Nummer 65.
Zondag 15 Augustus 1909.
32 J aai gang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
PALJAS
Wat zijn „dringende redenen
ANTOON TIELEN,
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen.
BEKENDMAKING.
LANDBOUW.
Uitgever:
FEUILLETON
Door uitsluitend Sunlight
Zeep te gebruiken blijft het
linnen en tafelgoed zoo wit
als sneeuw.
Sunlightzeep schaafjes om zachte
zeep te maken.
Gratis te bekomen bij uwen
winkelier in ruil voor 5 omslagen
M.
Na het Hooien.
P een
t een
an de
rouw,
daar
em in
)wna,
egen-
v op,
het
dster
aarne
Wsialwpselse en Laiigstraatsclie Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Fraino per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezonden stukken, gelden ens., franco te zenden
Uitgever.
den
WAALWIJK. Telefoonnummer 38.
Adveetüntiën 1—7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
GEBRUIKS AANWIJZING ROND IEDER STUK.
Loting voor de Nationale Militie.
Burgemeester en Wethouders van Waalwijk
maken bekend dat de loting voor de nationale
militie voor de ingeschreven lotelingen (lichting
1910) zal plaats hebben op Woensdag 25 Augns-
tus aanstaande, ten Raadliuize te Waalwijk, des
voormiddags 9X/U uur.
Wijders wordt verweten naar de publicatie ten
raadbuize aangeplakt, waarin de verplichtingen
der lotelingen zijn vermeld.
Waalwijk 12 Aug. 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Til. DE SURMONT DE BAS SmeELK.
üe Secretarie,
F. W. van Liempt.
Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN."
OE
J'be(i)eiilïCHLv aau Den i'GinveftjIul'atiD.
7)
En denkt gij misschien dat ik heel
gerust was Mijn eerste gedachte was dat die
kerel ergens eeno misdaad had bedreven en
dat hij, door het gerecht vervolgd, in de
bosschen gevlucht was.
Hij scheen waarachtig meer benauwd
te zijn dan wij zeiven.
Ik dacht ook dat bij misschien dat kind
gestolen had... dat die vrouw niet zijne vrouw
was en door hem vermoordAlles wat
hij vertelde was zoo buitengewoon, en gij hebt
ook wel gezien dat ik er niet erg op verlek
kerd was, het heerschap te volgen.
Ik, Willem, een eerlijk man, ik zon de
medeplichtige zijn van eenen kinderdief, van
eenen moordenaar Nooit 1 Nooitnoch voor
geld, noch voor goud
En nochtans, opperde Katrien, bij wie
deze herinneringen de eerste vrees opwekten
zoo die man wel eens degelijk was, zooals wij
•het ons bij het eerste opzicht voorstelden?
Wij zouden voor zijne misdaden niet
aansprakelijk kunnen gesteld worden. Eene
doode helpen begraven en een stervend kind
verzorgen, dat kan volgenB mij toch nooit
eene misdaad uitmakeD.
Betreurt gij misschien reeds wat wij gedaan
heWien
a libei
Ik betreur niets ik zou het mij intege-
deeÖDten laste rekenen, zoo wij dit arm schaapje
niet Méden opgenomen, aangezien znlks door
ons kon gedaan worden.
Best zoodat hoor ik gaarne Daar
perken ik nw goed hart in. Wees gerust,
vrouw, wij zullen ons nooit iets te beklagen
Een onzer vaste medewerkers schrijft
Na medegedeeld te hebben wat an
deren over »Gedwongen Winkelnering*
als ^dringende reden* tot verbreking
van 't arbeidscontract hebben gezegd,
willen we zelf onze meening hieromtrent
even uiteenzetten. Voorop zij opgemerkt
dat we niet zond ar glimlachen het laatste
artikel van A. B in de »Noordbrabanter*
hebben gelezen. Ondanks dat achtten
we het toch belangwekkend genoeg om
het in ons blad af te drukken, al was
het alleen maar, om eens te laten uit
komen, wat eigenlijk »advocaterij« is.
Met het »a fortiori* en het »in culpa*
en al het verdere »gephilosopheer« zijn
de arbeiders beslist op de hoogte ge
komen van de juridische waarheid
Waarom gedwongen winkelnering*
volgens L. wel een dringende reden*
is en volgens A. B. niet-
Of hebben wij het mis Weten ze er
soms thans nog even weinig of soms
minder van
We gelooven het laatste.
We vragen ons zeiven af. Waarom
toch zoo'n belangrijke quaestie niet in
een taal behandeld, die het volk en
vooral zij, waarvoor het bedoelde in 't
bizonder geschreven is, duidelijk ver
staan
Wij zullen het trachten te doen, of
wc daarin geslaagd zijn, beoordeele de
lezer, na lezing van dit artikel Kijk eens
Het bewuste artikel bepaalt, dat werk
gever en werknemer de dienstbetrekking
kunnen opzeggen om dringende, aan de
wederpartij dadelijk medegedeelde rede
nen. Als dusdanige redenen voor den
werkgever worden door de wet aange
geven ^Zoodanige daden, eigenschap
pen en gedragingen van den arbeider
die tengevolgen hebben dat van den
werkgever redelijkerwijze niet kon ge
vergd worden de dienstbetrekking te
laten voortduren.* Voor den arbeider
is de definitie nagenoeg eensluidend.
Tot nadere bepaling der bsgippen en
als leiddraad voor partijen en rechter
worden dan een aantal typische voor
beelden genoemd van gevallen, waarin
de dringende redenen geacht worden
hebben.
Als ik dien man geholpen heb zijne vrouw
begraven, dan heb ik over hem een gunscb
under denkbeeld gekregen. Nooit heb ik eene
droefheid gezien welke kon vergeleken worden
met de zijne voor dat levenlooze lichaam en
dat bleek gelaat, dat hij met zijne tranen be
sproeide...
Het was waarlijk hartverscheurend... en
zie... ik zelfben er bij aan het huilen gegaan...
Neen, geen kunstenaar ter wereld zou zulke
komedie kunnen spelen. De doode was onge
twijfeld zijne vrouw en ik zon durven zworen
dat hij ze hartstochtelijk moet bemind hebben...
En hij is ook wel de vader van dat
kind, sprak Katrien, die niets liever had dan
overtuigd te worden. Gij hebt zeker ook wel
bemerkt hoe hard hem deze scheiding pijnigde
en hoe vurig hij haar omhelsde. Dit kan een
vader alleen zóó doen.
Gij hebt volkomen gelijk,
En niettegenstaande, hervatte de vrouw
moet ik bekennen dat hij een zonderling
voorkomen had. Wie mag hij wel zijn En
waarom zou hij ons zijnen naam verborgen
hebben
Hij was voorzeker geen babbelaar en
de weinige woorden die hij tot ons sprak
waren ook niet al te duidelijk.
Hij droeg wel een eenvoudig boerenpak,
maar de pij maakt den monnik niet.
Hij vertelde ons dat hij geruineerd, bestolen
was maar hij moet toch zoo duivelsch arm
niet zijn, vermits hij ons geld aanbood.
Zoo hij met het gerecht niets te vereffenen
heeft, dan moest hij ook zoo haastig door de
bosschen niet vluchten..,
Daar steekt zeker wat onder verscholen.
Er zijn, overigens, eenige bijzonderheden
die mij in 't oog gesprongen zyn.
Die man drukte zich te keurig uit om een
boer te wezen. En daarenboven, toen wij den
kuil graafden, heb ik bemerkt dat zijne handen
te fijn en hoegenaamd niet eeltig waren en
dat hij heel onhandig de schup hanteerde,
gelijk iemand die niet gewoon is in Wet veld
te werken.
De vrouw, alhoewel insgelijks als eene boe
renvrouw gekleed, had handjes wit en fijn
gelijk een vorstinnetje.,. Indien deze menschen
aanwezig te zijn.
Wijders is wettelijk bepaald, dat be
dingen waardoor aan den werkgever of
aan den arbeider de beslissing zou wor
den overgelaten, of er een dringende
reden in den aangegeven zin aanwezig
is, nietig zijn.
Dit wil zeggen, dat in het arbeidscon
tract, tusschen werkgever en werknemer
aan te gaan, geen clausule mag voorko
men, die aan een der partijen het recht
toekent om op een gegeven moment
't een of ander tot dringende reden te
verklaren. Het contract mag dus desge-
wenscht slechts met name genoemde
dringende redenen bevatten die, bij het
aangaan van de overeenkomst door bei
de partijen als zoodanig worden erkend.
Is dus in het arbeidscontract tusschen
de schoenmakers en de firma Snoeren
vastgesteld, dat »het w;igeren tot win
kelen» een dringende reden is tot ver
breking van het contract, dan zou, vol
gens de letterlijke opvatting van
bovenstaande de firma in haar recht zijn-
We zeggen zou, daar de rechtsgeleerden
het hier lang nog niet over eens zijn.
Mr. Israels zegt b. v Is in het arbeids
contract 't een of ander - rooken b v. - tot
een dringende reden verklaard, dan heb
ben z.i. partijen daardoor die bepaling van
het subjectief oordeel van den rechter
onttrokken. Anderen beweren echter
dat de rechter, bij meeningsverschil te
beoordeelen heeft, of de in het contract
genoemde en door beide partijen aan
vaarde redenen naar de wet tot de
dringende* kunnen worden gerekend.
Wij willen eerlijk verklaren, dat wij
niet kunnen meegaan met de uitspraak
van Mr. Israels. Immers het geval is
denkbaar, dat een of andere kleinigheid
in een contract tot voldoende oorzaak
van ontbinding der overeenkomst zou
worden verklaard en nu zou het recht
streeks tegen de bedoeling van den
wetgever indruischen, de dringende
redenenen langs dien weg tot allerhande
tutiliteiten uit te breiden. De wet wil
ernstige dingen tot dringende redenen
hebben verklaard, alle door haar gestel
de voorbeelden wijzen daarop. En zelfs
waar in een contract precies de wettelijke
voorbeelden zouden zijn opgenomen, zou
de rechter o. i. nog kunnen beslissen,
dat ze in een gegeven geval niet van
eens... murmelde Paljas bij zich zeiven.
Wat zegt gij? vroeg Katrien.
Ik zeg dat wij ongelijk hebben ons hoofd
hiermede te breken en dat het tijd is dat wij
op reis gaaü. Wij Btaan daar te praten alsof
we niets te doen hadden, de uren vliegen
voorbij en wij hebben r eds veel te veel tijd
verloren. Indien wij zoo nog lang voortgaan,
dan zal het nacht zijn vooraleer wij te Pont-
l'Evéque aankomen.
Daar zijn nog eeDige bergen op te klimmen,
zonder te rekenen dat wij eene vracht meer
hebben, voegde hij erbij, op Magdalena wijzend.
Oh 1 zij weegt niet zwaar, de armi
kleine.
Om het even, ik wed dat Cadour het
verschil wel zal gewaar worden. De ezels zijn
zoo dom niet als men wel beweert en Cadour
is bovendien nog een slimme ezel... Komaan
vrouw, laat ons inpakken. Wij zullen de rust
noodig hebben, na onze aankomst, en als wij
geene plaats meer vinden in de herberg,
dan zullen wij onder den blooten hemel moeten
slapen. Brrr, bij zulk een weder is dat niet
plezierig, de nachten beginnen reeds te ver
koelen.
En wij moeten frisch en wel te been zijn,
orn morgen met eere op de markt te ter—
schijnen...
Iedereen stelde zich aan 't werk.
Terwijl de vrouw de twee kleinen inpakte,
zette Belphégor den huisraad op zyne plaats
en Willem spande Cadour in, die, na zijn
buiksken vol te hebben gegeten, zich ook ge
reedelijk liet begaan.
Toen alles gereed was, plaatste Katrien zoo
goed mogelijk de slapende kinderen in de
koets en dekte ze beiden met eene oude gordijn
die nu tot bedsprei diende.
Klim ook maar op de kar, zei Willem.
Zij weigerde.
Klim op, ik wil het gebood de man. Nu
ge moeder zijt van twee kleine schelmpjes
nu moet ge des te meer voor uwe gezondheid
zorgen. De gelegenheid om te voet te gaan
zal u straks niet ontbreken als wij de bergen
opklimmen.
Hij nam zijne vrouw in de lenden en drukte
haar twee klappende kussen op elke wang.
Katrien deed zooals hij verlangde. Zij
toepassing waren wijl immers zooveel
van omstandigheden afhangt.
Zoo zal rooken in een papierfabriek
onduldbaar, in een ijzergieterij echte?
geheel onschuldig zijn, zoodat 't met deze
twee voorbeelden den lezer in 't oog
moet springen, dat dezelfde bepaling
voor elk bedrijf nog altijd hetzelfde
beteekent. Trouwens, minister Nelissen
zei laatst nog in het parlement, dat niet
partijen bepalen kunnen, wat dringende
redenen zijn, maar alleen de rechter.
En houdt deze nu vooral rekening met
de bedoeling van den wetgever, dan zal
hij daar, waar de arbeider door een
draconische bepaling getroffen is, den
economisch zwakkere, in casu den
arbeider, beslist niet in 't ongelijk stellen.
En wat is hier nu het geval
De firma Snoeren heeft omdat
eenige arbeiders geweigerd hebben bij
haar te winkelen die arbeiders ontslaan,
zoo schrijft het bestuur van den D.L.A.B.
Hiermede heeft zij al stond de be
paling van verplicht winkelen in 't con
tract (wat we wel niet gelooven) een
daad verricht, welke voor den
rechter gebracht o. i. beslist moet
afgekeurd worden. Een ander geval is
het, of het verbreken van het contract,
door de niet direct betrokkene arbeiders,
door den rechter zal goedgekeurd worden.
Naar onze bescheiden meening is voor
goedkeuren stof te over. Immers, is
door het dwingen van den patroon tot
winkelen door dezen niet een daad
verricht, die valt onder: izoodanige
daden, eigenschappen en gedragingen
van den werkgever, die tengevolge heb
ben, dat van den arbeider redelijkerwijze
niet kan gevergd worden de dieustbe
trekking te laten voortduren.*
Wij zijn er dan nog zoo zeker niet
van, dat de rechter zal oordeelen, dat
de door de stakers opgegeven drin
gende redenen* beslist niet aanwezig
was. Hier is de zwakkere, door den
willekeur van den sterkere, getroffen
niet alleen in zijn persoonlijke vrijheid,
maar ook in zijn stoffelijke belangen.
En even goed als die eenige werklieden
hieraan blootstonden, kon diezelfde wil
lekeur ook op de anderen toegepast
worden. Voor ons staat de zaak der
werklieden zedelijk in elk geval hooger
plaatste zich van achter in de koets en gelijk
eene hen die hara kiekens onder hare vleugels
verwarmt, dekte zij hare dochtertjes, zooils
ze die reeds noomda, met eenou hoek van haar
overkleed.
Dan klonk het„Hue Cadour en de
koets wa<; in gang.
Willem stapte er neven', aan den rechter
kant, met d<5 zweep iu de hand en eene dik
gelapte winterjas op den rug.
Belphégor stapte moedig vooruit om zijuen
vader te kunnen bijblijven.
Het kereltje was heel ernstig en waande
zich reeds een groot man, sedert hij die
buitengewone gebeurtenissen had bijgewoond
en het huisgezin een lid meer telde dat zijne
nieuwsgierigheid aanprikkelde en hem reeds
eene zekere liefde inboezemde.
Spits liep, volgens gewoonte, vooruit, als
verkenner en huppelde en tuimelde onver
moeid vóór het reizende hnisgezin uit.
Niemand sprak in den beginne.
Na het voorval dat eene verandering in
hun aller levenswijze bracht, achtte iedereen
het noodig er diep over na te denken.
Op zeker punt van den weg gekomen, die
omliep achter het dennenbosch, dat donker
afstak op de grijze tint der heesters strekte
Willem de hand uit en zeide
Zie, vrouw, ginds is het, dat wij haar
begraven hebben
Katrien keerde het hoofd in de richting
welke haar man aanwees.
Zij huiverde en sloeg een krnisteeken.
De goochelaar en zijn zoon ontblootten bet
hoofd. De arme vrouw slaept daar gerust, nu
heeft ze niets meer noodig, voegde Willem
er kalm bij.
Zij waren omtrent een half nur op weg,
toen zij verscheidende paarden op den weg
hoorden aangedraafd komen.
Cadour spitste de ooren.
Spits bleef staan en stak den snuit de lucht
in om den reuk te vatten.
Na hetgeen er dezen morgen gebeurd was,
waren de reizigers op alles bereid.
Zij waren niettemin zeer ongerust toen zij
op eenigen afstand voor hen, twee gendarmen
in vollen draf zagen aangereden komen.
Katrien verbleekte.
dan die van den patroon en wettelijk
lijkt zij ons ook sterker te staan.
ffZie zoo, mijn hooi is Goddank droog
binnen,* zei mijn buurman, een vlijtige
boer, die zienderoogen vooruitgaat, *ala er
nu eens wat regen wou komen, zoo'n beetje,
reel behoeft niet, dan kon het gras weer
gaan groeien, want ook het nagras, de na
snede heb ik noodig.*
Daar hebt ge gelijk in, was mijn ant
woord, als het nu een9 een raalsche bui
regende, dan zou het gras weer groeien.
Maar van regen alleen znlt ge toch geen
voldoende nagras krijgen. Ge hebt in den
winter van 1907 op 1908 nog al wat kali
en phosphorzuur op uw graslanden gebruikt
en naar evenredigheid slechts weinig chili—
salpeter in h t voorjaar gegeven, ik vrees,
dat om weer overvloedig, ja zelfs, om vol
doende gras voor de tweede snede te hebben
gij een kleine stikstofbemesting zult moeten
geven en ongeveer 100 h 150 K.G. chili—
salpeter per Hectare zult moeten uitstrooien.
Hebt gij veel nagras te wachten Met an
dere woorden, hebt gij veel wei- en hooiland
Wel, verleden jaar heb ik van mijn
hooiland bij de tweede snede nog ongeveer
2000 K.G. hooi gehaald. Zoudt ge nu we
zenlijk denken, dat het de kosten zou loonen,
om nu 150 K.G. chilisalpeter op de weide
te brengen
Ja, dat geloof ik niet alleen, maar
dat weet ik zeker. Kijk eens hier. Ge moet
niet alleen trachten meer hooi en gras te
krijgeu in dit stizoen, maar ge moet tevens
alle moeite doen, om uw weideland in goe
den staat te brengen voor den winter, opdat
het gras in het voorjaar van 1909 weer
spoedig uitschiete. Daartoe is het het noodig
dat de zode na het nagras dik eD dicht zij.
Er moet nog wat kracht overblijven. En
wat zal dat nu voor kosten zijn Met 500
K.G. hooi meer Hectare hebt ge de uitga
ven weer gedekt en ge hebt zelf gezien
verleden jaar, wat een beetje chilisalpeter
op mijn weike in het najaar gedaan beeit.
Ga dus gerust heen en zaai zoo spoedig
mogelijk 150 K.G. chili per Hectare of
bunder. Let eens goed op, wat gij voor
meer-opbreng9t zult krijgeu en ik denk dat
Belphégor ging dicht bij zijnen vader staan.
Da ruiters kwamen recht op het goochelaars
huisgezin af, en als zij het bereikt hadden
riep de brigadier tot Paljas, die in schijn zeer
kalm was, terwijl het in zijn binnenste stormde.
Blijf staan gebood de gendarm.
Willem gehoorzaamde en nam zijnen hoed af.
Waar gaat ge naartoe
Naar Pont—l'Evêque.
Van waar komt gij
Van Iionfieur.
Waar zijn uwe papieren.
De goochelaar haalde nit zyne tasch een
blad papier dat zorgvuldig in vieren geplooid
was.
Ziedaar.
De brigadier nam het blad en overzag het
aandachtig.
Hij keek vorschend tot in het achterste der
koets en bromde barsch
Op uwe papieren staan gemeld „Willem,
zijne vrouw en zijne twee kinderen... Hoe
kómt het dat ik drie kinderen zie
De bediende van het stadhuis van Hon-
fleur zal eene misgreep begaan hebben, ant
woordde Willem heel droogjes.
Zoo zoo 1. denkt ge dat
Misschien heeft de klerk de twee kleintjes
maar voor één geteld omdat het een tweeling
is, of het zou moeten zijn dat hij mijnen zoon
Belphégor reeds als een jongeling en niet meer
als een kind aanzag de kleine is overigens
zeer gevorderd en zeer groot voor zijne jaren.
Is het mQgelijk hernam de brigadier
half schertsend. Gij houdt nog al aan een
lachpartijtje, vriend, maar wij hebben noch
lust noch tijd om te lachen... Zeg mij, hebt
gij in het bosch geenen man ontmoet met eene
vronw en een kind Menschen die schenen op
vlncht te zijn
Paljas begreep het gewichtige dezer om
standigheid.
Zou hij loochenen, dan wekte bij misschien
het wantrouwen op en stortte zich zeiven en
dan vreemdeling in 't verderfwout de gen
darmen, zonder iets bepaalds te weten, volgden
onbewust den weg naar HoBÜeur.
Hij speelde dubbel of kwijt.
(Wordt vervolgd.)