Nummer 69
Zondag 30 Augustus 1908.
3le Jaargang
Tweede Blad.
Abonneert u op dit blad.
welgemeend Woord
de Patroons,
Een
aan
Reclame.
Italië
BUITENLAND.
Duitschland.
BINNENLAND.
Marokko.
Transvaal.""
Ingezonden Stukken.
Een dankbaarheid van een
inwoner van Waalwijk.
Wij lezen in De Leerbewerker
In ons orgaan
hebben twee model-
arbeidscontracten gestaan, het een van
den AlgemeenenNederlandschen Schoen-
fabrikantenbond het ander van den Dioc.
Leerbewerkers-Arbeidersbond.
Beide waren uitingen van twee stelsels,
die (wij zeggen het openhartig) niet zeer
goed vereenigbaar zijn beide waren diep
ingrijpend in den geheelen maatschappe-
lijken toestand van den arbeider, echter
op tegenovergestelde wijze maar beide
waren ook slechts model-contracten, en
wij beschouwden en gaven ze dus als
zoodanig.
Wat het volgen van het contract der
arbeiders betreft, daarover scheppen wij
ons geen illusiesmaar ook lijden wij
niet aan zwartzienerii, waar wij het con
tract der patroons op het oog hebben.
Wij hebben daarvoor een al te goeden
dunk van onze Noord-Brabantsche pa
troons.
Spoedig zullen wij voor het feit staan,
dat patroon en arbeider een arbeidsover
eenkomst gaan sluiten.
Wij zullen de laatsten zijn, die ontken
nen, dat het sluiten van contracten toch
al niet gemakkelijk zal zijn, waar beide
contracteerenden weten, wat zij moeten
en ten volle beamen wij het, dat de Wet
op het Arbeidscontract den Patroons
tamelijk plotseling moeilijkheden schept
en menigen last oplegt.
En deze Wet is aan velen over het
algemeen des te minder sympathiek,
naarmate zij van de (meer of minder
gegronde) veronderstelling uitgaan, dat
de arbeiders van het aangaan der con
tracten gebruik zullen maken, om zoo
veel mogelijk loonsverhooging te krijgen.
Evenwel kunnen wij ten stelligste ver
zekeren, dat dit algemeen streven niet
voortspruit uit de gelegenheid, dat con
tracten zullen gesloten worden. Dit is
immers een streven, dat bestaat en gelei
delijk moet verwezenlijkt worden, zonder
het sluiten van contracten. En wat is
daar tegen, wanireer het loon abnormaal
is, en wanneer met inachtneming der
omstandigheden, waarin de industrie
verkeert, de billijkheid, de rechtvaardig
heid en de wederzijdsche belangen in
het oog gehouden worden.
Niettemin achten wij het ïoodzakelijk
op ééne zaak te wijzen, namelijk dat de
arbeiders niet gaarne zouden zien, dat
het essenti'éele van het arbeidscontract, te
weten gemeenschappelijk overleg door de
patroons werd verkracht.
En daarom ware het zeer te wenschen,
dat de patroons zich met het oog daarop
in verbinding stelden met de arbeiders
door middel der vakorganisatie, welke
toch het aangewezen lichaam is, dat de
arbeiders vertegenwoordigt waar het
geldt de behartiging hunner zedelijke en
stoffelijke belangen en dit mogen wij
des te eerder verwachten van onze Ka
tholieke patroons, daar ook voor hen het
woord van onze Geestelijke Overheid
geen holle klank kan zijn, die zoowel
van patroon als van arbeider verlangt,
dat zij door eene loyale toepassing der
katholieke beginselen zullen komen tot
de regeling van hunne wederzijdsche
verhoudingen.
Eene gezonde tactiek achten wij het
èn van de patroons èn van de arbeiders,
wanneer zij zich, met het oog op het
sluiten van arbeidscontracten, tevreden
stellen met het verkrijgen van een con
tract, dat noch voor de eene, noch voor
de andere partij plotseling bezwarende
bepalingen bevat, en dat zich in zijne
algemeenheid aanpast aan de tot heden
toe plaatselijk gebruikelijke normale ar-
beidsvoonvaardenterwijl, waar dit niet
opportuun wordt geacht, de geheele
loonregeling er buiten zal blijven, ten
minste daar, waar niet abnormaal beneden
den thans gebruikelijken loonstandaard
wordt betaald.
Maar dan diende tevens de ernstige
en goede wil voor te zitten om het arbeids
contract geleidelijk en met inachtneming
der industriëele draagkracht meer en
meer naar den geest der wet in te richten.
En die wil diende op eenige wijze
belichaamd te worden, door eene com
missie in het leven te roepen, bestaande
uit patroons en arbeiders, die een begin
maakte aan de uitvoering van beider
streven en die zich tot taak stelde te
onderzoeken op welke wijze het arbeids-
i contract gaandeweg geperfectioneerd kan
worden, en voorkomende moeilijkheden
tusschen patroon en werkman zoo goed
mogelijk uit den weg te ruimen.
Dit is in de toekomst de ware en
heilzaamste weg in overleg treden en in
overleg blijvenzoolang de moeilijkheid
is opgelost of redelijkerwijze kan opgelost
worden.
Alzoo zullen wij in onze industrie niet
zien die onverkwikkelijke zaken, welke
wij elders zagen of nog zullen zien zoo
zal een wederzijdsch vertrouwen tusschen
patroon en werkman worden verkregen,
gehandhaafd en versterkt en kan dit niet
anders dan ten goede komen aan den
bloei en vooruitgang der industrie en de
welvaart van werkgevers en werknemers.
Wij beschouwen de gelegenheid, waar
op patroon en werkman door het wet
telijk arbeidscontract als gelijkberechtig-
den bijelkander worden gebracht om door
overleg de arbeidsvoorwaarden vast te
stellen, als te zegenrijk, zijnde de dage
raad van eene hoopvolle toekomst, dan
dat wij die op eenige wijze zouden wen
schen te bemoeilijken of minder weisla
gend te maken.
Wij meenen te mogen beweren, dat
wij tamelijk wel weten, wat er in patroons-
en arbeiderswereld omgaat, en hoe daar
over het arbeidscontract wordt gedacht.
En dan kunnen wij de oprecht gemeen
de verzekering geven, dat onze onge
vraagde raad zijn reden van bestaan heeft,
en volstrekt niet ten nadeele van pa
troons of arbeiders bedoeld is.
K.
pthieën is in 't geheel geeD sprake meer.
De inwoners van Elzas-Lotharingen voelen
zich heel prettig onder de hoede van den
Duit8chen adelaar.
Inmiddels zitten koning Eduard de rus-
sisohe minister Iswolsky de Eransche Minis
ter Clemenceau aanhoudend bijelkaar in
Kar'sbad ot Marien' ad. Koning Eduard heeft
het gisteren slecht g troffen toen was Cle
menceau ziek en moest het bed houden. Maar
[swolsky was bij de hand. En graaf Bercht-
hold, de Oostenrijkschc gezant te St. Peters
burg Zi; hebben met den Koning gedejeuneerd
en daarna zijn de heeren naar een sjieke
restaurant vau Karlsbad gegaan en hebben
daar, zoo maar ouder ie gewone gasten, hun
vijf-uurs-thee gedronken.
Nadat de Duitsche keizer teFrascaty
bij Metz de oefeningen van 40,000 man
roepen had bijgewoond, heeft hij gisteren te
Metz aan een banket, waaraan ook de koning
an Saksen, de groothertog vau Baden en
prins Leopold van Beieren aanzaten, in een
loost het 16e legerkorps geprezen om den
voortreffelijk en indmk, dien het had gemaakt
Hij drukte verder de hoop uit, dat het
korps „zich steeds de hooge taak, die het
hier wacht (d. w. z. aan do grens), waardig
al toonen, en steeds, in oorlog als in vrede
zijn] tevredenheid zou behouden.
Uit dankbaarheid voor de verkregen wel
daden en met den wensch dat velen nut
mogen trekken van zijne ondervinding mach
tigt on* een inwoner van Waalwijk zijne
volgende ierklaring te publiceeren.
De heer W. H. v. Wijk, wonende Sta
tionstraat C 20 te Waalwijk, meldt ons
Voordat ik gebruik maakte van Foster's
Rugpijn Nieren Pillen ben ik drie jaar lang
liet slachtoffer geweest van een ongesteldheid
der blaas. Ik had verschrikkelijk veel last
met de urine, die zeer moeilijk en pijnlijk
kwam en met onvoldoende hoeveelheden. Het
was verschrikkelijk lastig voor mij en het
gebeurde soms dat ik dagen achter elkaar
wegens den hevigen aandrang slecht met
moeite mijn werk kon verrichten.
Ik wist niet. wat ik hiermee moest be
ginnen, daar alles wat ik er tot nog toe
voor gedaan had zonder resultaat was ge
bleven en afgaand op al de goede berichten
omtrent Foster's Rugpijn Nieren Pillen, wilde
ik hiermede nog eens een proef nemen. Op
uw vraag of ik hierdoor verlichting beko
men heb, kan ik volmondig ja zeggen. Een
enkel doosje was reeds voldoende om de pijn
nagenoeg geheel te doen verdwijnen doch
om den wortel van het kwaad totaal uit te
roeien, zal ik nog een doosje innemen en bij
toorkomende gelegenheid zal ik gaarne dit
heilzaam geneesmiddel aan andere lijders
'•■ekend maken.
Ik ondergeteekende verklaar dat het bo
venstaande waar is en machtig U het pu
bliek te maken op elke wijze die U goed
dunkt.
Rugpijn duidt t.an dat er een overmatige
hoeveelheid urinezuur in het lichaam is. Dit
vergif veroorzaakt de urine-ongesteldhedeu
want het verstopt niet alleen de nieren, doch
belemmert tevens de kanalen welke van de
nieren naar de blaas gaan en tegelijkertijd
brengt het de prikkeling en ontsteking der
bla. s met zish mede. Het urinezuur is de
hoofdoorzaak der blaasontsteking, "an stoornis
der urine, van eiwitstoffen enz. Foster's Rug
pijn Nieren Pillen lossen het uriuexuur op en
helpen de nieren om op natuurlijke wijze af te
voeren.
Verzeker U dat men U de echte Foster'
Rugpijn Nieren Pillen geeft, dezelfde die de
heer van Wijck gehad heeft. Wij waarschuwen
legen namaak en maken koopers er op attent
dat op iedere doos de haudteekening van
Jwmes Foster voorkomt. Zij zijn te Waa
wijk verkrijgbaar bij de firma Wed. Orie
Dumoulin, Markt.
Toezending geschiedt franco na ontvangst
van postwissel k f 1,75 voor één off 10.
voor zes doozen.
Te Rome heeft het socialisme zich weer
eens in zijn eigenlijken, waren aard vertoond
Ook daar is de tijd voorbij, toen het om
redenen van taktiek de menigte kon be
driegen met de verklaring, dat het niet tegen
den godsdienst was.
Ook daar kon op den duur de ware aard
er socialistische bedoelingen uiet verborgen
blijven en thans heeft de partij in de Eeuwi
ge Stad een dagorde aangenomen, waarin
de aandacht der autoriteiten wordt gevestigd
op het absurde voorschrift, volgens hetwelk
in de openbare scholen kruisbeelden moeten
aanwezig zijn. De afdeeliugen der parfij wor
den in gezegds motie aangespoord om te
agiteeren totdat aan dezen toestand een einde
kome. Als navolgenswaardig voorbeeld wordt
gewezen op Alexandrie, waar het kruis uit
scholen door den gemeenteraad is verban
nen en Romes stadsbestuur wordt uitgenoo
digd dat voorbeeld te volgen.
Men wil daar met alls kracht den weg op
die in Frankrijk wordt betreden.
Men is in Italië nog op het eerste ge
deelte van dit pad men spreekt daar nog
van de neutraliteit, die op de scholen moet
worden bewaard.
Zoo is het in Frankrijk ook begonnen.
De keizerlijke familie van Duitschland
in het* Rijkaland, en in 't bizonder in Metz
heel hartelijk ontvangen. Van Fransche sym-
Toen Abdel-Azis den troon zijner voor
vaderen beklom, aldus de Tangersche be
richtgever van de Times, waren er geen
schulden en was de schatkist gevuld. Zijn
broeder aanvaardt een minder voordeelige
erfenis. Een deel van het rijk is in de macht
van den pretendent Boe Hamara, die, naar
het heet, aan de Spanjaarden oelangrijke
concsssies heeft toegestaan.
Het geheele gebied der Bhaouia's en de
steden Casablanca en Oudjda zijn bezet door
de Franschen. Het overige gedeelte van Ma
rokko is aan de anarchie ten prooi terwijl
in het Zuidoosten de bevolking gereed schijnt
te staan de Franschen in Algiers aan te
vallen. De schulden van het Maghzen be
dragen 150 mi'.lioen fres. Eu daarvan zijn
alleen de buiteniandsche leeningen gewaar
borgd. De meeste bezittingen en inkomsten
zijn verpand, behalve een gedeelte der dou
anerechten, een menagerie, waarin zich o.m.
een ongelukkige ijsbeer bevindt en de groote
collectie waardelooze prullen, die Abdel-Azis
bijeen heeft gebracht.
Genoemd onvervreemd gedeelte van de
douanerechten is dus de eenige bron van
inkomsten, waarover het Maghzen thans heeft
te beschikken.
Botha heeft in de Tranvaalsohe Kamer tot
ontzetting der Engelscben en verbazing der
Kaffers eens flink de waarheid gezegd.
Hij sprak van Lord Milner, wiens bestuur
over Transvaal hij de grootste ramp noemde
die het land ooit had getroffen en wel in een
rede over het rapport van de commissie van
onderzoek omtrent de reparaties en de schul
den, die door het leger tijdens den oorlog
waren gemaakt En behalve Lord Milner moes
ten ook Lord Kitchener en het vroegere
militaire en burgerlijke bestuur in die rede
meninge veer laten. De minister-president
verklaarde dat het Hollandsche element be
drogen was geworden.
II. M. Koningin.
Onrustbarende berichten omtrent den
gezondheidstoestand van H. M. de Ko
ningin liepen Woensdagmiddag in Am
sterdam, Rotterdam en Den Haag.
Waaraan die volkomen ongegronde
geruchten hun ontstaan te danken hebben
een raadsel.
Gisteren had H. M. zelfs een onder-
toud met minister Talma, terwijl Z. K.
H. Prins Hendrik, gelijktijdig een uit
stapje per auto naar het Noord-Brabant
sche maakte 1
Indien er iets haperde aan de gezond
heid van Hare Majesteit zou noch het
een noch het ander mogelijk zijn.
Met het oog op de te verwachten
blijde gebeurtenis houdt Hare Majesteit
sedert enkele weken een rustkuui.
Vandaag wordt H. M. de Koningin-
Moeder op 't Loo verwacht.
Uit eene Amsterdamsche corres
pondentie aan het Hbld. van Antw.
lichten wij de volgende passage.
Niemand verheugt zich natuurlijk meer
dan de Koningin zelve in haar aanstaand
moederschap en in het vooruitzicht, dat
zij straks haar prinselijkgemaal en haar
geliefd volk met 't lang begeerde ge
lukkig zou maken. Toch vernam ik uit
volkomen vertrouwbare bron, dat het
Reuter-bericht haar niet weinig ontstemd
zou hebben. Na haar verwachting, van
enkele jaren geleden een verwachting
die zoo droevig eindigde, heeft een
zekere weemoedige stemming haar nooit
geheel verlaten. En nu haar opnieuw
het uitzicht op den vurig gewenschten
kinderzegen geopend is, zou 't haar lief
zijn geweest, indien daaraan naar buiten
eerst ruchtbaarheid ware gegeven en
verkregen grootere zekerheid in een
verder gevorderd stiidstip. Want met de
ervaring van het verleden voor oogen
is de aanstaande moeder niet geheel
vrij van vrees voor een mogelijke nieuwe
teleurstelling, waarin dan haar vol
natuurlijk deelen zou.
Ook neemt zij zich ditmaal veel meer
in acht dan de vorige maal, toen haar
levenslustige natuur en haar geluk van
jonggehuwde wel wat overmoedig spee
den met de bijzondere omstandigheden
waarin zij verkeerde, een onvoorzichtig
heid, waarop de pers toen ernstig ge
wezen heeft-
Zal de toestand van Koningin Wil
helmina zich gelukkig ontwikkelen, dan
mag men tegen het einde des jaars de
uitschrijving verwachten van openbare
gebeden voor haar voorspoedige be
valling.
Verschilleude Vragen betreffende de Soeiale
Week te Rotterdam.
Allerlei vragen worden in de laatste
dagen aan 't Central Bureau gesteld.
Het is misschien goed, ze in 't kort even
openlijk te beantwoorden.
Alle kaarten voor de Sociale Week
te Rotterdam zijn ook aan de zaal (St.
Jozefs-Gezellenvereeniging) verkrijgbaar
vóór elke vergadering.
Men doet echter verstandig de Week
kaarten, Halve Weekkaarten en Door-
loopende Avondkaarten vooraf aan 't
Centraal Bureau te Leiden per post
wissel te bestellen. Alleen dan kan er
voor worden ingestaan, dat de houden
kaarten een besproken plaats aan de
schrijftafel heeft.
De prijs der toegangskaarten voor de
Openings- en Sluitingsvergadering is 25
cent.
De Doorloopende Avondkaarten geven
ook recht van toegang tot de Sluitings
vergadering op Zondag 13 September,
te 2 uur 's namiddags.
Alle vergaderingen van de Sociale
Week zijn, evenals in vorige jaren, voor
dames toegankelijk. Wij vertrouwen, dat
de dames zelfs nog talrijker zullen op
komen dan verleden jaar te Breda.
N. V. De Tijdgeest.
<»De hoofdprijs in de 3e klasse der
Ned. Staatsloterij, zijnde f 25000—, is
deze week gevallen op No. 16438.
Hierdoor heeft de N. V. De Tijdgeest
aan den gelukkigen houder van het
Tijdgeestlot No. 16438 te Leewarden
woonachtig, de door hem getrokken
premie uitbetaald.
De prijs van f 5000.in dezelfde
klasse is een inwoner van Dordrecht op
No. 14044 ten deel gevallen.
liet geschil met Venezuela.
Het Curagaosche blad de Vrijmoedige
ontkent den ernst van de bejegening,
dat de Venezolaansche consul Lopez
nadat bekend werd dat hij het door den
jongen Grancko onderteekend, voor de
Curagaonaarsbeleedigend artikel geschre
ven had, van de bevolking ondervond.
Het blad schrijft
»Aan de koloniale burgerlijke en mi
litaire autoriteiten kau met recht niets
worden verweten. Bij de plaats gehad
hebbende betoogingen zijn zij, de zacht
aardigheid en gezeggelijkheid van het
volk kennende, met tact, beleid en be
zadigdheid, doch niettemin krachtdadig,
opgetreden en hebben op die wijze her
stel van orde en rust verkregen zonder
daartoe bloed te vergieten, zooals men
elders schijnt gewild te hebben. Door
haar flink optreden was het mogelijk,
dat de heer Lopez ongedeerd en met
het door hem noodig geachte reisgoed
de boot bereiken mocht, die hem naar
Venezuela moest vervoeren. Door een
paar straatjongens zooals bekend is,
wordt de straatjeugd overal hoe langer
hoe driester werden bij die gelegen
heid steenen geworpen, waarvan een den
heer Lopez en een den procureur-gene
raal heeft getroffen''.
Reuter seint heden uit Willemstad
Het pantserschip Jacob van Heems
kerk is aangekomen.
In een vorig nummer namen wij een
Dericht uit De Vrijmoedige over, waarin
gemeld werd welk een onheusche ont
vangst Hr. Ms. Gelderland ter reede van
La Guayra te beurt viel. In dat bericht
werd tevens melding gemaakt van de
vijandige houding der Venezolanen. Hoe
dreigend de toestand leek, blijkt nu
echter nog duidelijker uit het volgende
door het Hbl. aan de Amigoe di Curagao
van 8 Augustus ontleende bericht
Onverrichter zake is het pantserdek-
schip Zondag van zijn zending naar La
Guaira teruggekeerd
Nederlandsche consuls bestonden niet
meer in Venezuela, daar hun een paar
dagen te voren door pres. Castro het
exequatuur was ontnomen, en met den.
Duitschen gezant baron Von Seckendorff
had het bestuur van Curagao niets uit
te staan, die was alleen tijdelijk belast
met de zorg voor de belangen der Ne
derlandsche onderdanen in Venezuela.
Botweg werd aldus den commandant
van Hr. Ms. Gelderland geantwoord, toen
deze, na de officieele begroeting van den
havenmeester in ontvangst genomen te
hebben, het doel zijner zending mede
deelde. Vruchteloos werd beproefd com
municatie met den wal te krijgenop
de minste beweging aan boord werd
gelet, en alle verbinding met den wal
onmogelijk gemaakt.
Naar ons werd medegedeeld dreven
loepen met gewapende manschappen
rondom de Gelderland en stonden de
gewapende troepen op de pier, in het
fort en achter de kanonnen opgesteld.
's Middags kwam er zelfs een verster
king van troepen uit Caracas.
Commandant Van Asbeck liet den
schoorsteen neer, het zonnedek wegne
men, de poorten sluiten, de kanonnen
laden en richten, kortom alles in gei eed-
leid brengen voor een mogelijk verweer.
Ofschoon onze Gelderland er maar
alleen lag, scheen toch de houding van
den commandant ontzag in te boezemen.
Alles bleek maar bangmakerijde Gel
derland bleef rustig liggen en kon kalm
vertrekken".
Uit de Artikelen der ontvangen
Curagaosche bladen, die het schrijven
van den Venezolaanschen minister aan
onze regeering, waarvan wij een uittreksel
hebben gegeven, bespreken, blijkt dui
delijk dat het gebeurde geheel ii ver
draaid, de ofwtortjes niets te beteekenen
tiadden, geen wapenschild werd belee-
digd e kt, de consul niet aan
beleedigiugen heeft blootgestaan en
slechts generzijds motieven tegen Cura-
goa en Holland zijn gezocht.
Builen verantwoordelijkheid der Redactie.)
Mijnheer de Redacteur.
Het is voor my een werkelijk genoegen dat
mijn stukje, voorkomende in het nummer van
Zondag 16 dezer, zoo ingeslagen is. Daarby
doet mij echter iets onaangenaams aan en wel
het schrijven van een zekeren A. in het num
mer van Woensdag j 1. Ik verzoek u beleefd
mij een plaatsje in uw blad te willen afstaan
om dien zedeprediker van autwoord te dienen.
Kritiek kan volgens hem slechts haar nut
hebben wanneer ze opbouwend is. Ik geef het
A. echter te doen om in het onderhavige ge
val de geesels te gebruiken en daarbij te zorgen
dat de bewerking dan door de betrokkenen in
dank aanvaard wordt.
Een direct antwoord op de twee andere
vragen wil ik niet geven. Ik blyf gaarne uit
de banden van den strafrechter. Bovendien