Numintr 83.
Zondag 17 October 1909
32e Jaargang.
Tweede Blad,
"Tandbouw
Fi]ne Heeien-Mode-Aftikelen,
Gemeentefaadsveigadefing
Gemengd Nieuws,
BUITENLAND.
Spanje,
pirma iandos-Vinken,
Reclame.
Duitsehland.
Rijke Amerikaan gooit
zijn geld weg.
^"^INNENLANl)."
Rusland»
Ammoniaksuperpliospliaat
Chilisalpeter en Superphosphaat
Onder de inestmengsels is zeer zeker
ammoniaksuperphosphaat een ?an de meest
onschuldige cn, kan men het niet rangschik
ken onder de kwakzalversmiddeltjes, zooals
aardappelme&t, roggemest, havermest, knol-
lenmest enz., toch is het een mestmengsel.
Men moet er zich over verbazen, hoeveel
landbouwers in de meening verkeeren, dat
ammoniaksuperphosphaat bestaat uit chili
salpeter en superphosphaat. Daarom zij hier
nog eens herhaald, dat ammoniaksuperphos
phaat uit een mengsel van zwavelzuren
ammoniak en superphosphaat bestaat met 7
pet. stikstof en 9 pet. phosphorzuur. Hier
voor is noo lig pl m. 33 kg. zwavelzuur-
ammoniak en pl.m. 57 kg. superphosphaat
van 16 pet. De ontbrekende kg. tot 100
worden aangevuld met gips. Wij zijn tegen
alle mestmengsel», omdat men het mengen
zelt wel kan doen, en omdat meu door de
meststoffen afzonderlijk aan te koopen, beter
rekening kan houden met de behoeften van
de verschillende gewassen. Bovendien zijn
wij van meeuilig, dat de zwavelzure am
moniak met voordeel kan vervangen worden
voor het chilisalpeter, m. a. w in plaats
van ammoniaksuperphosphaat te gebruiken,
afzonderlijk aan te koopen chilisalpeter en
superphosphaat. Wij achten dit beter, om
dat de uitwerking van chilisalpeter in 't
algemeen veel zekerder is dan van ammoniak.
Ammoniak toch is voor de plant niet direct
opneembaar doch moet daarvoor omgezet
worden is salpeterzuur. Dit geschiedt,
wanneer aan de volgende voorwaarden is
voldaan In de eerste plaats is het uoodig,
dat de bodem voldoende hoeveelheid kalk
bevatte. In de //Stikstofvoeding der Land-
bouwcultuurgewassen/' zeggen de heeren
Mansholt, over chilisalpeter en zwavelzuren
ammoniak sprekende, het volgende ffEen
opmerkelijk verschil tusscheu de uitwerking
van eene bemesting met chilisalpeter en
zwavelzuren ammoniak bestaat er ten op
zichte van het kalkguhalte des bodems.
Terwijl eene bemesting met chilisalpeter op
veengrond zonder kalking de volle uitwerking
had, bracht eene bemesting met zwavelzuren
ammoniak het slechts tot 28 pet. van de
chilisalpeterbeuiesting. Ook op kleigrond
werd hetzelde waargenomen m. a. w. naar
mate het kalkgehalte geringer was, had de
ammoniakbemesting geringer uitkomsten."
Wij behoeven aau deae bewering van bij
uitstek practiscke mannen zeker niets te
voegen. In de tweede plaats is de werk
zaamheid van zwavelzuren ammoniak in
hooge mate afhankelijk van de temperatuur
des bodems. In koude voorjaren zien wij
onze wintergewaseen een gele kleur aannemen.
Dit is alle practische landbouwers en in
't bijzonder die op de kleigrond zeer goed
bekend. De oorzaak hiervan is gebrek aan
opneembare stikstof. Het uitstrooien van
chilisalpeter is voor deze kwaal zeer doel
matig, Waarom wij nu in tijd van nood,
zullen wij maar zeggen, op de klei onze
toevlucht nemen tot chilisalpeter en niet
direct bij de eigenlijke bemesting, is ons
nooit recht duidelijk geweest. Waarom in
plaats van ammoniaksuperphosphaat geen
chilisalpeter en superphosphaat, vragen wij
in ernst In de derde plaats is de uitwerking
van den ammoniak afhankelijk vau de meer
dere of mindere vrije toetreding van de
lucht. Een goede grondbewerking is dus
in hoogemate bevorderlijk aan de goede
werking van ammoniak. Hierin ligt ook
hoofdzakelijk het nut van braken. We
hebben in 't kort willen aantoouen, dat
chilisalpeter zekerder moet erken dan
zwavelzure ammoniak, zooals wij zoo straks
beweerden.
Toen we Woensdag schreven dat Fer
rer terdood veroordeeld was, wisten we
niet, dat het vonnis reeds aan hem vol
trokken was.
Ferrer is Woensdagochtend om negen
uur doodgeschoten. Men had hem Dins
dagavond naar de kapel gebracht. Hij
vroeg naar zijn advokaat, die eenige uren
voor de terechtstelling naar hem toeging
Ferrer bewaarde een volkomen kalmte,
behalve toen hij met zijn verdediger sprak.
Op dat oogenblik overmeesterde de aan
doening hem.
Men had rondom het fort voorzorgs
maatregelen genomen. Ter weerszijde van
den berg waren niet meer dan 40 of 50
menschen bijeen. Er werd geen de min
ste betooging gehouden. Een piket solda
ten werd met de terechtstelling belast.
Er waren twee monniken bij hem. Hij
weigerde de genademiddelen van de
Kerk.
Nauwelijks werd de terechtstelling over
de wereld bekend of een storm van ver
ontwaardiging, uitvallen tegen de Spaan-
sche regeering enz. waren ;t gevolg. In
Brussel, Parijs, Rome, ja overal werden
protestmetingen gehouden in Parijs zijn
een agent gedood, en 6 ernstig gewond
terwijl er meer dan 60 gekwetst werden.
Een* oogenblik had 't idee van formeelen
opstand. Lepine, de prefect van politie
kreeg een schampschot. In Brussel was
het al niet veel beter. In tal van bladen
en op vergaderingen worden de
koning van Spanje en de regeeringsper-
sonen met den dood bedreigd.
Hoewel zooals wij in een driestar
hiervoor schreven de wijze van veroor-
deelen ons niet geheel bevredigt, heeft
toch niemand 't recht te zeggen, dat de
Spaansche regeering niet eerlijk geacht
mag worden en een zoo zwaar vonnis
willekeurig heeft doen uitspreken.
Hare beweegredenen zullen van zeer
ernstigen aard geweest zijn en al moge
de wijze van proees-voeren velen tegen
de borst stuiten, dan bedenken deze, dat
in Spanje, dat als het land der anarchis
ten in abnormalen toestand verkeert,
door de krijgsraden altijd, gevolgd wordt
de manier, waarop thans het proces tegen
Ferrer Is gevoerd- Dit was dus thans
geen uitzondering en geheel volgens de
regelen der wet.
Maar een vervaarlijke beweging wordt
in alle steden op louw gezet tegen deze
veroordeeling.
Een overzicht te geven van het ge
schrijf der bladen... er is geen beginnen
aan. Vertellen we in het algemeen, dat
er toch nog een heele partij bezadigde
bladen zijn, die schijnen niet te kunnen
oordeelen over het proces en die in
Ferrer den gevaarlijken anarchist blijven
zien.
Vele andere bladen echter schrijven
er maar op los, Tegen Spanje, den
Spaanschen Koning... den Paus zelfs.
Alsof die er iets aan had kunnen doen 1
Men zegt wel, dat de Paus genegen is
geweest om het medelijden in te roepen
voor Ferrer, maar we gelooven niet, dat
de H. Vader zich zou wagen in de bin-
nenlandsche aangelegenheden van eenig
land
En de Spaansche Koning.
Berichten uit Madrid zeggen, dat de
ministerraad de processtukken in zoo
verre heeft onderzocht, dat hij zich heeft
overtuigd van de regelmatigheid der
gevoerde procedure, verder niets. Daarna
heeft de ministerraad besloten, dat er
geen termen aanwezig waren om den
Koning een verzoek om gratie voor te
leggen, dat besluit is naar Montjuich
geseind en de kapitein-generaal heeft er
toen den volgenden dag direkt een einde
aan gemaakt.
Weg met den spaanschen Koning,
roept en schrijft men nu.
Hij zal sterven, schrijft men 1
De Times-correspondent te Madrid
seint, dat de Spaansche bladen, die tegen
de veroordeelig van Ferrer schrijven,
niet aanvallen de procedure, de onpar
tijdigheid van de rechters of hun be
voegdheid zij betuigen voor Ferrer als
mensch ook geen sympathie.
»Zij beschouwen veeleer zijn naam als
een uitstekende verzamelkreet tegen de
klerikale Regeering.*
Ferrer laat 2 millioen na.
Men schrijft, dat hij alles heeft opge
offerd voor de zaak vgn het onderwijs
in Barcelona en verderop.
Hij heeft er blijkbaar nog een duitje
aan verdiend.
En de vrouw, met wie hij leefde, is
bovendien nog verzekerd voor 't peul
schilletje van 80,000 francs.
Ferrer heeft ook nog drie eigen kin
deren.
De Humanité vertelt van de oudste,
dat zij in Parijs gebrek lijdt en dat twee
harer kinderen van armoede ziek zijn
geworden.
De milionnair leeft met een vrouw in
Spanje en de eigen kinderen lijden ge
brek in Parijs. Dat is wel eenigszins
vreemd.
Een tweede dochter van Ferrer is te
Parijs aan het tooneel.
De Spaansche «Epoca* is scherp in
haar oordeel. «Het werk der gerechtig
heid is vervuld. Ferrer werd, volgens
de in ons land heerschende wetten,
geoordeeld en gevonnisd. Men heeft hem
het volle recht van verdediging toege
staan. Met groote nauwgezetheid is de
wet toegepast. Wij gelooven derhalve
dat aan de openbare meening genoeg
doening geschonken is want reeds sinds
geruimen tijd was Ferrer in de opvatting
van de overgroote meerderheid der Span
jaarden veroordeeld, zelfs door degenen,
die thans door de executie geschrokken
schijnen te zijn.
De Tagliche Rudschau schrijft
«De Spaansche gerechtigheid meent
het bewijs in handen te hebben, dat
Ferrer de revolutie georganiseerd heeft.
Wij kennen nog niet voldoende de
motieven, waardoor Ferrer zich heeft
laten leiden bij zijn actie en wij willen
ons ten dien opzichte nog niet uitspre
ken. In alle geval ware het wenschelijk,
dat Spanje van regeering veranderde en
de republiek liet uitroepen.4
Ziet, hier komt de aap uit de mouw
gluren. Van de Ferrer kwestie, nu, ja,
daar weten we eigenlijk niet heel veel
van maar dat komt er ook minder op
aan, De strijd gaat tegen een regeering
die moet den kelder in.*
Een der leden van het Spaansch ka
binet heeft gisteren avond verklaard, dat
de strafuitvoering van Ferrer vermoede
lijk het voorwerp van een debat in de
Kamer zou uitmaken.
De regeering zou dan de onweerleg
bare bewijzen leveren, dat Ferrer niet
alleen de leider, maar ook de uitvoerder
van het oproer in Juli te Barcelona was.
SPECIALITEIT IN
Hofleverancier van
U M. de Koningin.
GROOTE STRAAT WAALWIJK B 112.
ONTVANGEN
De nieuwste modellen IIEERENHOEDEN,
IIEERENDASSEN In de nieuwste dessins,
lleeren Normaal Tricot-ONDERGOEDEREN
uit de wereldberoemde fabrieken van W.
Benger Süiine to Stuttgart, alleen door
den uitvinder Prof. Dr. G. Jaeger, gecon-
ceuioneerd voor alle landen.
dige beambten naar Racconigi vertrok
ken, vooral om voor de veiligheid van
den Russischen monarch zorg te dragen.
Ook de beruchte Hartiug zou met deze
opdracht naar Italië vertrokken zijn.
De Italiaansche minister van buiten-
landsche zaken Tittoni, gaat 20 Oct-
naar Racconigi.
Volgens mededeelingen uit andere
bron, zouden de monarchen elkaar op
de reede van Baja, in de golf van Na
pels ontmoeten.
N. Ct. seint dd. 15 October:
De indruk van den heer Lieftinck
omtrent Atjeh is gunstig en hoopvol
II. J. Lovink.
De heer Lovink zal op 5 November
betrekking van directeur-generaal van de
landbouw neerleggen.
De Tliegscliool te Friedrichshaven.
Deze door de Duitsche regeering ge
stichte school is op 1 Oct. jl- geopend.
887 leerlingen, waaronder Amerikanen,
Engelschen en Russen, hadden zich aan
gemeld nauwelijks een dertigste ge
deelte kon men echter aannemen. De
school staat onder leiding van een lui
tenant-generaal, oud-overste van het
korps 'militaire luchtschippers van het
Duitsche leger.
Behalve een krachtige gezondheid en
een onbesproken gedrag moeten de
leerlingen degelijk middelbaar onderwijs
hebben genoten, alsook, een technisch-
mechanische ontwikkeling bezitten. Zij
dragen den titel van cadet-vliegers en
volgen gedurende twee jaar behalve het
technisch onderricht van vlieger en werk
tuigkundige, middelbare cursussen in de
mechanica, natuur-wetenschappen, Fran-
sche en Engelsche taal- Als zij na 2
jaar hun eind-examen hebben afgelegd,
nemen zij dienst in het korps-militaire
luchtschippers, waar zij 2 jaar lang de
oefeningen volgen, waarna zij promo-
veeren tot den graad van «bestuurder
van den motor-ballon* indien zij bij dit
korps ingedeeld wenschen te blijven.
Zij genieten dan een salaris van 2500
mark dat tot een maximum van 5000
mark opklimmen kan Verkiest de leer
ling niet bij het leger in dienst te treden,
dan zal de Duitsche «Luftflotten-verein*,
waarvan graaf Zeppelin voorzitter is,
voor hem een aan deze overeenkomstige
betrekking trachten te vinden bij de een
of andere vereeniging voor vliegkunst.
Het is niet iu Amerika voorgevallen, het
land waar men zich over niets verwondert,
doch te Am
sterdam. In
het Rem- - j;'
brandt-café
aldaar kwam v
iederen avond
een Amerikaan, die smeet
met bankbriefjes van honderd
en duizend. De toeloop der
liefhebbers om zulk een ge-«
scheukje te bemachtigen was
zoo groot, dat de politie er
zich mede bemoeien moest.
De aandachtige lezer die het boven
staande leest, zal zeker bij zich zelf zeggen
#Ik zou mijn geld niet aoo maar weggooien,
het wordt te moeilijk verdiend." Diezelfde
lezer, die zoo veistandig redeneert, heeft
wellicht al houderden keeren geld wegge
smeten en wel voor geneesmiddelen, die
hem niet hielpen. Als gij lijdt aan borst,
longen, asthma, influenza, kinkhoest, pleuris,
teriug, malaria en dergelijke ziekten moet
gij onmiddellijk Uw toevlucht nemen tot de
Abdijsiroop, Klooster Saiicta Puulo. Dan
gooit gij Uw geld ni?t weg, maar dan ge
noest gij spoedig eu sDel.
Als gij hoest, koop dan vandaag nog eeD
flesch Abdijsiroop.
Alle aandoeningen van longen of borst
beginnen met een hoest. Door één flesch
Abdijsiroop te gebruiken, voorkomt gij
ziekten, die uw leven zouden kunnen ver
gallen.
De Abdijsiroop, Klooster Sancta Paulo,
kost per fltcon van 230 gram Pl. 1.
van 550 gram Pl. 2.en van 1000 gram
Pl. 3.50.
Ceutraal-Dejsöt L. I. Akker, Rotterdam
Verkrijgbaar bij de bekende wedervtr-
koopers, alle Drogisten en de meeste
Apothekers.
BAARDWIJK.
Openbare vergadering van den Raad
der gemeente op Zaterdag 9 October
1909 des n.m. ten 8 ure.
Tegenwoordig allen behalve de Heer
Donkers.
De vergadering wordt ten 8.20 uur
door den Voorzitter geopend.
De notulen der vorige vergadering
worden gelezen en goedgekeurd.
De Voorzitter stelt aan de orde
Ie- Wijziging der begrooting voor 1910.
Daar enkele posten overschreden zijn
of zullen worden, stelt het D. B. voor
om te besluiten tot het doen van af- en
overschrijving.
Conform besloten.
De Heer Donkers komt ter vergadering
2e. Vaststelling der begrooting voor
1910.
De begrooting voor 1910 zooals die
in de vorige vergadering is aangeboden
en ter inzage heeft gelegen, wordt ter
vaststelling voorgedragen
Zonder discussie met algemeene stem
men vastgesteld, v
Daarna is de vergadering gesloten,
ter behandeling van een adres tegen een
aanslag in den H O.
De scheepsramp bij Doggersbank. Onder
de opvarenden van de Adelf, die ver
moedelijk in de golven verdwenen zijn,
was één Hollander, de ongeveer 25-jarige
matroos Jut Ponne, van Terschelling, die
kort voorden aanvang der reis gehuwd
was.
De logger, waarmee het ongeluk ge
beurde, was eer3t twee jaar oud. Gedu
rende de geheele reis had men slecht
weer gehad. Toen het schip begon te
zinken, had de kapitien de wacht aan
dek. De opvarenden die zich in een der
beide booten wisten te redden, konden
uit het geschreew aan boord de stemmen
van den kapitein en twee der matrozen
onderscheiden.
Gisteren-avond te zes uur zouden de
schipbreukelingen per trein naar Geeste-
miinde terugkeeren.
De reis run deu Tsaar.
Naar 't heet, heelt de Tsaar zijn reis
naar Italië, op verzoek van de tsaritsa,
tot 19 Oct. uitgesteld.
Van uit Livadia gaat de tsaar met zijn
jacht Sebastopol, om van daar per trein
zijn reis naar Italië voort te zetten. Vol
gens de laatste berichten zouden de
monarchen elkaar in Racconigi treffen,
waar tsaar Nicolaas twee dagen denkt
te yertoeven. Bereids zijn reeds de noo-
Tweedc Kamer.
Men meldt uit Den Haag
Twee afdeelingen der Tweede Kamer
zijn heden nog over de Staatsbegrooting
vergaderd.
Na de openbare vergaderingen, waar
toe de Kamer in de volgende week tot
omstreeks het einde dezer maand bijeen
komt, zou de Kamer tot 9 November
met reces uiteengaan.
Werk orcr den Atjeh oorlog.
Naar wij veroemen heeft de minister
van koloniën besloten tot het doen samen
stellen van een op officieele bescheiden
berustend werk op krijgshistorisch gebied
n.l. over den Atjeh oorlog. Een hier te
lande met verlof vertoevend officier van
het Ned.-Indische leger die zijne sporen
op dit gebied reeds heeft verdiend, is
aangezocht zich met dit werk te willen
belasten.
De Rijksmiddelen.
De in de Staatscourant van gisteravond
gepubliceerde opbrengst van 's Rijks
middelen over September mag zeker
wel gunstig genoemd worden. Bij ver
gelijking met de goede Septembermaand
van 1908, toen de middelen f12,825,158.99
opleverden, blijkt dat in September ruim
f677.000 meer in de schatkist vloeide,
en wel f 13,492,241.49. Tegenover een
opbrengst van f 114,346,083.14 geduren
de de eerste negen maanden van 1908,
staat een totaal van f 118 224,772.767s
in gelijk tijdperk van dit jaar, zoodat
thans meer is ontvangen f 3,888,619.63Vs.
Ontslag aanvrage.
Onze hoofdredacteur dr- L Zaaijer Az.
is voornemens op het eind van dit jaar
zijn betrekking neer te leggen. Tot zijn
opvolger, tegen 1 Januari 1910, is heden
benoemd mr. G. G. van der Hoeven,
lid van de redactie onzer courant.
N. R. Ct.
Atjeh.
De correspondent te Batavia van de
Ernstige mishandeling. In den laten
avond van Maaadag. tegen middernacht,
heeft, naar het «Dagblad, voor Noord-
Brabant meldt, aan den Klappenberg
onder Ftten, niet ver van het terrein
waar dezen zomer de eerste vliegproeven
hier te landen door graaf De Lambert
werden gehouden, eene verschrikkelijke
snijpartij plaats gehad.
Eene dochter van den landbouwer
Bevers, op den Klappenberg woonachtig,
was voornemens deze week ondertrouw
te doen met Marijn, Naalden, daar ook
in de buurt woonachtig. Naar overoud
gebruik moesten bruid en bruidegom
de jongelingen uit de buurt trakteeren,
zoogenaamd verschool-bier geven.
Er waren 40 jongens genoodigd en
er werd veel bier gedronken.
Bij de genoodigden waren twee gebroe
ders Bartels en twee gebroeders Martens.
Tusschen de Bartelsen en de Martensen
ontstond reeds sedert geruimen tijd een
veete, en na afloop van het feest is het
tot een hevig gevechht gekomen.
Naar het schijnt, werden de gebroe
ders Bartels pardoes door de gebroeders
Martens, op weg naar huis, aangevallen.
De Bartelsen zijn verschrikkelijk toege
takeld. Nil Bartels had niet minder dan
8 steken en sneden. Een snede in den
nek van ongeveer 7 c.M. lang was door
gedrongen tot op de halswervels. Voorts
was hij verwond aan armen, borst, enz
Jan Bartels was er al even slecht aan
toe. Hij had 5 steken bekomen. Een
snee boven over de rechterhand was
verschrikkelijk, de strekspieren, van na
genoeg alle vingers waren doorgesneden.
De gebroeders Martens zijn in hechte
nis genomen.
Bij een huiszoeking, gedaan ten huize
van Martens, werd onder het bed der
beiden vechtersbazen een mes van een
der jongens gevonden, Waar het mes
van den anderen gebleven is, weet men
op het oogenblik nog niet.
