Nummer 34.
Zondag 28 April 1907.
30e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
UIT IIOOGE MilHIA
ANTOON TIELEN.
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen.
Uitgever:
fEÜILLETOS.
«r^
W A A L W IJ K. Telefoonnummer 38.
Roman naar 't Engelsch.
LVMM'H.W.
De onmisbaarheid van sommige
Meststoffen.
Het beste, mooiste en bil-
lijkste Drukwerk bekomt
men bij de Waalwijksche
Stoomdrukkerij
De Echo van het Zuiden
ris l.aBfslraalsrkr Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden
Uitgever.
den
Advertbntikn 1 7 regels t U.6Ü daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing opgegeven,
worden sJmaal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciele zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
(INGEZONDEN.)
Wanneer wij, in een vorig artikel, de
draagwijdte der actie tegen de schan
delijke practijken der gedwongen winkel
nering uitmaten, en als onze meening
neerschreven, dat eene al te sterke
directe actie wel stagnatie kan brengen,
doch met betrekking tot dezer duurzaam
heid, voor eene geleidelijke en meer
indirecte actie, zou moeten onderdoen,
zeiden wij nog eens te zullen terug
komen op de oorzaken, die deze malle
toestanden tusschen patroon en werkman
hebben geschapen. Want zoowel de
werkgever als de werkman hebben daar-
toe bijgedragen.
Wij noemen hier voor de werkgevers
gemis aan degelijke handelskennis, con
servatisme in de industrie, geringheid
van bedrijfskapitaal, doch vooral het
gemis aan eene zoo noodzakelijke samen
werking en eendracht. Wat de werk
lieden betreft noemen wij als oorzaken
eene miskenning van eigenwaarde, te
weinig zelfstandigheid in het huishoude
lijk beheer, doch vooral het gemis aan
degelijke vakkennis.
Wie-heeft er nooit op gelet, dut men
naast elkaar kan plaatsen twee firmanten
in een dezelfde plaats, bij ongeveer
gelijke omstandigheden, en dat men bij
den eene vindt welvaart, bij den andere
armoede Hoe komt het, dat de een in
precies hetzelfde vak, in dezelfde zaak,
in dezelfde plaats, het brengt tot een
flink burgerbestaan, terwijl het een ander
slecht gaat, zijn zaak kwijnt, en hij een
voudig, na eenige jaren op kosten van
zijne leverancier ot zijne werklui te heb
ben geleefd, ten slotte failliet slaat.
Zeker, er kunnen verschillende oor
zaken zijn, waaruit de opkomst en bloei
eener zaak soms te verklaren is. Maar
wij zeggen niet te veel, met te beweren,
dat men van de tien keeren, negen maal
te doen heeft met een man, die energie
25)
Maria zweeg getroffen. Zij had met Uti
zoo hartelijk om zijne grappen gelachen. Een
hansworst Nu ja, maar zijne grappen waran
toch aardig. Jack nam de zaken dien dag
zoo merkwaardig streng op. Hij was misschien
wat moei en had daardoor slechten zin.
Daarmee trooBtte zij zich.
Een paar minuten later was zij alles weer
vergeten, door het aangrijpende gedicht van
TennysoD, dat de pastoor voorlas.
Op een hoogen duin onder den galg, welke
afschuwelijk over het land heenziet, zit eene
arme vrouw, eene ongelukkige moeder.
Hij. wiens gebeente daar boven in den wind
beng<lt, was haar zoon, haar eenigste. Om eene
wetsovertreding in jeugdige onbezonnenheid
bedreven, hebben hem de onmeedoogenden
opgehangen. En haar vertwijfelend zuchten,
hare bloedige tranen hadden het niet kunnen
verhinderen en toen werd haar nog geweigerd
een graf in den gewijden grond Maar geduld
slechts zij zou het hem wel verschaffen
En daar zit zij dan, de onvergelijkelijke
moederliefde, in de donkere storm- en ijskoude
winternachten, en zamelt, zooveel de wind er
afwerpt, de stukke eu beenderen van het dier
bare lichaam om die in alle stilte, onder
b ddemn en beven voor het waakzame oog
der overheid, binnen den kerkhofmuur te
begraven.
Mr Rarasay was een man vau diept en veal-
zbdige ontwikkeling Hij wist hetgeen hij
2®lf geve 1de, zoo weder te geven, dat in de
Jaal, die juist nog daverde van vrolijkheid,
slechts weinigen o-geroerd bleveü.
Tot deze weinige behoorden ook Jack Vernon
natuurlijk, omdat zijne gedachten niet bij de
zaak waren. Hem hield de blonde schoonheid
bezig, die, hoewel zij terwijl hij Marie begroette
heeft ontwikkeld die zich eene behoor
lijke kennis van handel en industrie,
misschien onder veel moeite heeft eigen
gemaaktdie de technische verbeteringen
der werktuigen toepaste die daardoor
hart heeft gekregen voor de zaak, die
hij drijftdie zijne zaken heeft kunnen
uitbreiden, doordat hij het land is gaan
afreizen, om nieuwe vertierwegen te
vinden, en zoo door kennis en energie,
is gekomen tot welvaart. Een ander
daarentegen, die aanvankelijk in dezelfde
conditiën verkeerde als de eerste, heeft
van zijn vader de zaak overgenomen en
volgt de oude sleur. Hij gaat niet met
zijn tijd mee, verbeeldt zich, dat de
menschen, evenals vroeger, wel van zelf
zullen komen. Op zijn sloffen brengt hij
zijn dag doornooit geeft hij zich eens
wat extra moeitezijn kennis omtrent
zijn vak is tot het ininimium gereduceerd,
ja is vaak veel geringer dan die van
zijn werklui, en hij is tevreden als hij
met een leelijke hand zijne rekeningen
of het winkelboekje zijner werklui kan
schrijven. Wat is hiervan het gevolg
Wel is waar blijft hij zich fabrikant noe
men maar daar er in zijne industrieëele
zaak niets meer verdiend wordt, moet
er iets bijgeprakkeseerd worden, om aan
den kost te blijven dan maar een winkel
in kruidenierswaren, margarine, brood.
Kortom alles wat in een huishouden te
pas komt, erbij geplakt, waarin dan zijn
knechts, (liefst zulke, die van het schoen
vak juist zooveel afweten om geen klom
penmaker genoemd te worden, en dus
bij flinke vakpatroons niet terechtkunnen)
moeten komen winkelen en dat moet
dan de rekening goed maken, omdat
men niet kan leven van de schoenma
kerij. En zoo wordt nadeel, groot nadeel
toegebracht niet slechts aan zich zelf en
aan zijn werklui, maar ook aan geheel
de industrie
Een andere en wel een der grootste
oorzaken noemden wij ook het gemis
aan eene zoo noodzakelijke samenwer
king der werkgevers. Hoe dikwijls werd
niet geprobeerd, bij stijging der grond
stoffen, eene algemeene prijsverhooging
te verkrijgen Hoe velen waren er toen,
die, hoezeer ook overtuigd van de nood
zakelijk eener verhooging, uit vrees
voor verlies van klanten, even weinig
doorzicht en handelskennis aan den dag
dicht naast haar gestaan had, hem toch eerst
yan 't podium uit in 't oog hevallen was.
Wie mocht zij toch zijn? Eene inwoonster?
Hij dacht van niet. Een badgast? Mogelijk,
neen waarschijnlijk. Eene vroegere badgast,
aan wie zich met de bekende indringerigheid
miss Fortescue vastgeknoopt bad, want die gro
ve, langneuzige persoon, aan de rechterzijde
dier heerlijke verschijning was miss Fortescue
ook eene adelijke maar eene, die van de
adelijke wijze of houding niet veel meer wist
Hare beerenoogen gingen met soetsappige
vriendelijkheid geregeld naar hare mooie buur
vrouw, alsof ze haar iets toe te fluisteren
had.
Deze antwoordde nooit iets, gaf duidelijk te
kennen door den trotschen blik, dat zij in 't
gehoorde geen zweem van belang «telde, trok
meermalen, als verveelde haar dat gemompel,
de wenkbrauwen te zamen, of zette met ouge
duldige hevigheid den waaier van zwarte
8truisveeren, die zij ia de hand droeg, in
beweging. Zij was eenvoudig maar zeer elegaut
in 't zwart gekleed
Haar gezicht was als uit albast gebeeldhouwd
de staalblauwe oogen hadden een ietwat koelen
blik, die op Jack, die hem met den blik van
zekere groene oogen in contrast bracht, zeer
aangenaam werkte. Wenkbrauwen en wimpers
waren donker, wat mooi afstak bij 't goud
blond haar.
In 't kort eene schoonheid, zooals de zaal
geene tweede kon aanwijzen tot dit besluit
kwam Jack toen levendige bijvalsbetuigingen
hsra uit zijne overpeinzing wekten.
Mr. Ramsay had zijne voorlezing beëindigd
en Marie weende.
«Jean qui pleure et Jeau qui rit!" riep
Jack vroolijk toen hij dit zag.
Zij nam haar zakdoek, droogde vlug hare
tranen en zeide op vragenden toon
"Ik geloof dat gij van steen zijt
nNiet, zoover ik weet. antwoordde hij, is er
wat roerends voorgelezen."
«Wat? Gij hebt er niets van gehoord?riep
zij uit.
«Neen, absoluut niet!"
"Jack
Molly?"
«Dan zou ik wel eens willen weten, waar
leggend, als zij zelf, toch maar bij
den ouden sleur bleven, zich zelfs niet
ontzagen met dubbele factuurs te werken,
om alzoo de goede, degelijke, eerlijke
concurrenten een rad voor de oogen te
draaien. Maar, zal men zeggen, wanneer
de grondstoffen stegen, de schoenprijzen
daarentegen aan een zelfde peil bleven,
dan waren toch de fabrikanten zelf de
dupe van de historie 1 Zeker zou dat
zijn, wanneer die werkgevers hunne loon
regeling op een natuurlijken grondslag
gebaseerd hadden.
Maar ook deze was bij velen.averechts 1
Zij vroegen zich alleen afwat zal het
product opbrengen op de markten
wat dan van den prijs, na aftrek van
de gewone winst van den ondernemer
en de kosten aan grondstoffen, over
bleef, dat was het loon van den arbeider.
Averechts men begint bij het bouwen
van een huis toch niet met het dak,
maar met de fondameruw De prijs der
producten moet geregeld worden naar
wat ze in voortbrenging gekost hebben
aan grondstof en arbeidsloon, verhoogd
met een billijk percentage voor den
fabrikant.
Wie is er, die niet het belachelijke,
het misdadige inziet der theorie, dat de
marktwaardigheid van een product ook
de waardemeter moet zijn van het loon,
en welke droevige gevolgen die kan
hebben voor den werkman en de
industrie
Wie begrijpt niet, dat zulke patroons
kwaden zin hebben, om al dat leven,
dat de arbeiders maken, en om al die
beweging, die voor de arbeiders gemaakt
wordt
Wie begrijpt niet, dat zulke patroons
zich kunnen wijs maken, dat het er den
werklui alleen om te doen is, hen eens
te koeiëneeren?
Wie begrijpt niet, dat zij 't land heb
ben aan eene goede vakorganisatie,
omdat zij toch wel beseffen, dat eene
organisatie van degelijke, energieke en
verstandige vak- en handelslui geen on
billijke eischen stellen
Wie begrijpt niet, dat zulke patroons
zich zoover vergeten kunnen, dat zij
meenen, over Paus, Bisschop en geeste
lijken, vooral over geestelijke adviseurs,
zich uitdrukkingen te mogen veroorlo
ven, die geen getuigenis afleggen van
gij met je gedachten zijt?
«O, niet zoo ver weg" antwoordde hij
«Gij doet mij leed," verzekerde zij ontevreden
»gij hebt iets werkelijk schoons gemist."
Iutusschen had het gezicht voor zijn schilder
oog nog veel xn schoonheid gewonnen.
Ik begrijp overigens niet, voegde zij er
ironisch bij, waarom ge van avond eigenlijk
gekomen zijt."
«Uit plichtsgevoel" ik moest toch lezen."
"Juist knikte zij «Gij moest voorlezen en
rekende natuurlijk op toehoorders, gij zoudt
het zeer onbeleefd gevonden hebben, ab het
auditorium niet met zij De gedachten er bij vras
geweest
»Ik zou 't mij zeker ter harte hebben
genomen ja Molly onder die omstandig
heden zou ik misschien ook wel een traantje
hebben geweend."
De leuke gezichtsuitdrukking waarmede hij
dit zei, deed haar lachen, maar meteen wendde
zij haar gezicht om en zeide
"Jiick, gij moest u schamen
«Lief kind, dat doe ik al lang, verklaarde
hij. Stervens moede als ik ben, neem ik, zoo
gauw ik thuis kom, mijn Tennyson
en lees dat gedicht om mijn schuld te boeten,
wel een half dozijn malen. Zou dat genoeg
ziju
"Als ge het eeus gelezen hebt. zal u uw
lichtvaardig spreken wel berouwen."
«Dank u Gij zijt nog al genadig. En nu
zal de avond wel een einde nemen. Handel
heeft 't concert geopend. Beethoven sluit het
In orde Nu nog een stroof van 't volkslied,
waut onze vereering voor koningin Victoria
is de oude gebleven. Opgestaan Molly en
meegezongen, want wie «God save te Queen«
zittend aanhoord, wordt als een halve landver
rader aangezien.
Inderdaad zij zongen en stonden alle, ledys
en lords, schoenmakers en kleermakers, met
meer of minder vuur en het was een welda
dig gezicht h og en laag zoo vereenigd te zie»
Het laatste woord nog in de keel, stapten de
eerzame burgers huiswaarts, of namen nog
niet verzadigd van 't kijken naar de aristo
cratie. op straat plaats om de heeren eu
dames in de rijtuigen te zien Btappeu
Ook drie dames vau de eerste rij gingen
een groot vertrouwen, dat zij hun toch
verschuldigd zijn
Zeker, Patroon zijn is aangenaam, en
blijven nog aangenamer; maar dat men
dan ook zij patroon, werkgever in den
waren zin des woords, die zijn werkman
beschouwt niet als wezen, waaruit hij
ten eigen bate zooveel mogelijk munt
moet slaan, maar als een industrieëele
medefactor, om elkanders maatschappe
lijk leven te versterken die zóó zijne
zaak voert, dat hij gerust durft dulden
dat anderen zich met >zijne" zaak, met
>zijne" iegelingen, met »zijne" arbeids
overeenkomst, moeien die er gerust op
kan gewezen worden, dan den arbeid
eene rechtvaardige levenskracht, een
toereikende levensmacht toekomt; die
bereid is, wat zoo zoet in eigen zak
gleed, maar daar niet thuis hoorde,
weder in anderer zakken te doen ko
men. Kortom een patroon, die door een
zaakkundig optreden, door energie en
ambitie in het vak zijn bestaan niet af
hankelijk maakt van nevenzaken, maar
zijn heil vindt in zijne fabricage.
Dan zullen vele patroons, die van de
rechte banen afweken en tevens hunne
werklui daarvan afvoerden, inzien, dat
>al dat leven" dat de arbeiders maken,
dat »al die beweging" die voor de ar
beiders gemaakt wordt, nog zoo dom
niet is, en niet alleen den werkman in
gunstiger conditiën moet brengen, maar
ook strekken moet om de ondernemin
gen der werkgevers te behouden.
Bij een volgende gelegenheid, zullen
wij aantoonen, dat het ook de werk
lieden zijn, die in menig opzicht deze
abnormale toestanden in de hand gewerkt
hebben- K. K.
„Hoe duur is de Chilisalpeter ?A Deze
vraag hoort men vroeg in 'tjaar uiet één,
maar bijna alle landbouwers doen. En, als
ze het antwoord v rn-men hebben eu de
prijs hun niet medevalt, is het vaak #die
beroerde Chilisalpeter \a Waarom beroerd
Dat is ook een vraag, beroerd, omdat hij
goo duur is en inen hem niet kan missen
tenmiiist® ik niet. Al wns hij twiutig gulden,
dan morst ik hem nog hebben.* Er is een
uaar den uitgaDg
«Mrs Eagles gaat, ik moet haar na riep
Marie, nadat ze haastig Uti gekust en Jack
de hand ««reikt had. Vergeet mijn straf niet,
ik zal U bij ons eerste treffen er naar
vragen.
Zfj hief, schertsend dreigend, den vinger
op en vloog been. Lachend volgde haar zijn
blik om haar weldra weer los te lateu en zich
te hechten aan de schooue onbekende, die
vlak voor haar schreed «Zoo fier eu statig,
werkelijk eene koninklijk-! verschijning,"
murmelde hij.
Eerst toen het voorwerp zijner bewondering
in de menigte verdwenen was, boog hij zich
tot zijn dochtertje, dat hem uit zeer klein-
geworden blauwe oogen moede annk^ek, eu
vroeg: «Nu Uti. hoe is u mijn preek bevallen.
«Papa," verklaarde de kleine op slaapdronken
toon, "U behoeft me niet te dragen, ik kan
nog heel goed loopen."
Het kind op don arm heffende, zeide hij
«Al kunt ge ook aog zoo goed loopen, op deze
wijze komen wij 't snelste door bet gedrang.
Wat duukt je
Uti uitte geene meeuing, zij bewees echter,
dat zij met haars vaders voorslag volkomen
te vreden was, terwijl zij het kopje op zijn
schouder legde, om spoedig in te dommelen.
«In Londen d9 leeuw van 't seizoen en hier
kindermeisje," riep hem de schooue hertogin
spottend toe.
«Zijn er ook leeuwen van 't seizoen ik dacht
alleen leeuwinnen,riep Jack verwonderd.
»Gij zijt niet ijdel genoeg, meende zij. Maar,
Mr. Vernon, Zondagavond verlaat ik Lymp*
stoDe. Laat U zich voor dien tijd niet eens
op 't slot zien
Er was waarlijk niets wat hem naar Lymp-
stone Castle tr k, allerminst liet onsympathie
ke gezelschap, dat zich daar ophield, maar
daar hij in der haast geen voorwendsel kon
vinden, zeide hij bezoek op morgen toe, deelde
naar alle kanten handdrukken uit en bespeurde
ondertusschen ziju vriend, die donkei kijkend,
als altijd tegen een der zaalwanden leunde.
«Kijk daar, Allan zeide hij. «Nu, hoe is
't Gaat ge vanavond mee
De aauge prokene wachtte met zijn ant
woord, tot hij voor eene dame, die juist voor
grond van waarheid in dit antwoord. Er
zijn nu eenmaal enkele productpn, die we
niet kunnen missener zijn eenige mest
stoffen, die moeilijk met hetzelfde resultaat
kunnen vervangen worden. Onder die moet
in de eerste plaats genoemd worden het
Chili«alpeter. Vraag een bietenboer, of hij
h--t één jaar zou durven wagen zonden Chili.
Hij zou het risico niet op zich durven ne
men. En, zoo zijn er meer. 't Is trouwens
niet te verwonderen. In een klimaat, als hst
onze, waar, lot ver in het voorjaar de. bo-
deintemperatuur zeer laag is, en dus de sal-
petervorming ia den grond pas laat aanvangt,
is de een of andere stuwende kracht hard
noodig, daarenboven als direct werkende
meststof is ze niet te vervangen.
^Maar wat moeten we dan in vredesnaam
doen, als de Chilisalpeter eens op is vraagt
ge misschien. Nu, maak u daaromtrent
niet ongerust. Veronderstel, dat de salpeter-
vorming in de chililagen ophoudt of opge
houden heeft en dus geen nieuw Chilisal
peter ontstond, dan nog zoudeu we, als het
gebruik niet toennam, nog ongeveer 600
jaren kunnen toekomen en bij een toenemend
wereldverbruik van H/j millioen tot 21/»
millioen ton, zouden we toch nog ongeveer
350 jaar genoeg hebben. Vooreerst dus nog
genoeg Chilisalpeter, om ons gerust te stellen.
Dat iutusschen aanhoudend uaar nieuwe
stikstofmeststoffen uitgezien en gezocht wordt
bewijst, dat de stikstof hoe langer zoo meer
als noodzakelijke meststot gevoeld wordt.
Het is tot bijna alle landbouwers door
gedrongen, dat het onder de tegenwoordige
omstandigheden zonder kunstmest in het
algemeen, zonder stikstofmeststoffen in het
bijzonder, absoluut onmogelijk zou zijn met
eenig voordeel te boeren. Vandaar de groote
vraag naar allerhande stikstofmest, vandaar
het streven naar nieuwe stikstofbronnen.
En, hoe meer er op dit gebied gevonden
en ontdekt wordt, hoe meer dit den laud-
bouwer en den landbouw ten goede zal
komen. In den laatsten tijd zijn reeds in
zeer beperkte hoeveelheden in den handel
gekomen drie nieuwe slikstofmeststoffen stik-
stofkalk, kalkstikstof en kalksalpetor drie
meststoffen, waarbij de lucht als stikstofbron
gediend heeft.
Wellicht zal later de laatste der genoemde
drie kunnen optreden ter ver/anging van
het Chilisalpeter. Vooralsnog schijnt het
procédé nog niet geperfectionneerd genoeg
om de kalksalpefe/ in vrij bruikbaren vorm
in den handel te brengen. Daarenboven
zijn er Hog geen proeven genoeg mede geno
men, om iets met zekerheid te zeggen om
trent de resultaten. Vooreerst blijft dus het
Chilisalpeter zijn eereplaats onbetwist en on
verdeeld behouden. Elke landbouwer, die
zijn bedrijf in de hoogte wil houden of bren
gen, heeft het noodigvoor hem is het
onmisbaar.
hem was het was Lady Armytage den
waaier had opgeraapt- knikte toen toestemmend
en ging mee. Zij oogen verhelderden toen hij
uaar het slapende kind keek.
«Gij kunt mij Uti toevertrouwen" vroeg hij.
«Als 't dan maar niet huilt," meende Jack
twijfelachtig.
«Wel toch niet, wij zijn immers allerbeste
vrienden."
En met zachte behoedzaamheid, nam hij bet
kleine schepseltje in zijne armen eu vleide het
sluimerende kopje tegen zijn schouder.
«Hij is geknipt voor huisvader," dacht Jack.
«Jammer
XII.
Het was den morgen na 't volks concert. In
de eetkamer van Clyve court zaten mrs. Eaglet
en Marie van Wildenbofen bij 't ontbijt tegen
over elkander.
De groote en zeer booge zaal liet aan mo
derne pracht niets te wenschen over, om het
zoo te maken, hadden de fijnste kunstenaar
hot, beste gepresteerd. Het tapijt was van
zuiver mporschen stijl eu droeg donkerblauwe
stervormige ornamenten op goudgrond.
Het behangsel van roode zij met goud, de
deuren van ebbeuhout met ivoren knoppen,
alles hoogst fijn uitgevoerd.
(Wordt vevolgd.)