Nummer 32
Zondag 20 April 1913
36e Jaargang.
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Waalwijksche Stoomdrukkerij Antoon Tielen
VAN HOUTEN'S
Cacao
Eerste Blad.
GEWROKEN!
Dit nummer bestaat
uit DRIE bladen.
FEUILLETON.
Electriciteits-voorziening
in Noord-Brabant.
Telefoonnummer 38. Telegram-AdresECHO.
EN VOORAL 's MORGENS,
'S MIDDAGS en 'SAVOND5 EEN KOP
f9)
f®'
Waahvijlisclie
Courant.
Dit Blad verschijnt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."6.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezonden stukken, gelden en*., franco te zenden aan den
Uitgever.
UITGAVE:
Advertbntikn 1—7 regels f0.60; daarboven 8 cent per regel,groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën Smaal ter plaatsing opgaven
woraen 2 maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels cn
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeeHge contracten
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
Aan de Provinciale Staten van Noord-
irabant is door de commissie het vol-
ende rapport uitgebracht:
De Commissie, benoemd bij besluit
van Uwe vergadering van 7 December
910, ten einde het vraagstuk der op-
ichting eener electrische centrale te
lestudeeren, heeft thans de eer U het
lavolgende te rapporteeren en voor te
stellen
Zooals bekend, kweet de juridieke
ub-Commissie Uwer Commissie den 18
anuari 1911 (bijlage Nr. 57 Najaarszit-
ing 1910) zich van hare taak, door het
uitbrengen van een rapport betreffende
tea in het leven te roepen provinciale
verordening, houdende voorschriften om
rent de exploitatie van bedrijven tot
productie en levering of enkel tot levering
an electrischen stroom voor verlichting
ca krachtsoverbrenging binnen het ge
bied der provincie Noordbrabant.
Eene zoodanige verordening, die kort-
ïeidshalve zou kunnen genoemd worden
'de electriciteitsverordening», kwam tot
Vaa „DE ECHO VAN HET ZUIDEN."
Die woont hier, antwoordde hij, maar
vandaag niet te Bpreken.
Toch niet op reis vroeg Dirlara.
Neen, ongesteld.
Dat kan geen verhindering voor hem
ijn, mijn bezoek te ontvangen.
Üe portier trad den vreemdeling, die reeds
e trap genaderd was, ylings in den weg, zij-
10 donkere oogen en gefronste wenbranwen
0rrieden geene zeer welwillende gezindheid,
j- Als ik u zeg, dat hij niet te spreken is
nlt gy my'ne woorden wel willen gelooven
iep hij, M. Dnchatel heeft my gelast geen
nkel bezoek toe te laten omdat hy zich Diet
el gevoeld. Kom morgen terng, mijnheer, of
°g mij wat gij verlangt.
De dreigende houdiDg van den portier, over-
eigde den Braziliaan, dat hij gednld moest
eben. Eene woordenwisseling waardoor de
pmerkzaamheid der bewoners op hem kon
evestigd worden, kon zijne plannen meer
snadeelen dan bevorderen en het zou eene
'aasheid geweest zijn deD onbekenden por-
10r zijn volle vertrouwen te schenken.
Gy bewijst M. Duchatel geen dienBt, als
IU mij den toegang belet, zegde bij wrevelig.
p Dat ia mij onverschillig, ik voldoe aan
«t bevel, dat hij mij heeft gegeven. Vandaag
ptvangt hy niemand, kom dus morgen te-
Do Braziliaan moest het hnis weer ver-
Men, maar het viel hem zwaar dit te doen.
Juist toen hij weer in het rijtuig wilde
tappen, viel hem een ander plan in bij be
ulde den koetsier en wandelde langzaam de
raat in.
Die opgestelheid komt my verdacht voor,
revelde hij, ik moet op mijn post blyven.
stand bij besluit Uwer Vergadering van
1 Maart 1.911.
Zij werd goedgekeurd bij Koninklijk-
Besluit van 29 Mei 1912 Nr. 37 en af
gekondigd in het Provinciaalblad van
13 Juni 1912 Nr. 17. Hiermede is dus,
onafhankelijk vau het feit, dat zij door
een regeling bij de wet zou ophouden
te gelden zo«wel door Provinciaal
als Rijksbestuur als juist erkend het be-
giosel, dat het onderwerp, bij de elec-
triciteitsverordeaing geregeld, een pro
vinciaal belang betreft.
Nadat de verordening voor U was
vastgesteld, zijn de verschillende andere
sub-Commissies Uwer Commissie diligent
geweest en gebleven, om ieder voor
haar deel zich te kwijten van de op
dracht, haar bij Uw bovengenoemd be«
sluit-van 7 December 1910 gedaan.
Talrijke vergaderingen van Uwe Com
missie en. van de diverse sub-Commis
sies, vele onderlinge besprekingen en
conferentiën met de technische adviseurs
hebben alstoen plaats gehad schriftelijke
rapporten zijn door deskundige adviseurs
ingediend waar mogelijk heeft boven
dien ieder der leden der sub-Commis
sies de gelegenheid, voor zoover die
zich voor hen voordeed, gebruikt om
voorlichting te erlangen omtrent de be
langrijke zaken, waarover zijn meening
gevraagd, zou moeten worden, teneinde
ook van de opgedane ondervinding zijne
medeleden te kunnen doen profiteered
Het resultaat van een en and:r vindt
Kan ik slechts gelegenheid vinden hem in het
gelaat te zien, dan heb ik zekerheid onver
der verlang ik op •'t oogenblik niets.
Hij bleef staan en zag om zich heen schuin
tegenover het huis, waarin Dachatel woonde
stond een restaurantvan daaruit zou man
het huis zeer goed in het oog kannen hou-
deD.
Als ik daar, voor 't venster post vat,
kan hy my niet ontgaan, zegde by zacht'
Zoodra hij zijn huis verlaat, zal ik hem dade.
lijk herkennen en dan volg ik hem Het is
best mogelijk, dat hy vandaag toebereidselen
maakt voor zijn vertrek na dat tweegevecht
zal hy zich bier niet veilig meer gevoelen, en
de minste waarschuwing kan hom aanleiding
geven, zoo spoedig mogelijk de vlucht te ne
men.
Gednronde daze korte alleenspraak was hij
de restauratie reeds genaderd. Hy trad binnen
en vond aan een venster nog een onbezet ta
feltje, waaraan by plaats nam. Van hieruit
kon by de deur van nummer driö-en-ve8rtig
nauwkeurig in het oog houden hy bestelde
een ontbijt en besloot zoolang te blijven zitten
tot hij zijn doel bereikt had.
VIII.
DE SAMENKOMST.
Henri Ducbate! had geen vermoeden van
de onweerswolken, die boven zijn hoofd sa
menpakten hij gevoelde zich dien dag wer
kelijk onwel, en daarom wilde hij niet uitgaan
en ook geen bezoeken ontvangen.
Kust eu streng vasten waren de beste ge
neesmiddelen en den volgenden dag moest
hij weer gezond zyn, want daa zou immers de
afgesproken ontmoeting plaats hebbeu met
Hortense io den bof van bet Palais Royal.
Daarom ook wilde bij heden kapitein La-
roche niet zien, met wien hij trouwens, sedert
het uitstapje raar Veraaillles op eenigszins
gespannen voet stond hij hield zijne deur
gesloten en ontwierp tot tijdverdrijf plannen
voor zijne huwelijksreis.
Hortense beminde hom, zy had zich te Ver
saillesDiet t'gen zijn kus verzot, dus had hy
eigenlijk reeds haar jawoord ontvangen, zij
behoefde het nog slechts uit te sprekeD, dan
kon hy mijnheer Frederic Lachard om de
U belichaamd is het hiernevens U aan
geboden rapport van de financieele sub-
Commissie d.d. 13 Februari 1913.
Dit belangrijk rapport heeft het onder
werp uitgemaakt van bespreking in een
vergadering Uwer Commissie in haar
geheel.
Zonder eeaige uitzondering was Uwe
Commissie van oordeel, dat de oprich
ting en exploitatie van eene electrische
centrale, die de provincie van electrische
energie zou voorzien, naar menschelijke
berekening zou zijn eene onderneming,
waarvan de kansen op slagen verzekerd
zijn.
Vermits particuliere ondernemingen in
de allereerste plaats eigen voordeel be-
oogen, en alleen het algemeen belang
dienen voor zooverre haar doel om winst
te behalen zich daartegen niet verzet,
zoo was Uwe Commissie tevens van
oordeel, dat onder gelijke omstan
digheden van exploitatie, de provincie
welke alleen het bevorderen van pro
vinciaal belang beoogt, de oprichting en
exploitatie eener electrische centrale,
bestemd om haar geheel gebied van
electriciteit te voorzien, niet aan partl-
liere maatschappijen mag overlaten.
Immers de provincie zou, door dit te
doeD, de winsten, welke eene provinciale
electrische centrale op den duur naar
het eenparig oordeel Uwer Commissie
moet afwerpen, geheel, dan
toch voor verreweg het grootste ge
deelte, overlaten aan de aandeelhouders
der particuliere maatschappijen. Richt
daarentegen de provincie eeoe zoodanige
centrale op en exploiteert zij die zelve, dan
zullen de winsten strekken ten bate van
het bedrijf en van de afnemers, zoodat
dezen de electrische energie tegen zoo
laag mogelijken prijs zou kunnen worden
geleverd.
En waar die afnemers verspreid zijn
over de geheele provincie, waar steeds
gemakkelijker en goedkooper te ver-
krijgen electrische energie hun aller
welvaart zal bevorderen, waar die af
nemers zullen behooren tot allerlei stan
den, uitoefenen allerlei bedrijven, daar
bevordert de bestemming van dat zeer
groote gedeelte der opbrengst, wat
anders zou komen als winst enkel ten
bate der par iculiere ondernemers; ten
hand zijaer dochter vragen.
Madame Colombo moet daar dan tegen in
brengen wat zij wilde, de jaw lier zou toch
geen weigerend antwoord kunnen goven, daar
voor liet Henri Dnchatel zijne verloofde zor
gen, die in het huis hoars vaders haren wil
wist door te drijveD.
De bruiloft zou dan zeer spoedig na de ver
loving plaats hebben ook daarin zou Hor
tense het vrij zeker met hem eens zijn, daar
zy wel zeer zou verlangen het ouderlyke huis
zoo spoedig mogelijk te kuunen verlaten, om
zich aan de boosaardige opmerkingen harer
zuster te onttrekken.
Na de huwelijksreis wilde Dachatel naar
Parys terugkeeren en dan beginnen zijnen
rijken schoonvader te brandschatten, want
dat was toch het eigenlijke doel van zijn hu
welijk van innerlijke neiging des harten kon
bjj dezen gevoelloozen, koel berekenden man
geen sprake zijo.
Den volgenden dag gevoelde hij zich weer
volkomen wel, de onthoudingskuur was hem
voortreffelijk bekomen en met buitengewonen
eetlust gebruikte by het ontbyt dat de por
tier hem had laten brengen.
Tegen het middaguur, juist toen Henri Du
chatel met zijn toillet gereed was, trad de
kapitein by hem binneü.
Verduiveld, beste vriend, ik vreesde hier
een lijk te zullen vinden riep Laroebe lachend.
Gisteren avond laat heb ik cog aan uwe deur
geklopt, maar bet bleef zoo stil als op bet
kerkhof.
Ik ben vroeg naar bed gegaan, en heb
zoo vast gaBlapeD, antwoordde Dachatel kalm
terwijl hy voor den spiegel stond en de puo
ten van zijnen knevel opdraaide. Bovendien
zou ik u toch niet binnengelaten hebben gis
teren morgen heb ik u toch immers gezegd
dot ik ongestoord blijven en vasten wilde.
Eene goedkoope geneeswijze
Maar afdoende, zooals ge ziet
De kapitein liet zich in den leunstoel neer
vallen, stak eene sigaret aan en biios rook
wolkjes voor zich uit.
Toch zondt gy mij wel hebben binnen
gelaten, als gy geweten bad welke aangena
me tijding ik u wilde broDgon, zegde hij.
Eene aangename tijding vroeg Dachatel
behoeve van het bedrijf zelf en van de
afnemers, juist in de hoogste mate het
algemeen provinciaal belang.
De offerten van een viertal bekende
maatschappijen, onderneemsters van elec-
trisch bedrijf, welke offerten (die niet
voor het publiek bestemd zijn en voor
U ter visie liggen,) door Uwe Commis
sie rijpelijk zijn overwogen, i lustreeren
een en ander op treffende wijze.
Het oordeel van de financieele sub-
Commissie omtrent d<e offerten dat
natuurlijk evenmin voor openbaarheid
bestemd is vormt een gedeelte van
haar rapport van 13 Februari 1913.
Voor de oprichting en exploitatie
eener electrische centrale door de pro
vincie of van harentwege pleit nog
krachtig het feit, dat bij iedere exploi
tatie door eene particuliere maatschappij
de mogelijkheid bestaat, dat zij op een
gegeven oogenblik hare onderneming
niet meer kan voortzetten. Zoude nu
die mogelijkheid werkelijkheid worden,
en zoude dus zoodanige maatschappij
om de een of andere reden haar bedrijf
moeten 'stopzetten, dan zoude de pro
vincie staan voor het alternatief om óf
bedrijf over te nemen, óf tallooze in
dustrieën plotseling te zien geplaatst
voor eene gedwongen, noodlottige be-
driifsstaklng.
Dat de provincie het eerste zou moeten
kiezen, en op welken prijs, niet alleen
in geld, haar die keuze zoude te staan
komen, is bij eenig nadenken overdui
delijk.
Een en ander is zóó overtuigend voor
de zienswijze, dat de oprichting en ex
ploitatie eener electrische centrale, be
stemd om over het geheele gebied der
provincie te werken, door haar zelve moet
geschieden, dat degenen, onder de leden
Uwer Commissie, die aanvankelijk ernstig
bezwaar zagen in de risico, welk voor
de provincie aan de oprichting en ex
ploitatie eener electrische centrale ver
bonden is, hun bezwaar lieten varen,
indien slechts aan één voorwaarde jzou
knnnen worden voldaan, een voorwaarde
trouwens die, kan zij vervuld worden, be
antwoord ook aan de wenschen van hen,
die zonder meer, eenvoudig zich voor
standers noemen van de oprichting en
exploitatie eener electrische centrale door
de provincie.
Die voorwaarde is de mogelijkheid van
exploitatie voor rekening der provincie
zonder de nadeelen, verbonden aan de
exploitatie door de overheid.
Het behoeft immers geen betoog en de
ondervinding bewijst het zoo goed als
overalexploitatie van eenig bedrijf door
de overheid is omslachtig, duur, soms
niet-doellreffend. Te meer zou dit waar
zijn met betrekking tot eene exploitatie
door deze provincie, een exploitatie zich
uitstrekkende over een gewestzoo
ruim begrensd als Noordbrabant, op wier
deelen zooveel verschillende bedrijven
worden uitgeoefend en waarin welstand
en bevolkingsaantal ook zoo verschillend
zijn.
Van zoodanige exploitatie werd in
tegenstelling van eene goed beheerde
particuliere onderneming, wier verwach
tingen schitterend kunnen zijn, gevreesd
dat zij zoo weinig commercieel zou zijn,
dat daarmede in de plaats van winst
gemaakt, verlies zou worden geleden,
een verlies, dat al grooter en grooter
zou kunnen worden, zoodat het voor de
provincie zou kunnen geven een enorm
verlies van kapitaal en voor de afnemers
als haar electrisch bedrijf ten slotte
zoude mislukken een zeer ernstig
nadeel.
Dit gevaar werd voor onze provincie
zóó ernstig geacht en de vrees voor
bureaucratische exploitatie was zóó groot
dat Uwe Commissie niet kon aanbevelen
om te volgen het voorbeeld door de
provincie Groningen gegeven, die als
overheid een electrische centrale opricht
en exploiteert, waarnaast de gemeenten
zich combineeren voor den aanleg en
exploitatie van laagspanningsnetten.
Zou bovenbedoeld gevaar zijn af te
wenden in die mate, dat aan een onder
neming door de pioviocie nagenoeg niet
meer risico zou zijn verbonden dan aan
die van eene particuliere onderneming?
M. a. w. zou er te vinden zijn een wijze
van oprichting en exploitatie eener elec
trische centrale voor rekening der pro
vincie, die met zich brengt eenerziids,
dat de provincie daarbij als meesterèsse
optreedt, anderzijds, dat hare inrichting,
beheer en financiën geheel afgescheiden
van die der provincie staat, alzoo buiten
ougeloovig.
Gij zoudt imtners zoo gaarne woDschen dat
Mad. Colombo zich wat meer bezig hield met
hare eigene aangelegenheden en wat minder
met die barer zuster?
O, gij hebt du»...
Ja, ik höb den stouten stap gedaan en
sedert gisteren is Madame Colombo mijn ver
loofde. Gisteren bracht ik een bezoek bij de
familie Lachard. Ik werd uitgenoodigd te blij
ven dineeren eu bad een vrij langdurig onder
hond met de jonge weduwe waarna ik haar
ten huwelijk vroeg en mijn verzoek viol eene
allergnuBtigste ontvangst ten deel. Margot is
toch niet zoo kwaad «ls ik vroeger wel ge
dacht bobwel is waar heeft zij een ernstiger
kalmer blik op het leven dan hare zuster,
maar dat is in myno oogen geene fout; ik
ben toch zulk oen jonge dwaaskop niet meer.
Wij zijn het over de hoofdpunten van ons
aanstaande echtelijk leven volkomen eens en
ik geloof wel dat wij met elkaar gelukkig kun
nen zyo.
Als gij dat gelooft, dan doet het my des
te meer genoegen u te kunnen gelukweoschen
zegde Dachatel, terwijl hy hem de hand toe
stak. Lachard had er zeker ook uiets tegen
dat gij hem z'yne dochter wilt ontnemen
Neen, want hij weet dat hij baar toe
vertrouwt aan een man van eer, antwoordde
de kapitein terwijl hij hem vast in de oogen
zag.
Gy zegt dit op een eigenaardigen toon
Aan owe eer twijfelt voorzeker niemand, maar
als gij oprecht wilt zijD, zult gij toch moeten
toestemmen, dat gij dozen step in hoofdzaak
slechts hebt gedaau om u eene onbezorgde
toekomst te verzekeren.
Eo indien dit eens ware, wie zou ray
daarvan een verwyt willen maken spotte
Laroche.
Zoudt gy aan oene verloving met Hor-
tesse Lachard denken als zij een arm meisje
was
Neen
Gij hebt zelfs reeds eenmaal uwen afkeer
von eon dergelijk huwelijk bewezen
Henri Dachatel. die met een bewolkt voor
hoofd op en neer stapte, bleef staan en wierp
een blik, gloeiende van toorn op het spot
tend gelaat van den kapitein.
Wat weet gy daarvan? barstte hy los.
Verduiveld, als men de rol van getaige
moet BpeleD, wil men toch ook de reden van
bet tweegevecht weten 1 en daar gij my daarom
trent in het duister liet, moest ik die van aD—
deren hooren; dat hadt gij toch vooruit kunnen
begrijpen
Dat gij aan allerlei lasterpraatjes geloof
zoudt schenkoD
Windt u zoo niet op, waarschuwde de
kapitein, gij zijt nauwelijks herstelden het is
de vraag of uwe geneeswijze altyd helpen
zal
Onzin! Waarom zou ik mij opwinden?
oatwoordde Dnchatel schijnbaar onverschillig.
Daar heb ik geen reden toe Ik mag nu zeker
hopen dat Mad. Colombe m\j voortaan wat
vriendschappolijker zal gezind zijn?
Daarop kan ik helaas geen bevestigend
antwoord geven; zij blijft een weerzin tegen
u koesteren, die niet gemakkelijk te overwin
nen schynt.
Nu, wat mij betreft, ronduit gezegd is
ray weinig aan bare genegenheid gelegen,
spotte Henri Dachatel; mij z&l^ ze geen steen
voor de voeten werpen, waarover ik kan
strnikelen.
Zeg dot nietMargot heeft meer invloed
dan gij wel geloofd, Als gij een goeden raad
van mij wilt aannemen, doe dan volstrekt
geen moeite meer om de hand van Hortense
te verwerveD...
Om welke redenen? viel Dachatel deD
kApiteiu op scherpen toon in de rede. Wan
neer men raad geeft, moet men daarvoor zijne
reden hebbeu
Ik wil u niet verhelen, dat de stemming
ton huize der Lachard's u op 't oogenblik niet
gunstig is...
Wie heeft mij daar verdacht gemaakt?
(Wordt vervolgd.)
*dtj