Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen. Eerste Blad. ,fj Nummer 82 Donderdag 15 October lti08 31e. Jaargang AIT00 T IE L E N, DK Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen Werkeloosheid. HET GEHEIM VODDENRAPER "~LANDB0UW~^ en, V V V FEUILLETON. BUITENLAND. België. IJ 1 T G R V E K WA A I. W IJ K. tie. VAN DEN RAOÜL DE NAVERY. HOU- 'itch- AP- 5N. •ijzen. /erga geheim f r H. O. üeductif) gs in uw| l. s. be- ïn voot Met een instem-' burge«f :r laatste Z.Edel- ver eene len weg s Waal bij kun- rrijpelijk ffijkbaar over te en bleef rijpelijk, iet door op de moeite, Moet n, moet >o nood- achter tot op- rovincie htingen ook hier 'oor zijn 'den ter n waar- :isch in te. worden uit hun a Dat ederora iam zijn :ns flink nnende met de ken is en toch or onze belang iruimte Waahvpsclic ra Oil Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond. b o n n e m e n t s p r ij s per 3 maandeu f 0."5. ?ramo per port door het geheele rijk f 0.90. Brieveningezonden stuiken gelden enz., franco fe zender' Uitgever. ï?i dr.- Telefoonnummer 38. Courant, - iV,r.w,WBy.WJ|,, ,,u J|,„_ i_jLM.ji.jm J_L 1>.I! Advkrtïntiën 17 regels f 0.60daarboven 8 cent per regel, grootc letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven, worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten gesloten. Reclames 15 cent per regel. en den der bo- ummer moeten k it deze rkwam iterdag kwam, mouce ïdrukt aak. is, in te i 1 j—im ■UJIinpWii i i— Een brandend vraagstuk tegenwoor dig 1 Onze regeering schijnt dit ook te gevoelen, men schrijft tenminste de in- lichtingeu, welke op 't oogenblik van hooger hand dienaangaande aan de burgemeesters der voornaamste gemeen ten in den lande gevraagd worden aan den minister van Landbouw, Nijverheid en Handel toe. Te verwonderen is 't j niet, dat 'n zorgende rijksregeering maat regelen overweegt ter leniging van de zen modernen socialen noodtoestand. Wij zeggen modernen socialen noodtoe stand en we meenen met recht. Immers, nooit was 't vraagstuk der werkeloosheid door z'n grooten omvang van zoo'n overwegende beteekenis als thans. In alle landen is 't aan de orde of dwingt het tot voorziening. Wat mag toch wel de oorzaak zijn, dat er thans zooveel werkeloozen meer zijn dan vroeger Natuurlijk is dit niet te wijten aan één enkel feit of één bijzonderen toestand, maar aan 'n complex van oorzaken aan 'n samenloop van omstandigheden. De voornaamste van deze zijn wel de heerschende malaise op elk gebied, 't zoo groot aantal vakmannen, dat tegen woordig om werk vraagt en 't stille seizoen, dat telken jare voor steeds de zelfde vakken, vooral de bouwvakken, thans 'n aanvang heeft genomen. Dit zijn de hoofdoorzaken, waarnaast natuur lijk nog staan bijoorzaken als te weinig energie van ons Hollanders, om z'n geld in zaken en ondernemingen te steken en 't op de lange baan houden van gemeentelijke, provinciale en rijkswer ken. Wat nu de tweede, door ons ge- noemde oorzaak betreft 't zoo groot aantal vakmannen, dat tegenwoordig om werk vraagt, zij opgemerkt, dat sommi gen deze als 'n onafwijsbaar gevolg be schouwen van onze vele ambachtsscho len, die er thans in ons land bestaan. Deze vormen maar aldoor timmerlieden, metselaars, smeden, meubelmakers, schil- Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN". NAAR HIT FRANSOH VAN ders enz. zeggen zij, zonder dat daar tegenover staat 'n gelijke toename van werk. De conclusie, hieruit te trekken, zou zijn sluit 'n aantal onzer ambachts scholen en de toestand wordt weer nor maal. We gelooven, dat deze i edenee- ring geen steek houdt. Zeker, er kan op 'n gegeven oogenblik overvloed zijn, maar dat zit 't hem dan niet zoozeer in dien toevoer. Immers, de goed onderleg de vakman raakt niet zoo licht lang werkeloos. Neen. de oorzaak van die vele liefhebbers voor de handwerksvak- ken moet gezocht worden in den weini gen aftrek van onze jongens naar den landbouw, ja, zelfs zoons van landbou wers zien we niet naar 't ploegijzer, maar naar den hamer of den troffel grijpen. Natuurlijk moet dit worden toe geschreven aan den minder loongeven- den arbeid bij den landbouw. En als we dan ook lezen, dat in sommige streken boerenknechts niet meer loon hebben dan 60 of 70 c. per dag, dan is 't waarlijk niet te verwonderen, dat 'n boerenarbeider voor z'n jongen uitziet naar iets beters. Hoe dit echter nu ook zij in 'n zoo kort bestek als dit artikel kan men niet in de fijnste details afdalen men zoekt naar verbetering in dezen onge- wenschten toestand. En dan worden als geneesmiddel aangewezen 't veize- ringsstelsel tegen werkloosheid. Men kent dienaangaande het Gentsche stelsel of 't Noorsche stelsel, 't Gentsche stel sel de organisaties scheppen een ver zekeringsfonds en dit worde gesteund door gemeente, provincie of rijk is o. i. nog 't beste, maar niet voldoende. Van daar, dat de regeering 'n enquête instelt, om te zien, of er ook algemeene wette lijke maatregelen in deze genomen kun nen en moeten worden. Tot zoover is 't dus afwachten, wat uit deze enquête groeien kan. Te hopen is 't zeer zeker, dat er iets gevonden wordt, om de kwaal der werkeloosheid zooveel mogelijk te genezen. Iets anders is 't echter, of er niet onmiddellijk iets daadwerkelijks in dezen gedaan kon worden. En dan meenen wij van wel. Men cordeele In den Haag b.v. moet er gebouwd worden 'n Hoogere Burgerschool, 'n ge bouw voor 't nieuwe archief'n abattoir verbouwing de Scheveningsche haven llei op- .nten. riwche or liet bruikt, h *11 del ERDE Ledi- lilderd iwetkl, Wio- i goed- £eil en 39. f i verkeert in levensgevaar, antwoordde de moeder eenigszins bevend, ik neb za verkocht om de medicijnen te kunnen betalen. Wat zegt ge Ik heb ze verkocht en dit is de eerste maal, dat die prulschriften tot iets nuttigs geweest zijnB Ach, ongelukkige, rampzalige vronw 1 nep Moureau uitgy hebt geen vertrouwen m mij gestold, gy hebt mij verraden, mij verkocht voor een paar frank Geld maar ik zou geld gevonden, ik zou er om gebedeld hebben als gij het zoo noodig hadtIk had daar een waarde van duizenden frank, ja van millioenen 1 Nog weinige maanden en gij zoudt m overvloed gebaad hebben. Maar gij hebt die misdaad niet durven plegen, niet waar? Want het zon eene misdaad zijn Het is de helft van mijn leven de arbeid was mijne kracht, mijne hoop, mijne ziel, mijn alles «Christiaan zag zijne vrouw verwilderd aan, en schudde haar zoo zenuwachtig de hand, dat zy het van pijn bijna uitschreeuwde. Ik zou alles hebben kunnen verduren, snikte Rosa, maar het gold het leven van ons kind «Christiaan begreep niet, luisterde niethij zocht. het maar; gij hebt ze om mij de belofte af te Kom beken slechts verborgen, dwingen, dat ik weer aan het werk zal gaan, niet waar O zeg dat het zoo is 1 Welnu I ik ga Maandag stellig aan het werk 1 Maak nn een einde aan mijne onzekerheidwant mijn hoofd dreigt te barsten, ik word krankzinnig. «Christiaans stem klonk hol, bij sidderde over zijn geheel lichaam en zijne cogen rolden woest in hnnne kassen. »N* eerst begreepj Rosa den omvang der ramp, die haar boven het hoofd hing, en in angst vroeg zij zichzelve af, of ze, om baar kind te redden, niet haren echtgenoot had opgeofferd. sLangzaam zonk zij voor Christiaan op do knieën en zag hem sprakeloos aan. De werkman omklemde zijn hoofd met beide handen, als ware hij bevreesd, dat het van toorn zou bersten. Een doffe kreet steeg uit zijne beklemde borst op, hij waggelde op zijne beenen en zeeg onder een wilden schaterlach, op eenen stoel neder. Krankzinnighuilde Rosa, mijn man is krankzinnig 1.... XVIII. REGINA «By het slaken d«r woorden «mijn man is krankzinnig!" dacht Rosa niet aandosmarte- lijke gevolgen en het onherstelbare van die rampzij geloofde dat de overmatige droef heid voor eene wijl zijn denkvermogen geschokt had, en hij na eenige rust wel weer tot het bewustzijn zou komen en bernsten in hetgeen met meer ongedaan gemaakt kon worden. vDoodelijk verschrikt boog zij zich over den ongelukkige, liet zijn hoofd in haren arm rusten, en begon hem opbeurend toe te spreken Komaan, zeide zij, bedroef u toch niet zoo uitermate, uwe papieren zijn misschien nog niet verloren. Ik zal den koopman op- zosken, hem de papieren weer afkoopen. Als gij wilt, zal ik uit werken gaan, om voor ons den kost te verdienen, en dan kunt gij naar hartelust te huis arbeiden, uwe modellen ver. vaardigen, uw berekeningen opnieuw maken, vinden wat gij tot dusverre nog niet gevonden hadt. Er zal wel een of ander schrander ondernemend, schrander, rijk man te vinden zijn die u begrypt. Gij zult misschien rijkdom en aanzien verwerven.... 't zou de eerste maal moet uitgebreid worden en 'n plein moet er bestraat worden. En inplaats dat de leden van den Raad met deze zaken af maken, brengen zij hun tijd door met dien vol te praten over.... principiën- reiterel en laten deze werken, die mis schien aan de meeste werkloozen in den Haag werk konden geven, jaren in voor bereiding liggen. En zoo 't in den Haag toegaat, zoo gaat 't wellicht in vele groote steden en ook in de raadzaal van provincie en rijk. Stel daar nu tegenover, wat er b v. in Berlijn geschiedt. Daar zal men dezer dagen beginnen aan 'n heirbaan van ruim 'n uur lang, van de Brandeburgerpoort naar Potsdam. Die heirbaan wordt weer 'n straat van ongeveer 50 a 60 M. breed, geheel geasphalteerd en met plantsoen en bloemen en 'n tramlijn, envoor 't grootste gedeelte is er nog geen huis aan gebouwd. Aan hoepel handen zal dat geen werk geven Ja, maar, dat is Berlijn zal men zeggen. Heel goed, doch dat ontslaat ons niet van den plicht, om ook voortvarend te zijn met onze betrekkelijk kleinere werken. Werkelijk, wij gelooven dat veel aan de groote kwaal der werkeloosheid te verhelpen was, als onze Hollandsche langzaamheid wat minder in practijk werd gebracht. En zou hier ook niet veel gedaan kunnen worden in verband met de wo ningwet. In vele steden en groote dor pen is groot gebrek aan nette arbeiders woningen. Welnu, waarom niet meer bouwvereenigingen opgericht, die niet alleen déligent blijven, maar 't ook wer kelijk zijn. In verband hiermede worde opgemerkt, dat wij, hoewel tot op zekere hoogte de aangegeven redenen van het Plaatselijk Comité der K. S. A. eerbie digende, toch meer activiteit in deze wel gewenscht achten. Echter niet al leen in het Waalwijksche PI. C., maar in alle. Want is er een sociale wan toestand, die de volle actie dier comité's in beweging moest zetten, dan is 't wel de tegenwoordige noodtoestand, door de groote werkeloosheid van thans gescha pen. Doch de ontplooiing van die volle actie wordt ook tegengehouden door de fout, welke thans bij de door werking der K. S. A. langzamerhand aan 't licht komt, 'n fout, hier niet met niot zijn dat een eenvoudig werkman beroemd eu millionnair wordt. Ik heb verkeerd tegen over u gehandeld, Christiaan, ik beken het, ik heb er berouw over. «Een zware zucht steeg uit de borst van den krankzinnige op. Zie hernam Rosa, wij vrouwen hebben slechts zorg voor lichamelijke behoeften. Wij maken ons ongerust zoodra er geen geld meer in de kas is. Voor mij zelve was ik echter niet bezorgd, eene vronw, die goede handen nan het lijf heeft, kan altijd met werken den kost verdienen... Maar dat onnoozele kindl... voor haar, voor haar alleen, heb ik die fout begaan om ons kind te redden zou ik Die vrouw is mijn beulmompelde Christiaan met een doffe stem.... als ik werkte zweefde zij om mij heen als een booze geest en het was mij, als poogde «ij de cijfers uit mijne hersenen te rukken. bVertwijfelend wrong de krankzinnige de Imndeu en barstte in een akelig gejammer uit. «Rosa riep om hulp; Melanie, de dochter vao de buurvrouw, die de medicijnen gehaald had snelde toe, en Rosa deelde haar de toe dracht der zaak mede. o— Ik moet tot eiken prijB den vodden koopman weervinden, besloot zy, in de bunrt zal men mij wel eenige inlichtingen weten te geven.... Om Godswil: pas een uurtje op mijn kind en mijne armen man, dan ga ik naar hem uitzien. Ga gerust uit, zoek waar gij kuntik zal hier blijven tot gij terugkomt. «Rosa ging heen. Zij ondervroeg alle buren zij trad alle winkels binneD, niemand kende het adres van den koopman. Na drie uur zoekens, kwam zij zonder iets ontdekt te hebben, uitgeput van -vermoeienis te linis; zij vleide zich echter met de hoop, dat Christiaan intnsschen wat tot bedaren zou zijn gekomen. Toen zij de kamer binnentrad, liep Melanie met het kind op de armen neuriënd heen en wedtr, terwijl Christiaan met een stuk houts kool berekeningen op den wand schreef en er figuren op teekeude. «Hy scheen don terugkeer zijner vrouw niet op te merken en ging met zijne bezigheid voort. »Bij dat opzicht liet Rosa zich snikkend op 'n enkel woord te noemen, maar die later door ons wel eens in 'n afzonder lijk daaraan gewijd artikel behandeld zal worden. Wij willen cr thans alleen dit van zeggen, dat die Comité's, ondanks dat remmende gebrek in de organisatie, toch nog wel wat meei werk van konden maken, in elk geval, meer zakelijke en moreele stuwkracht er achter konden zetten. Ten slotte, om te resumeeren, veel ware reeds voor de heerschende wer keloosheid gedaan, indien vele werken, waarvoor de gelden reeds uitgetrokken en aangewezen zijn, niet langer uitge werkt op stads-, provinciale ot rijks bureaus bleven liggen, maar werden uitgevoerd en vooral in den tijd, dat 't particuliere werk uitgeput of zoo goed als afgedaan was. Dat zou werkelijk een practische vorm van sociale actie zijn, die meer gaf dan a). dat mooie ge schrijf en gedebatteer over dit of dat stelsel van verzekering tegen werkeloos heid of de ellenlange betoogen, zoowel mondeling als schriftelijk, over deze en gene.... principiën-reiterei. Het echte Hollandsche woord aanpakken4 is hier één der beste geneesmiddelen. Wii hopen, dat onze regeering ook dien kant uit wil met hare spoed-enquête. Hoe de landbouw en veeteelt tn een dorp tot grooten bloei kan komen. Weinige jaren geleden was Wouw in Noord-Brabant gelegen tusschen Roo sendaal en Bergen-op-Zoom een plaatsje in landbouwkringen even weinig bekend als vele andere. Tegenwoordig hoort men het herhaaldelijk noemen en aanhalen als een der welvarendste land- bouwdorpen op bet zand van Noord- Brabant- Naar aanleiding van de onlangs gehouden landbouwtentoonstelling te 's-Bosch schreef men deze week: uit Wouw (we noemen maar de minst gunstige streken) is er beste haver en rogge, ja zelfs uitmuntende tarwe Met die minst gunstige streken bedoelt de verslager zeker zandstreken», want, nogmaals, Wouw ligt op het zand. Het zanddorp Wouw zond dus op de ten toonstelling uitstekende haver, rogge en tarwe. eenen stoel nedervalleu. Melanie troostte haar naar haar beste vermogen, trachtte haar moed in te spreken, en ziende dat er geen geld was om zelfs het lioogstnoodige te koopen, Btelde zij haar vijf-en-twintig frank, een gedeelte van haro spaarpenningen ter hand. »Den vrijen tijd, waarover Melanie kon beschikken, benuttigde zij om werk te gaan zoeken voor de ongelukkige vrouw, en deze ving nu een levenswijze aan, waarvan de eene dag even treurig was als de andere. BChristinan was irderdaad geheel krank zinnig. Maar tot boete voor hetgeen Rosa hare misdaad bleef noemen, wilde zij zelve hem verzorgen mot al de liefde en voorko mendheid eener christelijke echtgenoote. «De ongelukkige deed trouwens niemand leed, hij klaagde zelfs niet moer. Verdiept in eindelooze berekeningen, teekende en schreef hij onafgebroken, en bedekte tallooze vellen papier met schetsen van machienen, raderen en waggons. Rosa dioeg zorg eiken dag zijnen voorraad papier te vernieuwen, Het was bijna de eenige uitgave voor den waanzinnige want hij at weinig en was onverschillig voor hetgeen hem werd voorgezet. «Toen de .kleine Regina iets ouder was geworden, werd zij belast met de zorg voor den waanzinnige. Het arme kind wist niet wat krankzinnigheid was, maar daar zo haren vader altijd zoo treurig zag, vatte zij een innig medelijden voor hem op. De zucht om alles na te doen, die de kindsheid nis aange boren is, dreef Regina aan na te bootsen wat haar vader deed, en zoo kon zij ongemerkt schrijven en teekenen. «Het was een allerliofst klein meisje, met een lachend engelenkopje en krullende haren. Zij was ongemeen schrander voor haren leef tijd en leerde lezen, zonder dat zij later zelf wist hoe. Aan ieder vroeg zij om eene les en deed dit zoo ongekunsteld, dat geen een der medebewoners van het huis haar zulks wei gerde of haar afwees. »Een Bchilder van talent, die op de eerste verdieping woonde, liet haar eens poseeren voor eene echilderij de Opdracht van Maria in den Tempel, en schonk haar een goudon Napoleon, omdat zij zoo stil had gezeten. Regina gaf 't goudstuk aan hare moeder. Eenige weken geleden deelde ons de verslaggever der Zevenbergsche land bouwtentoonstelling mede, naar aanlei ding van den uitslag der vee-bekronin gen >inderdaad, het vee in Noord- Brabant mag tegenwoordig gezien wor den het zand ging echter met de prijzen, d. w. z. met de hoogste prijzen naar huis. Wouw won het van de klei. Hieruit ziet men weer, dat men ook op het zand wel goed vee kan houden*. De vraag kan gesteld worden, hoe het komt, dat de genoemde streek tegen woordig op het gebied van landbouw en veeteelt zulk een voorname plaats inneemt. Er zullen misschien vele redenen zijn. Doch een dezer mag zeker gezocht worden in het feit, dat in Wouw en omstreken sedert jaren veel kunstmest gebruikt wordt, met name kali. Ge zult misschien vragen, waarom ik kali in de eerste plaats noem. Wel, Wouw ligt in 't zand, men heeft daar sinds jaren in gezien, dat ze er geen kalizouten kooden missen. En ten tweede, omdat ik toe vallig zelf gezien heb, dat de kaïniet er met heele wagonladingen, los op den wagen, werd aangevoerd. Zou het toe val zijn, vraag ik, dat de weiden in de genoemde streek zee rijk met kaïniet en andere kunstmest wordt bemest en het vee uit die streek uitmunt, zelfs prijzen behaalt, als het in het krijt treedt met vee uit de kleistreek? Zou het toeval zijn, dat de bouwlanden, het haver-, rogge-, en tarweland met kunst mest, in de eerste plaats met kali Ifc zie hier wel degelijk verband. Men ge bruikt in de streek van Wouw- enorm veel kunstmest, men gebruikt er meer dan op sommig ander gelijkwaardig land, men vreest niet wat geld uit te geven om genoeg kaïniet, patent-kali, phoshorzuur en stikstofhoudende mest stoffen te koopen, maar men wint er dan ook uitstekende gewassen en houdt er best vee, dat uitmunt door melkrijk- heid en andere goede eigenschappen. Nu de Belgische Congo een kolonie van België ie geworden, moesten de ministerieele departementen met een termeerderd worden, doch deze zond het aan den schilder terng met de boodschap, dat zij geene aalmoezen aannam, zoolang zij nog door handenarbeid in do behoeften van haar gezin kon voorzien. «Rosa moest met naaien voor drie personen den kost verdienen Zij zat van den vroegen morgen tot den laten avond te arbeiden zonder op te zien, en zoodra de schemering begon ta vallen, stak zij de lamp aan en naaide soms tot diep in den nacht voort. Geen uur, geen minuut mocht er veiloren gaan daarom moest Regina het eten leeren koken. Er werd overigens niet veel kennis toe vereisohthet inaal van den arme is zoo eenvoudig 1 Christiaan zat den geheelen dag te teekenen, en als hij van zijne bezigheid afgeroepen werd om aan tafel te komen, at hij werktuigelijk, terwijl hij met den top van zijnen vinger allerlei denkbeeldige figuren op de tafel schetste. «Soms verhelderde eene schemering van rede zijn beneveld gehengon dan zoent hy in de geheele kamer rond, trok alle laden en kasten open, terwijl hy met klagende stem riep Mynó papieren 1 mijne papieren 1 «Op zekeren dag was hij geheel alleen Rosa bracht werk te huis en Regina was naar schoolde zinnelooze hervatte ijlings zynt nasporingen. «Hij scheen zeer in zijn schik, dat men hem alleen had gelaten, want hy wroef van tijd tot tijd vergenoegd in de handen, als ware hij verzekerd dat hij iets gewichtigs zou vinden. Hij was tot dusverre nog nooit onbe waakt geweestwel kon hij steeds de kasten openen, de laden doorsnuffelen en alle planken afzoeken, maar nooit was hij in de gelegen heid gesteld om bij een hangkasje te klimmen, dat zeer hoog aan den muur was vastgehecht, en waarin eenig oud speelgoed vnn Regina bewaard werd. Sinds hij was beginnen te zoeken en dit was nog niet lang had hij zich in bet hoofd gezet, dat zijne papieren, althans voor een gedeelte, in dat kastje ver borgen waren, maar hij wachtte zich wel er iets van te laten blijken, uit vrees, dat een ander ze eruit mocht halen. (Wordt vervolgd)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1908 | | pagina 3