Rummer
Donderdag 9 M*d 19' >7
30e Jaargang.
(11
i(
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
ANTOON TIELEN.
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen
BEKENDM AKIN O
ESPERANTO.
Uitgever:
BIJ ITEM AM).
Frankrijk.
BINISENLANTU,
Amerika.
"W5^asaatKfi2253:-3s EaraseEsswwMi
v:aié;E^''^2HHK
Waalwijksclif
Courant
mm-nr-r "ir*r7"* 1 .A»nln f Ik Ull /In o rl w\t/PH H PPTlt HftT
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond
abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezouden stukken, gelden enz., franco te zenden
Uitgever.
aan
den
WAALWIJK- Telefoonnummer 38
ADVERTBïmËN 1—7 regels f 0.Ö0 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot, aantal regels en
advertenties bij abonnement worden $peci?le zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
-I, i -
«W*1"11
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk
MAKEN BEKEND:
dot op heden ter geaseente-eecraaria ter
i« gelegd een pl»n tot verbouwing en uitbreiding
dor gasfabriek alhier, kadestraal bekend in sectie
B. No. 1642, beotaande uiteene plattegrond
teokening met beschrijving;
dat op Dinodag den 21 e.k„ des voormiddag»
te elf ure, ten Raadhuize gelegenheid zal worden
(«geven om tegen het maken dezer inrichting
bezwaren in te breagen, en deza mondeling en
ichriitelijk toe te lichten;
dat zij die bezwaren hebban in te brengen,
gedurende drie dagen vóór evengenoemd tijdstip
oi de secretarie der gemeente van de ter zake
ingekomen schrifturen kennis kunnen nemen.
Waalwijk, den 6n Mei 1907.
Burgemeester en Wethouders voornoem'!,
K. DE VAN DER SCHOEREN,
De Secretaris,
F. W. VAN LIEMPT.
Wat is dat nu weer voor een vreemd
ding, voor een mal stadhuiswoord, zal
menigeen zeggen, die misschien voor
den eersten keer zijns levens bovenstaand
woord las.
En toch zal ^het spoedig zoo vreemd
niet meer klinken, want het Esperanto
schijnt geroepen om een groote roi te
spelen in het wereldverkeer Daarom
dachten wij het nuttig, er hier iets na
ders over mee te deelen.
Esperanto (letterlijk de Hopende) is
een hulptaal, waarvan handelshuizen,
reizigers enz. zich over de geheele aarde
kunnen bedienen om zich aan niet-land-
genooten verstaanbaar te maken.
>0, dan weten wij de rest wel l« roept
wellicht deze of geene uit, die het af
schrikwekkend vooi beeld van Volapük
en andere zoogenaamde wereldtalen nog
voor oogen heeft. Maar geduld een
oogenblik, men weet de rest nog niet,
en toch is zij belangrijk genoeg om ge
weten te worden.
Ter zake dan.
Het Esperanto mag volstrekt niet ver
geleken worden met de talrijke taalstel
sels als het Volapuk, Langue Bolak,
Idiom Neutral en andere doode kunst
talen, die ondanks het groote vernuft,
waarmee zij werden samengesteld, even
spoedig ondergingen en vergeten geraak
ten als zij waren uitgevonden en opge
komen. Zij maakten veel gerucht, maar
de blijvende uitkomst beteekende nie
mendal.
Zelfs het Volapük, waarvoor de groote
trom indertijd zoo heftig werd geroerd,
is in het wereldverkeer een dood element
geworden, en vermag nog maar weinigen
te bezielende grillige, willekeurig ge
vormde woorden, als op een heksen-
sabbath door elkaar geworpen, schrikken
eds om hun uiterlijk af, en ook de
iftge taalregels vereischen een studie
r aartegen slechts de volharding van
^zeldzame naturen bestand is-
Esperanto evenwel vordert heel wat
geringer inspanning. Deze hulptaal is
vrij gemakkelijk ,aan te leeren, vooral
door degenen, die goed thuis zrjn in de
kennis hunner moedertaal. Wie op de
hoogte is van de regelen zijner landstaal,
kan het Esperanto, bij twee uurtjes
studie per dag, gemakkelijk innen eene
maand machtig worden, en het dan
zonder fout schrijven en spreken.
Hoe dit mogelijk is J
Wel, het Esperanto is geen kunsttaal,
doch opgebouwd uit de levende talen,
en als zoodanig ligt het eenieder ge
makkelijk in den mond. Van onregel
matige werkwoorden, van mannelijke of
vrouwelijke lidwoorden en bijvoegelijke
naamwoorden, en van al de lastige taal
regels waarover zoo menig leerling eener
nieuwe taal den nek brccl hier geen
sprake.
Wie bovendien het voorrecht heeft,
reeds een of meer vreemde talen te
kennen, bezit al een grooten voorsprong,
daar hij alvast over een groot aantal
stamwoorden van het Esperanto beschik
ken kan.
Een klassieke taal kan men 't Esperan
to natuur ijk niet noemen, want zij heeft
nog geen geschiedenis, zij groeide niet
uit het volk zelf en zij bezit nog geen
letterkunde tenzij een van vertalingen.
Toch bestaat er geen taal, welke in
kneedbaarheid, rijkdom en eenvoudige,
logische samenstelling haars gelijk vindt,
en wie vreemde schrijvers niet in hun
oorspronkelijke taal kan lezen, vermag
er slechts bij te winnen als hij Dickens,
Shakespeare, Homerus in het Esperanto
leest.
Geen wonder, dat een taal, welke
zooveel practische voordeelen biedt, zich
jaar aan jaar reusachtiger over de wereld
uitbreidt.
Verbonden, die in alle landen hun
vertakkingen hebben, voeren hun brief
wisseling in Esperantocursussen tot
het aanleeren dezer taal zijn alom ge
opend de Kamers van Koophandel
te Londen en Parijs namen het Es
peranto in de leerplannen der Handels
scholen op; in Engeland, Frankrijk en
Algiers verkreeg de nieuwe taal reeds
in vele kringen huisrecht; op de Espe-
ranto-drukkerijen te Berlijn en Parijs
werken Duitschers, Franschen, Russen,
Hongaren en Engelschen, die elkander
slechts door middel van Esperanto ver
staan in Tapan wordt het Esperanto
officieel aan de scholen onderwezen
in Nederland telt de Esperantisten-ver-
eeniging Afdeelingen te Amsterdam,
Utrecht, Den Haag. Rotterdam, clubs te
Arnhem Zwolle, VlLsingen Leiden en
andere voorname steden, bovendien
aanhangers door het geheele land Verder
bestaan een massa tijdschriften en kranten
in Esperanto, waaronder de «Espero
Katolika» (Katholiek Esperanto Tijd
schrift.) Een volksoefeningboekje voor
het snel aanleeren der nieuwe taal ver
scheen bij de firma H. Honig te Utrecht-
Dat Esperanto groote voordeelen biedt
aan handelaars, is duidelijk, daar zij met
behulp dezer taal aanraking kunnen ver
krijgen met volkeren, bij wie zij anders
moeielijk handelsartikelen zouden af
zetten. Bovendien is het Esperanto een
bij uitstek practisch middel tot verge
makkelijking van het wereldverkeer, het
uitsparen van tijd en het wegnemen van
die ontzaggelijke bezwaren, die verschil
lende talen tot nog bieden aan de al-
gemeene verstandelijke ontwikkeling en
de internationale betrekkingen.
Ten bewijze van het practische nut
der nieuwe taal haalt de heer H. Blok,
wiens boekje: «Wat is Esperanto»
(Secretariaat der Societo Esperantista,
Singel 386, Amsterdam) wij een ieder
die er meer van weten wil, ten zeerste
kunnen aanbevelen, het volgende voor
beeld aan
«Onlangs werd te Genève een wereld
congres van beoefenaars der Esperanto-
taal gehouden. Het was treffend te zien,
hoe vertegenwoordigers van meer dan
dertig volken in Esperanto heel gemoede
lijk met elkander zaten te babbelen. Er
werd tooneel gespeeld, gezongen, enz.,
alles in Esperanto, en alles werd door
iedereen gemakkelijk verstaan.. Ook zijn
bij die gelegenheid pleiziertochten en
boottochten georganiseerd, en het inter
nationale reusachtig gezelschap vermaakte
zich uitstekend door gezellige conver
satie in Esperanto.
Inderdaad, de Esperanto-taal, indien
zij algemeen ingang vindt, kan een
broederband tusschen de natiën vormen
zonder de thans levende talen te ver
dringen. De groene vijfpuntige ster, het
onderscheidingsteeken der Esperantisten
is voor velen in het buitenland een uit
stekende leidster. Overal waarborgt die
ster hulp en vriendschappelijke behande
ling van mede-Esperantisten.
Te Narbonne is Zondag een grootsche
betooging gehouden. Meer dan tachtig
duizend menschen uit dien Zuidoosthoek
van Frankrijk kwamen bijeen, om hun
grieven te luchten. In de laatste jaren
toch, zoo maken de Parijsche bladen
wereldkundig, is die kort geleden nog
welvarende streek hard achteruitgegaan,
en nu, zegt een manifest, Zondag te
Narbonne verspreid, .wij zijn de menschen
die honger lijdenwij zijn de menschen
die in de schuld zitten, de een tot den
nek, de ander tot over den kopwij
iijn de menschen die overal in de beer
staan, bij den bakker, den kruidenier,
den ontvanger, den schoenmaker* enz.
De oorzaak van al die ellende is in 't
kort aldus.
Die streek leeft van den wijnbouw.
l^jna ieder heeft er op 't land zijn
hoekje grond, waar hij de druiven teelt.
Daar werd de streek vroeger rijk van.
Maar in den laatsten tijd viel het steeds
moeielijker den wijn te verkoopen. Men
moest ten laatste soms met^ drie cent
den liter genoegen nemen, d i- verre be
neden de kosten. En dikwijls kon men
den wijn tot geen prijs verkoopen. Dit
trof groote en kleine wijnboeren gelijke
lijk, en toen het hun slecht ging, ging
het allen slecht.
Die onverkoopbaarheid van den wijn
nu schrijft de heele bevolking toe aan
het geweldige knoeien met 'den wijn.
Met water en chemische producten
kan men goedkooper aan een mengsel
komen dat op wijn lijkt, dan het drui
vensap te koopen. Herhaaldelijk heeft
men de regeering te hulp geroepen.
Maar nu staat het zuidoosten op en
wil door zijn krachtige actie een eind
aan dezen toestand maken.
Volgens een kort bericht van >de
Croix" hebben de vrijmetselaars te Or
leans reden om op hun neus te kijken.
Door hun drijverijen is 't zooals onze
lezers weten ons onmogelijk gemaakt
de Jeanne d'Arc-feesten te Orleans met
gepasten luister als 'n echt kerkelijk
feest te vieren.
Zij hadden er echter niet op gerekend
dat de burgemeester van het dicht bij
Orleans gelegen Checy al zijn invloed
zou aanwenden om dit katholieke feest
in zijn plaats zoo schitterend mogelijk
te doen vieren. Dit is werkelijk gebeurd.
Eene groote menschenmassa heeft de
kerkelijke plechtigheden ter eere van de
Maagd van Orleans te Checy gaan bij
wonen. De feesten zijn schitterend ge
slaagd. Nadere bijzonderheden ontbreken
nog.
Les amis de mes amis sont mes amis 1
Frankrijk gaat zich met Engeland's
bondgenoot, Japan, verbroederen. De
Matin is in staat het volgende daarom
trent mede te deelen
Sedert eenigen tijd zijn doordeFran-
sche regeering onderhandelingen begon
nen met de Japansche, welke ten doel
hebben het sluiten van een overeenkomst
waarbij de beide mogendheden elkaar
wederkeerig het behoud harer bezittin
gen in het Verre Oosten waarborgen.
Deze overeenkomst, welker redactie
nog niet is beëindigd, zal een aanhang
sel zijn van het Engelsch-Japansche ver
drag, van 30 Januari 1902 en van het
verdrag, waarover Frankrijk en Japan op
het oogenblik onderhandelen, eveneens
de handhaving van het status quo in het
Verre Oosten beoogende. Het is zeker
onnoodig er bij te voegen, zegt de Matin
dat de regeeringen te Londen en te Pe
tersburg op de hoogte worden gehou
den van de onderhandelingen, tusschen
Parijs en Tokio gevoerd, of welke als-
nog gevoerd zullen worden.
Amerikaansche, de Hollandsch-Ameri-
kaansche en de Phoenix-hjn, hebben zich
bij de stakers gevoegd.
Dezen vragen 40 (Am.) cent per uur
voor het vaste werk, 60 cents voor over-
werk en 80 cents voor werk op feestda
gen, hetgeen een loonsvermeerdering
van pCt. meebrengt.
De bootwerkers verklaren, dat er
binnen 48 uren geen enkele bootwerker
meer aan het werk zal zijn, behalve bij
de maatschappijen, die hun eischen
hebben ingewilligd. De maatschappijen
verklaren evenwel de eischen niet te
zullen inwilligen. Ondertusschen worden
de schepen geladen en gelost door de
stokers, de hofmeesters en de overige
bemanning. De havenopzichters zeggen,
.dat zij al arbeidswilligen in dienst heb
ben en dat zij weldra overeen voldoend
aantal zullen beschikken. Naar aanleiding
van de bedreigingen der stakers met
geweld, is gisteren een groote politie
macht naar de havens van Hoboken ge
zonden, ten einde de orde te handhaven.
Tegen Roosevelt is plotseling een
hevige beweging ontstaan, naar aanlei
ding van de aanklacht tegen de mijn
werkers Moyer, Haywood en Pettibone.
Moyer en Haywood zijn de voorzitter
en secretaris der United Miners Union,
een zeer machtige vakvereeniging in
Amerika. Beiden zijn socialist. Zij staan
onder verdenking, van hun positie mis~
bruik gemaakt te hebben, door direkt
of indirekt den vroegeren gouverneur
van Idaho, Steunenberg, vermoord te
hebben.
Roosevelt heeft zich deswege op krasse
wijze over deze leiders uitgelaten. Maar
de arbeiders kiezen voor hen partij.
Zaterdag werden er te New-\ ork en
te Brooklijn weder optochten en verga
deringen gehouden, waaraan duizenden
deelnamen en waar de vreeselijkste be
dreigingen tegen den president werden
geuit
Een der bekendste katholieken pries
ters uit den staat New-Yo'rk, de wel.
eerw. heer Henri Athanasias Braun heelt
volgens de »Times" in zijn preek van
Zondag in krachtige bewoordingen verzet
aangeteekend tegen deze oproerige be
weging. Hij zeide o. a.»Deze mannen
zouden president Roosevelt hebben ver
moord. zooals een hunner vroeger presi
dent Mac Kinley. Zij zouden daarover
niet de minste wroeging hebben gevoeld.
Moet deze hordein ons land voortdurend
grooter worden? Zal de Marseillaise, het
lied van oorlog en slachting, in de plaats
van ons volkslied worden gesteld. Dat
hebben de betoogers gisteravond gedaan.
i
ttlDgS-
De staking van de bootwerkers te
New —York,heeft ernstige afmetingen
aangenomen. Een 4000 in dienst bij de
Noordduitsche Lloyd dc Scandinaafsch-
Nederland op de Vredesconferentie.
Bij Kon. besluit van 2 dezer zijn benoemd:
lo. tot gevolmachtigde vertegenwoordigen
der Nederlandsche Regeering bij de op 15
Juni 1907 te openen Tweede Vredesconfe
rentie, de heeren
inr W H. de B^ufort,oud-Minn«»er van
Buitenlandsche Zaken, lui v*n de Tweede
Kamer der Siaten-Generaal
mr. T. M. C. Asser, Minister van Slaat,
lid van den raad van Siste;
jhr. J. C. C den Beer Poortugiiel. gepen-
sionneerd luitenant-generaal, oud-Minister
van Oorlog, lid van den Raad van State;
jhr. J. A. Roëll, gepetitioneerd vice-wl-
miraal, oud-Minister van Ma.rine
mr.' J. A. Loeff, oud-Minit»ter van Justitir,
lid van de Tweede Kamer der Staten-Gene-
2o. tot toegevoegde vertegenwoordiger»
de heeren
jhr. mr. dr. W, J. M. vanEysmg». refe
rendaris, chef der afdeeling Politieke Zaken
aan het Departement van Buiteula.udsche
jhr.'mr. dr. H. A. van Karnebeek, hoofd
commies-titulair aa.n het Ministerie van
Koloniën:
3o. tot technische vertegenwoordigers
de luitenant-kolonel van den genemlen
staf H L. van Oordt, leeraar aan de Hoo-
gere Krijgsschool in oorlogspolitiek eu oor-
logsgebruiken, en
de luitenant-ter-zee 1ste klasse, H. G. Su-
rie, werkzaam aan het Ministerie ven Mariue.
liet blijvend Gedeelte.
Men meldt aan de N. Ct
Door' het legerbestuur is aan de chefs
der korpsen van het leger, wien het aangaat,
opgedragen, rapport uit te brengen over
eventueele stagnatie, die de vermindering
van het blijvend gedeelte in verschillende
ukken van dienst heeft teweeggebracht.
De tegenwoordige minister schijnt dus
geen „holdeboldderen-politiek" te willen
voeren.
Ernstig onderzoek em deugdelijke voor
bereiding acht hij blijkbaar noodig.
De technische eischen zijn in deze materie
dan ook van grooter ge wicht, dan de politieke
Vermindering van het blijvend gedeelte
uiimuntend.
Maar in de behoefte van den dienst moet
op behborlijke wijze wordeu voorzien, en
hieromtrent zal eerst een beslissing te nemen
zijn, wanb,et-.r men kennis heeft van de op
gedane ervaring.
De paragraaf van een partij-program
in deze niet beslissend zijn.
TWEEDE KAMER.
(Zitting vau Din
Een middag van /gehaspel,
is van mr. Loeff. Gehaspel ov
rechtprocedure, speciaal die der
commissies.
Het ontwerp wilde van besluiteu dier
commissies, welke moeten schatten hoe hoog
de schadeloosstelling voor de tiendheffer zal
zfin, slechts beroep toestaan op een commissie
van beroep een handelwijze, door den
heer Loeff, yen herinnert het zich, als
volkomen grondwettig verdedigd. De lieer
Van Idseuga bleef dit echter bestrijden en
verschanste zich achter een reeks amende
menten, vraar achter de minister... hem rustig
I het zitten. Deze toch kwam eenvoudig aan
het door hem niet gedeelde gioudwettig
bezwaar tegemoet door zelfs een reeks
wijzigingen voor te stellen, waardoor aan de
commissies van beroep werd gegeven op het
Hof. Die commissie schrappen ideaal
van den heer Tydeman wilde de heer
Veegens niet wijl hij van die colleges juist
veel verwachtte ter voorkoming van processen
welke hij trouwens toch ten deze niet druk
verwachtte.
Dit was de heer Loeff met Z.Lxc. eens.
De afgevaardigde voor Waalwijk vond wel,
dat er nog wat beraad mocht genomen
worden alvorens te beslissen, maar hij had
toch geen bezwaar mede te gaan met de
regeringswijzigingen, die liet ontwerp //niet
bedierven" om met den minister te spreken
en meerdere rechtszekerheid gaven aan wie
dit dan nog noodig achtten.
O wat had de heer Loeff gelijk, toen nij
't betreurde, dat we nog geen administratieve
rechtspraak hebben, welke al dat gehaspel
zou hebben voorkomen. Moge dit nieuwe
instituut waarvoor t ontwerp al lang klaar
ligt ten minste spoedig komen als de so
ciale wetten er zijn want deze hebben ze
noodig als brood.
Middenstandsenquëte.
Naar wij van particulieie zijde uit Den
Ha.g verm-men, is het hij de regeer.ng in-
gediende rapport in zake vakonderwijs^ van
de Staatscommissie voor den Handeldrijven
den en Industrieelen Middenstand thans in
handen H. M. de Koningin.
Eerlang zal door den minister van Land
bouw aan het bureau der staatscommissie
een audiëntie worden verleend, waarbij de
aanstaande middenstandsenquete zal worden
b betreffende deze enquête vernemen wij
nader dat de commissie die haar leiden zal,
inzonderheid antwoorden «1 trachten te ver-
kriigen op vragen betreffende
a. Kapitaal-voorziening, te richten tot
vereenigiug of personen, die geacht Kunnen
ToZnJu algemeeue kennis ta bex.Uen san
plaatselijke toestanden, en tot personen dl
krediet behoeven.
I Uitoefening van het bedrijf, voor zoo
ver dit betreft aankoop, bewerking en afzet
van grondstoffen en producten, bedrijfsad
ministratie, contante of termijnbetaling -n
oueeriijke concurrentie.
ijke concurrentie.
Rentabiliteit van het bedrijf, waarbi
