Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Waalwijksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen.
iSummtr 19
Zondag 5 Maart H>11
S4e .laargBi u
Dit nummer bestaat
uit DRIE bladen.
Eerste Blad.
PALJAS
LANDBOUW
Electrische Centrale in
Noord-Brabant.
FEUILLETON
De Echo van het Zuiden,
Waalwijksclie en Langstraatsclie Courant,
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 3 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezonden stukken, gelden enz., franco te zenden aan den
Uitgever.
UITGAVE:
Telefoonnummer 3&. Telegram-Adres ECHO.
Advertbntiën 17 regels f 0.60 j daarboven 8 cent per regel groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsii b opgegeven
worden 2 maal berekend. Voor plaatsing van een g/oot aarts! regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten,
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
Gedeputeerde Statea van Noord-Bra
bant hebben geantwoord op het rapport
der juridische subcommissie in zake de
electrische centrale in Noord-Brabant.
Aan het antwoord is het volgende
ontleend
Ged. Staten waardeeren den arbeid
der subcommissie doch achten het noodig
hun standpunt nader uiteen te zetten.
Zij meenen, dat de sub-commissie bij
de beoordeeling min of meer geleid werd
door de meening. dat de vaststelling der
voorstellen een eerste schrede zou be-
teekenen, op den weg die noodzakelijk
leiden moet tot daarstelling en exploitatie
van een eigen electrisch bedrijf. Ged.
Staten hebben echter alleen het doel
gehad middelen té beramen en te treften
om de groote economische voordeelen,
welke van de electriciteit in de toekomst
verwacht worden, zoo volledig en alge
meen mogelijk aan de bevolking der
provincie ten goede te doen komen
Ged- Staten ontkennen, dat zij gewild
hebben een eigen exploitatie eener elec
trische centrale. Vooralsnog kan niemand
zich uitspreken als voor of tegenstander
eener prov. electr. centrale.
Gekomen tot de bespreking van de
critiek, door de commissie uit een juri
disch oogpunt op de door Ged. Staten
ingediende ontwerp-verordening uitge
oefend, meenen deze de door haar ge
motiveerde bezwaren in hoofdzaak te
kunnen samenvatten in drie punten en
zeggen als volgt
I. de door ons aangeboden concept
verordening zoude trede in hetgeen van
algemeen Rijksbelang is en daarom in
strijd zijn met artikel 141 der provinciale
wet
II. zij zoude een onderwerp regelen,
hetwelk de Rijkswetgever bereids aan
zich getrokken heeft door uitvaardiging
Van „DE ECHO VAN HET ZUIDEN."
OF
aan Den JênweftikóCanD
168)
Het schynt dat hij verplicht was op zij
uen post te zijn. Hij sprak oog van eenige
dagen bij n te blijven om eene verbetering
af te wachten ofwel uwe begrafenis by te
wonen, indien de koorts eene kwade wending
nam, maar de douairière heeft bet hem afge
raden. „Ik hoop wel, heeft zij met hare
fluitstem geroepen, dat gy uwe belangen
niet zult verwaarloozen om ziekediener te
spelen, uw kleinneef moet maar zorgen zich
uit den slag te trekken, zooals hy kan».
Hebt gij het gehoord
NeeD, maar mijn kleine vinger heeft
my dat verteld.
Die oude kan mij niet verdragen. Men
zou zeggen dat zij onder mijne kleederen den
valschen ridder ziet met haren haviksneus...
Die zon ik nu eens waarachtig gaarne den
nek omwringen
Ik moet rechtuit bekennen dat zij n
met geen goed oog aanzag. Ik denk nochtans
niet dat zij iets vermoedt, er is mij eene
andere gedachte opgekomen.
Dewelke
Dat zij jaloers is
Jaloers op wieD
Op u verduiveld
Ik denk toch niet dat zij van zin is mij
hare droge hand aan te bieden
Zoo onnoozel is zij niet maar zij raadt
dat gij het op de hand van Madeleine gemunt
hebt.
Welnu
van de Hinderwet;
111. zij zoude inbieuk maken op de
gemeentelijke autonomie.
Ged. Staten gaan deze drie punten na
en zetten hun meening uiteen tegenover
die der sub-commissie.
Ad. I. Ged. Staten wijzen erop dat
de vrijheid van bedrijf ne'rgens uitdruk
kelijk door een wetsbepaling gestempeld
is. Daarom achten zij Prov Staten vol
komen bevoegd voorschriften te geven.
De commissie meent, dat bij de uit
voering der verordening door den con
cessie eisch een monopolie kan geschapen
worden. Dan zou, zeggen Ged. de ver
ordening toegepast worden in strijd met
hare boven vermelde bedoeling. Ook
toont art. 2 van het ontwerp aan, dat
niet voor elke oprichting en exploitatie
van een electrisch bedrijf eene concessie
noodig is.
Ook met een beroep op art. 1, 5o
bewijst men in dezen niets.
De bepaling maakt alleen mogelijk,
dat de provincie, waar ze dit wenscht,
een bedrijf kan overnemen om de ex
ploitatie óf zelve ter hand te nemen óf
aan een ander over te dragen. Dit sluit
volstrekt niet uit, dat, waar twee ccn-
tralen in hetzelfde rayon bestaan, de
provincie een bedrijf naast, of dat binnen
hetzelfde rayon als waarin een eenaast
bedrijf werkzaam is, eene tweede con
cessie wordt aangevraagd en verleend.
Ad. II. Het tweede bezwaar schijnt
Ged. Staten ook ongegrond, n.l. wat de
Hinderwet betreft.
Deze wet toch wil waken voor de be
langen der omwonenden, die van de bij
die wet opgesomde en als voor hen ge
vaarlijk, schadelijk of hinderlijk gestem
pelde inrichtingen overlast kunnen hebben.
De interne regeling van het bedrijf blijft
dan ook buiten het gebied der wet. Dit
is in de memorie van toelichting van
het wijzigingsontwerp, dat ten doel had
Hinderwet en Veiligheidswet onderling
in overeenstemming te brengen, uitdruk
kelijk geconstateerd De zorg voor de
gezondheid en veiligheid der arbeiders,
werkzaam in de inrichting, konde niet
behooren tot het gebied van de Hinder
wet.
Ad. III. Het derde bezwaar tegen het
ontwerp betreft de aantasting der ge
meentelijke autonomie. In hoeverre dit
Welnu, ik geloof dat zij het benijdt en
dat zij de hand der jonge vrouw graag in
die van haren neef zou gelegd hebben.
Vai Hercal
Wel zeker. Eu daar zij wel weet welke
diensten gij aan de familie de Montbazon
bewezen hebt en haar broeder gedurig her
haalt dat de hertog u niets zou kaunen wei
geren, ziet zij dat gij kans hebt met de rijke
erfgename te knnnen trouwen en dat maakt
haar razend Mij dnnkt dat daarin bet ge
heim van haren afkeer voor u gelegen iB.
Gij zoudt wel gelijk kunnen hebben, zei
Lavarennes.
Ik heb u altijd gezegd baas, hernam
Frochard, ik ben zoo dom niet als mijne muts
wel Btaat.
De valsche ridder antwoordde
Dit alles belet niet dat wij in heel
slechte lakens zitten. Het vertrek van M. de
Courgemont staat my niet aan. Ik zon hem
de onverwachte terugkomst van PaljaB hebben
willen melden en met hem beramen wat er
ons nu te doen Btaat en wat wij aan den
hertog moeten zeggen
De brave man is met tegenzin vertrok
ken en heeft mij wel gelast u goed te ver
zorgen en op te passen dat er u niets zon
ontbreken. Hij bleef eenen halven dag te
Parijs en zou den hertog van uw ongeval
verwittigen.
Hetgeen voorby is, is voorby. Laat ons
daarover niet langer spreken. Wij moeten nu
zorgen den verloren tijd en ook... Belphégor
weer in te winnen. Vervloekte koorts zonder
haar zou ik alles voorkomen hebben 1,. Komaan
vooruit en op weg
Lavarennes ging voorover zitten en trachtte
nit zijn bed te komen.
Maar zijne versteven en gekneusde lede
maten wilden nog niet mee; hy kreeg draaiïngen
in het hoofd en viel bewusteloos achterover
op zijn oorkussen neer.
Hij vloekte van gramschap, toen hij vast
stelde dat zijne krachten hem verlaten hadden.
Geen middel om op te staan, grommelde
hij, ik ben kapot.
Gy zijt in 't geheel Dist kapot, zei
Frochard, het gaat integendeel veel beter
maar gy zyt nog niet gansch op uw verhaal.
te rijmen is het met het eerste bezwaar
is Ged. Staten niet volkomen duidelijk.
>Wanneer niet een bepaalde materie
uitdrukkelijk is verklaard van een onder
werp van gemeentehuishouding, hetgeen
in casu het geval niet is, is de provin
cie vrij de stof te beschouwen als te be
hooren tot het provinciaal huishouden
en tot regeling over te gaan. De com
missie zoude met hare bezwaren gelijk
hebben als bij de een of andere wet re
geling van electriciteits- aangelegenheden
als een stuk gemeentehuishouding uit
drukkelijk was erkend. Waar dit niet
het geval is, blijft de provincie vrij om
in dezen zelf te regelen, wat haar goed
dunkt.
Onthield de provincie zich van regeling
dan konden de gemeenten de zaak aan
zich trekken neemt de provincie echter
de zaak ter hand dan blijft de gemeente
slechts voor zoover vrij, als haar vrije
regeling in deze wordt overgelaten.
Houden wij op vorenstaande gronden
tegenover Uwe Commissie mitsdienstaan-
de, dat ons ontwerp-regelement niet kan
geacht worden eene met ons staatsrecht
onvereenigbare aantasting van de ge
meentelijke autonomie te bevatten, wijl
wij meenen, dat ook onjuist moet ge-
heeten worden de opmerking der Com-
missisie, dat Ged. Staten door het ont
werp de macht zou krijgen in te grijpen
in de huishoudingen der gemeenten, door
te bepalen op welke wijze hare wegen
zullen worden verlicht.
Immers ons ontwerp laat de gemeente
volkomen vrij electriciteitsfabrieken voor
andere doe'einden op te richten, dan
voor, productie en levering aan electri-
schen stroom aan derden. Installaties
tot opwekking van stroom voor eigen
verbruik vallen dus geheel buiten ons
ontwerp
Alleen wanneer gemeenten centralen
wenschen op te richten voor productie
en levering van electrischen stroom aan
derden zouden zij evenals particulieren
volgens ons oorspronkelijk ontwerp
concessie noodig hebben.»
Ten slotte deelen Ged. Staten mede,
dat zij het gevoelen hebben ingewonnen
van een zeer bevoegd deskundige op dit
gebied gebied, prof. Mr. Krabbe, hoog
leeraar in het staats- en administratief
recht aan de Leidsche Universiteit.
Hoe wilt gij na drie dagen koorts en vasten,
eene aderlating, enz,.. Gij moet nu weer
nieuwe krachten bijwinnen en wat geduld
hebben.
Ah die hond van een Paljas, bromde
de zieke, indieu ik hem vast hield, hij zon
zijne zegepraal duur betalen en er zyn vel
aanlaten 1
Om Paljas zijn vel vast te krijgen, moet
gij eerst goed te been zijn, deed Baptist heel
snedig opmerken. Komaan, baas, wees redelyk.
Wacht tot dat gij gansch genezen zijt. Dat is
ever eenige dagen gedaan.
Wachten 1 wachten 1,. Maar wat zal er
intnsschentijd gebeuren De goochelaar zal bij
het werk niet slapen.
Wat er zal gebeuren weten wij niet
maar voor het oogenblik is er ééne zaak zeker,
't is dat gij u niet kunt recht houden. On—
noodig het te beproeven.
Wat dan gedaan? Wat gedaan bromde
de booswicht, tandenknarsend en de vuisten
ballend.
Ten eerste, stil in uw bed blijven ten
tweede, goed voedsel nemen en eenen stevigen
teug wijn drinken, hetgeen veel beter is dan
alle dokterspillen en artsenijen. Daarna zullen
wy op Parijs attrekkeD. Indien gij mijnen
raad niet volgt, dan laat ik u schieten
Ik moet my wel onderwerpen vermits ik
niet anders kan
Goed gesproken
Maar eens dat ik zal hersteld zijn, wie
weet of bet dan niet te laat zal wezen om my
tus8chen M. de Montbazon en Belpbègor te
plaatsen Wie weet of de goochelaar zijn
plan dan reeds niet zal uitgevoerd hebben
Waarom zoudt gij u niet aanstonds met
den hertog in betrekking stellen, door bemid
deling van eenen persoon in wien gij volle
vertrouwen hebt
En waar dien persoon vinden kent gy
iemand
Ik zie niemand daartoe beter geschikt
dan den jongen markgraaf* Het is een bloedver
want van M. de Courgemont en moet bijgevolg
eenigszin8 op de hoogte zyn.
Hum 1 ik stel niet veel vertrouwen in dit
uilskuiken Hij brengt mij overigens ODgeluk
bij ware ik naar dat bal niet geweest, dan
In de gisteren gehouden vergadering
van de Prov. Staten van Noord-Brabant
bracht de vooizitter een woord van hulde
aan de nagedachtenis van het overleden
Statenlid den heer L. L. M. A. Nieu-
weohuizen.
Aan de orde waren de ontwerp-ver
ordening, houdende voorschriften omtrent
productie en levering van electrischen
stroom binnen het gebied der provincie
en de verschillende daarop betrekking
lebbende rapporten en antwoorden.
Het lid der juridische subcommissie,
jhr. mr. Van Sasse van IJsselt, wijst op
bet principieele verschil dat bestaat tus-
schen de juridische commissie en Ged
Staten. Nu is de subcommissie aan het
ontwerp van Ged. Staten wel iets tegemoet
gekomen, doch het gewijzigde voorstel
van Ged. Staten geeft geenszins wat de
commissie wil. Hij vindt de verordening
onaannemelijk, als een beroep op de
Koningin niet toegelaten zou worden
voor een weigering van concessie door
Ged Staten
De heer mr. A- J. M. Smits is van
oordeel dat de electriciteit goedkoop
tan worden beschikbaar gesteld, als de
aanleg geschiedt op groote schaal. Spr.
herinnert aan den vroegeren aanleg van
tramwegen en telefoonnetten, die altijd
nog noodlijdend zijn en vreest dat het
zoo ook zal gaan met de levering van
electriciteit, als dit niet gebeurt langs
den weg van samensmelting van een
groote streek.
Enkele plaatsen slechts in de provincie
bezitten voldoende capaciteit om zelf de
exploitatie eener electriciteitsfabriek te
ondernemen en daarom acht spr. goed
de regeling te leggen in handen der Ged.
Staten ook zonder hooger beroep, omdat
dit college waarborg genoeg biedt voor
goede toepassing der vast te stellen ver
ordening.
De heer De Vlam is groot voorstander
van particuliere exploitatie en komt op
tegen de uiting van den heer Smits over
de van particuliere zijde geëxploiteerde
tramwegen.
Hierop antwoordt de heer Smits niet
te zijn tegen particuliere ondernemingen,
doch het noodig te vinden zeer strenge
bepalingen te maken omtrent het geven
zou Paljas my gewis niet afgerost hebben.
Daarvan ben ik niet heel zeker. Als ik
alles wel nadenk, dan schijnt mij deze ont
moeting al meer en meer zonderling en vraag
ik mij af of Hercules die er zoo eeD kruidje-
roer-me-niet uitziet, dat spel niet heeft op
touw gezet en met den goochelaar niet ib
overeengekomen om mij in die hinderlaag te
lokken
Met welk inzicht zou hij dit gedaan hebben
De komst van eenen hotelbediende onder
brak huu gesprek.
De heer markgraaf de Vermandois komt
naar de gezondheid vsd den heer ridder
vernemen, zegde hij.
Leid hem binnen, gebood Lavarennes.
En zich tot Frochard wendend zegde hij
halfluid
Ik zal bem aan 't praten brengen en wel
zien of hij onze man kan zijn.
Hercules, die op aanbeveling van zijnen
grootoom alle dagen naar het hotel gekomen
was, stond verwonderd over de merkelyke
verbetering van den ridder.
Het schijnt dat ik ver weg ben ge
weest, zei Lavarennes. Ah ik leef nog,
maar heb het voorzeker aan myue aanvallers
niet te danken.
Maar, onderbrak de markgraaf, waar en
hoe zyt gij aangevallen geweest Ik betreur
ten zeerste dat u dit ongeval overkomen is.
Ik heb voorzeker ongelijk gehad naar
dit bal te paan en zou beter gedaan hebben
de voorzichtigheid van kozijn Courgemont na
te volgen.
Dat konden wij niet voorzien
Het is spijtig dat er by u in buiB lieden
zijn binnengedrongen die gy met of tenminste
slecht kendet-..
Lavarennes keek Hercules vlak in deoogen
terwijl hij dat zegde
Deze antwoordde heel bedaard
Weihoe Die kerel in Paljas verkleed
heeft das schuld aan de zaak?
Of hy er schuld aan heeft?.. Dat geloof
ik wel 1 Hij heeft er zelfs de grootste rol iB
gespeeld W eet gy wie hij was
Hoegenaamd niet, noch Flora, noch ik,
noch iemand onzer vrienden hadden hem ooit
gezien. Hy heeft iedereen geïntrfgueerd en
van concession, om te verhinderen dat
de onderneming1 reeds bij den aanvang
aan bloedarmoede lijdt.
Het lid der juridische commissie, mr.
Loeff, vraagt waarom Ged. Staten het
voorstel der subcommissie om een hooger
beroep op de Kroon toe te laten bij
concessieweigering niet in hun ontwerp
hebben opgenomen.
Jhr. mr Smits van Oyen antwoordt
daarop dat Ged Staten 't niet wenschelijk
achten de beslissing over dergelijke
groote belangen aan anderen over te laten
die niet zoo goed als zij zelf het belang
der provincie kunnen behartigen.
Wanneer eens eenige groote gemeenten
als 's-Hertogenbosch, Breda, Tilburg,
Eindhoven etc. concessie zouden aan
vragen voor gemeenschappelijke exploi
tatie van electriciteit, dan zouden Ged.
Staten die concessie verleenen onder
voorwaarde dat ook de tusschenliggende
plaatsen zouden kunnen worden aange
sloten, als zijnde in het belang der pro
vincie. In hooger beroep op de Kroon
zou met dat provinciaal belang allicht
geen rekening gehouden worden.
Na verdere debatten wordt het amen
dement, om hooger beroep bij concessie
weigering toe te laten, aangenomen.
De geheele verordening wordt met 48
tegen 3 stemmen aangenomen.
Niet zelden is het in de landbouwpractijk
voorgekomen, dat door een bemesting
met chilisalpeter de meer-opbrengst zoo
groot was, dat men deze niet kon verkla
ren uit de in het salpeter aanwezige
stikstof. Wanneer men het narekende, zag
men, dat de stikstof, in de meer opbrengst
aanwezig, veel grooter was in hoeveelheid
dan die zich in de salpeter bevond en
men vermoedde daarom, dat het chilisal
peter het vermogen had de planten in staat
te stellen, ook te profiteeren van andere
in den bodem aanwezige stikstof, stikstof
van stalmest en andere organische ver
bindingen. Dit vermoeden is later door
verscheideneproevenbevestigd Men heeft
inderdaad bevonden dat het chilisalpeter
in staat is, de in den bodem aanwezige
stikstof beter te doen opnemen door de
planten. En de verklaring van dit ver
toen gij, door hem opgevolgd, het bul verliet,
dacht iedereen dat bet een gemaakt spel was.
Men wachtte op owe spoedige terugkomst en
was verre van te denken dat gij in eeae hin
derlaag gevallen waart. Toen mijn groot-oom
my 's anderendaags het gebeurde vertelde kon
ik het niet gelooven.
Ik had het maar al te wel gevoeld.
Is die man uw vijand
Waarschijnlijk, zei Lavarennes spottend-
Is bij gevlacbt 1
Natuurlijk hy zou zeker naar de gen
darmen moeten hebben wachten
Men zal hom wel weervinden groot
oom heeft mij gezegd dat bij het gerecht
verwittigd had..
Oh van het oogenblik dat bet gerecht
er zich mede bemoeit, dan mogen wy op
twee ooren slapen.
Niet waar zei Hercules heel nuchter.
En vrat denkt uwe bevallige vronw
hierover
Zij denkt zooals ik, dat men het gerecht
moet laten begaan.
De markgraal begreep dat er een gehoim
ov r deze zaak hing, waarvan hy wel graag
de oplossing zou gekend hebben. Hij zon wel
aan den ridder hebben willen zeggen dat de
onbekende een knaap aan Flora had toever
trouwd, maar deze had hem opgelegd daarover
niets te zeggen.
Die M. de Rollac heeft eene duistere
vintrigne", had zij gezegd laat ons daarmee
zoo weinig mogelijk ons bemoeien. Ik be
waar dat lieve knaapje tot wanneer men het
zal komen weerhalen, hetgeen niat lang zal
duren, hoop ik. En dat er dan van kome wat wil
Hercules kwam deze aanbeveling stipt na
en nam de gelegenheid te baat dat Flora's
naam werd uitgesproken om de samenspraak
te veranderen en wat over haar met den
ridder te kavelen.
Dit gebabbel vermoeide den zieke die
weldra de oogen sloot en geen enkel woord
meer sprak.
Dau eindigde Hercules zijne alleenspraak
en vertrok, den ridder nog steeds aau de
zorgen van Baptiste aanbevelend en belovend
dat hy weldra zou weerkomen.
(Wordt vervolgd).