Nummer 27
Zondag 31 Maart 1912.
35 Jaargang,
Tweede Blad.
Landbouw.
DE OORLOG.
Ingezonden Stukken.
Engeland.
Over de waarde der suiket bietenbladeren.
Vooral dit jaar (1911) valt de aandacht
op de groote waarde van de koppen en
het loof der suikerbieten als veevoeder.
Ten allen tijde heeft men de bietenbla
deren als veevoeder gebruikt en terecht
want het gehalte aan de verschillende
voedingsstoften is niet gering. Zij bevatten
toch gemiddeld 1,4 pCt. verteerbaar ei
wit en hebben een zetmeelwaarde van
7,2, terwijl hun productiewaarde 84 is,
terwijl deze - cijfers bij gras van een
gewone weide zijn 1.7, verteerbaar
eiwit 11,1 zetmeelwaarde en 91 produc
tiewaarde- Men ziet hieruit, dat de voe
dingswaarde van bietenloof zeer hoog
geschat moet worden. Daar komt bij,
dat de beesten het graag lusten. Vooral
verleden jaar, toen door de groote droogte
het veevoeder zoo schaarsch was, is de
waarde van het bietenloof gestegen. Men
ziet van heinde en ver het bietenloof
halen, het wordt notarieel verkocht op
sommige plaatsen en men besteedt prij
zen tusschen 25 en f 35 per gemet, dat
is gemiddeld f90 per H A. Natuurlijk
gaat dit en gelukkig, niet elk jaar zoo,
maar toch elk jaar hebben de bladeren
waarde en hoe flinker en malscher de
bietenbladeren zijn, des te meerwaarde
hebben ze. Het welig staan van het bie
tenloof gaat gewoonlijk samen men een
gezonde ontwikkeling der biet en een
hoog suikergehalte, want de suiker in de
biet ontstaa' uit het zetmeel en dit wordt
in de bladeren, in het loof gevormd.
Welke suikerbieten ontwikkelen zich met
het weligste loof? De ervaring leert, dat,
onder overigens gelijke omstandighedeo,
die suikerbieten de weligste bladeren heb
ben, die het zwaarst met chillisalpeter
bemest zijn.
In de >Verslagen en Mededeellngen4
van de directie van den Landbouw 1911
no. 1, vinden we hieromtrent, naar aan
leiding van bemestingsproeven op suiker
bieten in Friesland het volgende
»Bij het opmaken der hierboven ver
melde conclusies, heeft de verslaggever
geen rekening gehouden met de waarde
van het loof en de koppen, die als vee
voeder in het Noorden van Friesland
(en overal elders 1) een vrij aanzienlijke
waarde vertegenwoordigen. Hij wijst er
nadrukkelijk op, dat daardoor een groot
voordeel der chilibemesting is verwaar
loosd en wel vooral voor de zwaardere
chilibemestingen, omdat de loofsontwik-
keling in het algemeen te weliger was,
naarmate er meer chilisalpeter was ge
geven.4
Wie dus groote giften chilisalpeter per
Hectare geeft (500 a 600 K.G.) vermeer
dert daardoor niet alleen de opbrengst
aan killogrammen broodsuiker, maar ver
krijgt een hoeveelheid veevoeder, die
door haar waarde reeds het meerdere
chilisalpeter bijna betaald maakt.
nige verbetering daarin te brengen is.
Ik zal dus zoo vrij zijn naast het lijstje
van den arbeider het mijne te plaatsen
en de posten waarin wij verschillen vooraf
eenigszins toelichten, in de hoop dat het
ook thans nog niet alleen hem en meer
dere lezers van de K. Lederbewerker
zal ten goede komea.
Op den voorgrond wil ik hier even
aanstippen dat ik van de veronderstelling
uitga, dat de kinderen van genoemden
arbeider kinderen zijn wier magen weinig
meer onderdoen voor die van volwassene
personen, hoewel dit niet waarschijnlijk
is. In dit geval zou ik mijn lijst hebben
moeten wijzigen maar tevens ook kunnen
verminderen.
Ter zake dus
Aan huur f 1.60.
Ik diende hier rekening te houden met
de plaats waar de arbeider woont. In
onze gemeente kan men een geschikte
werkmanswoning vinden voor 90 ets. a
fl per week. Let wel, ik zeg eene ge
schikte woning, want men kan ook min
der terecht. Nu zijn de woningen bij ons
in vergelijking met vele andere plaatsen
niet duur. Toch geloof ik dat hierop wel
eenige bezuiniging mogelijk is en wan
neer ik de middenprijs neem van zijne
opgaaf en de mijne dat daarvoor toch
wel iets passends zou te vinden zijn, te
meer daar hij, wijl wij hier waarschijnlijk
met een fabrieksarbeider te doen hebben,
geene werkplaats noodig heeft en daarom
zijne woning beknopter zijn kan.
Ik bereken dus voor huishuur f 1.30.
Aan vuur eD licht 1.10.
Hierop kan heel wat bezuinigd worden.
Laten wij zeggen dat in den winter noo
dig zijn 3 liter petroleum. Misschien be
rekent dit de arbeider nog niet eens.
Laten wij het verbruik van steenkolen
bij koude en mindere koude op 3!\ mud
per week stellen. Ik geloof niet, hoewel
ik mij uit vrees voor gebrek niet behoef
te bekrimpen dat ze in mijne huishou
ding worden verbruikt terwijl ik ter voor
koming van vocht nu en dan verplicht
ben nog eene tweede kachel te stoken.
Wanneer moeder de vrouw zorgt dat de
kachel tamelijk gevuld blijft, de pook
niet nutteloos gebruikt, ze afsluit en stil
letjes laat liggen als ze voor haar pot
of de koude niet noodzakelijk is dan
kunt u het daarmede met glans stelleD,
In den zomer als de zon licht en warmte
(Buiten verantwoordelijkheid der Radactie.)
Wat het huishouden van een
arbeider kost.
Onder dezen titel komt in de K. Le
derbewerker van 23 Febr. j.l. een schrij
ven voor, waarin een werkman die met
vrouw en kinderen van een weekloon
van f9 moet leven, zijne wekelijksche
uitgaven opsomt. Hij verzoekt daarna
de patroons dit lijstje eens te willen be-
studeeren en zoo er nog bezuiniging te
vinden is dit in de K. Lederbewerker
te willen mededeelen.
Zeer gaarne en dat wel te meer omdat
ik het daar veel beter op zijne plaats
achtte, had ik aan dat verlangen van
den arbeider voldaan, doch daar de
redactie van de K. Lederbewerker mij
voor de plaatsing, eene voorwaarde stelde
waaraan ik, hoe volkomen ik ze ook
billijk, zij houde het mij ten goede, niet
weDschte te voldoeD, zoo wend ik mij
tot den redacteur van >De Echo van het
Zuiden* met het verzoek, daar naar mijn
bescheiden meening, de inhoud, de plaat
sing niet in den weg staat, eenige plaats
ruimte voor dit schrijven te willen afstaan
waarvoor bij voorbaat mijn dank.
Hoewel de zaak eigenlijk meer bij de
vrouw tehuis behoort, en het voor een
man dus juist geen gemakkelijk werk
is, meen ik toch dat misschien nog ee
nige bezuiniging en wat meer zegt ee
geeft is 2 mud meer dan voldoende.
In den winter dus 3/4 mud steenkool
k f 0.90 67'/2 cent plus 3 liter petro
leum a 9 ct. per liter —27 "4~ 6 1 /2 cent
94'/2 cent.
In den zomer 45
is dus f 1.39 in 2 weken of 70 ets. per
week.
Aan brood geeft de lijst f 2.03.
Mijne vrouw gebruikt voor onze huis
houding lange tarwe brooden van 12 cent
per stuk. Met het oog op dit schrijven
heb ik het eens nagegaan cn bevonden
dat ze van een brood 30 a 32 sneedjes
haalt. Laat ik nu berekenen voor de man
's morgens 2, om 8 uur 7 en om 4 of
half 5 6 zulke sneetjes voor de vrouw
's morgens 1, voor vrouw en kinderen
om 8 en om 4 uur ieder 6is voor de
man 15, voor de vrouw 13 en voor de
kinderen 12, alzoo te zamen 64 sneetjes
of 2 brooden is 24 cent per dag, en
dus per week f 1.68 Misschien zullen
uwe kinderen soms nog meer vragen
In alles behoort maat en regel te zijn
en ook hierin, houdt u er aan, uwe kin
deren zullen er goed, misschien beter
>ij varen, dan dat ze zoo volgepropt
worden, dat ze op het laatst hun boter
ham aan een hoek of kant wegsmijten.
Aan melk 88'ƒ2 cent
Daar ik zooals ik boven schreef van
de veronderstelling uitga dat de kinde
ren gezonde eters zijn en dus geen
melk meer behoeven, kan deze post
gesteld worden op melk voor koffie en
thee per week l'/2 cent.
Aan aardappelen geeft de lijst 40 cent.
Medunkt deze post is te laag. Aard
appels kunnen veel doen in de hulshou
ding.
Laat ik dus deze post brengen op
55 cent.
Aan vleesch vind ik genoteerd 28 cent.
Nu, daar is volstrekt niets tegen,
't Is zeker bestemd voor een extra Zon
dagssoepje en dat mag wel, daarna
nog een aardappeltje met een stukje
gebraden varketisvleesch, een klontje
boter bij het braden gebruiken voor de
saus, een beetje groenten, of zoo U het
hier of daar nog kunt bezuiningen een
andere kleine versnapering er bijzeker
dat gun ik U van ganscher harte. Alzoo
aan vleesch 28 cent.
Aan spek noteert U 12'/2 cent-
•'t Is werkelijk om er mee te lachen.
Ik had hem maar liever geheel wegge
laten. Neen, ik meen het beter met U.
'/a p. varkensvleesch per dag is niet te
veel, wat meer was beter doch wij moeten
»de teering naar de neering zetten4
zegt spreekwoord. Ik noteer daarvoor
dus f 1.25.
Aan vet vind ik op uwe begrooting
15 cent-
Dit vind ik ook weer te weinig.
Wil men een goede pot potage, 't zij
savoijen, spruiten, wortelen, zuurkool of
boonen koken, dan behoort] daarbij ook
een klontje vet. Met het half p. varkens
vleesch kan moeder de vrouw een goed
en smakelijk middagmaal bereiden, ten
minste-wanneer zij de kunst daarvan
verstaat. Ik noteer dus voor vet 40 cent.
Aan visch noteert de arbeider 12
cent.
Ik kan mij hier wel mede vereenigen
doch zou er 2 cent afnemen voor azijn,
dat hoort er vrijdags zoo'n beetje bij.
Alzoo noteer ik aan visch 10 cent en
aan azijn 2 cenc.
Aan kippenvoer vind ik op de lijst
86 cent.
Maar mijn beste arbeider dat is kost
noch voor U noch voor uwe vrouw of
kinderen, 't Woord zegt U immers dui
delijk dat het voor kippen bestemd is.
Of houd U er ook kippen op na. Zoo
ja, dan zijn, als U dat kippenvoer onder
de uitgaven voor uw gezio brengt ook
uwe inkomsten met de opbrengst der
eieren te vermeerderen en worden die,
daardoor allicht f 1. hooger.
Voor gezonde menschen, is het, als
het er niet aanzit, eene overbodige
weelde. Ik voor mij geef er geen gulden
per jaar aan uit, hoewel ik ze opper
best lust. Ik noteer daarvoor dus 0.
Voor magarine vind ik genoteerd 45
cent.
Mij dunkt laten we de boterham wat
beter smeeren, en het op suiker,, wat
minder noodig is bezuinigen. Ik breng
dus voor magarine op mijn lijst 90 cent.
Suiker waarvoor U 28 cent op de
lijst schrijft, verminder ik- als minder
noodig zijnde, op 11 ceDt.
Aan rijst meel en olie vind ik genoteerd
27 cent.
Ik laat de olie vervallen doordien U
op vrijdag een klontje boter bij de sous
kunt doen, doch vermeerder de post
van rijst en meel met het bedrag der
olie. Wilt U absoluut oliekoeken eten
dan kan daarvoor het geld dienen wat
de maaltijd, waarvoor zij in de plaats
treden, zou kosten. Ik noteer dus aan
rijst en meel 27 cent.
Verder wilde ik hier een post inlas-
schen voor karnemelk dan kan dit met
de voorgaande post dienen voor den
avondmaaltijd. Voor karnemelk noteer
ik dus 42 cent.
De post kerkegeld hoe gering ook
kan dunk me vervallen- Als U overigens
braaf en godsdienstig leeft dan zal onze
L.H. toch wel over U te vreden zijn. U
kunt dit in betere dagen wel vergoeden.
Verteer man, vind ik genoteerd met
15 cent. Dat kan gemist worden- Zat
het er aan, er was niets tegen. Een
huisvader die er hard voorzit, moet zich
echter eene opoffering weten te ge
troosten. De geheele week moet gij
werken. Zoek dan des Zondags uw
vermaak, bij vrouw en kinderen, te huis
of gaat bij goed weer eens met hen
wandelen, dat is nuttig en goed. ook
voor uwe kinderen Zoo slijt ge uw
Zondag het beste. Wilt u dit niet dan
kunt u met buren of vrienden kaarten
of met hen de tijd dooden.
Ik ben dus zoo vrij die post op mijn
lijst te schrappen.
Aan lectuur is genoteerd .7 cent
Wanneer gij uw vakblad leest dat f 1.
per jaar kost dan hebt u dunkt me
lectuur genoeg, wilt u nog meer lezen,
och u kunt bij de een of ander wel een
krant te lezen krijgen, al verneemt u
dan ook het nieuws een paar dagen
later. Ik breng du« hiervoor op mijn
lijst 2 cent, aan versnapering voor de
kinderen vind ik genoteerd 2 cent
Hoewel snoeperij voor kinderen streng
is af te keuren en dikwijls op het ge
heele leven een nadeeligen invloed uit
oefend, wil ik echter den niet over
dreven post van 2 cent volkomen bil-
ijken en die ook op mijn lijst over
brengen.
Zie zoo 1 Nu ben ik aan het einde.
Laten we nu de belde lijsten eens
vergelijken en dan eens zien welke der
twee de voorkeur verdiend.
Op de eerste plaats breng ik uw lijst
werkman, en op de
tweede de
mijne.
Aan huishuur
f 1,60
f 1.30
vuur en Ucht
f 1.10
f 0,70
brood
f2,03
f 1,68
aardappelen
f 0,40
f 0,55
melk
f0,8872
f0,1772
vleesch
f 0,28
f 0,28
Spek
f 0,1272
f 1,25
vet
f 0,15
f 0,40
visch en azijn
f 0.12
)0,10
)0,02
kippenvoer
f 0,86
f0,00
magarine
f 0.45
f 0.90
suiker
f 0,28
f0.ll
rijst en meel
f 0,18
f0 27
olie
f 0,09
f 0,21
f 0,21
thee en koffie
f 0,21
soda
f 0,0372
f0,0372
zout
f0,03'/2
f0,03'/2
zeep
f 0,07
f 0,07
schoolboek
f 0,05
f 0,05
kerkgeld
f 0,03
f0,00
ziekenf. en vakv- f 0,30
f 0,30
verteer man
f 0,15
f0,00
tabak
f 0,06
f 0,06
lectuur
f 0.07
f 0,02
versnapering kind f 0,02
f 0,02
f9 58
f8,53 72
Wanneer wij nu de uitkomst der beide
lijsten vergelijken dan bevinden wij op
de eerste lijst een te kort van 58 cent
terwijl de tweede een overschot aan
wijst van 43V2 cent per week, of 22.62
per jaar. Laten wij nu daarvan nog af
nemen f 2.62 voor aankoop van kool
en boonen voor den inmaakpot dan
houden wij voor kleeren over de ronde
som van f 20. Indien uwe vrouw op
de een of andere manier daar nog een
paar kwartjes p.w. kan bijverdienen dan
U, als ze zorgt dat ze alles netjes
verstelt en bijhoudt, ook daarmede
klaar.
Geachte werkman. Ik heb uw lijstje
goed bestudeerd en hoop dat gij ook
aan het mijne uwe aandacht zult schen
ken. Ik zou u zelf willen aanraden er
eens een proef mede te nemen, en ge
loof niet anders of u zult ondervinden,
dat uw bestaan nu juist nog zoo on-
menschwaardig niet is, ten minste..
wanneer uwe vrouw, den naam van
goede en bekwame huisvrouw verdient
Wanneer ik echter uw lijst aandachtig
na ga, heb ik reden om te veronder
stellen, dat hem juist daar >de schoen
wringt4
Helaas l hoe vele vrouwen worden er
gevonden en niet het minst onder den
werkmansstand die op dit punt nog zoo
veel te wenschen overlaten, die van
goede, voor den middag pot benoodigde
zaken, een onsmakelijke, onoogelijke
poespas bereiden, die de kleeren van
haar gezin laten verslonsen tot er geen
herstellen meer mogelijk is, die de kin
deren met huismeubels laten ravotten
alsof ze geen waarde hebben, die niet
jegrijpen dat er uit een afgedragen pak
van haar of haar man, nog een kinder
pakje te maken is dat klinkt als een
klok, in alles even slordig zijn en hun
tijd dooden, met niets doen en buur
praatjes maken, kortom die het zuurver-
dien'.e weekgeld van den man niet naar
aehooren weten te besteden.
Men heeft tegenwoordig vereeniglngen
op allerlei gebied, ook voor de arbeid
sters in de schoenindustrie. Men ver
gadert, bespreekt en overlegt, om den
toestand der leden te verbeteren, voor
zeker wanneer dit op eene behoorlijke
manier geschiedt, een prijzenswaardig
streven, loffelijk en in deze dagen nood
zakelijk streven, maar wanneer men in
plaats van sprekers en spreeksters, voor
arbeidsters, die in betrekkelijk korten
tijd, nu grootendeels als huisvrouw
moeten optreden ook eens een alleszins
bekwaam huismoedertje aanschouwelijk
liet voorstellen, hoe voor betrekkelijk
weinig geld een behooi lijken en smake-
lijken maaltijd is te bereiden, hoe klee-
dereo versteld en huis en meubels moeten
onderhouden worden, mij dunkt dit zou
betere resultaten geven, en haar en
haar toekomstig gezin, voor geheel het
leven ten zegen zijndan zouden wij
niet zoo vaak zien gebeuren, dat in ar
beidersgezinnen waar 45 a. 6 leden
een flink weekgeld te huis brachten
waar men in staat was de helft der in
komsten te besparen voor kwade toe
komstige dagen, alles verteerd werd. en
die nu, dat de kinderen getrouwd zijn,
bij den minsten tegenspoed, de hand
voor ondersteuning moeten uitsteken
Voorzeker, er zijn vele loffelijke uit
zonderingen, er zijn er die er op mogen
bogen tamelijk gegoede burgers te zijn
wat te doen, alvorens de toestand in dat
opzicht naar behooren is.
Nog een enkel woord tot slot
Uw toestand arbeider met vrouw en
drie kinderen baart nog zooveel zorg
niet. God gave, dat gij er het ergst aan
toe waart, dan zoude het nog al gaan.
Meer te denken geven die arbeiders ge
zinnen waar bij eene verdiensten van
f 6 a f 7 soms ook 6 i 7 soms nog
meer kinderen zijn, dusdanige gezinnen
zijn werkelijk nog geen uitzonderingen.
Zou ook hier de wetgever niet kunnen
ingrijpen.
Men maakt wetten tot bescherming
van vogels en honden- Welnu, laat ze
dan ook een wet in elkaar zetten waar
door een werkman die daaraan behoefte
heeft, een wekelijks klein voorschot kan
krijgen, op de toekomstige werkkracht
van zijn kind bijv. totdat aan de leer
plichtwet is voldaan, om bij 16 of 18
jarigen leeftijd te beginnen met wekelijks
af te lossen. Mij dunkt er zijn wel in
gewikkelder wetten tot stand gekomen.
Hiermede ben ik aan het einde van
mijn eerste krantengeschrijf, wat ook
zeer waarschijnlijk mijn laatste zijn zal
want ik houd er niet van. Ik hoop dat
het bestuur van den K. Lederbewerkers-
jond er een nuttige wenk in moge
vinden en het den arbeiders en arbeid
sters van den K. Lederbewerkersbond
ten heil zij. P-
In verband met het feit, dat volgens
>Central News4 Italië een paar zeer
ernstige nederlagen bij Benghasi heeft
geleden, men spreekt van 1800 en
3500 dooden, welke berichten nog niet
officieel zijn tegengesproken, verdient
vermelding 'n telegram hetwelk de »Ber-
liner Zeitung am Mlttag4 (een der meest
gelezen nieuwsbladen te Berlijn) gisteren
uit Tripoli ontvingen volgens hetwelk de
strijdmacht der Turken en Arabieren
thans ongeveer 100.000 man moet be
dragen. Een aanval op de Italianen kan
zoo heet het, eiken dag verwacht worden.
Vandaar dat alle Italiaansche voorposten
zoowel met troepen als met artillerie
worden versterkt.
Naar het >Berl. Tageblatt4 uit Kon-
stantinopel verneemt, vergaderden giste
ren de leden van het Turksche ministerie
ten huize van den grootvizier, ten einde
de rapporten te bespreken over den
oorlog van de Turksche gezanten bij de
Europeesche mogendheden. De tele
grammen van deze gezanten luidden zeer
geruststellend en constateerden, dat de
mogendheden gunstig jegens Turkije
gestemd zijn. Sedert twee dagen bestaat
er in leidende kringen hoop, dat er
vredesvoorstellen gedaan zullen worden
die in de termen vallen om besproken
te worden. Italië zou dus zijn »annexatie4
prijsgeven? Ofwel Turkije zijn souverei-
niteits-princiep Belde veronderstellingen
klinken even onwaarschijnlijk 1
De wet op de minimum-loonen in
Groot-Britannlë is er nu. Zonder eenig
amendement nam het Hoogerhuis haar
gisteren in derde lezing aan en heden
zal zij door den koning worden be
krachtigd. Is daarmede nu de staking
geëindigd, de krisis bezworen Geens
zins. Minister Asquith is tevreden over
zijn werk. In een bijeenkomst van li
berale parlementsleden betoogde hij
gisteren, dat de wet een nieuwen toe
stand heeft geschapen. De omstandig
heid, dat het parlement geweigerd had,
de cijfers van het minimumloon in de
wet op te nemen (en dat de regeering
dit even beslist had geweigerd de
minister had dit gerust erbij mogen
zeggen 1) moest niet worden opgevat als
een bewijs, dat het parlement die cij
fers niet billijk achtte. Men kon aan
de districtsraden gemakkelijk de vast
stelling der loonen voor elk district toe
vertrouwen.
Jawel, maar eer die regeling ge
troffen is l En: of zij zoo gemakkelijk
als Asquith denkt, getroffen zal worden.
Men heeft nu wettelijk een beginsel aan
genomen, een theorie vastgesteld, doch
alles komt neer op de practijk. En
eer deze tot haar recht komt, kan er
nog eenigen tijd verloopen. De regeering
gevoelt zich dan ook lang niet gerust
en houdt troepen gereed ter beteugeling
van eventueele onlusten in de verschil-
doch er valt in "die richting nog heel lende mijndistricten. Van den anderen
Echo van het Zuiden.