Numintr 77.
Zonüag 26 September 1909
62e Jaargang;
Derde Blad.
Provinciaal Nieuws.
BUITENLAND.
Duit-Sfhland.
Amerika.
Spanje.
Marokko.
HINNENLAN
Zaterdag zal de vijfde Duitsche
«Dreadnought4 te Kiel van stapel loopen.
De vier andere zijn intusscheu nog niet
in dienst genomen. Deze laatste, die
Helgoland® heeten zal, is iets grooter
dan zijn voorgangers 20.000 ton tegen
18.500 ton.
Voor de Engelsche pers weer een
mooie gelegenheid om op het Duitsche
gevaar te wijzen, vooral, nu door het
bezoek van den rijkskanselier aan Weenen
weer gebleken is, hoe goede maatjes
Duitschland en de Donau-monarchie, die
immers ook «Dreadnoughts" gaat bouwen
zijn.
Nieuwe Kruppkunonnen.
Het huis Krupp heeft drie modellen
van kanonnen gemaakt om ballons
te beschieten. Die kanonnen van kaliber
6.5 cm 7.5 cm. en 10.5 cm. staan op
veldaffuiten, op automobielen en op
militaire affuiten. Zij schieten uiteen
springende bommen, die in den vijande
lijken ballon moeten ontploffen. Het
projectiel teekent zijn weg aan met een
streep rook, welke toelaat de verdere
schoten te regelen.
Het kanon 6 5 cm. draagt 8600 meters
en kan op 5800 meters hoogte schieten
dat van 7 5 cm. 9000 meters, met 6000
meters hoogte dat van 10.5 cm. 13 500
meters met 11 000 hoogte.
De loop dier kanonnen kan in alle
richtingen draaien en alle standen aan
nemen. Het geschut is snel en juist.
Het begint er voor de aëronauten be
denkelijk uit te zien.
Aan de Hudsonfeesten te New-York
zullen deelnemen 4 Britsche oorlogs
schepen, onder den admiraal sir Edward
Seymour, 4 Duitsche oorlogsschepen,
onder den groot-admiraal Von Koster,
3 Frnnsche onder schout-bij-nacht Le
I'ord, 2 Italiaansche schepen en onder
meer ook het Nederlandsche oorlogsschip
«Utrecht4.
Japan zond geen oorlogsbodems, maar
wordt in New-York vertegenwoordigd
door prins en prinses Kunyshi, leden
van de keizerlijke familie. En de Ver-
eenigde Staten zelf laten te New-York
aan de fèesten deelnemen door zestien
slagschepen, zes kruisers en mesydere
oorlogsvaartuigen, in 't geheel zijn het
er 53.
Wat het programma der feestelijk
heden zelf betreftIlluminaties van
schepen en de groote gebouwen, groote
carnavalsoptochten en een parade van
schepen, waaraan de «Halve Maen4,
het schip van Hudson, en de Clermont",
het schip van Fulton, mee zullen doen,
behooren tot de glanspunten.
Vermelden wij nog, dat in den histori-
schen optocht tafereelen zullen voor
komen, welke episoden uit den Hol-
landschen tijd en uit de periode der
Hugenoten voorstellen.
De slotscène zal een reusachtige
illuminatie zijn van signaalvuren op de
bergtoppen en andere uitstekende punten
van het Stateneiland tot aan het haven
hoofd toe en tegelijk zal een groot
vuurwerk worden afgestoken.
Barcelona is rustig, zoo schrijft de
berichtgever van de New-York Herald
te Madrid, rustig onder den druk van
het bezettingsleger en de onvermoeide
waakzaamheid der militaire autoriteiten.
Ware die druk er niet, het bloed zou in
stroomen door de straten vloeien. De
anarchistische propaganda, gedurende
langen tijd reeds gevoerd door senor
Ferrer en zijn mede-onderwijzers in de
«escuela moderna4 en de met deze in
verbinding staande scholen, onder de
bescherming, die de Spaansche grondwet
verleent aan «de vrije uiting van de ge
dachte4, heeft de vruchten gedragen, die
de vijanden van de georganiseerde
maatschappij er van hoopten. In geen
enkel land ter wereld is zoo stelselmatig
ewerkt voor de verspreiding der
narchistische denkbeelden en aan de
paganda voor de sociale revolutie als
Spanje en speciaal in de Catalaansche
provincies. De «escuelas laicas4, van
welke een groot aantal thans zijn op
geheven, waren met enkele gunstige uit
zonderingen broeinesten van anarchie,
1 in welke behalve ;n de verfoeilijke leer
stellingen van de moderne apostelen der
school, ook practisch onderwijs werd
gegeven in het maken van bommen en
het behandelen van ontplofbare stof
fen, ten einde de leerlingen voor te
bereiden voor deu «dag der finale vrij
making4. Duizenden bij duizenden
hebben deze cursussen gevolgd. De
groote populariteit der leeraren en het
zeer aanzienlijk aantal jonge leerlingen,
die, zooals gebleken is, aan den laatsten
opstand hebben deelgenomen, zijn het
beste bewijs voor het succes van de
propaganda. Maa het ergste en dat
maakt den binnenlandschen toestand van
Spanje zoo ernstig is dat de radicale
elementen van alle georganiseerde staat
kundige partijen zich meer of minder
openlijk bij de anarchisten hebben aan
gesloten.
Aan het gevecht, dat eergisteren
geleverd werd, moeten 4000 Mooren
onder Abd el Kader hebben deelge
nomen. Zelfs de Spaansche berichten
geven toe, dat zij zich zeer dapper
gedroegen. Zij weken bijv. bij den
cavaleric-aanval niet, doch grepen de
paarden in den teugel, zoodat de soldaten
van de sabels gebruik moesten maken.
De Spaansche verliezen zijn ernstig.
Er wordt ook gemeld, dat er verschil
lende officieren onder de gesneuvelden
en gekwetsten zijn.
Gisteren is de dag besteed aan het
verschansen der stellingen in het den
vorigen dag bezette gebied der Beni
Sikar, en het voorzien van proviand en
munitie van de troepen.
II. JU de Koningin een voorbeeld der moeders
Het Dgbl. van Nbr. de rede ter ope
ning der Staten-Generaal besprekende,
vangt zijne beschouwing aan met de
volgende zeer juiste opmerking.
De openingsrede, niet de troonrede.
Want de Koningin was er niet- Weer
houden door moederplichtzei de minister
Heemskerk.
Er is in de bladen en later openlijk in
de vergadering onzer Provinciale Staten
met groote waardeering gesproken over
de voorbeeldige wijze waarop Hare Ma
jesteit de plichten van het moederschap
vervult. De kleine prinses Juliana, schrijft
de Ar. Crt. geestig, heeft het gewonnen
van de honderdvijftig heeren op het
binnenhof. Inderdaad. Indien al onze
kinderen het wonnen van de gemakzucht
der moeders, hoe snel zou het schrikke
lijk hooge cijfer der kindersterfte in onze
provincie dalen. Voor heel wat minder
dan voor een opening der Staten Gene
raal worden de arme kleinen dikwijls aan
hun lot overgelaten, of beter gezegd,
aan de gevaren van zuigflesch en speen.
Het schoone voorbeeld van bovenaf
gegeven door de koninklijke Moeder,
die zich in de rust van het Loo met
zooveel toewijding en ernst aan de ver
zorging van heur kind geeft, moge in
breede kringen de overtuiging vestigen
dat bij de moeder vóór alles het kind
behoort te gaan, en de vervulling van den
moederplicht niet dan in allerhoogste
noodzakelijkheid mag worden onder
broken.
Papendrecütsche Strafzaak.
Wij lezen in het Dordrechts Nieuwsblad.
In de mishandelingszaak van Garstha
gen zullen, naar wij uit goede bron ver
nemen, minstens 2 nieuwe getuigen wor
den gedagvaard. De eerste is de heer
Le Grand, die vroeger ter Secretarie te
Papendrecht werkzaam was en aldaar
blijkt tegenwoordig geweest te zijn tijdens
het verblijf van Garsthagen in het ge
meentehuis aldaar I
De tweede getuige is een Papendrecht-
sche dame die vroeger bezwaar maakte
als getuige a décharge te verschijnen,
omdat zij overtuigd was dat Garsthagen
toch wel vrijgesproken zou worden, doch
die zich thans bereid moet hebben ver
klaard voor het Hof te Arnhem te
verschijnen, daar zij hethare thans wenscht
bij te dragen, ten einde te voorkomen,
dat Garsthagen's veroordeeling besten
digd zou blijven.
Binnenkort zullen meer belangrijke
incidenten worden gepubliceerd.
Waalwijk 25 Sept. 1909.
Examen.
De heer A. Fetter alhier legde giste
ren met gunstig gevolg aan de univer
siteit te Amsterdam, het tweede natuur
kundig examen in de faculteit der
geneeskunde af
Geslaagde en familie onze felicitatie.
Verplaatst.
Naar wij vernemen is de brigadier
der Kon Marechaussee Kroes voor vijf
maanden gedetacheerd naar Rucphen.
Vakschool voor Schoenmakers en
Leerlooiers.
De ingediende begrooting van Binnen-
landsche Zaken zegt
Eïne Rijksschool wordt beoogd voor
leerlooiers en schoenmakers te Waalwijk,
welker gemeentebestuur op verschillende
wijze hare medewerking verleent. De
kosten van stichting en inrichting zullen
het door de gemeente Waalwijk aange
boden bedrag van f 40,000 niet over
treffen.
De begrooting van Landbouw zegt
Het voornemen bestaat te Waalwijk
een gecombineerde rijksvakschool voor
het schoenmakers- en voor het leer
looiers bedrijf in het leven te roepen,
waarvan de oprichting van een proef
station en inlichtingendienst het gevolg
zal zijn. Ten behoeve van een en ander
wordt f 2500 uitgetrokken.
Dit hoogst belangrijke nieuws voor
onze gemeente werd Donderdagmorgen
door ons per bulletin bekend gemaakt.
Hartelijk verheugen wij ons met dezen
eersten stap en vertrouwen dat de auto
riteiten en corporaties, die daarvoor in
aanmerking komen, alles zullen in 't
werk stellen om de bespoediging der
totstandkoming, van deze levensvraag
voor onze industrieën en gemeente, zoo
veel doenlijk te bevorderen
Eene rijksschool wordt beoogd ook
dit zal met groote voldoening worden
vernomen. Wij vertrouwen dat de Kamer
spoedig hare sanctie aan de in te dienen
voorstellen zal hechten, opdat dan in
den kortst mogelijken tijd, de hand aan
de ploeg kan worden geslaan. Over eene
belangrijke kwestie in verband met den
eventueelen bouw van school enz. hopen
we binnenkort nog eens een en ander
te zeggen.
R K. Bouwrakkenverecniging vSt. Josopli"
te Waalwijk.
Algemeene vergadering op Zondag
26 September 1909 namiddag 5 uur voor
de leden der vereeniging en ook voor
al de werklieden der bouwvakken van
al de omliggende gemeenten op de
Pauluszaal bij Jos. van der Werff te
Waalwijk.
Piano der Liedertafel.
Dezer dagen ontving de Liedertafel
haar inwendig geheel gerestaureerde
vleugel piano terug. Zij voldoet thans
uitmuntend en naar vaklui getuigen, kan
zij nu weer voor vele jaren aan hare
bestemming beantwoorden. Deze ver
nieuwing bracht aanmerlijke kosten mede,
doch dank zij den steun van verschil
lende muziekliefhebbers, allen abonne's
der Liedertafel is de financieele kwestie
thans van dien aard, dat zij door de
Liedertafel kan worden opgelost. Op de
eerstvolgende matineé zal het programma
geopend worden met een solo voor
piano, waardoor ieder over den klank etc.
zal kunnen oordeelen.
Attentie.
Wij vestigen de aandacht van het pu
bliek op vorenstaande advertentie be
treffende het mode-magazijn van den
heer L. van Adelberg, die wederom 't
nieuwste op 't modevak heeft ontvangen
speciaal de expositie van Parijzer en
Weener modelhoeden zal een bezoek
overwaard zijn.
Mr. Loefr en liet voorzitterschap üer
Tweede Kuiuer.
De «Noordbr-4 deelt mee, dat onge
twijfeld de geheele rechterzijde de Twee
de Kamer den eminenten mr. J. A, Loeff.
oud-minister van justitie en tweede on
dervoorzitter der vorige Kamer no. 1
op de voordracht voor het voorzitter
schap zou hebben opgegeven, ware het
niet, dat het aanbod, daartoe hem van
zeer invloedrijke zijde gedaan, door hem
moest worden afgewezen, omdat niet
alleen zijn vele andere bezigheden maar
vooral zijn gezondheidstoestand hem be
letten, dat ambt te allen tijde te kunnen
waarnemen.
Om dezelfde redenen kon hij ook
niet in aanmerking komen voor het
eerste ondervoorzitterschap, omdat de
eerste ondervoorzitter de man is, die
aanstonds behoort te kunnen invallen,
wanneer de voorzitter der Tweede Ka
mer om de een of andere reden ver
hinderd is zijn betrekking waar te nemen.
Het behoeft wel geen betoog, dat nu
de rechterzijde in de Tweede Kamer de
meerderheid heeft, aan mr. Loeff niet
de derde plaats der opgave voor het
voorzitterschap kon worden gegeven,
zooals hare linkerzijde deed toen deze
in de meerderheid was, Bovendien
mocht door de Tweede Kamer jegens
de linkerzijde ook niet anders worden
gehandeld dan zij tegenover de rechter
zijde deed.
Dit waren de redenen en geen andere
dan deze, die de rechterzijde der Tweede
Kamer bewogen hebben den oud-twee-
den ondervoorzitter der vorige Tweede
Kamer niet te plaatsen op de opgave
voor haar presidium, hoe gaarne ook zij
het anders zou hebben gedaan.
A. N. W. B.
In de afdeelingsvergadering te 's Bosch
werd o.m. besproken, dat in behandeling
zal worden gebracht een voorstel om
de panden, die langs de wegen Den
Bosch-Deuteren en Heusden- station
Drunen liggen, voor wielerpad in orde
te maken.
Garnizoen te Tilburg.
Het ligt in de bedoeling den staf en
2 escadrons van het 2e Reg. huzaren te
Tilbutg, de 2 overige escadrons te Breda
te plaatsen.
BAARDWIJK. Door den Minister van
Justitie is benoemd tot onbezoldigd-Rijksveld
wachter F. Jansen thans polderbode en
onbezoldigd-gemeente-veldwachter alhier.
Naar wij vernemen zullen door vertrek
van de heeren P. v. d. Wiel en Ger. Ermers
twee vacaturen in het Bestuur van het
Kruisverbond ontstaan, die moeilijk aan tt>
vullen zijn, daar beide vele diensten hebben
bewezen aan die vereeniging. Vooral laatst
genoemde heer Ermers die ook iu dit blad,
door zijn artikelen tegen den zoo noodlottigen
alcohol zoo'n propaganda wist te maken.
Moge het hem in zijne nieuwe betrekking
te Eindhoven wel gaan.
Twee jeugdige dieven die in den tuin
bij J. d. V. wislen te sluipen, werden door
onzen veldwachter Jansen op heeterdaad be
trapt terwijl zij bezig waren hunne zakken
met appelen te vullen. Na een tijdje onder
't raadhuis te hebben doorgebracht werden
ze weder op vrije voeten gesteld.
DRUNEN. Dinsdagavond om 7 uur
zal iu de zaal der Jongens-Cougregatie, den
Heer Iluizinga, Rijkslandbouwleeraar komen
spreken over het oprichten van een fokver-
eeniging en over het houden van een 2-jarigen
landbouwcurcus. Belanghebbenden raden wij
ten zeerste aan van deze gelegenheid te pro
fiteered
Door den E. A. H. Burgemeester
alhier worden stappen gedaan om intercommu
nale telephoni8che aansluiting te krijgen
Moge Z. E A, slagen, dan zou in een groote
behoefte voorzien zijn.
Toen Donderdagmiddag de landbouwer
Andr. van Delft met zijn hooikar huiswaarts
reed werd hij op het Vlijmensche veld door
een fietsrijder aangereden. Beiden rolden
over den weg. De fietser bezeerde zich weinig,
maar van Delft bracht het er minder goed
af. Opgenomen, bleek dat hij een been had
gebroken. Per rijtuig moest hij naar zijne
woning worden gebracht.
De landbouwer Adriaan Boelen is
met zijn gezin, bestaande uit zeven personen,
naar Amerika vertrokken. Boelen is de eerste
in Drunen die met zijn gezin de onderneming
aandurft. Hij zal zich vestigen te Okla
homa. Moge het hern in de vreemde welgaaD.
NIEUWKUIJK. Blijkens de door Ged.
Staten dezer provincie vastgestelde lijst zijn
dit jaar in deze gemeente toegelaten de
stieren van G. de Goeij en N. van Engelen.
Het mandenmakersbedrijf doorleeft een
slechten tijd. Er is zeer weinig werk, zoodat
vele mandenmakers zonder werkzaamheden
zijn en althans slechts zeer weinig te ar
beiden hebben en bovendien geringe loonen
worden betaald.
Het is te hopen dat de malaise van korten
duur moge wezen daar zij vooral in deze
streek waar de mandenmakeisindustrie een
der hoofdbestaansbronnen vormt een ont
zaggelijke schade beteekent.
Bij publicatie is ter kennis der inge
zetenen gebracht dat ongevallen waarvan
aangifte moet worden gedaan krachtens de
ongevallenwet voortaan niet meer ter kennis
behoeven gebracht te worden van den Bur
gemeester, gelijk tot heden pleegde te
gebeuren.
Het beschot der aardappelen schijnt
nogal mee te vallen, ofschoon het slechte
weer zeer weinig beloofde. Ook de qualiteit
is boven verwachting, vooral de z.g. roode
zijn puik. Er worden goede prijzen besteed
terwijl de afname zeer goed is.
Als bijzonderheid mag ongetwijfeld
worden medegedeeld dat zekere J. B. alhier,
bijna 80 jaren oud, gisteren nog met zijn
heele gezin van hier naar Noord-Amerika
vertrokken is, ten einde daar het landbouw
bedrijf te gaan exploiteeren. Voorwaar wel
een bewijs van den ondernemingsgeest van
dezen grijsaard, die als boer tevens in zeer
goeden doen, wel gelegenheid zal vinden
zich in het nieuwe werelddeel een flink
bedrijf te verzekeren. Zijn zoon die eenige
tijd geleden op proef daarheen vertrok gaat
bet geheel naar wensch en zoo besloot het
geheele gezin hem maar te volgen.
HERPT, 22 Sept. A s, Zondag zal de
handboogschutterij fOns Genoegen' alhier
onder hare leden de jaarlijksche prijsver-
schieting houden. De harmonie *De Een
dracht' zal alsdan des avonds in den doelen-
tuin een concert ge/en, waartoe het publiek
vrijen toegang zal hebben.
VRIJHOEVEN-CAPPEL, De inlijving
der lotelingen voor deze gemeente zal plaats
hebben te Waalwijk, op 29 Sept, e.k., des
voormiddags te 10 ure.
De Zangver. ^Hallelujah' is voor
nemens, haar eerste Winteruitvoering te
doen plaats hebben den len November a.s,
WASPIK. Mej. R. alhier had het on
geluk bij het uitwijken voor een rijtuig met
hare fiets in een diepe sloot te geraken.
Gelukkig waren reddende handen in de
nabijheid, die haar op 'l drooge brachten.
Buiten een nat pak kostte haar dit ongeluk
nog een geweldigen schrik, die haar zelfs
nood aakte zich direct te bed le [begeven.
De zitting der militieraad voor de
lotelingen dezer gemeente zal plaats hebben
20 October om lO1/^ uur voormiddag te
Breda.
De tooneelvereeniging fConcordia# zal
de wedstiijd in comische scènes houden op
de volgende Zondagen 31 October, 14
November en 5 December.
Wij wenschen genoemde vereeniging veel
succes.
Het herhalingsonderwijs in de O. L.
school zal hier aanvangen op 1 October.
Eiken dag hieft men gelegenheid om zich
hiervoor bij 't hoofd der school aan te
melden.
Ouders van kinderen, welke in de termen
vallen om aan dat onderwijs deel te nemen,
worden in het belang van hun jongens aan
geraden deze van de herhalingslessen te
doen profiteeren.
RAAMSDONK. Tot groote blijdschap
der Gcref. gemeente alhier, heeft de Weleeiw.
heer Ds. Zwiers te Willemstad, haar beroep
aangenomen.
RAAMSDONK(DORP.) Door den heer
Martian de Roon werden heden 2 prachtige
koeien verkocht san den heer Yerspui van
den Haag tegen den buitengewoon hoogen
prijs van f700.
RAAMSDoNKSVEER. Woensdagmiddag
overkwam *J. d. G. knecht bij dc firma
Simonfs de Kok alhier een ongeval, hetwelk
betrekkelijk goed is afgtloopen.
Komende met den handwagen van Geer-
truidenberg, werd hij door den stalhouder
d. H. uit Waspik met een rijtuig zoodanig
aangereden, dat hij tusichen de brug en de
wagen bekneld raakte. Hij heeft zich hierbij
zoodanig inwendig gekneusd, dat hij zich
onder behandeling van dokter Q. heeft
moeten stellen, en gedurende eenigen tijd
buiten staat zal zijn, zijne gewone bezigheden
te verrichten.
KE1ZERSVEER. Met. ingang van 1 Oct.
a.s. is aan den heer J. Visser, kapitein der
stoompont alhier, eervol ontslag verleend.
VLIJMEN, 24 Sept. Toen de land
bouwer Andr. van Delft uit Drunen gister
avond met een kar liooi door onze gemeente
reed, werd bij in den Melie door een wiel
rijder aangereden en tegen den grond ge
smakt, tengevolge waarvan de man een
beenbreuk bekwam. Door den stalhouder
Van Falier werd hij per rijtuig naar zijne
woning vervoerd. Dit ongeval moet naar
men zegt op rekening van den onbekenden
fietser gesteld worden, die hoewel de avond
reeds gevallen was, nog zonder licht en
met vrij veel vaart door de gemeente snelde.
Met leedwezen vernamen wij, dat de
toestand van E.A. heer P. J. Zwaaas, oud-
burgemeester dezer gemeente, die in het
begin dezer week docr eene ernstige onge
steldheid werd o ervallen, dermate verergerd
is, dat hem gisterenavond de laatste H.
Sacramenten zijn toegediend. Van harte
hopen wij, dat er een gunstige keer in de
ziekte zal komen en spoedig beterschap
moge intreden.
a.s. Maandag 27 September wordt de
arbeider-telegrafist Van Ginderen uit Grons-
veld aan het station S.S. alhier werkzaam
gesteld en wel ter vervanging van den
