Nummer. 50
Zondag 22 Juni 1913.
36e Jaargang.
Tweede Blad.
Lees dit
ONS RECLAME-PAKKET.
ONZE RECLAME PHONOGRAPH
Ed. van Tilburg
VERSLAG der Kamer van Koop
handel en Fabrieken Ie WAAL
WIJK, belreffende den toestand van
den handel, de nijverheidde
scheepvaart en van den land- en
tuinbouw over het jaar 1912.
Adverteutiën.
Reclame.
Landbouw,
BlBBIM-BOBiOSS
D&MSS-HOB&O&a
A. van der Woude Rz.
Confiseur, Cuisiniar.
De firma Gebrs. van DelftChroom-
fabrièk
»De gang van zaken in onze chroom-
rundslederfabricatie was goed, doch de
prijzen hielden geen gelijken tred met
de geregelde stijging der huiden.
De vraag naar onze artikelen was vol
doende, daar het verbruik in den laatsten
tijd zeer is toegenomen. Vooral tweede
en derde soorten genoten de attentie,
zoodat de prijzen hiervan naar evenre
digheid hooger waren dan die van prima
kwaliteit, naar welke laatste minder le
vendige vraag was.
De prijzen van boxrund varieerden van
46—60 cent per voet; de billijke sor
timenten Java- en kipsbox golden van
3555 cent per voet*.
>Ook wij verlangen naar invoerrechten,
daar de prijzen in het buitenland 5 10°/0
hooger zijn, doch uitvoer daarheen door
hooge beschermende rechten onmogelijk
blijkt. Het buitenland echter voert wel
zijn overproductie hier tegen billijke prij
zen in en bereikt dus een dubbel doel
Het houdt de waar in eigen vaderland
op goeden prijs en belet door zijn uit
voer concurrentie van buiten*.
De firma H. H. Jansenchroomleder-
fabriek
sDaar de huiden, gelijk genoegzaam
bekend is, gedurende 1912 met onge
veer 30°/o gestegen zijn en het leder
slechts met 10 a 15°/0, is mijn bedrijf
niet loonend geweest. Dit deed mij be
sluiten daaraan een chroomlaklederfa-
briek te verbinden, waarmede ik hoop
en vertrouw betere resultaten te zullen
bereiken*.
De hier oog bestaande looierij van
paardcnlcder verwerkte in 1912 meer dan
in de onmiddellijk daaraan voorafgaande
jaren. In het najaar was de vraag naar
dit duurzaam leder vrij levendig, zoodat
eenige prijsverhooging zonder groote
moeite verkregen kon worden. Daar de
paardehuiden het geheele jaar tusschen
fll en f 12 schommelden, konden deze
tnel vrij groote gerustheid gekocht en
verwerkt worden zoodat de resultaten
tamelijk bevredigend waren.
Mét betrekking tot de Rijksvakschool
voor leerlooiers en schoenmakers, die
voor onze streek zoo dringend noodig
mag heeten, en welker totstandkoming
maar aldoor op zich laat wachten, ver
wijzen wij naar hetgeen wij dienaangaande
in onze Algemeene Beschouwingen schre
ven. Met genoegen vermelden wij ech
ter, dat het Rijks-Proefstation zich ge
durende 1912 in toenemende belangstel
ling mocht verheugen en de lederindu-
strieelen en consumenten steeds meer en
meer het nut en belang eener dergelijke
inrichting begrijpen.
Zal 1913 voor de looierijen over het
algemeen gunstiger zijn r
Wie zal het wagen hierop een defini
tief antwoord te geven
Eene correspondentie uit Boston, af
komstig van alleszins competente mannen,
meldde het vorig jaar.
>Wij gelooven, dat de ruwe waar haar
hoogste niveau bereikt heeftdoch hoe
wel een zekere ontspanning mogelijk is,
rekenen wij allerminst op eene daling
van beteekenis*. Doch zie, niet alleen
geen daling komt, maar eene algemeene
prijsverhooging van 20 tot 30°/0. Gezien
de minime voorraden op de voornaam
ste marktplaatsen van Europa, het defi
cit der slachtingen te La Plata gedurende
de eerste maanden van 1913, zou het
dwaas zijn op lagere prijzen te blijven
wachten. Kon vroeger de gereserveerd
heid der looiers de speculatie der hui
denhandelaars wel eens doen falen (men
denke aan 1896, toen door mindere in-
koopen van den kant der looiers de snel
opgedreven prijzen plotseling met 15 tot
20°/0 terugliepen,) thans is die tijd on
herroepelijk voorbij. De huidenhandel
.heeft als het ware de schoenfabricatie
niet meer noodig de automobielindustrie
in Europa en Amerika kan alleen wel
een millioen stuks zware huiden gebrui
ken. Verbetering kan dus alleen maar
komen van voldoende verhooging der
lederprijzen en dit kan op den duur niet
uitblijven. Van deze waarheid wordt het
publiek gelukkig steeds meer doordron
gen en het zou ons bevreemden, indien
wij in een volgend jaarverslag niet kon
den constateeren, dat de looiers in hun
pogen voor hoogere leerprijzen, reeds
voor een goed deel zijn geslaagd.
Schoenfabrieken.
De toestand der schoenmakerijen ge
el utende 1912 was over het algemeen
vrij wat beter dan in de onmiddellijk
daaraan voorafgaande jaren Was 1910
door langdurige hitte gedurende het zo
merhalfjaar, de duurte der levensmidde
len en andere omstandigheden, zeer slecht
voor deze industrie, in 1912 mocht
men van eene herleving, een opbloei
spreken, daar reeds vroeg in het voorjaar
de meeste fabrikanten ruimschoots van
flinke orders waren voorzien. In alle in
richtingen werd dan ook met volle ca
paciteit en zeer dikwijls met overuren
gewerkt om althans eenigszins op tijd de
orders te kunnen uitvoeren. Uit dezen
meer actieven toestand trekke men nu niet
terstond de conclusie, dat het bedrijf
gedurende 1912 ook beter loonend is
geweest. Dit had kunnen, feitelijk moe
ten zijn, doch de stijging der ledersoor
ten en van de benoodigde fournituren
bleef het geheele jaar door aanhouden,
om in de tweede helft des jaars eene
tot dan ongekende hoogte te bereiken.
Hierdoor werden de toch reeds zoo be
scheiden winsten nog aanmerkelijk be
snoeid. Misschien is een der redenen
van den drukken zakengang te zoeken in
het feit, dat de groote afnemers, beducht
voor, meer nog, verzekerd van verdere
stijging der materialen, in tijds groote
contracten op levering afsloten, om
zoodoende nog tegen de oude, te lage
noteeringen te kunnen betrekken. Die
noteeringen konden echter niet gehand
haafd blijven. Eensgezind besloten daar
om tal van fabrikanten eene prijsver
hooging in te voeren en het publiek
door allerlei middelen in te lichten, dat
deze verhooging gewettigd en noodza
kelijk was, zoodat zij, die hun vorige
prijzen bleveri behouden, schoeisel van
minderwaardige kwaliteit moesten le
veren.
Dit streven werd wel niet in eens
met voldoend succes bekroond, doch
langzamerhand, werd het publiek van
deze idee meer doordrongen en kon
van lieverleden een algemeene prijs
verhooging worden doorgevoerd. Dat die
zoo noodige opslag niet veel spoediger
verkregen kon worden, is hoofdzakelijk
te wijten aan de enorme concurrentie
op de binnenlandsche markt, aan de
bazars en vooral aan de winkels met
eenheidsprijzen, die weigerden aan de
algemeene hausse mede te werken. Wat
de bazars betreft, deze worden steeds
minder het rendez-vous der koopers,
wijl zij allengs tot de overtuiging komen,
dat het aldaar gepresenteerde schoeisel
niet aan alle eischen van soliditeit vol
doet De winkels met eenheidsprijzen, die
reeds zoo langen tijd den reeëlen schoen-
handel in den weg stonden, hebben
toch ten slotte den eenheidsprijs ver
hoogd. Hiermede is tamelijk wel bewe
zen, dat ook zij geen goed schoeisel be
neden den kostenden prijs kunnen leve
ren en dat het publiek te practisch is
om zich een minderwaardig product aan
te schaffen. Rest dus nog de concur
rentie op de binnenlandsche markt.
Deze neemt nog steeds toe, zoodat het
voor den reeëlen fabrikant schier onmo
gelijk is daarop een voldoend; laat staan
loonend debouché te vinden. Export
wordt voor hen eene bestaanskwestie
Nu valt het echter niet te loochenen
dat schier alle Rijken klagen over te
scherpe binnenlandsche concurrentie en
dus trachten hunne waar over de gren
zen te zenden In dezen onderlingen
wedstrijd die ieder jaar verscherpt, zullen
de best toegeruste fabrikanten, beschik
kend over voldoend kapitaal, geschoolde
arbeiders en de allernieuwste machines,
de meeste kans van slagen hebben.
Konden wij in een vorig jaarverslag ver
melden dat reeds in 1909 door de
gezamelijke fabrikanten circa 350,000
paar schoenen werden geëxporteerd, wi
meenen over 1912 dit cijfer gerust te
mogen verhoogen tot 400 a 450,000
paar.
Het is voldoende bekend dat de
schoenfabrikanten uit onze en aangren
zende gemeenten zeer aanzienlijk tot den
uitvoer van fijn schoenwerk hebben bij
gedragen.
Naar België werd uitgevoerd in 1912
voor een bedrag frs. 383,250 tegen
280,485 in 1911.
Hier tegenover staat een import uit
België ter waarde van frs. 255.351 tegen
frs. 205,792 in 1911, zoodat de balans
naar onze zijde overhelt.
Amerika voerde uit voor 16 miljoen
dollar tegen 13,746,842 in 1911Frank
rijk voor 10,560,000 frs. tegen 10,240,000
frs in 1911; België 1,611,960 frs. tegen
1,440.041 frs, in 1911, ook de uitvoer van
Engeland en Duitschland was weerbe-
angrijk hooger; genoeg alzoo om een
begrip te krijgen van den internationalen
wedstrijd op het gebied van de schoe
nen-export.
Het was voor onze, gelijk voor alle
abrikanten, gewis een groot voordee',
dat gedurende 1912 in de tot dan gehul
digde modellen, hoofdzakelijkAmerikaan-
schemodellen, slechts weinig wijzigingen
voorkwamen. Ook dient niet onderschat,
dat de voor export bestemde schoenen
meestal van uitmuntende kwaliteit zijn,
waarop nog een tamelijk loonende winst
te behalen is.
Wij betreuren intusschen dat de Re
geering blijft talmen met de oprichting
der Vakschool voor de leder-en schoen
nijverheid, waardoor steeds meer parti
culiere inrichtingen met subsidie van
Rijk, Provincie en gemeente, zelfs in
onze onmiddellijke nabijheid verrijzen.
4et zij verre van ons het nut dier scholen
en cursussen te onderschatten, doch wij
meenen toch, dat de Rijksvakschool in
de allereerste plaats de kweekschool
dient te zijn van toekomstige leiders,
meesterknechts, coupeurs enz. in de
schoenfabrieken.
Wij vreezen dat het bezoek aan de
Vakschool door die inrichtingen op
meer bescheiden schaal niet zal worden
bevorderd. Hopen wij, dat de j.l. gehou
den besprekingen en correspondentie
tusschen Regeering en de gemeente
Waalwijk, tot spoedige oprichting leiden
mogen.
Het handwerk, schoon ieder jaar al
meer verdrongen door het machinale,
wordt toch nog door verscheidene indus
trieelen, met succes, vervaardigd. Voor
abnormale voeten zal het wel recht van
jestaan blijven behouden. Het zijn juist
winkels in Holland en elders, die veel
maatwerk èn orthopaedisch schoeise
afzetten, welke door aanbieding van
ïooge loonen de beste arbeidskrachten
uit onze streek betrekken.
Met betrekking tot sommige machi
nale inrichtingen te dezer plaatse kunnen
we hetvolgende melden
De firma Gebrs de Graaff stoom-
schoenfabriek schrijft
„Ons bedrijf over 1912 leverde bevre
digende resultaten. Alhoewel de installa
tie der fabriek in het begin des jaars
nog niet volkomen was en deze eene
groote uitbreiding onderging, mochten
wij constateeren dat de productie daar
mede gelijken' tred hield, zoodat wi
vertrouwvol de toekomst tegemoet zien."
De firma E. W. Klijberg-Pernot stoom-
schoenfabriek Hollandia zegt o. m.
Het jaar 1912 was beter dan zijn
voorganger. De betalingen, ofschoon
nog we£ niet geheel zooals ze wezen
moesten, waren ook betermen heeft
althans niet van zulke gevoelige verliezen
gehoord. Tengevolge der duurdere prij
zen van alle grondstoffen, was prijsver
hooging van het schoeisel noodzakelijk
Die prijsverhoging staat echter thans
in lange niet meer in verhouding tot de
ongekend hooge prijzen van zool- en
overleder, zoodat de schoenfabrikan
wil hij iets verdienen, tot een nieuwen
opslag gedwongen is. De heerschende
mode is het schoenvak bepaald gunstig
terwijl tevens erkend moet worden, dat
het publiek over het algemeen een
fijneren schoen wil hebben dan over
een tijdje terug. Betreffende het aan
schaffen der nieuwe modellen, tengevolge
van de wisselingen der mode, de risico
voor den fabrikant om in voorraad te
werken, kan ik verwijzen naar wat i
verleden jaar dienaangaande schreef.
De Koninklijke stoomschoenenfabrie
A. H. van Schijndel alhier schrijft ons
„In 1912 was de toestand in de schoen
industrie niet zoo bijzonder rooskleuri
te noemen. Wel hadden de meeste
fabrieken voldoende te werken, doch de
prijzen der grondstoffen, vooral van het
leder, waren dermate gestegen, dat de
schoenprijzen niet stonden in verhouding
tot die der grondstoffen. Vooral voor
fabrieken, die alleen in het binnenland
hun afzet moeten vinden, was het moeilijk
een verhooging der schoenprijzen door
te voeren, te meer, daar de concurrentie
lier te lande toch reeds zoo scherp is.
Wij kunnen niet nalaten, hierbij te bemer-
cen, dat deze onderlinge concurrentie
nog sterker zal worden, wanneer het
ontwerp-Tarief van invoerrechten zou
worden aangenomen. Immers de prijzen
van de meeste grondstoffen zouden daar-
oor enorm stijgen, de uitvoer zou be
emmerd worden, zoodat ook fabrieken,
welke thans het grootste gedeelte hunner
)roductie exporteeren alsdan genoodzaakt
zouden wezen hun fabrikaat ook in het
binnenland te plaatsen. Wij wijzen daar
om nogmaals en wel met bijzonderen
nadruk op het groote gevaar der aanhan
gige Tariefwet voor de schoenindustrie
en verklaren hierbij uitdrukkelijk, dat
ieder invoerrecht de verdere ontwik
keling der schoenindustrie alleen zal
schaden en belemmeren, waarvan de
ooierij in de toekomst de nadeelige ge
volgen even goed zal ondervinden.
Wat onze onderneming zelf betreft,
zijn wij over den gang van zaken, in
1912 tevreden en dank zij den vrijen
invoer der grondstoffen, waren wij in
staat onzen export naar verschillende
anden uit te breiden en onze productie
aanmerkelijk te vermeerderen. Op het
einde van 1912 waren wij reeds rijkelijk
voorzien van flinke buitenlandsche orders
vbor het voorjaar 1913, zoodat wij ook
daarvoor goede vooruitzichten koesteren.
De firma Timmermans van Turenhout
„Aangaande den toestand van mijn
bedrijf kan ik ditmaal kort zijn. De gang
van zaken was gedurende 1912 bevre
digend, schoon de winsten wel wat
ïooger mochten zijn. Wij hopen echter
in 1913 een beteren prijs voor ons fa
brikaat te bekomen.
In aansluiting hiermede kunnen wi
nog medeelen, dat reeds een begin is
gemaakt met eene belangrijke uitbreiding
dezer stoomschoenenfabriek.
Volgens bovenstaande mededeelingen
en ook volgens die, welke ons mondeling
werden overgebracht, mogen wij gerust
zeggen dat de schoenindustrie thans in
ïoopvoller toestand gaat verkeeren. Al
is het nog lang niet zooals het kon zijn
zoo verheugen wij ons in meer opgewek-
ten geest te mogen schrijven Het euve'
van slechte betalingen, het lang schier
wil ekeurig rekken van het crediet, de
nog altijd bestaande wanverhouding tus
schen de prijzen der materialen en die
van het afgewerkt product, zullen wel
niet in eens verdwijnen, doch van liever
leden zich minder scherp afteekenen
En uit het feit, dat bij het begin van
1913 tal van fabrikanten met flinke
orders zijn voorzien, meenen wij te mo
gen besluiten, dat ook 1913 voor dezen
voornamen tak van nijverheid een gunstig
jaar zal zijn.
dit voer nog niet in de schaduw kan
staan vanzeer goed hooi. Gras en hooi
-- voor zekere productie eenigszins aan
gevuld met een zekere hoeveelheid an
der voer is op stuk van zaken het
>este en natuurlijkste veevoeder, maar
het moet goed zijn. In goed hooi is de
voedingsverhouding b.v. juist geschikt
voor melkkoeien.
Vandaar dat een goed landbouwer
alles moet aanwenden, om de gras-en
hooiopbrengst tot een maximum op te
werken. Daartoe is noodig, dat ook na
den eersten hooioogst de weiden ge
dwongen worden een rijke tweede snede
op te brengen. Dat kan men bereiken
door na het hooien, het hooiland nog
een matige hoeveelheid chllisalpeter te
geven. Stel, dat men per H.A. 100 k.
g. chllisalpeter uit laat zaaien, zoo dun
en gelijkmatig mogelijk, dan kan dat
aan gezamelijke kosten van aankoop en
uitzaaiing hoogstens f 14 kosten.
Daardoor kan, verschillende hooiland-
proeven hebben dat reeds uitgewezen,
een bruto opbrengst geleverd worden
van, op zijn minst genomen, f50 a f 60
per H.Awaarvan dan minstens de
helft meeropbrengst is. De cijfers zijn
gemiddelde. Een en ander hangt in de
eerste plaats af van den hooiprijs en....
het weer. Maar in doorsnee zijn de cij
fers juist. Een uitgave van f 14 levert
dus 'n winst op van minstens f25 --
f 14 fll. Gewoonlijk zal het meer
zijn, dat blijkt uit de gansche bereke
ning. Maar al ware het niet meer, dan
nog is er reden de weidebemesting na
de eerste snede niet na te laten. Im
mers er is nog een ander motief. Door
de bemesting met chllisalpeter verbeteit
de a?.rd en de samenstelling van het
gras. En deze factor ontslipt onze be
rekening Maar wij moeten hem toch
laten gelden bij onze overwegingen. De
rentabiliteit van chilisalpt ter op hooiland
is dus zeer belangrijk.
Prijs
Maagpoeder van Apotheker Boom.
per doo9 f 0,75.
Astbmapoeder van Apotheker Boom. Prijs
per doos f ),65.
Hoofdpijpastilles van Apotheker Boon..
Prijs per tlecon f 0,80.
Kica koortsdroppen van Apotheker Boom,
Prijs per flacon f 0,60.
Laxeerpillen van Apotheker Boom. Prijs
per doos f 0,25 en f 0,50.
Staalpastilles van Apotheker Boom, Prijs
per flacon f 1,20 en f 2.
Hoestsiroop van Apotheker Boom. Prijs
per flacon f 0,70.
Aambeienzalf van Apotheker Boom. Prijs
per potje f 0,50.
Deze geneesmiddelen zijn alleen echt met
den naam BOOM, en zijn verkrijgbaar in
de meeste Apotheken en Drogistwinkels.
Waar niet verkrijgbaar wordt het verlangde,
na ontvangst van het bedrag, met verhooging
10 ct. voor ostkosten, franco toege-
van
zouden dooi
Arnhem.
firma A. M.
BOOM te
4683
Rentabiliteit Tan de bemesting van
het hooiland
Om het hooi naar waarde te schat
ten, moet men eens denken aan jaren,
dat er geen of weinig hooi is en men
het ontbrekende moet aanvullen met
krachtvoer, als verschillende soorten van
koeken, meel enz. Dan eerst weet men
wat hooi waard is. En toch niet geheel
en al. Want men denkt er wellicht nog
niet aan, dat, hoe goed men ook voert,
Die zich een goed Nikkel
met prachtige nikkelen Ketting wenschtaan
te schaffen, zende postwissel f 2,50; o
een in veel beter kwal. ït f 3,75 en voor een
met Halskoordje f 2,75. Toezending franco
Een Anzicht-Album in prachtband
groot 24 bij 26 cM., inhoud 200 stuks.
Een Panorama Spiegel, verrassend voor
iedereen die er prentbriefkaarten op nahoudt.
Voor den spiegel geplaatst, verkrijgt men
een verrassend effect.
Twaalf mooie Kaaiten voor Album en
8piegels
Een practische soliede Vulpenhoude
met reserve pennen in Rood-Etui.
Een mooi Boek in prachtband met fijne
platen in kleurendruk. Verhalen voor de
jeugd78 bladz.
Een Postzegel Album met afbeeldin
gen der verschillende landen, zetr geschikt
ter verzameling van postzegels.
Een Potlood, sigaarmodel. Nieuw 1
Een mooi Gezelschapsspel, verpakt in
een doos.
Een Trillerfluit. NieuwVoor onze
lieveling.
Dit Pakket inhoudende 20 stuks, franco
tegen postwissel f 2.50, daarop behalve dui
delijk de naam en woonplaats staat ^Re
clame-Pakket
kost slechts f 3.50, Hierbij Muziek-Zang of
Voordrachten 60 ct. per nummer.
Rijke keuze Qramaphones en
Platen.
Groot Hollandsch Repertoir, zeldzaam
mooi, dubbel bespeelbaar le kwal. f 1.50
-#
Kerkstraat 137-140, Zwartsluis.
Interc. Telefoon No. 4. 641
Echo van het Zuiden
