Donderdag 5 December L907.
30® Jaargang
i
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
De Hollandsche Schoenindustrie.
DE
u miner 96
NT00N TIELEN,
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen
Uitgever:
FEUILLETON.
BUITENLAND.
Frankrijk.
Spanj
Rusland»
w
AALWIJK. Telefoonnummer 38.
e.
MaBaEMBgBBBHBIll mi —BBBBSOBM
ei
Courant,
i i i ■ttTT r III I -.-WU» «-■■■■■ Ml ,.a* - 1 1 1 1
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnement s~p rijs per 3 maandeu f0."5.
Fran< o per post door het geheele rijk f 0.90.
Briereningezonden stuikengelden enz., franco te zenden aan
Uitgever.
den
Advertbntiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
'letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
Wij lezen in 't Algemeen Exportblad
Deze industrie, die hoofdzakelijk in
Noord-Brabant in de Langstraat, waar
van Waalwijk de hoofdplaats is, wordt
uitgeoefend, is in de laatste jaren met
reuzenschreden vooruitgegaan. Werd
vroeger bij groote quantums schoenwerk
van buiten ingevoerd, dit is geheel ver
anderd de invoer is ontzettend ver
minderd en bepaalt zich hoofdzakelijk
tot enkele speciale soorten, die in Hol
land nog niet voldoende gemaakt wor
den. Daarentegen is de uitvoer van
schoenwerk, die voor enkele jaren her
nog niet bestond, toegenomen dit wijst
er op, dat deze industrie zich meer en
meer ontwikkelt. Ten einde nader met
deze belangrijke tak van nijverheid kennis
te maken, begaven wij ons naar den
voorzitter van den Algemeenen Neder-
landschen Bond van Schoenfabrikanten,
den Heer Klijberg-Pernot te Waalwijk,
directeur der Naamlooze Vennootschap
E. W. Klijberg-Pernot's Stoomschoen-
fabriek >Hollandia". Ons werd medege
deeld, dat sinds onheuglijke tijden het
schoenmakers- en looiersbedrijf in deze
streken wordt uitgeoefendhet oude
gilde St. Crispijn en St. Crispianus, dat
in de voiige. eeuw reeds zijn honderd
jarig bestaan vierde, bewijst genoeg dat
deze nijverheid hier reeds lang bestaat.
Vroeger was alles handwerk, in 1878 zijn
de eerste machines in ons land gekomen
en werden die nog slechts hier en daar
voor het maken van gewoon en grof
schoenwerk gebezigd, totdat op het einde
der vorige eeuw, de machines dusdanig
geperfectioneerd waren, dat zij het fijne
handwerk, dat in deze streken gemaakt
werd, meer en meer konden verdringen.
Sinds 1900 zijn verschillende zaken van
handwerk overgaan tot machinalen arbeid.
Werd het schoenmakersbedrijf voorheen
meest uitgeoefend door zoogenaamde
kleine baasjes, door het machinale bedrijf
Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN".
VI.
12)
Nina wierp hare meesteresae een vragenden
blik toe, als weuschte zij uit haren mond het
tegengebod te hooren of hare toestemming.
Constance onderwierp zich ze liet zich neder-
zakken op het houten blok bij den haard met
bet hoofd tusschen de handen. Jozef aarzelde
insgelijks zich te verwijderen. Niet alleen de
vrees miss Constance met den graaf alleen
te laten, maar meest nog de schrik voor
spoken zetten hem aan om het bevel van den
graaf eene tweede maal af te wachten.
Zal ik eindelijk u kunnen doen begrijpen
dat gij te gehoorzamen hebt, riep de graaf
woedend en hij stormde op beiden los.
Verschrikt ijlden Jozef en Nina de deur uit,
die achter hen gesloten werd. Langzaam na
derde dan lord Grensville tot de jonge maagd
en bleef vóór haar staan.
Nu, misB Leslie, sprak hij, ik had nooit
gedacht dat bedreigingen, door u zooeven
geuit, mij zouden dwingen een punt aan te
raken, dat u pijnlijke herinneringen in den
geest brengen moet. Daar gij mij echter eene
ongetronwheid teonen durft, vind ik mij ge
noodzaakt u te bewijzen, dat uwe toekomst
zoowel als de eer van uwen vader, in mijne
handen is. Ik kan u de schuldbekentenissen
en wissels laten zien, die eene som uitmaken
grooter dan al de bezittingen van uwen vader
en die mij ia staat stellen sir Walter te
dwingen zijn huis te verlaten, zou gauw het
mij belieft.
Dus hebt gij die enkel aangekocht om
mijnen vader in het ongeluk te storten ant
woordde Constance verbitterd.
Ware het mij zooveel aan het verderf
uws vaders gelegen, dan hadde ik reeds kun
nen bewerken, zonder de moeite aan te wen-
is het nu in betere handen gekomen. In
1903 werd te Waalwijk eene Interna
tionale Tentoonstelling van schoen- en
lederindustrie en aanverwante vakken
gehouden, die den grooten stoot tot
vooruitgang in deze industrie gegeven
heeft. De Heer Klijberg, die voorzitter
was van die tentoonstelling, deelde ons
mede, dat deze een reusachtig succes
lad en sinds dien de aandacht meer op
de schoenindustrie gevestigd was, zoo
wel in het binnen- als in het buitenland.
In deze industrie wordt aan een groot
aantal personen zoo mannen als vrouwen
werk verschaft. Door de verschillende
bij den Algemeenen Bond aangesloten
schoenfabrikanten (uitsluitend machinaal
bedrijf) wordt ongeveer 1 millioen jaar
loon betaald. De artikelen, die thans op
de schoenfabrieken gemaakt worden,
evenaren het buitenlandsch schoeisel
vaak overtreffen zij het zelfs. In Hol
land, waar de vraag door het publiek
vrij algemeen naar buitenlandsch schoeisel
is, hetgeen voortspruit uit de onbekend
heid met het degelijke en hoogst ele
gante schoeisel, dat in Holland gemaakt
wordt, worden zeer vele in Waalwijk
gemaakte schoenen voor buitenlandsch
fabrikaat verkocht. De fabrikanten zijn
er tot heden nog wel toe gedwongen
om hun fabrikaat onder Fransche, En-
gelsche, Amerikaansche of Duitsche vlag
op de markt te brengentoch komt
hierin ook wel verbetering en de fabri
kanten zijn vol hoop, dat het solied
Hollandsch schoeisel als zoodanig ook
meer en meer naam zal maken. In het
buitenland zijn zelfs winkeliers, die met
Hollandsch schoeisel reclame maken. De
reden, waarom de Hollandsche schoen
fabrikant op de buitenlandsche markt
zeer goed met de prijzen kan concur-
reeren, is gelegen in den vrijen invoer
van het leder. Het fijne overleder, dat
uitsluitend van het buitenland moet be
trokken worden, is hier vaak goedkooper
dan in de landen van herkomsthier is
concurrentie, die daar besnoeid is door
bescherming, daarbij komt nog dat enkele'
soorten van leer speciaal uit zekere lan
den moeten betrokken worden, als b.v.
schapenleer uit Frankrijk, satinleder uit
Amerika en verlaktleder uit Duitschland,
die in deze artikelen den voorrang ver
dienen. Het fabrikaat, dat ons getoond
werd, munt uit door sierlijkheidwij
hadden niet kunnen denken, dat de Hol
landsche schoenindustrie reeds op zulk
een hoogte stond. De fijne handwerk
zaken gaan ook met hun tijd mede, bij
enkele is de zoogenaamde verdeelde
arbeid ingevoerd, waardoor meer gelijk
vormigheid in het fabrikaat verkregen
wordt, wat in gewone handwerkzaken
onmogelijk te bereiken is. Doch ook
daar helt men meer en meer over tot
fabriekmatige inrichting en telkens hoort
men, dat ook in die bedrijven nieuwe
machines worden aangeschaft. De machi
nes voor de schoenindustrie benoodigd
zijn talrijk, zeer verscheiden en in één
woord bewonderingswaardig ingericht.
Een bezoek aan eene schoenfabriek is
voor iemand, die daartoe in de gelegen
heid is, ten zeerste aan te bevelen. Wij
zijn er trotsch op, dat deze industrie
zich zonder bescherming zoo krachtig
ontwikkeld heeftdat heeft ontegenzeg
gelijk den verschillenden fabrikanten veel
strijd en moeite gekost, maar me taaie
volharding wisten zij zich er doorheen
te slaan en met vol vertrouwen zien zij
de toekomst tegemoet.
den, die ik thans aan den dag leg. Mijn dool
was, gij ziet miss Leslie, ik ben gansch
openhartig, door het aankoopen dier kos
telijke papieren, gezag en macht op u en op
uwen vader te winnen, om u beiden op straat
te zetten, indien gij mijne voorstellen weige
ren moest...
Dat is een doel den graaf Grensville
onwaardigsprak Constance, de schouders
met minachting ophalend.
Ik weet dat mijn zoon u eene liefde
toedraagt, die dieper wortel geschoten heeft
dan mij aanstaat, ging de graaf ernstig voort.
Maar nooit van mijn leven zal ik eene ver
binding dulden van mijnen zoon met de dochter
van Walter Leslie, om de eenvoudige reden
dat ik zelf voor hem eene keus gedaan heb.
Ik ken mijnen zoon te goed om niette weten,
dat hij, wanneer hij iets in het hoofd heeft,
het, kost wat kost, uitvoeren zal. Daar ik nu,
om gegronde redenen, in zijn huwelijk met u
niet wil toestemmen en daar er uit die wei
gering, in mijn huis twist en tweedracht zou
spruiten, heb ik besloten, om mijn doel te
bereiken, bij u aan te dringen opdat de lief
deband door u vrijwillig gebroken worde.
Rechtuit moet ik zeggen dat het u misschien
lastig zal vallen die schoone kans te moeten
opgeven en...
Gij kent mij niet, sir, viel Constanee
hem in de reden. Ik zal nooit een man trouwen
wiens ouders in zijn huwelijk niet zouden
toestemmen...
Het kan zijn dat gij zoudt geweigerd
hebben, maar daarmede heb ik mijn doel niet
bereikt, miss Leslie. Ik ken de hardnekkigheid
van mijnen zoon om dat te bereiken wat hij
voorgenomen heeft, te goed Ik moest een
plan beramen waardoor gij mijnen zoon niet
meer zoudt ontmoeten en daarin ben ik ge
lukt. Lord Percy zal u gauw vergeten, als
hij gewaar wordt dat gij op zoo eene raad
selachtige manier zijt verdwenen
Dat alles hebt gij mij reeds gezegd, on
der brak Constanee opnieuw. Waarom herhaalt
gij dat
Omdat gij mij gehoorzaamheid weigerde.
Het schijnt mij noodig u van tijd tot tijd te
herinneren dat gij en uw vader mij alles ver
schuldigd zijt... Het hing maar van mij af,
1000 Liefdezusters gevraagd.
Aan de «/Croix" word geschreven, dat
loor de katholieken missiën in Noord- en
Zuid Amerika aan de algemeene overste
der fransche liefdezusters niet minder dan
1000 religeuzen zijn gevraagd.
Deze aanvrage geschiedt met goedvinden
.'er onderscheiden Amerikaansche regeerin
gen en binnen eenige dagen word een groote
boot verwacht met een lading caoutchouc,
bestemd om de kosten van overtocht voor
de 1000 Liefdezusters te dekken.
De Amerikanen hebben niet ten onrechte
den naam van het meest practische volk der
wereld te zijn. Zij begrijpen welk een on
berekenbaar voordeel er voor het algemeene
volksbelang te trekken is uit den arbeid en
de toewijding der kloosterzusters, die in
Frankrijk als nutteloos en gevaarlijk ontuig
het land uitgedreven wordt.
Wat de Godsdienstoorlog kost.
Een fransch blad stelt in het licht de
ontzaggelijke uitgaven van het budget van
oorlog tegen God. Het toont ons, hoe
zeer de strijd tegeu de christelijke scholen
de financiën der gemeenten, de departemen
ten en van den Staat uitput.
De kosten van deze duivelsche campagne
der vrijmetselarij zijn tot op dit oogenblik
tot milliarden gestegen.
Maar een andere campagne, die nog mis
dadiger is wellicht, en die nog meer kost,
is het werk der verleeking van de Gasthui
zen, eveneens ondernomen uit haat tegen
God.
Volgens de statistieke kosten de Gast-
huiszusters per jaar den Staat 200 francs,
terwijl een leekenverpleegster den Staat
jaarlijks 1100 francs kost.
En de eischen van het leekenperaoneel in
de Gasthuizen nemen steeds toe. Zij drei
gen z lf8 met staking, indien men al hun
eischen niet inwilligt.
En vraag niet, hoe de arme zieken op
gepast worden Indien de zieken een of
anderen dienst van de verpleegsters vragen,
moeten zij haar daarvoor een behooilijk
„drnkgeld'*' geven D. v. N.
De bestuurbare lichtballon ,/Patrie*
is sliepuit. We hebben al gemeld dat, toen
men boven Verdun Vrijdag een verkenning
deed met het militaire luchtschip eeu schroef
defect raakte. Dat schijnt gebeurd te zijn,
doordien de kleeren vau een der luchtschip
per» met do outstekingsmagneet in aanraking
kwam, waardoor de motor plotseling stopte.
Men was nu verplicht de ^Patrie* te laten
dalen heelemaal uit den koers, een vrij
verren afstand buiten Verdun, dus ver van
het ballonhuis, waar het luchtschip gewoon
lijk wordt opgeborgen. Maar reeds heeft
men iu Engelaud met de ^Nulli Secundus/'
de ervaring opgedaan, hoe gevaarlij het is
de reusachtige ballons in sigaarvorm een
prooi te laten van weer en wind. Helaas
is men er inFrankrijk nog slechter afgekomen.
In Engeland woei het schip in pastei, in
Frankrijk ging het heelemaal aan den haal,
en tot op het oogenblik heeft men uog geen
spoor van der. vluchteling gevonden.
Een der mecaniciens, die bezig waren het
Vrijdag opgeloopen defect te herstellen ver
telde van de ontsnapping van het lucht
monster het volgendede wind woei met
groote kracht. De ballon welks enorme
afmetingen den storm, een gemakkelijkeu
buit bood, werd vastgehouden door 150 man,
die links eD rechts van het schuitje geschaard
stonden. De reparatie zon spoedig afgeloopen
zijn, toen de kracht van de wind eensklaps
*erdubbelde en de ballon als een veertje in
de hoogte werd geheven. De meeste sol
daten lieten van schrik de touwen los, sleohts
een tiental hield nog een oogenblik rast,
maar had toch, toen hun beenen zich hoe
langer hoe meer van den bodem verwijderden
weinig trek om een luchtreis te maken wie
weet waarheen. De mannen lieten zich
valleo en daar gin? de „Patrie*. Tot aller
ontzetting steeg hij heel hoog, om weldra
aan den westelijken horizon uit het oog te
verdwijnen.
Dat is erger, dan dat er een kermisballonnetje
sliepuit gaat. Zoo'n ballon kost duizenden.
En zoolang men er nog geen honderden ter
beschikking van het leger heeft, is het ver
lies van een luchtschip groot genoeg. Daarom
zijn alle maatregelen genomen, om den
ballon te ontdekken en desnoods op te pikken.
De kans is echter niet heel groot. Natuurlijk
is hij de Noordzes overgedreven. Volgens
een telegram van Llauelly heeft men daar
een luchtschip gezien. Llanelly ligt in
Wales. De richting klopt dus. Maar men
vertelt er bij, dat er twee of drie personen
in het schuitje zaten. Dat kan nieter
was niemand aan boord volgeDS de Fransche
berichten. Alle kuststaiions hebben *last
gekregen naar de #Patrie' uit te zien en
van Brest is etn marinevaarluig vertrokken
om den ballon op te sporen.
uw vader mijnen schuldenaar te verklaren
en hem in de gevangenis te doen werpen 1
Houd op riep Constance driftig, en in
hare oogen fonkelde het vuur der gramschap
en dor verontwaardiging.
Niet waar, gij kunt het maar niet hooren
dat uw vader eeu overtreder, een misdadiger is.
Dat is eene valsehe beschuldiging Mijn
vader beeft zich nooit aan eene misdaad schul
dig gen aakt
Het is zeer loffelijk dat gij zulke goede
meening van uw vader hebt, ging lord Grens
ville onverbiddelijk voort. Ik kan het gelooven
dat het uwe fierheid kwetst, dat gij zelf zeg
gen moet en bekennen de dochter van eeu misda
diger te zijn. Het moet u des te meer treffen
dat het al uwe hoop op eene glansrijkever
binding met de Percy s vernietigt, want hoe
verliefd hij ook zijn moge, nooit zal hij zijne
waardigheid met de voeten trappen en de
dochter huwen van eenen die aan eene misdaad
zich schuldig heeft gemaakt.
Dat is niet waar Dat is een leugen 1
riep Constance wanhopig uit.
—'Eene leugen? harhaalde de graaf op
zeldzamen toon. Ik vergeef u de uitdrukking
daar gij driftig zijt en het u zwaar valt te
moeten bekennen dat uw vader een misdadiger
is. Maar ik kan u de bewijzen mijner be
schuldiging toonen. Ik kan u het schrift,
den akt ovenhandigen, waarmede gij u, gedu
rende uw verblijf alhier, van de waarheid
kunt overtuigen. Gij zult daarin zien dat uw
vader, in zijne jonge jaren zich van eene
euveldaad, in dien akt vermeld, plichtig
maakte, maar in vrijheid moest gesteld worden
daar zijne schuld niet genoeg bewezen was.
En indien hij eens onschuldig was? on
derbrak Constance
Onschuldig mijne lieve miss Leslie,
zei hij spottend, ik l eb in den loop der jaren
de onweerlegbare bewijzen zijner pliebtigheid
ontdekt ik heb ze slechts aan het gerecht
over te leveren om zijne aanhouding en ver
oordeeling te verzekeren. Maar ik verkies een
anderen uitwee ik doe u een voorstel om mij
zoo gij inwilligt, aan geringen prijs, te doen
zwijgen...
Geringen prijs schreeuwde Constance
bitter. Aan mynen vader zijnen eenigen steun
ontrooven, mij van hem en van mijn geboor
tedorp ontvoeren, om mij in dit ellendig kot
gevangen te honden, dat noemt gij een geringe
prijs
Verkiest gij uwen vader in de gevange
nis te zien werpen en n zelve als de dochter
van eenen misdadiger te laten brandmerken
Ik laat u de keus, aan mij te zijn totdat myn
zoon in het huwelijk toestemt dat ik hem
bereid, of bij uwen vader terugkeeren om er
den ondergang zijner eer en faam te bewerken.
Constance antwoordde niet. Zij zat roerloos
in het vuur te staren, met dwalende blikken.
Ik stel n de keus, zei de graaf na eene
poos stilzwijgen. Wat is uw beBlnit
Ik ben in uwe macht, stamelde het meisje
bedaard. Niet dat ik aan de plichtigheid mijns
vaders geloof, maar enkel om zijn dierbaar
hoofd van smaad en oneer te bevrijden, zal
ik bukken voor uw geweld!...
Dat is een wijs besluit, sprak de graaf
zichtbaar verlicht. Zoo blijft gij voorloopig
hier, tot ik u verder brengen kan, of het
gelnk zal hebben n aan uwen vader weder
te geven. Ik hoop dat dit niet lang zal duren
want als lord Percy bij zijne terugkomst, u
niet vinden zal, zal hij u voor zich verleren
denken, het opgeven en hetmeiBje huwen.dat
ik hem bestemd heb.
Constance zweeg. Zij had zich van den graaf
afgewend en was zoozeer in gedachten verslon
den dat zij den graaf niet hoorde die nog
voort ging met spreken-
Lord Grensville beschouwde haar een poos
met een grijnslach dan wandelde hij de
handen op den rug gelegd in de kamer, na
denkend heen en weder.
Eensklaps verschrikte hem een ijselijk ge-
druisch een zuchten, een klagen, een gekreun,
dat uit al de deelen van het huis scheen op
te stijgen de graaf was uit zijne droomerijen
opgewekt. Een luid hulpgeschreeuw deed hem
aan Nina en Jozef in de nevenkamer denken.
Hij ging naar de deur en opende ze. Nina
leunde half onmachtig op Jozefs schouder, die
zelf van angst beefde.
De graaf kwam bij en nam het meisje op,
droeg het bij den haard waar hij het neder
zette, het hoofd nederleggende op den hoek
van het kussen waarop Constanee lag.
Volgens een telegram uit Londen aan de
Madrileen8che bladen, wordt binnen eenige
maanden de gelukkige gebeurtenis in de
Spaansche Koninklijke familie Terwacht.
De Senaat nam Dinsdag het wets-
pntwerp aan, waarbij het militaire contin
gent op 80,000 man is gesteld.
Het Port Arthur-proces zal nu, gelijk
men weet, weldra voorkomen.
De acte fan beschuldiging bevat de be
kende beschuldigingen tegen Stössel, Rei»,
Fock en Smirnoff.
Smirnoff was de eigenlijke opperbevel
hebber maar Stössel drong hem eigenmach
tig van zijn plaats. Een telegram van
Koeroepatkin aan Stössel, om het bevel
neder te leggen en zich bij het Mantsjoer-
sshe leger te voegen, werd genegeerd.
De krijgsraad zal overwegen cf de over
gave van Port-Arthur volgens Russische
Jozef waB gevolgd en had de deur schrik
kend vastgegrendeld.
Mylord, hebt gij het gehoord vroeg hy
fluisterend.
Ja ik heb eene vlucht raven krassend
boven het dak van het huis hooren vliegen.
Maar dat klagen, dat zuchten komt van
geene nachtvogels voort, bemerkte Jozef.
Neen, dat was de wind zei de graaf be
daard.
Nina's bezwijming hield op en aij plaatste
zich dichter by 't vuur.
Lord Grensville zette zijn wandelen in de
kamer voort tot dat hij uitgeput zich insge
lijks bij den haard aan het vuur nederzette.
Allen zaten roerloos en zwegen.
Plotseling verscheen in den versten en
donkersten hoek der kamer opnieuw de vurige
gestaltezij zweelde, zonder den bodem te
raken en het doodgezicht op de aanwezigen
gericht, door de kamer en verdween op den
tegenovergestelden kant, door den muur, die,
als door tooverkracht, open en weer toeging.
Op het zelfde oogenblik weergalmde wederom
een snijdend gegil.
Geen der aanwezigen roerde noch sprak
allen waren bleek en droegen de sporen van
eenen grooten schrik op het gelaat, terwijl
zij elkander zwijgend aanschouwden.
In de oogen der dienstboden, nochtans, als
zij den graaf bezagen, lag eene zegepralende
uitdrukking. Lord Grensville scheen hierop
geen acht te geven. De nachtelijke verschij
ning hield hem druk bezig en hij kwam tot
het besluit dat een geheim d&Ar onder schuilde
en dat hij het, kost wat kost ontdekken zou...
(Wordt vervolgd.)