Nummer 28.
Zondag 4 April 1909.
32e. Jaargang.
JBq y
Toegewijd aan Handel, industrie en Gemeentebelangen.
h Eerste Blad.
Raadsvergadering Waalwijk,
ANT00N TISLEN,
- Dit nummer bestaat
S, uit DRIE Bladen
UJÜJÜU
U itgevek:
INDUSTRIE EL KN.
Dit Blad verse1, ijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezonden stuiken, gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
WAALWIJK. Telefoonnummer 38.
Advïrtrntikn 17 regels f 0.6U daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels eu
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
D.- Kamer van Koo-hiudel en Ftbrieken
te Waalwijk houdt sieti onledig met het
opmaken van h«*'t verslag over 1908.
Heeren Industriëlen worden verzocht
hunne opgaven voor het verslag, zoo spoedig
mogelijk aan don President in te zenden.
Be Kamer van Koophandel en
Fabrieken voornoemd
komt U halverwege tegemoet,
doet al het werk in de helft
van den tijd en voor de helft
der kosten, die U aan groene
zeep zou uitgeven.
Sunlight, maakt, dat Uw
goed niet lijdt, Uw handen
niet ruw worden en Uw leven
geen slavernij is.
De volstrektezuiverheid van
Sunlight maakt haar alleen
geschikt voor het
wasschen van kostbaar
linnen en fijne kant.
Openbare vergadering op Maandag
29 Maart 1909 cïes avonds ten 6% uur.
(Vervolg en Slot.)
5. Ontwerp-bestuit tot het aangaan
eener geldleening groot f14 000.tot
verbetering van bestratingen aanleg van
riolen en aflossing van kleine tijdelijke
geldleeningen. (ter visie).
De memorie van toelichting zegt o.m.
De groote straat, de markt, station
straat krijgen nieuwe keien, er worden
klinkers gelegd in die vakken waar de
trottoirs nog niet bestraat zijndan
komt er een rioleering van de Pastoors-
heul tot de Marktde vernieuwing der
bestrating is beslist noodzakelijk door 't
vele opbreken der straten voor gaslei
ding, waterleiding, telefoon enz. De af
watering is ook zeer slecht.
1. Gevraagd wordt hiervoor f 8500.
2. Verbouwing postkantoor f2000.
3. Bouwen van een bergplaats
en een kantoortje voor den op
zichter f 900.
4. Riolen f 700.
5. Aflossingen tijdelijke geld
leeningen f1900.
f 14000.
Alles zal gereed zijn in 1911, dus van
1909 tot 1911 en behoeft er dan ook
slechts V, per jaar opgenomen te wor
den. Op deze wijze kan belastingver-
hooging waarschijnlijk voorkomen wor
den, en is er geen bezwaar tegen, f 500
zal jaarlijks worden afgelost.
De Voorzitter. Wij hebben 't werk
n de leening over 3 jaar verdeeld om
zoo min mogelijk den H. O. te ver-
hoogen, het kan dan van de gewone be
grooting afgelost woren.
De heer Jud. Timmermans Wzn. Ik
vermeen betreffende dit punt alleen te
moeten opmerken, dat we^te optimis
tisch zijn, als we ons voorstellen dat
door dit werk de belasting niet behoeft
te worden verhoogd, 't eerste jaar zal
dit misschien lukken, maar 't tweede
moeten we er zeker aan.
De Voorzitter. Nu 't postkantoor te
gen f 600 verhuurd is, zouden we er on
geveer kunnen komen.
De heer Jud. Timmermans^ Wzn. Pas
korten tijd missen we het bedrag van 't
postkantoor, dat is vroeger ook in de
gemeentekas gevloeid 't is nu iets min
der dan f 400, een volgend jaar f 500
we hebben nu ook daarvoor onver
wachte uitgaven en moeten ook rente
betalen van de geleende som. We mo
gen niet te veel optimist zijn, ik houd
het voor zeker dat we een volgend jaar
tot verhooging van den H.O. moeten
overgaan, f20.000 en f 14.000, zeg een
rond getal is f 35.000, niemand zal aan
nemen, dat alles zonder verhooging van
belasting zal uitloopen. Ik zal het niet
hooger schatten als dat de H.O- na 1
jaar met f1500, na een paar jaar met
f 3000 moet worden verhoogd, dat is
met 33% van den toenmaligen H.O.
Dit is nu niet om den raad terug te
houden van noodzakelijke verbeteringen,
maar opdat we ons niet zullen schul
dig maken aan struisvogelpolitiék, door
te denken dat we buiten belastingver-
hoogen kunnen zooals ik meen, kunnen
we belastingverhooging niet ontgaan.
De heer Houben. Ik heb eens een
heele studie over dit onderwerp gemaakt
en op schrift gesteld. Ik zal deze be
schouwing even voorlezen
sHet zal onnoodig zijn M. d. V. te
zeggen, dat wordt het voorstel van B.
en W. door dezen Raad aangenomen,
weer een belangrijke last op de burgerij
wordt gelegd. En dat niettegenstaande
(ik wensch daar aanstonds meer in den
breede op terug te komen) dat de lasten
steeds stijgende zijn en het trots dat
alles steeds moeilijker wordt om de ont
vangsten en uitgaven te doen balanceeren.
Wij staan op het punt eene belang
rijke beslissing te nemen. Nu kan men
wel den goeden raad geven de ubgaven
te beperken of sterker nog in te krim
pen, maar daarmee zijn noch het alge
meen welzijn der gemeente noch de
financiën der gemeente altijd gebaat.
Het is en blijft altijd moeilijk een zui
vere grens te trekken tusscben noodige
en overtollige uitgaven. Zijn de uit
gaven beslist noodzakelijk dan zijn wij
verantwoord met deswege een post op
de begrooting te brengen. Ik spreek
thans niet meer over de productieve-lee-
ning voor de uitbreiding der gasfabiiek,
waaraan ik zooeven mijne stem gaarne
gaf. Op het oogenblik heb ik alleen
het oog op de leening ad f 14000 aan
gevraagd en speciaal over dat gedeelte wat
noodig wordt geacht voor de verbetering
der bestratirg. Het aangaan der geld
leening voor het verbouwen van het
postkantoor is een afgedane zaak, en
wat meer zegt eene productieve-leening,
ergo in het belang der gemeente. Daarop
heb ik dus het oog niet. Doch ter zake.
Wanneer de gemeente of wie ook eene
geldleening aangaat, is de eerste vraag
die men stelt en zich ook stellen moet,
hoe zullen wij de daaruit voortvloeiende
uitgaven 'j nl. rente en aflossing dekken,
en de tweede vraag zijn de in de geld
leening bedoelde werken noodzakelijk.
Wanneer ik mij nu de tweede vraag
stel, is eene verbetering der straat op
zoo groote schaal als thans door het ge
achte Bestuur der gemeente voorgesteld
urgent en noodzakelijk, dan kan ik niet
anders dan die vraag in gemoede ont
kennend te beantwoorden.
Noodzakelijk toch zou men die voor
gestelde verbeteringen alleen dan kun
nen noemen,', indien de toestand der
straten van dien aard ware, dat het verkeer
were bemoeielijkt of gevaarlijk was, of
dat het nalaten der voorgestelde verbe
teringen aanleiding kon geven tot over-
groote kosten in de naaste toekomst.
Noch het een noch het ander is het
geval. Ik heb mij de moeite gegeven
M. d. V. eene wandeling door de straten
te maken, met het doel om de meest
kwade punten op te sporen. En al::ben
nu volmaakt-"met U eens dat Waalwijk
eene staalkaart aanbiedt vanstraatsteenei'
in genre en kleuren, toch heb ik niet
de overtuiging kunnen erlangen dat eene
zoo aanzienlijke uitgaaf als thans jvoor
gesteld door den feitelijken toestand
wordt geeischt. Zelfs ben ik^overtuigd
dat wij wat bestrating aangaat nog veel
zeer veel voor hebben op menige andere
plaats van dezelfde grootte en belang
rijkheid. Over het algemeen toch is de
bestrating goed, alhoewel ik gaarne toe
geef dat vele fouten en foutjes zijn aan
te wijzen en bergen en dalen elkander
afwisselen. Doch M. d. V. al die fouten
wegnemen zal ook niet bereikt worden
door de aanneming van het voorstel van
B. en W. U M. d. V. weet beter dan
wij allen, dat die fouten voor een groot
gedeelte het gevolg zijn, van het onop
houdelijk opbreken der straten voor gas,
waterleiding, riolen enz., en het niet be
hoorlijk in orde brengen der straten bij
het verbouwen of vernieuwen van vele
woningen, oorzaken die door vernieuwing
der straten niet zijn weg te nemen. Zelfs
vrees ik dat u de eerste twee jaren na
eventueele vernieuwing nog een extra
500 a 1000 gulden zoudt moeten uit
geven, omdat verzakkingen en verhoo
gingen bij nieuwe straten niet zijn te
voorkomen.
Ik geloof dan ook M. d. V. dat de
straten indien ze goed worden nagegaan
indien een straatmaker met opperman
gedurende een jaar tijd in de gemeente
werkzaam waren, reeds heel wat fouten
zouden zijn weggenomen. Ware Waal
wijk een plaats van veel vreemdelingen
verkeer (zooals Oisterwijk met zijn fraaie
omstreken) dan lag in het hebben van
keurige wegen als het ware een indirecte
productie. Doch dit is het geval niet.
Waalwijk is op de eerste plaats eene
industrieele gemeente en ten tweede het
centrum der Langstraat en moet ook als
zoodanig worden beschouwd en be
handeld. De trottoirs zijn met eenvou
dige verbeteringen in goede conditie
te brengen, het fietspad voor wielrijders
zeer voldoende, terwijl een behoorlijk
bijgehouden straat aan alle redelijke
eischen door de industrie voor he'- ver
voer te stellen en door de neringdoenden
voor het marktwezen en vreemdelingen
bezoek te eischen, zal voldoen. Alleen
wil ik er hier ter loops op wijzen dat
het goed in orde houden van den toe-
gaugsweg Drongelscheveer Besoijen
Waalwijk vooral voor den nering
doenden stand van overwegend belang
is, veel groot er dan men bij oppervlakkige
waarneming zou vermoeden.
Voorts M. d. V. moeten verbeteringen
der straat niet door geldleeningen worden
gedekt, doch uit de gewone middelen
worden gekweten. Waar moet het heen
wanneer gewone, doodgewone uitgaven,
voor onderhoud uit leeningen moeten
worden betaald. U zult het toch met
mij eens zijn, dat onderhoud en gedeelte
lijke vernieuwingen geen buitengewone
werken zijn- En niets is gevaarlijke» M.
d. V. dan het dooreenhaspelen van ge
wone en buitengewone uitgaven. Zoo
doende krijgen we een kluwen wat niet
meer te ontwarren is, en waarin de be
lastingschuldigen worden gestrikt- Waar
door moeten de rente en aflossingen der
aan te gane geldleening worden gedekt
ziedaar de andere vraag Blijkens het
gezegde van den heer Timmermans zal
het antwoord moeten luiden, uit de
verhooging van den H. O.
M. d. V. Indien wij voortgaan den
H. O. te beschouwen als sluitpost voor
de begrootingen, in denzelfden geest als
dit sedert iyoi is geweest dan sturen wij
het schip der gemeente in een vaarwater,
waaruit we het zoo spoedig mogelijk
uit moeten loodsen.
Bedroeg toch de H. O. in 1901
f 6000thans is hij gestegen tot f 30.500
zegge met 4500.of 75%. In
denzelfden tijd stegen de opcenten op
de grond en personeele belasting met
f 1000.—niettegenstaande er van uitbrei
ding der gemeente in die jaren geen
sprake is geweest. Bovendien steeg de
schuld van f 152.150 tot 214.350 alzoo
met f62.200 Trekt men hier van af
f104.000.door de gasfabriek geleend
dan rest nog eene improductieve schuld
alleen door belastingen te dekken van
van f 110.000. Voeg bij dat alles dat
tusschen 1901 der gemeente het legaat
van Cooth is aangewaaid van f 100.000
dan behoeft het geen nader betoog M.
de V. dat wij ons op een gevaarlijken
weg bevinden die, ik herhaal het, naar
mijn bescheiden meening ten spoedigste
moet worden verlaten.
Racapituleerend zijn de directe belas
tingen in het tijdperk 1901/1909 gestegen
met f5500. niettegenstaande het legaat
van Cooth f 3200.inkomsten aan de
gemeente verschafte- In het voorbijgaan
zij hier gememoreerd dat Hoofdstuk VI
art. 1 kosten van Onderwijs jaarwedde
onderwijzers in dien tijd met f 4166.65
is verhoogd, alhoewel het personeel
slechts met eene onderwijzeres is uitge
breid, zoodat het meerdere Rijkssubsidie
en de geheele inkomsten van het legaat
van Cooth die meerdere uitgave niet
eens kunnen dekken.
Voeg bij dit alles dat de gasfabriek
goede resultaten in baar geld aan de
gemeente afwerpt (na behoorlijke aflos
sing en afschrijving) dan M. d. V- huiver
ik om mijne stem aan het voorstel van
B. en W. zooals het daar ligt, te geven.
Door dat al maar door leenen, zullen
wij de gemeente in een impasse drijven
waar zij niet zonder kleerscheuren uit zal
geraken. Daarbij komt nog dit, dat
willen wij een bod kunnen doen naar
eene eventueel op te richten vakschool
wij dan niet onze krachten om belastingen
op te brengen geheel moeten gaan uit
putten, en daar buiten adem voor moeten
komen te staan.
En toch M. d. V. daarvan afgezien,
en ook afgezien van het feit dat wij
straks zullen komen tc staan voor het
vernieuwen der beschoeiing aan de
westelijke zijde der haven, ook zonder
dat moeten wij met het aangaan van
geldleeningen uiterst voorzichtig zijn,
Gewone uitgaven uit gewone geld
middelen moet het wachtwoord zijn.
Dan wordt de toestand der geldmiddelen
weer normaal en gezond. Ik durf dit
laatste met des te meer vrijmoedigheid
hier zeggen met hef oog op de prachtige
bedrijfsresultaten der gasfabriek in het
laatste jaar, waarvoor èn de ijverige
bedrijfs-commissie èn de directe der
gasfabriek alle eer toekomt. Ik vermeen
M. d. V. met het oog op den financieelen
toestand mijn stem tegen het voorstel
zooals het daar ligt in zijn geheel vol
doende te hebben gemotiveerd.
Beleefd doch met nadruk zou ik
ook met het oog op den zeer korten
tijd die den Raad werd gegeven om
zich in deze zaak in te werken mede
namens enkele andere Raadsleden aan
het gemeentebestuur in overweging wil
len geven, het voorstel voorloopig in te
trekken en zoodanig om te werken, dat
de H.O. niet behoeft te worden ver
hoogd of door den Raad eene com
missie te benoemen onder leiding van
een der leden van het Bestuur der ge
meente ten einde na te gaan op welke
wijze de bestrating kan worden verbe
terd, en de uitvoering daarvan zoodanig
kan worden verdeeld, dat aan de bur
gerij geene hoogere lasten worden op
gelegd. Want ik herhaal nog eens de
kracht van Waalwijk als industrieplaats
vooral moet liggen en ligt ook in niet al
te drukkende lasten.
Alle opgekomen industrieplaatsen die
zich een eereplaats wisten te veroveren
op de wereldmarkten, dankten dit vooral
daaraan dat ze door de lage belastingen
in den beginne beter de concurrentie
het hoofd hebben kunnen bieden.
En ook M. d. V. moeten wij wel be
denken dat juist hooge belastingen, in-
dustrieelen en wie ook afschrikken om
zich hier te komen vestigen.
Ten slotte is het ook niet de vraag
of een. 10 of een 20-tal ingezetenen,
zonder dat het hun deert hooger belas
tingen kunnen opbrengen, maar wel of
de burgerij in het algemeen de belas
ting-duimschroeven te veel gaat voelen.
Het is dan ook daarom M. d. V. dat
ik mede namens enkele Raadsleden de
eer heb mijn voorstel beleefd in wel
willende overweging te geven.4
De heer van Schijndei. De industrie
en de inkomsten-belasting der gemeente
weegt niet tegen elkander op. Ik maak
geen aanmerking op hetgeen de heer
Houben gezegd heeft, maar heb daar
alleen bezwaar tegen, dat door de ver
hooging van belasting de industrie slech
ter zou gaan. En zeker hier moet met
die prachtige resultaten van de gasfa
briek, die mooie ontvangsten en uit
gaven op 1 Januari, rekening gehouden
worden. Ik geloof niet, dat zulks zoo
rooskleurig is. Hoe waren die cijfers
ook weer
Eenige stemmen. Niet meer 't woord
geven over de gasfabriek.
De heer Gragtmans. U krijgt wel
meer inlichtingen bij den Voorzitter, die
zal ze nu ook wel geven.
De Voorzitter. De heer Houben zegt
daar det die kosten moeten bestreden
worden uit de gewone uitgaven, dan zal
de H.O. omslag zeker verhoogd moeten
worden. Als er niet voldoende op de
begrooting is, dan moet er toch geleend
worden. Ik kan toch niet meer doen
dan laten arbeiden voor 't geld dat op
de begrooting staat.
De heer Houben. 't Is niet bedoeld
of U zulks niet goed beheerd of wat
ook ik, zeg wat de stelregel van
den raad moet zijn.
De Voorzitter. Neen, dat weet ik,
straks wist ik anders niet wat te ver
nemen.
De heer Houben. Dat is mogelijk.
De Voorzitter. Straten kost veel, de
keien en klinkers zijn duur, dat gaat niet
uit de gewone uitgaven. Elk jaar is de
opmerking gemaakt, dat de straten zoo
slecht zijn, maar we konden daarop niet
zoo vlot ingaan. Nu meenen we een
middel gevonden te hebben, 't Kan niet
geschieden uit de gewone uitgaven. Ook
aan het 2e gedeelte, de bergplaats is
zeer groote behoefte. Er is b.v. nu
een koe in observatie genomen, en we
weten niet waar ze te stallen, ze staat
nu in den gang. We moeten voor zoo
iets toch berging hebben. Ook de cellen
zijn volgestopt.
De heer Houben: Mijn betoog ging
speciaal over a/de bestrating. Wij zijn
van morgen hier achter wezen kijken
en een bergplaats is er noodig. Het
wil niet zeggen, dat ik tegen alles ben.
De heer Klijberg. Ik sluit me geheel
aan bij het betoog van den heer Hou
ben. wij mogen ons wel eens goed be
denken. U zult U herinneren, dat een
commissie is benoemd voor de verbe
tering Loint, die heeft haar rapport uit
gebracht en we hebben er nooit iets
meer van gehoord. Dit is veel harder
noodig. Dit is een luxe, die ons niet
past en dan zal de Loint er zeker
overschieten en dit dringt veel harder,
't Gaat niet over 't bouwen van een
bergplaats maar over die kosten bestraten
nl. f8500.
De heer Houben We hebben slechts
korten tijd gehad om ons in deze zaak
in te werken, laat ons er nog eens a
tête reposée over denken laat B. en W.
't voorloopig intrekken en 't zoo om
werken dat de H.O. niet behoeft te wor
den verhoogd 't Is bij het verhoogen
van belastingen niet de vraag of we 20
personen, die er tegen kunnen, niets wor
den verhoogd, maar of het gros der
burgers op nog hoogere lasten komt en
ik geloof, dat ik dat namens de burgerij
gerust kan verklaren.
De heer van Schijndei. Juist, de
burgerij moet hier alles betalen, als de
en
Courant.
r-3S3»
