Nummer 22.
aart 1910.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Eerste Blad.
PALJAS
aaig,
ANTOON TIELEN,
Dit nummer bestaat
uit TWEE Bladen
Gemeenteraad Waalwijk.
Uitgever:
Zij die zich tegen het
volgend kwartaal op dit
blad abonneeren, ontvan
gen de tot dien datum
versck ij nen de n ummers
GRATlö.
INDUSTRIE ELEN.
FEUILLETON
e Echo van het Zuiden,
Waahvijksche «n Langstraatsche Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden fü.w6.
Franio per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieveningezonden stukkengelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
W A A L W IJ K. Telefoonnummer 38.
Advert emtikn 17 regels f 0.60 daarboven 8 cent per regel, groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgegeven,
worden 2maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten- Reclames 15 cent per regel.
iW*
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Waalwijk houdt zich onled'g met het
opmaken vau het verslag over 1909.
Heeren ladustriëalen worden verzocht
hunne opgaven voor het verslag, zoo spoe
dig mogelijk iu te zenden.
De Kamer van Koophandel en
Fabrieken voornoemd.
In ons vorig nummer hebben we me
degedeeld dat na heropening der ver
gadering, door den Vooizitter een brief
werd voorgelezen van notaris A.J Rant
te Waalwijk, waarin gezegd wordt dat
naar verschillende aanwijzingen te oor-
deelen, B. en W. plan hadden een nieu
wen verbindingsweg te leggen tusschen
de Groote Straat en den Stationsweg en
dat daarvoor door de gemeente de noo-
dige terreinen zullen worden aangekocht.
Zoo zijn vermoeden juist is, verzoekt hij
namens zijne lastgevers, of het "college
van B. eD W. genegen zou zijn met hem
in onderhandeling te treden om de l/%
der langs dezen verkeersweg vrij ko
mende terreinen aau hem te willen over
doen, op conditie, dat in die nieuwe
straat de vakschool eene plaats zal vin
nen, waarvoor 't terrein kan worden
uitgekozen.
J. Timmermans Wz. Het zal wel ge
noteerd zijn, wat ik gesproken heb om
trent de plannen voor eene nieuwe straat,
Van „DE EUHO VAN HET ZUIDEN."
OF
J&'föeuttiuuv aait Ani <J^9ti<.vefiiluF)aii<).
hoofdzakelijk ook wat de vakschool
betreft In de voorbespreking die we
gehad hebben, is de bewuste brief in
dezen raad niet voorgelezen. Ditwenschte
ik even ter kennis te brengen. Bij
hetgeen ik gezegd heb, wensch ik
niets meer toe te voegen, en hoop dat
behoorlijk nota zal worden genomen van
deze verklaring, opdat die later zal
worden voorgelezen en wat nu het in
gekomen stuk betreft, stel ik voor dat
dit stuk zal gelegd worden ter visie der
leden en ten tweede, dat het plaatselijk
bestuur nadere en noodzakelijke inlich
tingen zal nemen naar aanleiding van
dat schrijven, welke inlichtingen met den
brief ter visie zullen worden gelegd en
daarna behandeld zullen worden. Volgens
art. 27 van het reglement van orde doe
ik het voorstel, het schrijven nader te
onderzoeken, want het is iets geheel
nieuws wat we nu te hooren hebben
gekregen.
Houben 't Spijt me werkelijk dat het
schrijven n'et in de geheime zitting is
voorgelezen, dan had ik mogelijk niet
gestemd zooals dat nu is geschied. Ik
had bet meer oirbaar geacht eerst dit
schrijven in geheime vergadering te be
handelen en later in 't openbaar, ik had
't veel beter gevonden, als 't daar eerst
was voorgelezen.
Klijberg. Toen na afloop der vorige
vergadering, in eene bespreking van de
toekomst van Waalwijk, met het oog op
het tot stand komen der vakschool, de
opmerking werd gemaakt, dat het mis
schien nu wel het oogenblik zou zijn
J. Timmermans Wz Ik moet U inter-
rompeeren, ik heb voorgesteld inlichtin
gen in te winnen over dat stuk en het ter
visie te leggen
Klijberg U hebt me niet te interrom-
peeren, ik heb U straks ook uit laten
spreken en verzoek voor mij 't zelfde
u moogt u niet het recht aanmatigen
mij in de rede te vallen. U hebt straks
over terreinen gesproken, waar ik ook
nog wel iets over te zeggen zou hebben,
doch ik liet u uitspreken.
Eenige stemmen Uw voorstel is ook
niet gesteund
De Voorzitter, 't Woord is aan den
heer Klijberg.
Klijberg. We hebben toen overwogen
om tot grooten bloei van Waalwijk te
66).
Dan nam hij de beurs van do tafel op
haalde er eenige gondstukken uit en deed ze
herhaalde malen klinken.
Waarlyk, zegde hij, het schyut toch dat
het geeue valscbe munt is Vijf en twintig
lonis Neen, dat kan niet eene eenvoudige
gril van dien edelman zijn daar is geen prins
op de wereld die zooveel geld zou geren,
alleen om het verbluft gelaat van een armen
drommel te zien I
En van de verwondering tót de uiterste
vreugde overslaande, sprong hij op, wipte
de deur uit en begon te roepen zooveel hy
kon
Madeleine Jacques 1 kinderen
komt, komt allen... spoedig... waar blijft gij
zoolang
Verontrust door dit aanhoudend roepen m
niet wetend wat er gebeurd was, of er een
geluk of een ongeluk op handen was, kwam
heel de familie tegelijk aangeloopen.
Men begrijpt licht hunne verwondering als
zy vader als een zinnelooze zagen te werk
gaan, opspringen, dansen, roepen, zingen, in
een woord zich aan de uitbundigste vreugde
betuigingen overleveren.
Dit schouwspel wa8 zoo vreemd, dat de
verwondering van Madeleine met een gevoel
van medelijden gepaard ging.
De jonge vrouw vroeg zich verschrikt af,
of baar man niet zinneloos was geworden.
Hare blikken vielen op de tafel waar zij
de ludige glazen en ledige tlessehen zag staan
en zij dacht
Die man heeft Bfiphégor dronken ge
maakt 't Is wonder hoe znlks mogelijk is...
hij die gewoonlijk zoo weinig drinkt...
De goochelaar danste maar immer voort
met de beurs in de hand.
Kom hier, vrouw riep bij komt hier
kinderen verneemt allen de groote bui
tengewone tijding.
Maar wat deert n dan toch myn beste
Bel, vroeg Madeleine heel ongerust.
Wat mij deert?... riep Pal j is, wat mij
deert?... Wel vrouw, wy zijn schatrijk,...
miljoen rijk 1... Ah 1 ah 1 ah 1
En hij danste maar altyd voort.
Arme Belphégor, zuchte zij. in welken
toestand vind ik u weer?
Dit schaterlachen beneep haar hart. Zij was
beschaamd dat zulk tooneel vóór de kinderen
plaats greep die nooit tot hiertoe over hunnen
vader behoefden te blozen en zij was innerlijk
boos tegen dien verwenschten reiziger die de
schuld van dit alles waB.
Paljas hernam
Wat mij deert Reik uwe muts
Jacquinet... kijk... ziedaar wat mij deert... en
dit is nog maar een voorschot op hetgeen wij
eens zullen bezitten.
Hij goot den inhoud der beurs in de muts
van zijn zoontje en deed het goud tusschbn
zijne vingers rinkelen. Bij het gezicht van al
die gondstukken begon de kleine op zijne
beurt te juichen
Oh die lieve, kleine goudvinkjes 1
Goud zei Madeleine verbluft.
Ja, goud 1 antwoordde Pafjas meer en
meer opgewonden... een beetje gond eene
beuzelarij eene nietigheid voor u, vrouw
voor n die dochter zyt van eenen graaf, van
eenen hertog, van eenen prins, wat weet ik
al .van wie
Ik vroeg de jonge vrouw hoe langer
hoe meer overtuigd dat baar man raaskalde
en dat de eenige glazen wijn die bij gedron
ken en het bezit van de belooning welke de
ridder hem geschonken had zijn hoofd geheel
en gansch hadden op hol gebracht. Komaan
myn vriend, denk eens na, overweeg wat gij
zegt...
Ja, ja 1 't is zoo maar wat hebt gij
Madeleine waarom deelt gij mijne vreugde
geraken een nieuwe straat aan te leggen,
en toen U M de V. uit de geuite ge
voelens der raadsleden kon vernemen,
dat zij wanneer de kosten niet boven
onze krachten zouden gaan, daartoe wel
genegen waren, hebt gij U met kracht
en macht aan 't werk gezet, onvermoeid
plannen ontworpen, overwogen en ge
wijzigd. Vaak konden wij in het late
avonduur nog licht op de burgemeesters
kamer zien branden en konden wij den
ken dat U nog aan de plannen der
nieuwe straat bezig waart. Het wachten
echter duurde lang. vaak hebben wij dit
tot elkaar gezegd. Wij werden zelfs
eenigzins ongeduldig, doch nu wij de
verschillende plannen voor ons zien, nu
kunnen wij begrijpen dat zulks een om
vangrijken arbeid veel tijd in beslag
moet nemen. Voor die moeite komt
een woord van warme hulde toe.
En nu wil ik op de zaak zelf komen
Van begin afaan ben ik voorstander ge
weest. Ik was er van overtuigd dat het
noodig was dat Waalwijk een flinke stoot
gegeven werd om zich op te heften uit
den stilstand, die op indommeling, ten
slotte op verkwijning zou uitloopen. Ik
meen zonder mij te willen verheffen
vroeger met daden getoond te hebben,
als het noodig is het aan te durven om
door een krachtigen zet, een zaak vooruit
te brengen. Ik wijs hier op het in 't
leven roepen der Internationale Tentoon
stelling van schoen- en lederindustrie in
1903. Toen was voor de industrie zulk
een krachtige stoot noodig, en de beste
vruchten daarvan, heeft een ieder kunnen
plukken. Doch thans is voor onze ge
meente het even noodzakelijk dat er een
krachtige duw gegeven wordt. Waalwijk
verkeert thans in een tijdperk van stil
stand, en dat mag niet. Alles moet aan
gewend worden om hier weer tot een
nieuw leven, tot meerderen bloei te ge
raken. De eerste stap daartoe gedaan
was de poging tot verkrijging eener
vakschool. Doch dit is slechts het begin
Nu moet er gezorgd worden dat van
deze gunstige gelegenheid voor de ge
meenschap partij getrokken wordt. Was
er getracht voor de vakschool een of
ander terrein door den heer Timmermans
genoemd te krijgen, die daar dan onder
gebracht en verder niets, dan zou naar
mijn bescheiden meening, de vakschool
wel voor onze industrie, zijn een niet te
gering te schatten voordeel hebben ge
geven maar zij zou aan de overige
bewoners van Waalwijk geen direct
profijt bezorgd hebben, dan zou aan dien
prijs de vakschool nog wel niet te duur
gekocht zijn, maar toch zou het een
reden kunnen wezen, dat menigeen er
geen direct voordeel inziende, op eenige
hoogere opbrengst op tegen zou hebben,
en hier heb ik vooral den middenstand
op 't oog. Was immers de vakschool
ondergebracht zoo goed en kwaad het
ging, misschien tegen hoogeren prijs
van aankoop der benoodigde perceelen,
de bezwaren zouden zich dan verder
voordoen van geschikte en niet te dure
woningen voor leeraren. Konden zij die
hier niet hebben, ook zij zouden zich
al spoedig met terwoon vestigen b. v.
in den Bosch, 's Morgens met den trein
van 9 uur komen om 's middags om 5
uur weer te vertrekken. Die menschen
zouden hier dus geen belasting betalen,
geen huur verwonen en geen cent ver
teeren, dus daar zou onze middenstand
niets aan verdienen. Wij werden er dus
niets beter op. Doch er is nog meer 1
Door het Oprichten der vakschool in
onze gemeente, zie ik voor Waalwijk
een geheel nieuwe toekomst te gfemoet.
Het centrum van schoen- en lederindu
strie dat sinds onheugelijke tijden hier
gevestigd was, doch dat ons op het
einde der vorige eeuw ging ontglippen,
is nu weer voor goed hier gevestigd
en daardoor mag met recht verwacht
worden dat dat tot nieuwen bloei van
bestaande zaken en tot oprichting van
nieuwe aanleiding zal geven. Dat kan
mijnheer de Voorzitter omdat onze
schoen- en lederindustiie nog in lange
na niet hun hoogste punt bereikt hebben,
beide industrieën leenen zich voor export
de bewijzen daarvan zijn er immers te
over en waar dit zoo is, kunnen nog
nieuwe zaken, die z ch daarop willen
toeleggen hier zonder bezwaar voor de
bestaande opgericht worden, en de be
staande zich uitbreiden. Waar nu die
mogelijkheid bestaat, kan men er ook
van verzekerd zijn dat zaken die met
schoen en lederindustrie in het nauwste
verband staan, hier zullen opgericht,
gevestigd, of van andere plaatsen filialen
zullen overgebracht worden.
niet en blijft ge daar zoo roerloos, zoo droe
vig staan Ah ik begrijp gij denkt dat
ik drooken ban... dat ik zinneloos l en
geworden... neen, neen.. Mijn hoofd staat nog
heel vast, ik ben heel wel by mijn3 zinnen...
kom vrouw, omhels mij maar... ten ware dat
gy mij nu uwer onwaardig aebttet...
Welke gedachten, mijn lieve Bel ant
woordde zy, terwijl haar man haar van harte
in de armen sloot.
Ja maar, ge zijt nu ook eene rijke edel-
vrouw geworden, hernam Paljas, Komt kin
deren omhelst uwe moeder ook maar
Ah waarlijk, myne liefde voor uwe
moeder was te groot ik Vuelde wel dat zij
meer was, dan ik...
Mijn vriend, wedervoer Madeleine, diep
ontroerd, terwijl de kinderen aan haren bals
sprongen Maar, leg mij eens uit, Is het die
vreemde heer die u dit geheim mijner geboorte
verklaard heeft
Ja. en h'j schijnt duivels 1 wel ingelicht
te wezen 1 Hy is misschien van uwe familie
In alle geval, hy heeft mij zaken verteld die
geen sterveling kan uitdenken. Hadde hy mij
nog geld gevraagd om mij de toekomst te
voorspellen, dan zon ik hem mistrouwd heb-
hen... dan zon ik gedacht hebben dat bij een
kwakzalver was, gelijk veel anderen die de
algemeene lichtgeloovigheid uitbuiten maar
integendeel, de kerel heeft mij geld op den
hoop toegegeven-
„Daar, heeft hij mij gezegd, neem die beurs
't is slechts een onbeduidend voorschot op het
fortuin dat u te wachten staat". Daarbij, bij
beeft de bewijzen van hetgeen hij zegt en is
de papieren gaan halen binnen eeDige oogen-
blikken zullen wy ze in handen hebben.
Madeleine was al gansch ter neer geslagen
door die onverwachte tijding.
Tot hiertoe had zij nooit eene juiste be
paalde inlichting over hare geboorte of hare
familie vernomen.
Zy wist niets meer dan hetgeen Belphégor
zelf wist en haar eenigen tijd voor haar
huwelijk verteld had.
Duister, heel duister zag zij in haar
geheugen dien bleeken man nog, heel in 't
zwart gekleed, dien Vendeeschen hooidman,
die haar eens in vroegere jaren, in het midden
Doch M. H. de Voorzitter, zou dat
kunnen als de toestand hier gebleven
was zooals tot nu toe dat er dus geen
geschikte woningen of geen geschikte
terreintn tegen matigen prijs op eeuigs-
zins gunstigen stand te verkrijgen zijn
Naar mijne overtuiging zou dien toe
stand de vooruitgang van Waalwijk
tegenhouden. Daarom was ik er steeds
voor dat de gemeente moest trachten
door aankoop van geschikte terreinen
en het aanleggen van een straat een
nieuwen toestand in 't leven te roepen.
Daar was natuurlijk zonder nadere gege
vens wel eenige risico aan verbonden
en kan ik mij voorstellen dat dit menig
een beangst zou gemaakt hebben, om
alleen op vast vertrouwen op de toe
komst daarop in te geen. Doch waar
wij hier nu hebben verschillende plannen,
waarover ik mij over de superioriteit
van het een boven het ander nog niet
nader wensch uit te spreken, waar wij
uit de bijgevoegde inlichtingen kunnen
zien dat de groote kans van welslagen
bestaat, neen zelfs meer dan dat, waar
ons door de aanvrage van Notaris Rant
als het ware een zekerheid voor het
welslagen van het geheel gegeven wordt,
nu meen ik dat wij niet langer mogen
dralen, opdat deze zaak met bekwamen
spoed kan afgedaan worden en 't is
daarom M. H. de Voorzitter, dat ik de
eer heb voor te stellen dat de Raad
besluite aan te leggen een nieuwe straat
volgens een der overgelegde plannen en
B. en W. te machtigen de noodige
stappen te doen om in den kortst
mogelijken tijd een definitief plan aan
deu raad voor te leggen. Ik heb gezegd.
J. Timmermans Wz Alvorens 't voor
stel van den vorigen spreker in stemming
te zien, wensch ik nog even op den
bewusten brief terug te komende
spreker baseert zich daarop in hoofd
zaak en 't komt mij voor dat dit bericht
zoo vaag is, dat eerst nadere informaties
moeten worden ingewonnen. In ieder
geval zal het niet voorzichtig zijn, zonder
nadere toelichting een besluit te nemen.
De VoorzitterIk heb geen enkel
motief om er een oogenblik aan te
twijfelen dat dit schrijven niet ernstig
is bedoeld, ik acht 't zelfs zeer serieus
en begrijp niet hoe u er aan komt, om
dit in twijfel te trekken.
van eene lieve vallei der Bocage, in zijne
armen gedrukt had, op den dag dat Willem
en moeder Katrien en de kleice Sylvis onder
de kogels der Blauwen gevallen waren
om rooit meer op te staan.
Van het korte onderhoud dat Willem en
de vreemdeling Bamen hielden, had zy niets
kunnen begrijpen.
Belphégor zelf, alhoewel wat ouder, (hij
telde toen reeds twaalf jaar) had onder de
kleeding van den markies geenszins den boeJ
herkend die, vier jaar vroeger, de kleine
Madeleine aan zijne ouders had toevertrouwd
des te meer daar Gaston de markies de
Montbazon zooals wij vroeger gezegd
hebben, intusschentijd veel veranderd was.
Beiden dachten dat die boer, welken zij
nooit meer hadden weergezien, de ware vader
van Madeleine was.
Zy hadden ook nooit de minste poging
aangewend om de familie van het arme
verlaten kind weer te vinden.
Deze had zich sedert Isug aan het denkbeeld
gewend gemaakt dat zij wees was, en zelfs
in de veronderstelling dat hare ouders nog
leefden, toch zy zich geenszins tot hen aan
getrokken, maar voedde integendeel in haar
hart eene zekere afgunst tegen hen die haar
zoo dacht zij aan vreemdelingen hadden
overgelaten.
Haar vader en hare moeder waren de brave
lieden, die haar opgevoed, gekoesterd en
geleid hadden die bare eerste stappen
hadden ondersteund en haar de eerste woorden
hadden leeren stamelen.
Het was op hen, die al hare liefde, al hnre
verkleefdheid, al hare droefheid over hun
verlies overgebracht werden-
Belphégor had er overigens geen belang by,
die onbekende familie op te sporen- Hij had
hear altyd evenzeer bemind, zoowel vroeger
toen hy haar als eene zuster aanschouwde,
als nu, dat zy zijne vrouw geworden was.
Het kon hem weinig schelen of zij in een
paleis of in eene hut geboren was of zy de
dochter was van eenen edelman of van eenen
landbouwer.
Zij was voor hem eene gezegende levens
gezellin die het toeval, of beter de Voorzienig
heid, bem op zekeren dag gezonden had om
de ledige plaats in te nemen welke de
vroegtydige dood zijner ouders veroorzaakt
bad om het leven in leed en vreugd met
hem te deelen, om hem het zoete genot der
liefde, die rijken en armen gelijk maakt, te
laten smaken.
Toen zij zoo onverwachts de tyding
vernam dat zij de afstammelinge was eener
rijke, edele familie, was Madeleine in den
beginne meer verlegen dan verheugd, en toen
zij eindelijk de werkelijkheid inzag was het
een kreet van moeder iefde die barer borst
ontsnapte.
Kijk wij zullen rijk zijn I.... riep
zy, terwijl zij Jacques en Jeanne tegen haar
hart drukte. Ach I mijne lieve kinderen
Wat ben ik gelukkig voor u Er zal u
niets meer ontbreken Mijn moederhart zal
niet meer moeten lijden. Ik zal u, slecht
gekleed en slecht gevoed, door alle weder en
in alle jaargetyden langB de banen niet meer
zien loopen. Ik zal mijne tranen niet meer
moeten verkroppen. Mijne kleine Jacques
zal al die oefeningen niet meer moeten doen
waarby ik altijd beef uit vrees dat hy zich
eenen arm of eeu been zal breken. En gij,
mijn lief Jeanneke, ik zal u naar lust kannen
verzorgen en troetelen lieveke.
Een tranenvloed ontsprong hare oogen en
vloeide over de haarlokken der beide
kinderen wier hoofden op hare borst rustten.
Zij weende en lachte tezelfder tijd.
Madeleine Madeleine I zei Paljas, die
insgelyks diep ontroerd was, er is in uwe
vreugde iets dat mij pijn doet gij hebt
dus tot hiertoe door onze levenswijze geleden,
vrouwlief?
Om het even, vermits ik het u altyd
heb kunnen verbergen 1 antwoordde zij, hem
beide handen reikend.
Hij trok haar tegen zijne bo. st en hield
haar eenige oogenblikken in zijne armen
gesloten-
i
(Wordt vervolgd)