jSuiMuier 74
Donderdag 17 September 1908.
31e Jaargang
Tweede Blad.
Brieven uit Berlijn
Provinciaal Nieuws
Particulier e Correspondentie.
III.
>Der Hauptmann Von Köpenick
Een wereldberoemde figuur is schoen
maker Voigt geworden I Toen ik dan
ook in »Unter den Linden* wandelde
en mij een stuk papier in de hand werd
gestopt, waarin werd aangekondigd, dat
>Der Hauptmann* in >'t Theater Panop
ticum* in de Passage zou optreden,
moest ik er heen.
Honderden menschen, waaronder jour-
nali.ften, stonden in de zaal reeds te
wachten op de verschijning van »dien
nieuwen Duitschen held.* Doch.... 't
geduld werd op een lange proef gesteld.
Als elke beroemdheid liet hij zijn be
zoekers lang antichambreeren. Eerst
kwam er een dame, die wonderlijk
»helderziend* was, toen 'n man, die zijn
leden als stukjes elastiek kon omdraaien
en uitrekken, daarna nog 'n reus en
eindelijk, na al dat theatermateriaal-...
de held, de beroemdheid der beroemd
heden 1 Stel u voor, 'n eenvoudig man
neke, met 'n grijs snorretje (z'n baard
had hij laten afscheren) 'n gemoedelijk
uiterlijk, netjes in 'n donker colbertcos-
tuum (nog nieuw) en al kaalhoofdig, 'n
Ratelend handgeklap begroette den ge-
nialen schoenmaker, 'n Duitsche hand
beweging, dat hij wenschte te spreken
en.... allen waren plotseling muisstil. En
daar vertelde »der Hauptmann* in wer
kelijk goed hoogduitsch (niet dialectisch)
dat hij twee geschenken had ontvangen
de vrijheid van Z. M. den keizer, waar
voor hij dezen zeer dankbaar was en de
liefde van 't Berlijnsche volkook hier
voor was hij zeer dankbaar. Wel bezat
hij geen honderdduizenden, zooals men
verteld en geschreven had, doch 'n
Berlijnsche damt (er wordt gefluisterd
van mevr. Wertheim) had hem 'n jaar
geld toegezegd en nog enkele anderen
een sommetje geld ineens.*
En de dames en heeren luisterden
met 'n aandacht, alsof daar voor hen
stond 'n beroemd redenaar.
Waarlijk, de humor is de wereld nog
niet uit. Op dien dag kwamen er 4000
menschen naar dien »held van humor en
genialiteit" kijken, en toen meende de
politie, dat 't mooi genoeg was. Zij
maakte er ten minste 'n einde aan. Of
ons schoenmakertje nog in Amsterdam
zal komen
Men zegt het.
Ik noemde daar straks den naam
Wertheim- Hij, die in Berlijn is geweest,
weet, wat aan dien naam vast zithet
reuzenwarenhaus van Berlijn. De bezoe
ker, die er vrij inloopt, wordt er met
'n lift van de eene zaal in de andere
gevoerd.
En wat men hier al niet vindt.*
Tot zelfs 'n restauratie, waarin alles
te verkrijgen is, toe. Honderden men
schen zaten h er wat te gebruiken.
En als men moe en warm gekeken
is, gaat men zich in 'n fraai wintertuintje
met springende fonteinen en 'n water
val wat verfrisschen 1 't Is in één woord
»famos.«
's Avonds bezochten we de nieuwe
koninklijke opera. Hier werd gegeven
>Rigoletto,« met 'n Italiaanschen gast,
den tenorFlorencio Constantino.
Eerst gingen we door een grooten
tuin, waarin twee militaire kapellen speel
den en na eenige nummers hiervan geno
ten te hebben, klonk de electrische
schel, dat de opera-voorstelling beginnen
zou en terwijl honderden menschen
buiten bleven zitten, om naar de muziek
te luisteren, gingen eveneens honderden
't operagebouw binnen, ter genieting
van de werkelijk eerste-klasse-kunst, die
daar gegeven werd. Opvallend was de
bijzondere waardeering van 't publiek.
Wel 10 malen moest gehaald worden,
ja, zelfs bij open doek werd er vaak
geapplaudisseerd. Men bleef zelfs nog
doorklappen, toen reeds 't ijzeren scherm
naar beneden was. Een politie-officier
moest ten slotte een einde maken aan
dit wel wat dolle applaudissement. Wat
mij bij deze voorstelling trouwens bij
alle die ik bijwoonde getroffen heeft,
is de rijke monteering en de bijzonder
mooie lichteffecten, waarmede in de vele
theaters gewerkt wordt. Dat is gewoon
weg tooverachtig 't spel zelfs raakt er
eenigszins door op den achtergrond en
dit is bovendien »im groszen und gan
zen* niet veel beter dan bij onze goede
troepen.
Imponeerend is ook het optrekken
van de wacht naar het slot van den
keizer. Voorop, een muziekcorps der
garde en daarachter eene compagnie
soldaten, onder het »Heil dir im Siege-
tranz« trekt de wacht de hoofdpoort
binnen en na eenige oogenblikken komt
de muziek terug, stelt zich voor 't
standbeeld van Frederik IV op en geeft
daar een concert.
Honderden, neen duizenden toeschou
wers wonen eiken dag dit militaire ver
toon bij en, inderdaad, de situatie, welke
dan aan den nieuweling zich vertoont
is pakkend. Op den voorgrond 't ko
ninklijk museum, links en rechts den
»Lustgarten« met z'n springfonteinen,
op den achtergrond 't keizerlijk slot,
terwijl duizenden menschen met volle
aandacht staan te luisteren I
Ik kon mij voorstellen dat de keizer
zelf nog onder den indruk komt van
deze dagelijksche plechtigheid.
En toch, hoe mooi Berlijn op sommige
punten ook is, hoe reusachtig ook de
verhoudingen in alles er zijn, het mist
het pitoreske van onze Hollandsche
singels en grachten, het is alles te mas
saal, te zwaar en te reëel in zijne kunst
versieringen.
Er overvalt je ten slotte 'n gevoel
van oververmoeidheid 1 Ook is hieraan
schuld de grauwe tinten en kleuren der
gebouwen.
In dat opzicht is veel mooier de voor
stad Charlottenburg met z'n meer lan
delijke schoonheid.
Eenig mooi is 't park bij 't slot te
Charlottenburg eu een bezoek overwaard
't mausoleum in dat park. Hierin is
vooral prachtig de blauwe marmergloed
liggende over 'n viertal sarcophagen,
welke men daar vindt.
Imposant is er de breedte der straten.
De Bismarckstrasse, b.v. is 60 M.
breed. Vroeger was deze even smal
als onze Kalverstraat. De stad heeft
echter voor eenige jaren alle huizen aan
ae eene zijde afgekocht (wat maar.het
aardige kapitaaltje van 50 millioen Mark
kostte) ze laten afbreken en de straat
60 M. breed gemaakt. Midden in vindt
men de asphalt rijweg voor auto's en
rijtuigendaarneven aan beide zijden
bloem- en grasperken, waardoor de
electrische gaat en hiernaast weer twee
rijwegen voor ruiters en amOzones, en
daarnaast de trottoirs. Twee rijen hoo
rnen geven de straat het voorkomen van
eene heerlijke laan, terwijl aan den eenen
kant alle boomen zijn verbonden met
natuur-guierlandes. Zoo is de hoofdstraat
van het rijke Charlottenburg, waar de
aristocratie woont van Berlijn.
PREMIEMARKT, Vrijdag 18
September.
JAARMARKT te Waalwijk op
Donderdag 24 September 1908.
WAALWIJK, \6 Sept. igo8.
Manoeuvres.
Van verschillende zijden wordt tot ons
de vraag gericht, hoe het nu eigenlijk
gesteld is met de a.s. inkwartiering,
't eenige antwoord dat we hierop kunnen
geven is, dat iedereen die personeele
belasting betaalt, inkwartiering kiijgt,
dus iedereen die op de lijst heeft ge
staan, welke gedurende den wettelijktn
termijn ter visie heeft gehangen. Nu
staan er b.v. 280 personen op voor een
mindere en 60 voor een officiernu
komen er 24 officieren, waarvan 11 be-
hoorende bij den staf, die in 't hotel
Verwiel hun intrek nemen, de overigen
gaan bij particulieren degenen die voor
een officier in aanmerking komen en
die nu niet krijgen, ontvangen ook één
manschap, niet twee zooals de lezing
ging. Wie nu de overige 13 officieren
zullen herbergen, kunnen wij niet pu-
bliceeren.
De reden is, dat del uitenant-kwartier-
meester eerst Zaterdag komt en dan
de geheele regeling eerst definitief wordt
vastgesteld, 't Hoofd der gemeente heeft
wel een schema ontworpen, maar kan
niets zekers zeggen en om teleurstellin
gen te voorkomen, wacht ZEdelAchtb.
met de bekendmaking tot nadat de
inkwartiering definitief is vastgesteld.
Daarenboven komen nog dagelijks wij
zigingen in de ontworpen regeling, zoo
kwam b.v. gisteren bericht, dat een ge
deelte veld-artillerie van Besoijen naar
Sprang, en een ander weer van Waal
wijk naar Besoijen gaatzoo zou men
dus maatregelen nemen, kosten maken,
die later weer nutteloos blijken.
Degenen echter die buiten hunne
inkwartiering een grooter aantal man
schappen hebben aangenomen, zullen
bericht krijgen, onder voorbehoud.
Hoe de regeling juist is, weet men
dus niet, maar wel dat 3 dagen der
volgende week een 400500 man in
onze gemeente zullen verblijven en
gevoed moeten worden, dus bakkers,
slagers, enz. mogen hierop wel rekenen
en hunne maatregelen nemen.
Hoe 't ook zal gaan, wij moeten zorgen
officieren en minderen van ons leger,
eene uitstekende ontvangst te bereiden
o
't Bovenstaande was geschreven, toen
wij vernamen dat door den Burgemeester
van den commandant der Hollandsche
Waterlinie hedenmorgen bericht was
ontvangen, dat de samenstelling en 't
aantal der infanterie, die hier zou
komen, geheel was gewijzigd nl. het
beteekent eene groote vermindering,
zoodat nu slechts een 300 manschap
pen hier zullen gelegerd en ook minder
officieren en dat nog maar vermoedelijk.
Men ziet dat de mil. autoriteiten weinig
rekening houden met genomen maat
regelen, morgen kunnen wel weer nieuwe
wijzigingen komen 't is dus ondoen
baar iets bepaald mede te deelen.
De oefeningen in het Land van
Altena en in de omstreken van Heusden
zijn Maandag onder leiding van den
generaal-majoor J. A. Roeloffs, comman
dant der nieuwe Hollandsche Waterlinie,
aangevangen.
Hedenmorgen kon men een aantal
huzaren den zomerdijk zien passeeren.
De directeur-generaal der posterijen
noodigt in de Stct. belanghebbenden
dringend uit, om op de adreszijde van
de brieven en andere stukken, bestemd
voor de militairen die van 14 tot en
met 23 September e. k. aan de groeps-
oefeningen in de Nieuwe Hollandsche
Waterlinie, of van 16 tot en met 23
September aan de groote manoeuvres
in de omstreken van Breda zullen deel
nemen, behalve den naam van den ge
adresseerde, te vermelden
het korps en het onderdeel daarvan
waartoe hij behoort en voorts als plaats
van bestemming
»op groepsoefeningen in de Nieuwe
Hollandsche Waterlinie*,
of wel
»op groote manoeuvres in de om
streken van Breda*,
naar gelang hij bij eerstgenoemde
oefeningen of de laatste is ingedeeld.
De spoedige overkomst van die brie
ven en stukken, door middel van de
veldpost, zal hierdoor belangrijk worden
gebaat.
Vakschool.
Met ware teleurstelling hebben we ge
zien dat op de begrooting van binnen-
landsche zaken voor het dienstjaar 1909,
niets is uitgetrokken voor eene "akschool
voor 't schoenmakers en leerlooiersbedrijf
in onze gemeente.
Ook voor dit jaar blijft deze belang
rijke levenskwestie voor industrie en ge-
mtente weer tot de vrome wenschen
behooren in weerwil van alle pogingen
en van de erkende noodzakelijkheid door
autoriteiten.
Teekensehool.
Maandagavond ten 61/J uur had op de
teekensehool de jaarlijksche prijs-uitdee-
ling plaats, en tevens de opening van
den cursus 1908/09.
Tegenwoordig waren de Ed.achtbare
Heer Burgemeester, benevens lid der
commissie en de heeren Jac van Riel
en A- Verbunt.
De burgemeester opende de bijeen
komst en bood de verontschuldigingen
aan van den voorz. der commissie, den
heer J. Timmermans Wzn die verhin
derd was tegenwoordig te zijn, en om
welke reden spr. zou trachten zoogoed
mogelijk te vervangen dengene, die zoo
vele jaren en zoo waardig deze plech
tigheid had geleid. De burgemeester
riep allen een woord van welkom toe,
dankte de leden der commissie, direc
teur en leeraren voor hunne goede zor
gen en wees er de jongelui op zooveel
mogelijk een goed gebruik der lessen te
maken, om hun kennis te verrijken,
waaraan later zoo'n groote behoefte
wordt gevoeld.
Men moet zich wapenen voor de toe
komst, zijn kennis verrijken, maar ook
veredelen en dat komt niemand aange
waaid, neen, in zijn jeugd moet men
werken en hardwerken, om" daarvan la
ter de vruchten te plukken, zooveel mo-
elijk kennis vergaren voor het het later
leven, want werkt men nu flink, dan zal
men dat ook doen op later leeftijd, dan
s men meer ontwikkeld en zullen ook
le verdiensten grooter zijn.
Na een hartelijk applaus, worden de'
prijzen bestaande uit werktuigen, boek
werken, medailles enz. uitgereikt waarna
de vooizitter de prijswinners geluk
wenscht met hun succes, hen aanspoort
hun best te blijven doen, en de anderen
om ook te pogen een volgende maal
een prijs te verwerven.
Onder dankbetuiging wordt de bijeen
komst gesloten en de cursus 1908/09,
die 42 leerlingen telt, geopend.
(in ons volgend nummer hopen we
een volledige lijst der bekroningen te
geven).
Pausfeest.
Zondag a s zal in de parochie-kerk
van den St. jan Baptist, na de laatste
H. Mis door het R. K. Zangkoor ter
viering van het jubileum van Z. H- Paus
Pius X, worden uitgevoerd het Te Deum
van Löser.
Na het H. Lof zal worden uitgevoerd;
Pius Cantate van Verhulst, woorden van
wijlen Di. Schaepman.
De in dit groote toonwerk voorkomen
de tenor-soli zullen worden gezongen
door den heer Jac. Sars en de bariton-
soli door den heer Jos. Wilmont.
In de St. Antonius-kerk zal op
Zondag 27 Sept. 's avonds 6 uur ter
viering van het jubileum van Z. H.
Pius X worden uitgevoerd de Pius-Can-
tate van J. P. J. Wierts, woorden van
Alph. Ruijten, R.K. Pr.
Dit prachtige en uitgebreide kunst
werk zal worden gegeven door het R.
K. Zangkoor, onder leiding van den
heer L. Kooien, terwijl de tenor-solo is
toevertrouwd aan den heer H. Verschu
ren en de baryton-solo aan den heer
Adr. Groenen.
Valscb geld.
Naar wij vernamen, waren hier valsche
Rijksdaalders in omloopop een kas
sierskantoor hier ter plaatse werden ze
ook ontvangen, maar spoedig herkend.
Het randschrift ontbreekt geheel.
Veehandel.
Van welk belang de veehandel in onze
gemeente en omstreken is, blijkt weer
uit de verzending naar België op Maan
dag j.l. Bij het station stonden dien
morgen niet minder dan ruim tachtig
nagenoeg rijpe kalfkoeien ter lading ge
reed, terwijl dien dag nog circa honderd
stuks verzonden zouden worden. Rekent
men nu de waarde op 250 a 300 gld.
per stuk, dan is dien dag voor nagenoeg
50.000 gulden naar België afgestuurd.
Een vorige week waren 156 stuks ge
laden.
Kalf gestolen
Gisterenmorgen kwam bij den burge
meester alhier telegrafisch bericht van
den commissaris van politie te Rotter
dam, dat bij aankomst van de Heusden-
sche, boot iemand was aangehouden,
verdacht een kalf met zich te voeren
afkomstig van diefstalde commissaris
verzocht inlichtingen of 't mogelijk uit
deze gemeente afkomstig kon zijn.
De aangehoudene, naar wij vernamen,
zekere G- uit 's-Bosch, die met zijn kalf
op de Heusdensche boot was, wilde het
onderweg verkoopen, er kwamen woor
den, die zoo ver liepen, dat te Rot
terdam de politie werd verzocht, te in-
formeeren naar de herkomst van 't kalf.
De man 'beweerde het gekocht te heb
ben des avonds tusschen half elf en elf
uur van een onbekend persoon op den
straatweg tusschen Kaatsheuvel en Waal
wijk.
De burgemeester liet direct bij de vee
houders alhier informeerenen bleek dat de
heer Aug. van Baal uit den polder een
zwart-bont kalf mistte, goed overeenko
mende met het opgegeven signalement.
De commissaris te R. hiervan in
kennis gesteld verzocht den heer v. B.
heden ter vaststelling naar Rotterdam
over te komen en hield den man in arrest.
Heden morgen blijkt echter dat dit
niet het vermiste kalf van den heer v. B.
zijn kan, daar het hier in de buurt in
eene andere weide is gevonden.
Tentoonstelling.
De heer L. Adelberg, Markt alhier,
heeft een 200 tal dameswinterhoeden,
alle Weener en Panjzer modelhoeden
geëxposeerd
Bij een bezoek aan deze tentoonstel
ling, welke, zooais uit achterstaande
advertentie blijkt, vrij is te bezichtigen,
komt men tot de ovei tuiging, dat men
niet buiten Waalwijk behoeft te gaan
om zich van een prachtig hoog-fijnen
hoed te voorzien.
Wij raden allen aan eens een kijkje
te gaan nemen in de expositie-zaal van
den heer L. Adelberg.
't Is een lust der oogen, die groote
verscheidenheid hoeden in allerlei kleu
ren en vormen te zien staan tusschen
groen en bloemen.
Noord-Brabantsche Maatschappij van
Landbouw.
Te Zevenbergen is Maandagochtend
een openbare vergadering gehouden van
het hoofdbestuur dezer Maatschappij
onder voorzitterschap van den heer G.
J. van Poppel.
Bij het begin der vergadering kwam
minister van Landbouw Talma binnen,
die verwelkomd werd door den voorzitter.
Minister Talma dankte voor de per
soonlijke waardeering en verklaarde
gaarne, dat hij met volle sympathie de
traditie volgt van zijn hooggeachten
ambtsvoorganger. Het departement van
Landbouw is uitstekend georganiseerd
en voor een belangrijk deel is dat te
danken aan het werk van den heer Lo-
vink. De regeering kan wel wat doen
voor den landbouw, doch dit bestaat
dan alleen in het helpen van de belang
hebbenden
De economische belangen direct be
hartigen, dat kan de regeering niet
steunen slechts kan zij, waar de land
bouwer zelf het initiatief heeft genomen.
De minister is dankbaar, dat hem de
gelegenheid is gegeven hier te vertoe
ven en hij hoopt, dat men in zijn aan
wezigheid een bewijs wil zien, dat de
regeering gaarne den landbouw wil
steunen. Ten slotte sprak de minister de
beste wenschen uit voor den Noord-
Brabantschen landbouw.
Om twee uur werd de landbouwten
toonstelling geopend, waarbij ook minis
ter Talma tegenwoordig was, die begroet
werd door jhr. mr. Verheijen, voorzitter
der afdeeling Zevenbergen.
Minister Talma zei, zeer vereerd ge
weest te zijn met dc uitnoodiging, en
zette nog eens uiteen, dat de tentoon
stelling moet zijn één groo.te les. Waar
thans haast in alle' bedrijven malaise
heerscht, daar is alleen de landbouw
gezond. Laten wij hem gezond houden.
Vervolgens gaf de minister aan, hoe wij
als goede kooplieden en niet als scharre
laars markten moeten zien te vinden
voor al onze producten.
Op deze wijze zal de landbouw voor
uit blijven gaan en brood blijven geven
aan de honderdduizenden, die van hem
moeten leven.
De rede van den minister werd luide
toegejuicht.
Na het bezichtigen der tentoonstelling
werd de vergadering hervat. In behan
deling kwam nu een voorstel van 't Da-
gelijksch bestuur tot benoeming eener
commissie tot het ontwerpen van een
arbeidscontract met het oog op de in
voering van de arbeidswet, zoo mogelijk
in overleg met den Boerenbond. Deze
commissie zal worden benoemd-
Rekening en verantwoording werden
goedgekeurd. De inkomsten bedroegen
ruim f 2500, waaronder f 1000 subsidie
van de provincie en f 1000 van de con
tributies der 2000 leden, De contributie
van f 0,50 werd ook voor het volgende
jaar gehandhaafd.
De volgende algemeene vergadering
zal te Eindhoven gehouden worden. Ook
daaraan zal vermoedelijk een tentoon
stelling worden verbonden.
Groot Internationale Tooneelwedstrijd
De koninklijke liedertafel >Souvenir
d£rMontagnards" te Tilburg heeft het
vobrhemen opgevat a s. winter een groo
ten internationalen tooneelwedstrijd te
organiseeren.
De wedstrijd zal aanvangen op 15
Nov. a.s. om te eindigen in de maand
Maart 1909.
De op te voeren stukken zullen uit
sluitend bestaan uit blijspelen, terwijl
hoogstens 10 vereenigingen mogen deel
nemen.
Als prijzen zullen beschikbaar rvorden
gesteld
Prijs van uitnemendheid Groote gou
den eerepenning met f 400.
le prijs groote zilveren lauwerkrans
met f 200.
2e prijsgroote zilveren eerepenning
met f 50.
3e prijs verguld zilveren eerepenning.
■«IBIIIWI»
