk was, zelfs met eere ge
noemd kon worden.
Al vroeg in den morgen zag men op
marktdagen de dikke, zware, vette vier
voeters bij aantallen ter markt voeren.
Kooplieden, die reeds daags te voren
per diligence waren aangekomen, ge
kleed met dijden pet, blauwe kiel en
gele klompen, zag men 's morgens vroeg
van de markt ot wel van uit hunne
Hotels naar de einden van de hoofdstraat
opgaan met handgeklap, drukke gebaren
makende, behoorende bij den veehandel,
menige koop was dikwerf reeds gesloten,
voor dat het vee ter markt was aan
gevoerd.
Het aantal kooplieden in dien tijd
was soms zoo groot, dat zij door H H.
Hotelhouders menigmaal bij particulieren
moesten worden gehuisvest.
Het ter markt aangevoerde vee over
trof somtijds meer dan 1000, 1200 stuks,
de marktdagen van toen waren dagen
van inkomsten voor Waalwijks inwoners,
dagen, die ieder met welgevallen en ge
noegen verbeidde.
Toen was Waalwijk niet verbonden,
noch met spoor, noch met tram, ook
haar groot genoegen erover te kennen gaf,
dat de familie Delville besloten had Doveton
voer haar verblijf uit te kiezen Toen zij met
haar speech gereed was, draaide zij zich
plotseling om, nam een meisje in 't zwart
gekleed, dat met haar meegekomen was bij
den arm, schoof het naar mri. Delville toe,
vroeg half lachend
«Het zal nauwelijks noodig zijn, de dames
aan elkander voor ,te stellen
Mevrouw Lydia had een verwonderd vra-
genden blik in hare oogen en keek het kleine
bleeke gezicht vriendelijk aan en murmelde:
Ik betreur het, ik brgrijp u niet goed
«Tante Lydia. hebt U mij dan geheel n al
vergeten?" zeide het jüDge meisje half lachend,
half emeekend. Eensklaps voelde zij hare
vingers door eene warme hand orasloteD.
Dit waren de viugers van Blanche Delville
Zij was haastig naar voor gekomen en trad
weer eensklaps tot hare moeder terug
«Maar Mama, riep zij, wij zijn blind als
een mol
Dat is natuurlijk Marie Marie Wilden-
hofen
Neem je hoed eens even af, nichtje toe
Eu toen Marie dit met bevende hand deed,
ging zij op zegevierenden toon verder «Daar,
ziet U het nu wel
Veranderd was zij ook in 't- geheel uiot
alleen dat zij hare Fchoone bruine lokken
opgedaan had. O gij lief, klein gezicht, gij
Marie, gij lieveling, dat ge ten slotte nog eens
tot ons kemt Kussen on liefkoozingen ver
gezelden dezen uitroep.
«Blanche kan niet verheugd zijn, zonder
zich belachelijk te maken, dacht Elenoner en
toen zette zij haar slanke lichaam met bestu
deerde langzaamheid in beweging om 0"k
harerzijds het familielid welkom te heeten.
«Goeden dag, Marie" zeide zij met eene
stem even koel als de handdruk, die haar
begeleidde.
«Vergeef me, dat ook ik u niet herkende
Ik dacht er niet aan oprecht gezegd u
in gezelschap te vinden van eene dame, die
naar ik moest aannemen, u geheel vreemd was.
Mrs. Delville, die gebogeu was, om hare
nicht moederlijk op haar voorhoofd te kussen,
richtte zich weer omhoog en wierp een ver-
de heropening van den Maasmond was nog
niet in werking, zelfs niet in 't verschiet
Waalwijk in dien tijd, dikwerf door
mij de Academieplaats voor h h. looiers en
schoenmakers genoemd, was bij even-
tueele inundatie of overstrooming van
den Baardwijkschen Overlaat tot aan
Geertruidenberg met haar omgeving,
als 't ware een schiereiland. Het Bossche
veld, grooter en soms onstuimiger dan
den Overlaat, deed de bewoners vanaf
Vlijmen, Nieuwkuijk, zoo ook die van
Ouaheusden en omgeving, eerder den
Overlaat overgaan en alzoo tot
Waalwijk komen, dit bracht voor ons
voordeel. Zoo ook kwamen de bewoners
van het andere gedeelte van de Lang
straat tot onze gemeente en werden
toentertijd de neringdoenden door hen
ten volle begunstigd. Waalwijk bloeide,
maar was nog als 't ware geisoleerd,
nl. verstoken van die middelen van
verkeer die reeds elders bestonden.
't Jaar 1875 zou ons verheffen, althans
wij zouden in het groote spoorwegnet
worden opgenomen.
't Was in dat jaar dat door de Tweede
Kamer der Staten Generaal het ontwerp
Zwaluwe -'s Bosch werd aangenomen
Die blijde tijding werd met blijdschap
en geestdrift begroet, de vlaggen werden
uitgestoken, muziek, optocht enz.
Daarop volgde in 't jaar 1881 de ver
binding met Tilburg, de eerste gelegen
heid, dat men door middel van de
stoomwagen van uit Waalwijk aansluiting
kon verkrijgen per spoor, zoowel voor
binnen- als buitenland.
Het jaar veor de opening der stoom
tram WaalwijkTilburg vice versa, had
de noodlottige doorbraak plaats van
den zg. Heidijk te Nieuwkuijk. Deze vree-
selijke ramp, duidelijk geschetst toen
tertijd door den len Luit. Chappier,
welbekend als militair en letterkundige,
voor korten tijd geleden gestorven.
Deze noodlottige doorbraak die veel
leed en ellende mede bracht, was oor
dat er stemmen opgingen tot heropening
van den Ouden Maasmond, welks besluit
tot volvoering daarvan, binnen zeer
korten tijd in de Tweede Kamer der
Staten Generaal werd aangenomen. De
eerste werkzaamheden daarvan dagtee-
kenen, vermeen ik, van 't jaar 1887.
De geprojecteerde spoorweg verbinding
wonderden blik op hare oudste dochter. Hoe
naïef de kleine zich aanstelde, ook dit be
vreemde haar ten zeerste Marie Wildenhofen,
dochter vau een overoud vorstelijk geslacht met
wie men het een eer rekende vermaagschapt
te zijn door Mrs Engles geintroducerrd in
het huis van bloedverwanten en dat met 'n air
van beschermster Het was sven onverklaar
baar als pijnlijk en ongehoord.
Marie had Eleonores bemerking met heime
lijke voldoening aanhoord.
Ja, begreept gij het werkelijk niet?" Nu 't
was ook als eene verrassing voor U bedoeld,
niet waar. mrs Eagles,-pardon Flora voegde
zij er stamelend en bloozend bij, toen de
schoone dame bij dezen titel schelmsdreigend
den vinger ophief.
«Inderdaad bevestigde mrs. Eagles. Maar
lang kon het niet duren, dat kon mijne kleine
Marie niet uithouden. Gisteren kwamen wij
aan ba ha ha en u moesten we ons reeds
presenteeren.
Een uitdrukking van verwardheid kwam in
Marie's oogen. Flora, zeide zij, ik ben toch
niet onbescheiden geweest, nietwaar?"
«Neen, neen, lieveling, viel mrs. Eagles
haar haastig in de rede, maar ik merkte het
bij uwen terugkeer van de wandeling wel,
dat ik U 't grootste pleizier der wereld deed
door een bezoek bij nwe lieve familieleden."
«Hoe goed zijt gij,« antwoordde Marie,
dankbaar hare haod drukkend.
«Bij uwe lieve bloedverwanten, herhaalde
Eleonor met grooten onrust in hare g dachten.
Jawel die dame meent van stand te zijn en
neemt ons genadiglijk onder hare vleugelen
en terwijl men zich om den haard zette,
waarin in weerwil van het gevorderd jaarge
tijde nog een lekker vuurtje brandde, schoof
zij haren zetel een weinig ter zijde. Zij vond
geen aanleiding om verder aan 't gesprek deel
te nemen De «persoon" kou mooie phrasen
uiten, lachend mooi doen, mama mocht de
lieftallige spelen, als nam zij de humbug voor
goede munt en Blanche de argelooze gans
spelen, zij, Eleonor, deed daaraan niet mee.
Daar zat zij of liever lag zij, het hoofd tegen
den leuning van haar stoel, de banden op den
scho t en gaf door haar gelaatsuitdrukking
de omzittenden duidelijk te begrijpen, wat zij
Zwaluwe-'s Bosch die reeds in 1875 was
aangenomen werd traag behandeld,
althans de uitvoering daarvan ging lang
zaam, want eerst in 1886 elf jaar na
dien tijd kwam slechts de verbinding
tot Waalwijk gereed ook toen ging alles
nog naar wensch, althans het marktwezen
bloeide nog. Twee jaren daarna kwam
op aandringen van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken te Waalwijk, de
verbinding met Vlijmen tot stand welke
na korten tijd door getrokken werd tot
's Bosch.
Vanaf die tijd kraaide niet meer de
victorie van uit Waalwijk, de verbinding
met de hoofdstad onzer Provincie was
voor de neringdoende bevolking van
Waalwijk minder voordeelig, wellicht
grooter keuze, waarschijnlijk lager prijzen
maar ook de zucht om uit te zijn, deed
velen besluiten hun inkoopen daar ter
plaatse te doen; dit euvel te keeren ging
niet het was 't gevolg onzer verbinding.
Vanaf dien tijd kwijnde de neringdoende
stand en ook 't marktwezen van Waal
wijk; even als 't opkomende water bijna
onzichtbaar opkomt en ook als 't ware
onzichtbaar verdwijnt, zoo ook ging het
met ons marktwezen.
Van lieverleden werd het bezoek der
kooplieden, zoo ook de aanvoer van 't
vee minder. Wel niet direct, zooals ik
zoo even opmerkte doch langzaam,
maar zeker en zeer betreurenswaardig
was het dien teruggang te moeten be
speuren, de eertijds bloeiende veemarkt
takelde geweldig af, de drukke vee
markten van voorheen kwamen niet
meer, de aanvoer van vee verminderde.
Zoo I ja geachte toehoorders, 't is zelfs
eenmaal zoo ver gekomen, dat er slechts
zooveel stuks vee aan de markt waren,
als er dagen in de week zijnnl. 7 stuks
zeRge zeven.
De bloeiende marktdagen van voorheen,
met die van heden, kunnen het best
vergeleken worden bij een groote kermis
en een begrafenis.
Met de vermindering van het markt
wezen van Waalwijk werd de pachtsom
der marktgelden die vroeger jaren meer
malen meer dan f 1300 's jaars opbrachten
ook aanmerkelijk lager, dus de inkomsten
werden niet alleen voor de inwoners
maar zelfs ook voor de gemeente
minder.
over dit bezoek dacht.
Blanche vond de houding harer zuster on
beleefd, hare moeder billijkte het als uiterst
karaktsrvol en mrs. Eagles bezorgde zij
respect eu bezorgdheid. Zij herkende eene
vijandelijke macht, die tot eiken prijs moest
worden overwonnen, wendde zich zich zoo,
dat zij het jonge naeiejs voortdurend in het
gezicht had en toen zette zij er zich toe,
hare liefelijke blikken en woorden speciaal
tusschen mrs. Delville en hare oudste dochter
te deelen.
Zij vertelde hoe zij Marie had leeren ken
nen. hoe zij bij den eersten aaublik toegene
genheid voor haar opvatte en hoe zij haar
ten Blotte tot hare onuitsprekelijke vreugde
haar ertoe had kunnen bewegen, mee naar
Doveton te gaan. Zij sprak met bevende etem
over het verlies, dat za nu voor bijna een
jaar had geleden, over de smartvolle leegte
in haar leven, die het dierbare schepsel thans
aanvulde. Zij sprak opzachteu toon, maar haar
oogen en handen werkten wat veel mee en
zij was zoo overdreven met lof en liefelijkhe
den voor Marie, dat het arme kind aldoor
moest blozen.
«Die vrouw heeft geen zweem van takt,"
zeide mrs. Delville tot zichzelve en Eleonor
dacht «Zij weet zich niet te bedwingen en
slaat humbug van de ergste soort."
Uitwendig liet de vrouw des huizes niets
merken, maar mrs Eagles begreep toch wel
dat zij in weeiwil van bare hoffelijkheid toch
niet de juiste snaar wist te treffen. De dames
Trelawney was toch baar doen wel bevallen
en mrs. Delville en mrs. Trelawney waren
nichten.
Omdat deze laatste proef geen goed resultaat
had en omdat het toch nooit kwaad kot) als
men wist, dat zij reeds met de aristoratie in
verbinding was, begon zij met begeestering
over deze dames te spreken. Het was een
feeder onderwerp en het bloed steeg mrs.
Delville, die anders zeldzaam hare kalmte kon
verliezen in de wangen.
Mrs. Eagles keek op dit oogenblik nist naar
baar, maar wel met bizonderen ijver naar
Eleonor, want zij wilde haar mededeelen, dat
zij wonderlijk veel geleek op Maud Trelawnsij.
Zij bleef liggen zooals zij lag, wendde haar
Wenschelijk ware het geweest toen
de getijden veranderden ook de bakens,
te verzetten. Waarom zulks niet gedaan
is weet ik niet, 't is wel betreurens
waardig, maar gedane zaken hebben
geen keer, dus daarover het stilzwijgen
bewaard.
De verandering van de rivier de oude
Maas in verband met de heropening van
den Maasmond, welke plechtig is ge
schied in tegenwoordigheid van H. M.
onze geeerbiedigde Koningin den 18
Aug. 1904 had ook niet het zoo ge-
wenschte gevolg en bracht ook geen
voordeel aan onze gemeente, wijl dikwerf
belemmeringen plaatst vinden, waardoor
diegenen welke tot ons willen komen
verhinderd worden daaraan te kunnen
voldoen en de omweg die de nijvere
landbouwers van het Land van Heusden
en Altena soms moeten maken om vaste
verbinding per as met Waalwijk te krijgen
schrikt hen dikwerf af, zelfs bestaat de mo
gelijkheid bij onstuimig weder en als de
overlaat overstroomd is, zulks in 't ge
heel niet kan geschieden.
't Gewicht van het marktwezen voor
voor een plaats goed inziende en de
spreuk die zegt«Stil staan is achter
uitgaan niet willende volgen en bezield
met het leven en streven van de bevolking
van Waalwijk, als ook van die van den
nijveren landbouwersstand, spoorde mij
aan alsnog pogingen aan te wenden,
om te trachten verbetering «n dien toe
stand te brengen.
(Applaus,)
Daaraan gevolg gevende, na meer
malen ernstig over de zaak gedacht te
hebben besloot ik verleden jaar aan
hoofden van verschillende gemeenten
een circulaire te zenden met een daarbij
gevoegde vragenlijst ter beantwoording.
Van de 18 door mij verzonden circu
laires werden er 14 welwillend beant
woord, aan die H. H. Burgemeesters
mijnen welgemeenden, hartelijken dank.
De H. H. die meende zelfs na herhaald
verzoek niet op mijne circulaire te moeten
antwoorden begrijp ik eenvoudig niet,
daarover een oordeel te vellen is voor
mij ongepast, de beoordeeling dier
handelwijze wensch ik aan anderen over
te laten.
De inhoud der circulaire als ook die
der vragenlijst luidde als volgt
donkere oogen naar de vertelster, trok op de
verzekering van de wonderlijke gelijkenis
hare wenkbrauwen wat op en antwoordde
alleen «Vindt U
Ja, verklaarde mra. Eagles verrukt, mij
viel het direct op hetzelfde fijne voorname
profiel.
Eleonor was de verpersoonlijkte ijdelheid,
maar vleien en vleien zyn twee. Nn kreeg zij
een gevoel als had iemand naast haar eene
krassende griffel over een lei getrokken.
Zij beefde werkelijk en sprong toen plotse
ling diep ademhalend in haar stoel omhoog.
■God dank 1" zei ze tot zich zelve. Wa
frissche lucht, wat werkelijkheid te midden
van al die afschuwelijke huichelarij
De deur ging namelijk open en de zeecadet
Robert Delville, Bob genaamd kwam binnen.
Eleonor had, behalve voor haar zelf in haar
eng en koel hart alleen nog voor hem wat
plaats. Hij was bijna in alles hare tegenstel
ling, maar hij was een aardige jongen en
kwam daarin met haar overeen, dat hy hum
bug vreeselijk haatte.
Bob zag vooreerst nog geen humbng in de
kamer, hij zag slechts eene vreemde, schoone
vrouw en een jong meisje met bleek gezicht,
kastanjebruin weelderig haar en icbooue,
bruine oogen, die hem bekend voorkwam.
Het was daarom geen schuchterheid die
bezat hij niet, die hem momenteel op deu
drempel staande hield, hij moest in zijn herin
nering zoeken naar die brnine oogen. Eu hy
vond ze
«Marie riep hij met vriendelijk gezicht".
Prinses MarieMet een sprong stond hy
voor haar nam hare beide banden en drukte
ze tnsschen zijne jonge vuisten alzof hij ze
verbrijzelen wou.
«Gij herkent me, Bob stamelde zij gelukkig.
«Dat zou ik meenen antwoordde hij ver
rukt. «Nu".
(Wordt vervolgd.)