Nummer 8 Zondag 24 Januari 1909 Toegewijd aan Handel^ industrie en Gemeentebelangen. Eerste Blad. MINUBHT 32e. Jaargang ASÏÖOI TIE LEI, Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen AZE EP-.-A 'feuilleton K HET GEHEIM VODDENRAPER, I T O E ver: VERSLAG ovet inrichtingen van vak onderwijs te Keulen en over de Pruisische vakschoolvoor de schoen en schachtenindustiie te Wer- melskirchennaar aanleiding van een bezoek aan deze inrichtingen. RAOUL DE NAVERY. De Echo v Waalwyksche en Langsliaatsche Courant W - n i .1.K.WIL..LJJ3 rl-v T^rAu^r^.xwa» Dit Blad verse ijnt Woensdag- en Zaterdagavond. Abonnementsprijs per 3 maanden f0."5. Franco per post door het geheele rijk i 0.90. Brieveningezonden stuikengelden ena., franco ts zenden -.'an den Uitgever. WAALWIJK- Telefoonnummer 38. Advkrt.'.ntiën 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, gïootr letters naar plaatsruimte. Advertentiën 3maal ter plaatsing opgegeven, worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels od advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten gesloten- Reclames 15 cent per regel komt U halverwege tegemoet, I doet al het werk in de helft van den tijd en voor de helft der kosten, die U aan groene zeep zou uitgeven. Sunlight maakt, dat Uw goed niet lijdt, Uw handen niet ruw worden en Uw leven geen slavernij is. Devolstrektezuiverheid van Sunlight maakt haar alleen geschikt voor het wasschen van kostbaar linnen en fijne kant. III. Vakschool te Wermelskirchen. Vooraf eene korte beschrijving van de plaats. Wermelskirchen, eene stad met nage noeg 16000 inwoners is mooi gelegen in de Rijnprovincie op een hoogte van 300 M. Zij is met den spooitein vanuit Keulen in l1/* uur en vanuit Dusseldorf in I1/* uur te bereiken. In het gebied van Wermelskirchen zijn verschillende fabrieken en werkplaatsen die aan on geveer 3500 menschen werk verschaffen. Zoo vindt men er 18 schachten- en schoenfabrieken, waaronder meerdere met lederbereiding, lederperserijen en lederwalkerijen, 6 zijdeliutfabrieken, bo vendien vele zijdelintweverijen. Verder heeft men er nog pluchefabrieken en verveiijen, zijde weverijen, vijlen-, kam men-, cartonage-, werktuigenfabrieken enz. De Vakschool. Doel en inrichting. Vroeger ontbrak aan de 1 )uitsche schoen- de schachten industrie eene groot opgezette openbare school voor het schoenmakersbedrijf, waar een bedrijfsleider, werkmeester, pa- tronenmaker en werkman een grondige, wetenschappelijke en practische opleiding konden ontvangen. De bestaande kleine particuliere inrichtingen waren niet in staat daarin te voorzien. Zij hielden geen rekening met den vooruitgang der in dustrie en de daaraan verbonden nieu- were behoeften en konden ook niet die geldmiddelen aanwenden, welke noodig zijn om de voortdurende veranderingen en verbeteringen in dt industrie en ma chines Ie volgen. Zij verkregen geen toelage van den Scaat, de Provincie of Gemeente en moesten derhalve in alles zeer spaarzaam te werk gaan. Hoe meer de Duitsche schoenindustrie zich uit breidde, des te meer werd deze leemte gevoeld en des te dringender werd het streven van vele Duitsche schoen- en schachtenfabrikanten en in het bijzonder van hunne vereenigingen en bonden, om tot de vervulling van dezen wensch te geraken. Den l5en April 1904 werd een vak school te Wermelskirchen opgericht en daarmede in deze lang gevoelde behoefte voorzien. Het schoolbestuur bestaat uit den Ko ninklijken Landraad van den kring Len- nep, den Burgemeester van Wermels kirchen, twee leden van de Koninklijke regeerinsspresidenten uit Dusseldorf, twee stadscommissarissen uit Wermels kirchen, één van de Bergische Kamer van Koophandel, één van den bond der Duitsche schoen- en schachtenfabrikan ten en één plaatselijk lid van dezen bond Onder de medeleden zijn zes vak of met het fabriekswezen bekende mannen Het onderwijspersoneel bestaat uit den Directeur en vier vakleeraren. Het schoolgebomu is gelegen aan de Kattwinkelstraat, niet ver van het cen trum der stad. Het is gebouwd op een stuk grond groot 2837 M2 en dat voor dit doel door de firma E. en W. Katl- winkel is geschonken. De waarde van dit perceel wordt geschat op 30000 Mark De kosten vim den bouw hebben meer dan 65.000 Mark bedragen en zijn geheel door de stad gedragen, terwijl de Staat voor de installatie, machines en andere leermiddelen eene bijdrage van 25000 Mark heeft verleend. Voor de loopende onderhouds-kosten worden jaarlijks bijgedragen door den Staat 10000 Mark, door het gewestelijk Bestuur der Rijnprovincie 5000 Mark en door den bond der Duitsche schoen-en schachtenfabrikanten 1000 Mark. Dus te zamen 16000 Mark- Het nog te kort- komende dekt de stad Wermelskirchen. Dc Pruisische Vakschool ie Wermels kirchen werd den 1 5en April 1904 ge opend. Zij heeft ten doel jongelieden, welke zich aan de schoen- en schachten industrie willen wijden, of het voornemen hebben hun vakkennis te voltooien, zoo wel in de praktijk alsook theoretisch zoodanig te ontwikkelen, dat zij onmid dellijk in het bedrijf kunnen treden en de vooruitgang van den techniek met kennis van zaken kunnen volgen Der halve worden de leerlingen zoo grondig mogelijk onderricht in het maken van schoenwerk langs mechanischen weg en in het bewerken van het leder voor de verschillende werkwijzen. Niet alleen wordt bijzondere zorg gewijd aan rand werk, doorgenaaid, omgekeerd en met houten pinnen genageld werk, doch ook aan het afwerken. Daarbij wordt niet alleen waarde gehecht aan het zich eigen maken van de talrijke noodige hand grepen, doch ook aan een uitgebreide kennis der behandeling en bediening der machines, toestellen en werktuigen. Voor het in elkaar zetten en de be handeling van iedere afzonderlijke ma chine en voor bijna iederen handgreep Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN". VAN DEN NAAR HET FrANSCH VAN 65. Ik drink, herman Camourdas, maar ik doe het in do eenzaamheid, op mijn kamertje. Daar kan ik niet spreken, en ik wil het ook niet. Ik mis zelfs het genot van den gewonen dronkaard. Ik ledig de üesschen met brande wijn bij mij te huis, niet omdat ik gaarne drink, maar om in de dronkonschap te ver geten. Spreek er niet meer van om mij arm te bedeelen ik moet eonon tuum tnsschen het werleden en het heden optrekken. Als mijn hoofd beneveld is en ik niet meer geregeld kan deuken, als de dampen van den drank mij geheel en al bedwelmen, zie, dan verbeeld ik mij niet te zijn wat ik beu. wat gij vau mij gemaakt hebt dan gevoel ik mij gebon den, en leef ik in het land der droomen, waar de groene absinth vloeit; daar zie ik wonder bare dingen en hoor ik zoete stemmen, tenzij de schim van mijne vrouw zich voor mijne verglaasde oogen vertoont de roode en blauwe vlammen mij omringen, die knetteren en blakend om mij heen dwarrelen, en die ik mot eigen hand heb aaugestoken. Zwijg 1 zwijg iaorde de fabrikant. Wees gerust 1 alles is gesloten er zal niemand binnenkomen. Mij dunkt, dat het mij verlicht als ik n van mijne folteringen spreek. Ondervindt ook gij die nooit, gij Heeft de ri'kdora uw hart zoozeer verstaald, dat de heninering aan hst verleden is uitge- wischt, eene herinnering vau achttien jaren Trouwens, 'gij, een geleerde man, een man van groote bekwaamheden, gij hebt wel andere dingen in het hoofd; terwijl ik, een weetniet, een handswerkman, een verdierlijkt meusch, er dag en nacht door gemarteld word. Camourdas streek met. de hand over het voorhoofd, als wilde bij die herinneringen verdrijven en ging voort Als ik eertijds van gewetenswroeging hoorde praten, begon ik te lachen ik begreep de beteekenis van dat woord nietik dncht, dat wroegingen hebben, hei kenmerk was van oenen zwakken geest, dat vastberaden men schen des nachts geene trauen, angsten, geen sidderen kenden. Ik dreef den spot met de rampzaligen, die van verschijningen spraken, zooals men spotlacht met kinderen, die zich verbeelden dat de dooden terugkomen en in het uur van middernacht, in hun wit laken gehuld, zich aan hunueu moordenaar vertcouen. Thans spot ik niet meer met die meeningenJ met dien angst. Als het wroeging is. wanneer men aanhoudend met schuchtere blikken om zich heen ziet, als vreesde men inieder mensch, die met u spreekt, eenen aanklager te zullen vinden als het wroeging is, wanneer men verbleekt, zoo dikwijls men van eene brand ramp hoort gewagen als het wroeging is, wanneer men in den nacht telkens uit den slaap opschrik, dewijl men zich verbeeldt „brand" te hooren roepen, pu akelige wan hopige kreten u in de ooran dreunen als het wroeging is, wauneer men geenen kameraad meer de hand geven, niet meer vriendschap pelijk met hem klinken durft als het wroe ging is, wanneer men gevoelt, dat men voor iedereen een voorwerp van wantrouwen is, en man verplicht is te gaan eten in krotten cn holen, in gezelschap van gauwdieven en moordenaars wellicht, terwijl men zich on waardig acht om met hrave menschen en eerlijke werklieden te verkeeren als dat wroe ging is, welnu welnu dan wordt ik thans refolterd door wroeging Nerval boog het hoofd en antwoordde niets. Do mensch is nift volmaakt, hervatte Camourdas. Toen gij mij het voorstel de<dt, dat ik eenen konkureut onschadelijk moest maken, die uwen voorspoed in den weg stond en mij voor mijne medewerking een schoon jaargeld verzekerdet, nam ik het aan en ik zijn bepaalde en bevattelijke leerstellin gen samengesteld, die dienen om het geleerde grondig te begrijpen en te onthouden. Op theoretisch gebied staat op de eerste plaats bet leeren kennen der leder soorten. Om de kwaliteit en de waarde van het leder te kunnen beoordeelen, werd noodig geacht, dat men de bewer king daarvan, de verschillende looiwijzen en ook de huiisoorten kenne. Verder worden de machines zoover verklaard, als dit voor den schoentechnicus noodig is, om de constructie der machines te verstaan. In verband hiermede beschouwt de school als een gewichtig hulpmiddel om haar doel te bereiken, het teekenen en schetsen, waardoor de toekomstige practiker en fabrikant meer dan vroeger in staat zal zijn om zijne gedachten vak kundig uit te drukken, medegedeelde ideëen te belichamen en teekeningen te verstaan. Daar het bij het uitpoetsen op de eerste plaats op de kennis van het samen stellen van verven en verbindingsmid delen en op het gebruik daarvan volgens de lederkwaliteiten aankomt, wordt ook in deze vakken onderricht gegeven. In het bijzonder heeft het schoolbe stuur zich ten doel gesteld, de leerlingen door wetenschappelijke proefnemingen en door het fabrieksbedrijf de juistheid van het voorged'agene te bewijzen. Er worden ook vergelijkende studiën ge maakt over oude en nieuwe werkwijzen en wetenschappelijke leerstellingen sa mengesteld voor den betreftenden arbeidstak. De anatomie van den voet is ook voor de mechanische schoenbeweiking van gewicht, wijl slechts met behulp van de noodige kennis hiervan de leesten naar vorm, stand en omvang zoo gevormd kunnen worden, dat zoowel van prak tische als ook van zakelijke zijde de uit slag te bereiken is. Het vervaardigen van leesten, wordt op zoodanige wijze beoefend, dat het mogelijk is, de leestentabrikanten ook zonder patronen mededeelingen te doen, hetgeen langs schriftelijken weg moeilijk gaat, tenzij met tijd- en geldverlies. Bij den verderen leergang sluit zich het vervaardigen van passende en mo derne leesten, aan het ontwerpen van patronen voor schachten die nauwkeurig op elkaar passen. Daardoor wordt de afschaffing van de plakmethode, de ver deelde arbeid in de snijderij en stikkerij en verder de invoering der moderne zwikwijze mogelijk gemaakt, zoodat aan tijd, kracht loon en materiaal gespaard kan worden. De materialen-, tijd- en arbeidscontróle, de algemeene calculatie en het boek houden, te beginnen met de bestelling tot de verzending worden naar de erva ringen in de beste bedrijven opgedaan, behandeld. De aanstaande bedrijfsleider en werkmeester worden gewoon gemaakt, om elk door hen verrichtten arbeid, den handel betreffende, van het begin der bestelling af tot aan de verzending, met zoo weinig mogelijk schrijverij en toch grondig te verrichten. Tot dezen tak van onderwijs behoort ook de inkoop der ruwe materialen en het berekenen van de afgewerkte waren, in het bijzonder de vaststelling van het materialenver- bruik, van de te verrekenen arbeidsloo- nen en der gezamenlijke onkosten. Om belanghebbenden de mogelijkheid te bieden als aanvulling hunner vakkennis de school te bezoeken, ook zonder dat zij op een jaarcursus tegenwoordig zijn, is de hospitanten- en arbeidersafdeeling in het program opgenomen. De vakschool is van ongeveer honderd twintig der nieuwste en beste machines en de beste apparaten en weiktuigen voorzien. Onder deze bevinden zich alle speciale machines welke bevorderlijk zijn aan het voltooien van gedeelden arbeid en de daarmede gepaard gaande voordeeligste en doelmatigste wijze van schoenbewer king. Het spreekt van zelf dat die ma chines, welke in den loop van den tijd eene verbetering in hare samenstelling ondergaan, door de verbeterden worden vervangen. Naar schatting worden in Duitschland circa 70 millioen paar schoenen en laar zen op machinale wijze gemaakt, het geen bij benadering weerkomt op een jaarlijkijchen omzet van 300 millioen Marken. Daar dit nog niet de helft der uitvoeringsmogelijkheid van de Duitsche schoenindustrie uitmaakt, zoo kan men zeggen, dat deze nog voor eene grootere uitbreiding vatbaar is- rneande eenen zeer voordeeligen koop gesloten te hebben maandelijks honderd frank vast geld, dat was de rust van mijnen ouden dug, dewijl ik met mijnen dagelijkscheu arbeid nog genoeg kon vei dienen om dat geld over te spureu Ik dacht niet aan dat vreemdsoorti- gevoel, aan die knaging, welke hel bewustzijn van eene lage misdaad in den mensch opwekt Zie, men moge zeggen wat men wil, doch 't is eene waarheid, dat men achting voor zich- zeiven moet hebben, wil men aanspraak maken op de achting van anderen Ja, ik geloof z> lfs dat de onschuldig veroordeelde en geschand vlekte minder te beklagen is dan dan de man die zijnen grooten naam door eenen eerloozen diefstal verworven heeft, maar in het binnen ste van zijn geweten tot zichzelven moet zeggen ik hen oen ellendeling 1 Na eene wijle hervatte Camourdas Voor den nacht van den 22 November 1857 waren zulke gedachten bij mij nooit opgekomen Maar sinds dien tijd hebik leeieu deuken. Gij sjreekt vau gesloten overeenkom sten. 't Is waar, gij deedt eeu voorstel eu ik nam het aau ik achtte mijne bemoeiing goed betaald Maar ik verwachtte met het loon ook eoue gelukkige toekomst. Helaas dat ge vloekte geld bracht droefheid, ziekte, den dood in mijn huis! Ik had eene goede eu zachte vrouw, die mijne ruwe bejegeningen steeds met geduld verdragen had en welke ik, hoeveel verdriet ik haar ook aaudeed, innig liefhad, doch sinds den rampzaligen nacht, dien gij kent. scheen zij mij eene vijandin toe het was als las zij in mijn binnenste de door mij gepleegde misdaad. Zij maakte toe spelingen, die mij deden huiveren Met zacht heid, doch onverbiddelijk weigerde zij h"t geld aan te nemen, dat ik haar wilde geven Gij werkt niet, voegde ze mij toe, en ypeplt met goud en bankbiljetten ik wil geen geld aanraken, waarvan ik dc herkomst niet ken En zij b-ulde zich af met werken, om voor haar en ba»r kind den kost te verdienen. Eu vau dag tot dag werd zij zwakker en droefgeestiger Eo zij stierf van hartzeer over mij, want zij vermoedde dat ik mijn geld niet op eerlijke wijze verdiende, en hare laatste woorden, tot mij gericht waren 9 Ik betreur slechts eene zaak dat ik het kind niet kan meenemen. De stem van Camourdas klonk akelig zijne oogen fonkelden en zijn aangezicht ver trok zich krampachtighij ergerde zich bij het zieu dor onverschilligheid van Nerval, die, zwijgend met het ho-fd op den elleboog rustend, zelis de oogen niet tot hem opsloeg. Met klimmende drift ging Camourdas na een oogenhlik stilte, als had hij verwacht dat Nerval iets zou zeggen, aldus voort: Eu het was waarhet kind ware geluk kiger geweest als het gestorven ware. bij hebt uwe dochter opgevoed in weelde en vreugde: de mijne is opgegroeid ouder de tranen harer moeder. Toen zij nog meer klein was, joeg ik haar reeds vrees aau kinderen bezitten een ingeboren gevoel, dat hen nimmer bedriegt. Zij wendde zich van mij af eu mijn blik deed haar iranen storten. Dat kind was voor mij een voortdurend \erwijt. Dikwijls heb ik opgemerkt, hoe zij, uit haar bedje, meenende dat ik het niet zag, hare heldere, doordringende oogen strak op mij gevestigd hield, als wilde zij in mijne ziel lezen. Hie engelreine blik hinderde mij, deed mij pijn, ban am mil den adem. Ik verbeeldde mij soms, dat zij mij verdacht van eerloosheid en mis daad Dan suelde ik woedend met opgeheven vuist op haar toe eD riep doe de oogen dicht Eu zij verborg dan haar hoofdje onder de dekens en ik boorde baar weenen O l geheele nachten, vele Dachten achtereen, heb ik haar zoo bevend en schreiend in haar bedje weg gedoken zien liggen, terwijl ik zat te drinken en te zingen. Zij was bang En het kookte geweldig in mijn binnenste, als ik bij mij zeiven moest bekennen dat ik mijn eigen dochtertje vrees aanjoeg. Kinderen zijn bang voor mODsters, dat is zeer natuurlijk. Up sekoreu avond kwam ik te huis in een zeer orgewonde toestand, die mij tot alles in staat maakte. Mijne dochter was nog met naar bed zij zat te werken. Hare arme kleme I vingertjes beproefden poppenkleeren te naaien, niet voor zichzelve, maar voor de winkels. Zij was afkeerig van mijn geld. evenals hare moeder Dr was geen drank in huis ik ge lastte haar dien te gaan halen. Zij keek mij met dien blik aan, die mij zoo hinderde en sprak vleiend - Ucti I vader, drinkt toch niet meer dat doet mij zooveel verdrietZie als gij veel gedronken hebt, dan verbeeld ik mij dat ge me met meer liefhebt, dat gij me haat. En als gij wildet zou ik u toch zoo hartelijk lief hobbeu, zooals moeder mij voor haren dood bevolen heeft. Drink niet: ik zul u als een kind beminnen en u schoone geschiedenissen voorlezen uit de boekon, die een kleine vriend mij leent. Er staan vreeselijke verhalen in, die mij doen sidderen schipbreuken, brand stichtingen. O 1 de groote brand van de ma chinefabriek van la Vilette voooral is aller belangrijkst „In blinde razernij vloog ik overeind, greep ik het kind by den arm, opende de deur en wierp het woest naar buiteD. rik hoorde eenen gil een rollend geluid, een doffe slag, en daarna.niets meer. Maar een minuut later kwam eene buarvrouw naar boven met het bewustelooze meisje in hare armen. „Zij trad bij mij binnen, legde het kind voor mij neer en zegde kortaf Ga dadelijk den dokter halen, beul „Ik vloog naar heneden, belde wel bij tien dokters aau en was zoo gelukkig er eindelijk eenen te huis te vinden. Hij ging met mij mede, onderzocht het kind en zeide Een gebroken been, de heup ontwricht en ruggraat gekwetst. Dat zal van langen duur zijn. De vrouw, die mijne Bestiole opgenomen had, verpleegde haar met moederlijke zorg. Er was geen gebrek aan geld. Het maandgeld was ontoereikend, ik vroeg om twee duizend frank Bestiole werd opgepast als eene prinses. Als hare ziekenopi aster weg was. dronk ik. Ik moest voortaan niet alleen den brand van la Villette vergeten, maar ook het treurige feit, dat ik de beul ben geworden van m.m eigen kind. (Wordt vervolgd)

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1909 | | pagina 1