Zondag 4 Augustus L907,
30e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
hit ïioofiTüïm.
Nummer 61.
ANTOON T IEL EN,
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen
Een Sociaal Congres.
De toestand, die
verbetering eischt.
LANDBOUW.
FEUILLETON.
Uitgever:
Courant,
Dit Blad verse' ijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
A-bonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieve^ingezonden stukkengelden enz., franco te zenden
Uitgever.
den
WAALWIJK- Telefoonnummer 38.
Advertbntibn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, grootf
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
Het getuigt wel van de krachtige ont
wikkeling der katholieke arbeidersbewe
ging, dat de volgende week te 's Her
togenbosch een congres kan gehouden
worden namens de vijf diocesane werk
lieden-bonden, welke Nederland thans
telt. Te vorigen jare vormde zich, gelijk
men weet, een federatie dier bonden,
teneinde tot nauwer samenwerking te
geraken en den arbeid, waaraan men
geheel het land door met hetzelfde doel
zijn krachten besteedt, meer vrucht te
doen dragen. Dat een congres die sa
menwerking en de geheele katholieke
arbeiders-beweging niet weinig kan be
vorderen, daarover was men het al spoe
dig eens. En zoo komt dan op 10 en 11
Augustus dit congres in de hoofdstad
van Noord-Brabant bijeen, om voorlich
ting te schenken en de belangstelling in
de vraagstukken van onzen tijd te ver
levendigen, maar ook, om getuigenis af
te leggen van den groei der volksbewe
ging onder ons Roomschen.
Het is nauwelijks twintig jaren geleden,
dat te Amsterdam het zaad werd uitge
strooid van de» R. K. Volksbond. En
hoe welig het is opgeschoten, bewijst
de snelle ontwikkeling van deze organi
satie in het bisdom Haarlem en de na
volging, welke zij in de andere diocesen
vond. Deze snelle ontwikkeling en uit
breiding is voor een niet gering deel
t« danken aan de krachtige bevordering,
welke de katholieke arbeiders-beweging
vond bij de kerkelijke overheid. Het
was een evenement, toen de vorige
bisschop van Haarlem in een vergade
ring van den Volksbond verscheen en
aldus door zijn tegenwoordigheid, straks
ook door zijn aanmoedigend woord, blijk
gaf, hoezeer de beweging hem ter harte
ging. In het Aartsbisdom was het nie
mand minder dan dr. Schaepman, die
door de geestelijke overheid tot bonds
adviseur werd aangesteld, een erkenning
door den Kerkvoogd van het hooge nut,
het hooge doel en het hooge belang
der katholieke werklieden organisatie. En
ook in de andere diocesen genoten die
organisaties zoozeer den steun en de
aanmoediging der bisschoppen, dat mo
gelijk werd, wat nog niet zoo heel lang
geleden door velen onmogelijk werd
geacht.
Het congres te 's-Hertogenbosch be-
teekent thans weer een stap verder op
den weg der katholieke werklieden-be
weging. Door de federatie, welke tot
stand kwam, heeft dit congres een al-
gemeene strekking, omvat zijne werk
zaamheid het gansche land. En terecht.
Want evenmin als de Moerdijk een
politieke grenslijn is, vermag hij de
katholieken van Nederland te scheiden,
wat de eischtn van het sociale leven
betreft. Het arbeiders-vraagstuk bestaat
zoo goed beneden als boven den Moer
dijk, en de onderwerpen, welke straks
in de Brabantsche hoofdstad zullen be
handeld worden, gelden niet slechts één
enkel diocees of een bepaald gedeelte
des rijks. De tijd raakt gelukkig voorbij,
dat men in sommige plaatsen of vele
geen katholieke organisatie noodig
achtte en zich tegen de oprichting eener
werklieden-verceniging kantte met de
verklaring, »dat er geen socialisten
waren4. Alsof alleen daarvoor onze ar
beiders zich zouden hebben aaneen te
sluiten I Alsof zij niet hadden op te
komen voor hun recht en de zekerheid
van hun bestaan Alsof er geen rege
lingen, wettelijke en andere, waren te
maken, om tot gezonder maatschappe
lijke verhoudingen te komen En alsof
ten slotte de gildentijd ons niet op
afdoende wijze leerde, dat de organisa
tie van werklieden goed en noodzakelijk
is, ook al worden er in 't geheel geen
socialisten gevonden I
Het congres in den Bosch zal dit ten
overvloede nog eens bewijzen. Belang
rijke positieve onderwerpen zullen daar
de aandacht der deelnemers bezig hou
den. Men zal er «preken over het ver
zekeringswezen, over den verkorten ar
beidsdag, over vrouwen- en kinderarbeid.
Geen nieuwe vraagstukken, maar waar
over het laatste woord nog niet gespro
ken is en waarvan velen nog o, zoo
weinig weten. Inleiders zijn de heeren
Roman naar 't Engelsch.
47)
Grobben te Dordrecht, Van R ij e n
te Tilburg en Bosch te Gulpen, ter
wijl op de algemeene vergadering van
Zondagmiddag een drietal bekende re
denaars optreden, mannen, die, naar de
geijkte uitdrukking, hun sporen in den
dienst der katholiek-sociale beweging
hebben verdiend mgr. K o n i n g s,
rector Bult en pastoor Prinsen.
Van hoeveel beteekenis de regeering
dit congres acht, blijkt uit het reeds
gemelde bericht, dat zij er zich zal laten
vertegenwoordigen, terwijl onder de aan
wezigen ook verschillende inspecteurs
van den Arbeid worden verwacht. De
leiding van het Congres berust in han
den van den heer Passtoors, centraal
president en grondvester van den R. K.
Volksbond, en mr. L o e f f, een der
mannen, aan wie wij het Arbeidscontract
danken, fungeert als eere-voorzitter.
Het zal na een en ander wel niet
noodig zijn tot belangstelling voor dit
congres aan te sporen. Men kan er
leerrijke verhandelingen verwachten en
vruchtbare debatten. Men zal er van
wederkeeren met dieper inzicht in quaes-
ties die tot de voornaamste behooren,
welke onze tijd kent. En men zal zich
hebben versterkt door den aanblik van
een vergadering, vertegenwoordigende
duizenden en duizenden katholieke ar
beiders, georganiseerd in bond en ver-
eeniging, nauwer tot elkander gebracht
door een federatie, welke het land van
Noord tot Zuid omvat, en te zamen
strijdend en werkend voor een en de
zelfde groote zaak, langs ordelijken weg
en met wettige middelen.
Reeds hierom zal dit congres belang
rijk zijn, omdat het getuigenis zal geven
van den nauwen band tusschen de
Roomsche zaak en die der arbeidende
klasse, en omdat het een keer te meer
bewijzen zal, hoe groot het aantal is
van hen, die, ondanks alle verleiding en
verlokking, welke onze werklieden van
zoovele kanten omgeeft, vol vertrouwen
zich scharen onder de katholieke vaan.
C.
Alles klaagt tegenwoordig, je kunt niet
op straat komen, of je hoort (voor 't
eerst 1) dat 't zoo'n slechte zomer is, ho
tels en pensions, badplaatsen en buiten
verblijven zijn bijna leeg en verlaten,
dagjesmenschen zijn sporadisch aan te
treffen, in elk geval gewapend met een
legio jassen, mantels en parapluies. De
boer klaagt natuurlijk een tevreden
boer moet nog geboren worden. De
heele handel heft klaagtoonen aan over
het doen van weinig zaken tengevolge
van de slechte weergesteldheid van de
zen zomer, die meer op herfst of voor
jaar gelijkt. Dat de looierij en schoen
makerij klaagt, valt dus thans niets op.
't Is nu een mode om te klagen, waar
aan ieder gerust mee kan doen. Hoewel
de mensch over 't algemeen eer geneigd
is, klaag- dan lofliederen aan te heffen
zoo moet helaas toegegeven worden, dat
dit jaar en in 't bizonder deze zomer
geen stof tot tevredenheid geven kan.
Alles blijft duur, sommige artikelen
worden zelfs nog duurder. De rente
standaard is abnormaal hoog gebleven,
levensmiddelen, brandstof enz. worden
van jaar tot jaar hooger in prijs en daar
bijgevoegd de steeds grooter wordende
levensbehoefte van iedereen, het zich
meer genoegen verschaffen dan vroeger
dit alles maakt dat de struggle for life4
moeielijker en moeielijker wordt.
Arbeidsloonen stijgen voortdurend
een overigens zeer toe te juichen feit I
werkuren worden minder, eveneens
zeer goed, maar 't is de vraag, of op
den duur de industrieel aan al de eischen
<an voldoen, die er van hem gevraagd
worden. Goede waar, hooge arbeids-
oonen en steeds stijgende productie- en
andere kosten gaan nu eenmaal niet ge
paard met lage productsprijzen. En te
duur mogen kleeren, schoenen, meubels
enz. vooral niet wezen. Op dergelijke
dingen moet juist uitgespaard worden,
teneinde zich weer andere zaken te kun
nen veroorloven.
De lederindustrie en de schoennijver
heid hebben beide niet het minst te
kampen met totaal met elkaar in strijd
zijnde factoren. Dure grondstoften en
goedkoope producten dit gezegde
geldt voor beide. Steeds grooter wor
den de eischen, welke door de afnemers
gesteld- worden aan 't leder en 't schoen
werk, steeds grooter wordt de concur-
«Bob, Bob maande mri. Delvilla.
Blancho gaf haar breeder lachend gelijk,
maar voelde zich dan door haar rechtvaardig
heidsgevoel gedreven gedwongen te vragen
■Dat gy echter zoo kwaad werd over haar
voorstel, begrijp ik niet. Waarom zou oom
Jaek ons overmorgen niet meenemen?
«Daar, nu begint zij ook 1" zegde Bobs ver
legen gezicht duidelijk
Moeder en dochter wachtten even op eene
verklaring. Toen deze niet volgde, wendde
sich mrs. Delville verwonderd tot haar zoon.
■Bob, gij komt mij zoe zonderlijk voorIk
geloof va«t, dat gij one iets wilt verbergen
«Onzinbromde Bob. «Maar meevaren
kunt ge. Dant krijgt ge maar slechten zin.
't Is ook in het geheel niet noodig, ging hij,
om een antwoord te voorkomen, haastig voort.
«Ge schrijft den ouden gek of zijn vrouw
eenvoudig, dat wij overmorgen gezamenlijk
afwezig zijn, en opdat hij ons in geen geval
op een leugen kan betrappen, gaan wij in het
woud van Garston een picknick houden, en
keereu eerst des avonds terug
«Dat is een idee!" riep Blanche in de handen
klappend, «dat moet uitgevoerd worden, mamal
In die oude zeilboot is men daarenboven niet
zeker voor zeeziekte."
«Landratten lachtte de broeder.
De moeder dacht een oogenblik na en
moende dan
«De idee is niet slecht, dat is waar, maar
ik zou toch zoo gaarne weten, waarom wij in
geen geval met oom Jack mee kunnen varen.
Het gezelschap dat hij uitgenoodigd heeft, is
misschien te groot?"
«Neen," bromde Bob.
Het helpt u niets mijn jongen merkte zij
lachend op, «gij hebt eenmaal myn nieuws
gierigheid opgewekt, nu zal ik die ook be
vredigen."
«Goed, als u het dan absoluut weten moet,"
liet hij boos hooren, Dit gezelschap is van
dien aard, dat ge u er zeer onbehagelijk onder
zoudt vinden."
«Onbehagelijk 1" hernam zij bevreemd. «Ach!
ik kan 't mij denkeu 't zal bestaan uit
kunstenaars en dergelijken
«Neen."
«Dan zeker uit beeren alleen
«Ook niet uit heeren."
«Dan alleen uit dames en uit dames alleen
in welk gezelschap ik mij.. Bob neem u
in achtAls iemand u zoo hoorde praten, zou
hem op de gedachte kunnen komen, dat ooin
Jack met een soort dames verkeerde
«Nu wordt het wat al te erg!" ging Bob
toornig verder. «Het prinsesje verdacht
«Watstamelde mrs. Delville, «Marie
hij heeft Marie uitgenoodigd. Barmhartige
hemelDan ten slotte ook
»Ja," knikte Bob «die den raam, dien rij
niet over de lippen bracht, uit de verbaasde
oogen las.
Als vernietigd zonk zij op haren stoel.
«Dat is te veel zuchtte zij.
,Mama, trek het u niet zoo aan," bad Blanche
«hij zal het toch wel voor Marie doen oom
Jack. Maar jammer is het toch voegde zij
erbij, zich tot haar broeder wendend."
«Ach wat!" bromde hij. «Ik zou het in zijn
plaats ook doen. Dat kleine voorrecht heeft
men dan tenminste als mau, te kunnen omgaan,
met wie men wil. Ik zie niet in. waarom ge
het zoo verschrikkelijk moet vinden, dat oom
een pleziertochtje met mrs. Eagles gaat maken.
En aan de hoofdzaak verandert l et toch niets.
In den kring k--mt ze toch niet, wart op dit
terrein geeft gij dames den toon aau Wien
uw veto als een molensteen om den hals hangt,
die moet verzuipen, 't Geeft ook niets als 't
gaat om een ouden voddenkoopmau als die
Watson, maar om een jonge schcone vromv,
als die Eagles dan kan 't werkelijk te erg zijn.
Overigens zoo besloot hij, heb ik dit reeds
honderd maal gezegd en al herhaal ik het nog
honderdmaal het helpt toch niets, dat weet ik,
en daarom heb ik de eer u te groeten
Daarmee stond hij op. Zijn naaste weg naar
de deur was niet voorbij zijne moeder, maar
dat hij deze zoo boos daar op haar stoel zag
leunen, was oorzaak, dat hij nog even naar
haar toeging.
«Moeder," zeide hij, haar de jonge beren
klauwen zacht op het licht-grijzende maar nog
altijd prachtige lioofl leggend: «lk wist dat u
't erg zoudt vinden, en daarom had ik me
vast voorgenomen, het voor mij te houden.
Maar gij hebt 't er als 't ware met een tang
uitgehaald, dat zult u moeten toegeven.
«Bob," steunde zij, het is verschrikkelijk."
«Als ik eens uit den mast viel en den nek
brak, dat zou nog wel erger zijn, schertste hij
,.Hoe kunt ge zoo pratensprak zij onthutst.
«Nu ja," lachtte hij, ik meen ook maar
A)b men geen ware droefheid kent, dan schept
men die zelf.
XXV.
Jack Vernons atelier liep door het geheele
huis van Noord lot Zuid. Het was een mach
tige en prachtvolle ruimte met zooveel beziens
waardigheden erin, dat Marie van Wildenhoven
eens lachend had opgemerkt.
,,Ik kom nu reeds voor de derde keer hier
Jack, maar denkt ge, dat ik met het bekijken
van uwe merkwaardigheden klaar ben? Nog
lang niet
«Deze moderne atelier-versieringen verzekerde
hij daarop, «heb ik alleen op het land Molly.
Aan de wanden mijner Londonsche werkplaats
zult gij mij-e eigen nuchtere schetsen vinden."
«Vnn uwe nuchtere schetsen," zeide zij spijtig
«kenden er meerdere hier zijn Jack."
Opdat gij gelegenheid zoudt hebben uwe
vernietigende kritiek nog meer op mij uit te
oefenen was zijn plagend antwoord. Zij ad
namelijk kort te voren aan het portret van
Suzy Brinks eene kleine fout ontdekt."
Een zilverhelder lachje ontsnapte aan mrs.
Eagles bij zijne woorden, dat hem nog liefelijk
in zijno herinnering aan het oor klonk.
Molly echter had ongernst gevraagd
«Gij "neemt, het mij toch niet kwalijk
Wat een dwaasje! Hij was ja verheugd
over haren juisten blik en eveneens zou hij
dankbaar geweest zijn voor een oordeel over
dat beeld, dat juiBt voor haar stond. Maar
zij had het bij 't voorbijgaan zwijgend bekeken
en hem toen vriendelijk toegeknikt.
Het was het beeld van mrs. Eagles of zou
het worden.
Na de eerste pose die de betoovereude
vrouw hem toestond, had hij, zich de handen
wrijvend, vroolijk gezegd «Het zal wel gaan
Nu de tweede was hij van dit resultnat
niet meer zoe zeker vandaag, na de derde
beschouwde hij zijn werk mismoedig.
Nu bloemen verzorgende stelde hij haar niet
\oor, ook niet toen ze in koninklijke houding
den terrastrap afsteeg. Uit een macht van
voortdurend wisselende, prachtvolle motieven,
die zij hem op een middag, die hij geheel
alleen bij haar doorbracht, onbewust geboden
had, had hij zich het laatste uitgekozen.
In de open salondeur zat ze, onder de van
het terras uitslingerende bloeiende ranken.
Het fijne profiel stak af tegen den avondhe
mel, waar aan reeds enkele sterren begonnen
te flikkeren. Een weinig opwaarts gericht
bekeek het de boven zwevende zilveren maan.
En iu het licht van de maan schitterde haar
aangezicht als een wit rozenblad, hare oogen
glinsterden, en de diamanten kam die haar
donker haar omvatte, fonkelde."
By den aanblik was het den betooverden
schilder, als was dit glinsteren, flikkeren on
fonkelen geen weerschijn maar als ging het
van deze schoon e vrouw zelf uit, nis kreeg
de maan van haar, haar licht, de sterren
hun glans, als was zij geheel de belichaming
van dezen geheel tooverachtigen nacht.
«Noordsche zomernacht", had hij zijn beeld
in den geest genoemd en om zich te laten
schilderen als Noordsche zomernacht, daartoe
was mrs. Eagles, nadat hij eenige bedenkingen,
die hare bescheidenheid haar ingaven, glans
rijk overwonnen had, gaarne bereid.
Ja, zii had geen schuld. Zij zat urenlang
als model, zoo lieftallig als hij ™fnr 1<on
wenscheu. Maar, van deze lieftalligheid slechts
een flauw beeld op 't doek te werpen, dat
wou hem maar niet lukken. Dg omtrekken
waren or, de kleuren waien er maar de
ziel was er niet.
«Wie de innerüjke mensch niet k3nt, die
kan de uiterlijke niet getrouw weergeven.
Dat was eene uitBpraak, die Jack zelf, hsr-
rentiestrijd en omgekeerd steeds hooger
klimmen de prijzen der meeste grond
stoffen en hulpgrondstoffen. De fabri-
kagekosten worden vermeerderd door
hoogere loonen, duurdere steenkolen en
hoogen rentestandaard. De prijzen van
het product worden in bedwang gehou
den èn door 't buitenland èn door den
al te scherpen concurrentiestrijd, die
ook hier te lande met groote bitterheid
gevoerd wordt.
Door onderlinge samenwerking zou
werkelijk zooveel ten goede gedaan kun
nen worden. Iedereen is zich hier ten
volle van bewust maar helaas men
vertrouwt elkaar niet in dit opzicht, 't
Is waar, de prijs van een artikel verhoo-
gen gaat makkelijker in theorie dan in
de practijk, maar het is toch zoo noo
dig, dat zoowel het schoenwerk als het
leer op een beteren prijsbasis gebracht
worden tot heil van beide industrieën.
We zijn zoo bevreesd, dat er anders
tegenspoed voor de schoen- en leder
nijverheid komt rampen, die men zich
besparen kan door gezamenlijk betere
toestanden in het leven te roepen.
Zoo slecht, als sommigen den toestand
onzer branches willen afschilderen, is hij
weliswaar niet, niemand werkt voor zijn
verlies, maar dat hij toch verre van roos
kleurig is, daarmee zal iedereen, die bij
de schoen- of ledernijverheid betrokken
is, 't helaas maar al te grif eens zijn.
Dringend eischt de toestand verbete
ring, wil men met succes eri met lust in
zijn vak blijven werken 1 [Ned. Led.-Ind
Knollen en Koolrapen in den atoppel.
Een der Veldpostlezers vroeg onlangs aan
de Redactie in „de Vraagbaak", welken
kunstmest hij, bij half koemest op zaudgrond
moest geven, aan knolrapen, die hij wilde
planten op land, waar hij de haver groen
gemaaid had.
Het antwoord van de redactie was
„Strooi dadelijk per Are, bij goed half koe
mest 2 K.G. super en 1 K.G. chilisalpeter
Dan verkrijgt ge ouder uormale omstandig
heden, prachtige, malsche koolrapen.' In
vele streken worden tegenwoordig omstreeks
dezen tijd koolrapen geplant, hetzij na vroe
ge a rdsppelen, hetzij in den vroege rogge-
atoppel, hetzij na haver. In verband met
het opkoopen van de knolrapen door de fa
brieken, neemt da verbouw van de knolraap
aanmerkelijk toe en het is dus niet over
bodig een enkel woord over dit gewas mede
te de°len. Door knolrapen verstaan we wat
elders genoemd wordt met den naam kool
rapen. Het zijn de groote, gele rapen, die
in den grond groeien en met haar kop, groen
of rood, ver boven den grond uitsteken,
(dns niet de boven den grond groeiende
Duitsche koolrabi). Zij groeien op bijna el-
ken cultuurgrond. Om goed te gedijen vraagt
hij een vetten, maar geen pas bemesten grond
haaldelijk had gedaan.
Maar, dat hare ziel voor hem lag als een
opengeslageu boek, daorover had hij niet den
geriugsten twijfel. Den trotsch en adel, die
Molly zoo in haar roemde had hij dieniet
op den eersten aanblik in haar bespeurd.
En dat de overweldigende betoovermg, die
van haar uitging, niet alleen de uitwerking
van uiterlijke schoonheid was, maar haar
oorsprong vond in een warm hart, hoe vlug
was hem dat niet duidelijk geworden?
Eene juistere belichaming van een zachten,
vrede en zegen stroomenden zomernacht, was
niet denkbaar. 1 ut.
Licht waB zijn werk. Hij behoefde Blechts
van die innige liefde voor de geheele wereld
die haar hart vervulde, ietB in haar gezicht
te leggen, dan was 't klaar. Een hartelijk
gevoel rees in den opwaarts gerichten blik,
dan zou men gelooveu dat zij de nacht was,
aan wier milden oogenstraal, maan en sterren
haar glans ontleenden.
Urenlang had hij zich vandaag afgetopt,
om dat warme, hartelijke te treilen, maar
het lukte hem niet. Eindelijk zeide hu
vroolijk. Toen hij dau ten slotte het beeld
met 'het origineel vergeleek, dan was eens
klaps elke gelijkenis verloren. Hij moest weer
opnieuw beginnen. Eu nu?
(Wordt vervolgd.)