Toegewijd
aan Handel,
Industrie en
Gemeentebelangen.
PALJAS
HUT GMSCBE STELSEL.
Summer 99.
Zondag 12 December 190tf.
ANTOON TIELEN,
Dit nummer bestaat
uit DRIE Bladen
Eerste Blad.
"ÊEKSPMAKINGr
Oe Pink Pillen te Leeuwaén,
32® Jaa»^a. g.
U itgever:
FEUILLETON
W A A L W IJ X. Telefoonnummer 38.
Ni
Door uitsluitend Sunlight
Zeep te gebruiken blijft het
linnen en tafelgoed zoo wit
als sneeuw.
Suulightzeep schaafjes om zachte
zeep te maken.
Gratis te bekomen bij uwen
winkelier iü ruil voor 5 omslagen
en
Courant,
Dit Blad verscl:ijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f0."5.
?ran< o per post door het geheele rijk f0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
Advertentiën 1—-7 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels eD
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
GEBRUIKS AANWIJZING ROND IEDER STUK.
9e Volkstelling.
Burgemeester en Wel houders van VVaalwijK.
brengeu ter algeraeene kenDis, dat dit jaar zal
gehouden worden de 9de ALGE.MEfiNE TIEN—
JAARLIJKSCHE VOLKSTELLING.
Oeze heeft ten doel de aanwijzing van allen,
die te iniddernncht tusschen 31 December 1909
en 1 Januari 1910 hunne werkelijke woonplaats
binnen Nederland hebben,
Deze allen worden aangewezen, onverschillig
of zij op genoemd tijdstip in hunne woning al
dan niet aanwezig zijn.
Ook worden aangewezen zij die, zonder wer
kelijke woonplaats binnen Nederland te hebben,
op genoemd tijdstip aldaar aanwezig zijn.
Omtrent deze allen moeten de opgaveu ver
strekt worden, die gevraagd worden op kaarten
welke tusschen 26 December 1909 en 1 Januari
1910 zullen worden rondbezorgd en dadelijk na
Nieuwjaar zuilen worden teruggehaald.
Door of voor ieder moet aan zijne woning
worden ingevuld
Eene GELE KAART voor een man (of jongen)
niet in gestichten of instellingen;
Eene WITTE KAART voor eene vrouw (of
meisje) niet in gestichten of instellingen
Eere BLAUWE KAART voor een man (of
jongen) in gestichten of instellingen
Eene GRIJZE KAART voor eene vrouw (of
meisje) in gestichten of instellingen.
Bovendien moet door of voor ieder aan de
woning waar hij tijdelijk aanwezig is ingevulp
worden
Eene ORANJE KAART voor een tijdelijk aan
wezigen man (of jongen)
of Eene ROSE KAART voor eene tijdelijk
aanwezige vrouw (of meisje)
Het noofd van ieder gezin, elke afzonderlijk
levende persoon of de bestuurder van iedere
instelling, gebouw, gesticht of schip, waar de
kaarten worden bezorgd, is verplicht voor de
behoorlijke invulling zo*-g te drsgen.
Deze zorge er dus voor, dat aan den teller,
wanneer hij de kaarten bezorgt, worde opgegeven
hoeveel gele, witte, blauwe, grijze, oraDje en
rose kaarten, er in de woning noodig zijn.
Overtreding van de voorechrifteu betreffende
de volkstelling wordt krachtens artikel 20 der
wet van 15 April 1886 (Staatsblad no. 64) ge
straft met hechtenis van ten hoogste veertien
dagen of geldboete vau ten hoogste honderd
gulden.
De nauwkeurige, door de volkstelling te ver
krijgen kennis der bevolking is eene zaak van
algemeen belang. Tot het verkrijgen dierkennis
is noodig, dat alle vragen op elke kaart met de
meest mogelijke nauwkeurigheid cn volledigheid
worden beantwoord.
Op verzoek der Rcgeoriog noodtgen Burge
meester en Wethouders allen met aandrang uit,
door nauwkeurige en volledige invulling der
kaarten tot het welslagen der volkstelling mede
te werken.
Waalwijk, 4 December 1909.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Til. DE SURMONT de BAS SMEELE.
De Secretaris,
F. W. VAN L1EMPT.
Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN."
OE
Jivft\uttinuv aau Den J'öusvcl'ijliot'aitD.
41.)
Ziedaar myn rijtuig en mijn ezel, zeide
hij, ik stel alles onder uw hoede.
Maar onderbrak de huisvrouw, wij lo-
geeren slechts te voet wij hebben noch stal
noch schuur.
Dat doet er niets toe 1 laat hat heel
gespan maar buiten staan. Cadour is een
heel sober heest, als hij eenige grashalmen
dicht bij den paal vindt waaraan hij gebonden
staat, zal hij allicht tevreden zijn. Maar ik
vertrouw u vooral Madeleine toe. Waak wel
over haar dat haar niets ontbreke. Ik zal
ook op geen dubbeltje zien. Wilt gij een
voorschot
Waarom vroeg de vrouw. Het is uit
medelijden, uit goedhartigheid en niet voor
geld dat ik in dit meisje belang stel. Ik zal
haar verzorgen als mijpe eigene dochter en
ik hoop, dat zij bij uwe terugkomst zal te
been zijn.
Dank I moederken, dank riep de goo
chelaar verrukt. Dat geeft mij moed.
Hij keerde nogmaals bij de sponde van
Madeleine, zag haar langen tijd aan en drukte
dan een zoels op haar voorhoofd.
Dan nam hij zijn gerief op den rug en
gevolgd door Spits ging hij stedewaarts al
neuriënd, verheugd gelijk iemand wien een
zwaar pak van het hart genomen is.
Hij was reeds lang achter de wilgenboo-
men verdwenen toen men in de verte nog
het einde van zijn lied hoorde galmen
En overal waar gij hem vindt
Is de goochelaar welgezind,
VIII.
Aan het slot vau ons vorig artikel
beloofden we nadere bewijzen voor de
bewering, dat het deel steun voor de
vakvereeuigingen van bovengenoemd
stelsel uitstekend geslaagd is- Deze be
wijzen zijn vooral te vinden in de vol
gende opgaven, welke aangeven, hoe het
Gentsche systeem in België zich heeft
ontwikkeld. In 1901 waren er 2, in 1907
al 14 fondsen. Aangesloten waren io
1901 slechts 26, in 1907 echter al 284
vakvereenigingen. In het le jaar waren
Ohé ohé 1
Bij het vallen van den avond keardo Paljas
naar de uitspanning weer.
Hij had al de plaatsen van het stadje af
geloopen, moedig gewerkt en tamelijk veel
geld verzameld.
Vroolyker nog dan bij zijn vertrek, stapte
hy mo3dig over de baan en was verblijd
weldra Madeleine gsusch hersteld wtder te
vinden.
Ilij was eenigszins verwonderd haar op
het hooren van zijn lied niet te zien buiten
komen.
Zijne verwondering maakte zelfs plaats
voor onrust, toen hij de huisvrouw op den
drempel zag staan, alsof zy angstig op hem
stond te wachteu.
Hij zong niet meer.
Welnu, riep hij, hoe gaat het met de
kleine
Niet te best, antwoordde de vrouw- Zij
heeft de koorts gekregen en haarj hoofd
brandt nu gelijk eene vuurkool. Ik vrees dat
zij ernstig ziek zal worden. Zij is ook zoo zwak.
Zonder verdere uitleggingen te aanhooren,
sprong Paljas de kamer binnen, waar zijne
zuster rustte.
Madeleine was waarlijk door de hevigste
koorts overvallen.
Hare ademhaling was moeilijk en toen
haar broeder haar omhelsde en vroeg hoe zij
zich bevond, kon zij slechts eenige onsamen»
hangende woorden uiten.
God I riep hij, verschrikt door de Bpoe-
dige toeneming der ziekte, wat gaan wij
aanvangen Spoedig een dokter
En wie zal hem betalen vroeg met
heesche stem een vreemdeling, die even
binnengekomen was.
Wel drommels ik zei de goochelaar.
De nieuwgekomene was een man van
omtrent vijftig jaar met onbeschaafd voorko
men en harde gelaatstrekken.
Hij scheen eenigszins beschonken en alles
bij hem duidde aan, dat hij zich gewoonlijk
aan dronkenschap overgaf.
Paljas bekeek hem van het hoofd tot de
voeten en scheen weinig genegen dien kerel
op de hoogte zijner zaken to stellen.
Hond u met uwe eigene zaken bezig,
de uitkeeriugen door de vakvereenigin
gen 17.895,19 frs., in 1907 reeds de
kapitale som van 159957,26 frs., terwijl
de bijslag resp. 6253.84 frs en 74199.14
francs bedroegaan eigen spaarders
daarentegen zelfs in 1907 slechts nog
245 francs voor 13 personen en 2444
francs voor 1 36gemeenschappelijke spaar
ders. Dit Gentsche systeem is nu in
België op verschillende plaatsen (o. a.
Brussel met zijne voorsteden) en ook in
ons land aangenomen. Op dit oogenblik
hebben wij in ons land werkeloosheids
fondsen op de basis van het .Gentsche
systeem, min of meer gewijzigd, in de
gemeentenAmsterdam. Utrecht, Arn
hem, Hilversum, Zeist, Dordrecht, Gro
ningen, Amersfoort, Zaandam, Bussum,
Leiden, Delft en Nijmegen, waarbij het
zeer goed mogelijk is, dat deze lijst niet
volkomen volledig is, anderzijds het voor
behoud moet worden gemaakt, dat nog
niet overal het betrokken fonds in wer
king is. Min of meer gewijzigd, schreven
we. De wijzingen betreffen gedeelttlijk
onderdeelen bedrag van het aantal da
gen, dat bijslag verleend wordt, hoogte,
absoluut zoowel als percentgewijs van
den bijslag e. d. waarop wij hier niet in
gaan, gedeeltelijk principieele wijzigingen
De spaargelegenheden zijn, voor zoo
ver ons bekend is, hier te lande niet
overgenomen. Men heeft zich gespiegeld
aan het weinige succes, dat daarmede
in Gent en elders in België is bereikt.
Toch heeft men de nietgeorganiseer-
den willen helpen. Men heeft het, even
als in Gent, als een onbillijkheid be
schouwd, dat alleen vakvereenigingsleden
werdeu geholpen. Nu kan men hierover
verschillend denken, doch voor heden
willen wij hierop niet ingaan, daar dit
bij de behandeling van het Noorsche
stelsel beter en doelmatiger kan geschie
den. Liever willen we even nagaan, of
het veel geprezen Gentsche stelsel het
einddoel is in zake de actie voor de
werkeloosheidverzekering. Met genoem
den heer Tasman zijn we het volkomen
eens, waar hij te dien einde opmerkt
»A1 keuren w/j het volkomen goed, dat
de gemeenten hier als overheidsorgaan
optreden, zoolang het rijk dit niet doet,
toch geldt het hier o. i. veel meer een
taak voor het rijk dan voor de gemeenten
Voor rijkssteun pleiten o. i. practische
heerechup, sprak hij.
Wel 1 juist zoo, ik houd mij ook met
mijne oigeue zaken bezig, antwoordde de
man. Weet gij dan niet, raiju brave joDgan,
dat ik hier de meester bon
De meester?....
Ja, zoo oen beetje, en ik zal u dat even
bewijzen.
De vrouw kwam er du tusschen
Ja, bevestigde zij, dat is Urandjean,
mijn echtgenoot.
Ah, zoo zei Paljas, ik had de eer niet
hem te kennen. Verschooning.
Welnu, mijnheer Grandjean, laat mij toe
u vrijmoedig te zeggeu dat gij hoegenaamd
niet beleefd zyt met uwe klanten.
Deftige klanten, waarlijk 1 riep de her
bergier.
En zich tot zijne vrouw wendendo
Gij voert daar wat schoons uit gedu
rende mijne afwezigheid Gij ontvangt zoo
maar kunstenmakers, zwervers- En verzorgt
dan nog al eene zieke boheemster Onze
uitspanning is geen gasthuis, en ik wil zulk
volkje in mijue woning niet, hoort ge kerels
zonder God of gebod, zonder kruis noch
munt...
Maar, wierp de vrouw hiertegen op,
dit meisje is in de rivier gevallen en bijna
verdronken
Allemaal praatjes 1 gekheden grommelde
en theoretische argumenten. Wil gemeen
telijke steun aan vakvereenigingen ver
leend worden, dan moet men wel den
elsch stellen van een zeker minimum
aantal leden (20,25). Welnu, vooral in de
kleinere gemeenten zal het in tal van
vakken moeilijk, dikwijls onmogelijk zijn
dit minimum aantal bijeen te brengen.
Door de gemeentelijke beperking wordt
aldus noodeloos het aantal, dat in de
regeling begrepen is kleiner gemaakt,
terwijl juist het wetken over grooter ge
bied vaD nationale vakbonden, ook al
zijn de plaatselijke leden gering in aantal
het risico door de werking van het
groote getal kan verkleinen.
De gemeentelijke organisatie der bij
slagen heeft ongelijkheid tusschen leden
van nationale vakbonden tengevolge, op
zichzelf al ongewenscht. Lid A. zal bij
werkloosheid eene uitkeering ontvangen
tweemaal of anderhalf maal zoo groot
als lid B. wonende in een gemeente,
waar bijslag onbekend is. Dit zal eener-
zijds den trek naar de steden, waar
bijslag gegeven wordt, vermeerderen,
anderzijds heilzame verplaatsing naar
andere gemeenten tegenhouden.
De schrijvers der in ons vorig artikel
genoemde Duitsche brochure noemden
het vooral een voordeel van hun stelsel
dat dit de arbeiders meer uit het moeras*
der steden terugtrekt en hen naar het
meer hygiënische en zedelijke platteland
haalt.
Pleiten dus reeds praktische redenen
voor rijks steun, niet voor locaal ge-
organiseerden steun, ook theoretisch
komt dit niet juist voor. De werkloos
heid van den tegenwoordigen tijd is
geen locaal verschijnsel Zij is een uit
vloeisel van de organisatie van den
arbeid in onze gansche maatschappij.
Woonplaats,werk en werkloosheid hangen
niet zoo erg meer samen, als dit vroeger
het geval was. Ophouden van arbeids
gelegenheid ia de gemeente A kan
hebben en heeft dikwijls tengevolge
werkloosheid in de gemeente B. Daarin
in het feit, dat deze werkloozen waren,
in deze gemeente, ligt geen reden o. i.
dat nu juist deze gemeente dezen werk
loozen steun verleent.
Principieel is hier rijkssteun gewettigd
en gewenscht.
Wil men voor de zekerder controle
de baas. Drijft men met mij hier den spot
Weihoe Mijn avondmaal is niet gereed als
ik thuis kom en ik vind hier mijne kamer
door leegloopers ingenomen Denkt gij mis
schien dat wij hier gedurende verscheidene
dogen zullen herbergen ota later met woor
den en beloften betaald te worden
Paljas had met ongeduld dezen onrecht—
vaardigen uitval'aangehoord.
Zijn bloed ging aan 't koken en voorwaar
zon hij dien onmenschelijken kerel duchtig
by den kraag gepakt hebbeu, hadde hij naar
de ingeviDg \an zijnen opgewonden geest ge-
gelnisterd.
Maar hij bedwong zijne gramschap uit eer
bied voor de huisvrouw die zoo liefderyk en
zoo onbaatznehtig gehandeld had en ook om
dat hij begreep dat het leven van Madeleine
op het spel stond.
Ah 1 gij verlangt geld, zeide hij me.
minachting, zich her en met opgeheven hoofd
voor den baas stellend. Weluu, ik heb geld
en vraag u geene aalmoss... Ziedaar
Eu hij wierp eene welgevulde beurs op de
tafel.
Het gelaat van den herbergier nam eene
zachtere uitdrukking.
....De goochelaars en zwervers zooals ik
winnen deftig huuueu kost en zijn niemand
iets schuldig, ging de kanstenmaker voort,
terwijl hy nn de beurs op de tafel ledigde.
Ziedaar mijn ontvangst van heden en mijne
spaarpenningen... Hoeveel verlaDgt gij op
voorschot?... Neem zonder omzien... Neem
alles, zoo gij wiltmaar in 'a hemels naam
zeg mij waar ik eenen dokter kan vinden die
mijoe kleine Madeleine zal genezen Ik heb
niemand op aarde dan haar alleen, ziet u, zij
maakt heel myne familie uit... Wat kunnen
mij de kosten schelen, als het haar geldt
Ik zal wel zorgen rijkelijk te betalen Neem
alles, zeg ik a t
De bonding van den goochelaar was, nu
eens gebiedand, dan eens smeekend zijne
oogen schoten schichten tasschcn zijne tranen
heen, zyne stem klonk gelijk een donder, of
zachtjes gelijk een kindergeluid naarmate de
verschillende gevoelenB in zijn hart opwelden
De gastvrouw was diep bewogen.
De baas zelf was ook getroffen, maar vooral
door het gezicht der gouden kronen die voor
zijne oogen lagen te glinsteren,
Welnu vriend, zeide hy, eenigszins
verlegen, als er geld by is, dan zullen wij
gemakkelyk overeen komen... Ik wist waar
achtig niet... en, ge begrijpt,ik was eenigBzins
wantrouwig... want nwe ambtgenooten be
talen gewoonlijk veel gemakkelijker met
kwinkslagen en kansten, dan met klinkende
mnnt... Na, gij maakt uitzondering op den
regel en ik wensch u van harte geluk... Steek
hw geld terug op zak wij zijn eerlijke lieden
geef slechts eenigen waarborg en verder zult
gij dagelijks betalen, gelijk bet de gewoonte is.
Hoeveel verlangt gij
Wel, laat ons dat op drie kronen be
palen.
Daar zijn er vier nn genoeg met alle
nutteloos gepraat I zeg mij waar ik eenen
dezen door middel der gemeenten, resp.
via gemeentelijke werkloosheidsfondsen,
verleenen daartegen is geen bezwaar, al
komt ons dit niet noodzakelijk voor en
achten we gecentraliseerde inrichting
goedkooper, maar dan behoort het over-
groote deel der kosten volgens alge-
meene regelen voor het rijk geldend, aan
de gemeenten vergoed te worden. Zij
voeren in deze materie rijkswerk uit,
behartigen niet locale belangen althans
niet in de eerste plaats.
Alsdus zal er e:nheid in de verschil
lende regelingen kunnen komen, wat er
juist voor een gezonde ontwikkeling
van het verzekeringswezen onze nationale
en andere vakhonden gewenscht is.
Misschien ware het nog juister den
staatssteun direct aan de vakbonden toe
te kennen zooals dat b.v. ook in Noor
wegen 't geval is.
Iets in die richting is reeds ten onzent
voorgesteld, n.l. in een desbetreffend
wetsontwerp van den gewezen minister
Veegens daarbij werd n 1. een gering
subsidie aan gemeentelijke werkloosheids
fondsen in uitzicht gesteld.
In elk geval kan in dit artikel nog
geen eindconclusie in deze getrokken
worden daar de lezer eerst nog kennis
mo|t maken met het Noorsche stelsel,
om dan aan de hand van 't aanbevelens
waardige in beide stelsels een eigen
Nederlandsch systeem te ontwikkelen.
Tot zoover dient men dus nog geduld
te hebben, vooral, daar we naar aanlei
ding van nadere gegevens, eerst nog
wenschen aan te vullen het vrij onvol
ledige relaas dat« we gaven over de
werkeloozenkaszen der Duitsche »Freie
Gewerkschafteu.4
Onze verschillende vakvereenigingen
kunnen hieruit meer gedetailleerd ervaren
hoe deze roode vakorganisatie's hare
kassen hadden ingericht. Daar dit echter
meer dan de ons toegestane plaatsruimte
zou innemen, moeten we deze materie
nog tot een volgend artikel laten rusten.
Met de Pink Pillen zijn te L-euwarden
li-el mooie genezingen verkregen. O (Lr de
genezen personen kuunen wij noemen Me—
juff ouw J. Strijkstra, ge.b. A*ma, oud 51
dokter kan vindeD.
Drommels gij ziet niet nauw, gij han
delt juist gelijk eeu burger
Ik zal u in de stad eenen dokter gnau halen,
antwoordde de man. die eensklaps vau toou
\erauderde en heel dienstvaardig schoen.
Hij Btraek de kronen op en vertrok.
Toon hij buiten was, trachtte de vrouw zoo
goed mogelijk de bareche handelwijze van
haren man te verontschuldigen.
Iu de ziel is hij wel geen kwaad nxan,
zeide zij, maar hij is hebzuchtig en daarbij
als hij een slokje te veel gedronken heeft,
dan is hij lastig. Gij moet op bera Diet boos
zijn Wij b3leven harde tijdon en hebben veel
moeite om de twee eindjes van het jaar aan
een te knoopen.
Paljas is nooit op iemand boos gaweeBt,
wedervoer de kunstenmaker. Uw man had
verkeerd over mij geoordeeld en daarmee uit.
Dat hij mij helpe de geneziDg van Madeloina
te bewerken, en wy zullen de beste vrienden
worden.
Na verloop van één uur, kwam Grandjean
weer, vergezeld door eeu ouden geneesheer,
die bij het eerste onderzoek onrustwekkend
het hoofd schudde en verklaarde dat er erg
voor eene longontsteking te vreezen was.
De man ontveinsde niet dat de ziekte ge
vaarlijk was.
Het zal laDg, zeer laDg duren, voegde
hy erbij, vooraleer zij zal genezen zijn.
En terzijde mompelde hij
Als zij er nog door komt.
Deze woorden ontsnapten nochtans aan het
vinnig oor van Paljas niet en deden hem ijzen
tot in de ziel.
Ach heer dokter, riep hij, gij zult haar
redden, niet waar ik ben maar eene arme
duivel, maar mijne zuster is mij lief, gelijk
de appel mijner oogen Hoeveel moet ik n
betalen om haar te redden Spreek., ik zou
tot het einde van mijn leven werken om u te
voldoen.
Wij moeten nog van geen honorarium
spreken, vriend, zei de dokter, getroffen door
de openhartigheid van hot voorstel, ik zelf
kan, eilaas 1 geene mirakels doen, maar God,
die doet er soms nog een... Komaan, goeden
mood. (Wordt vervolgd.)
