Derde Blad,
SUNLIGHT
V
Verbetering Haven Waalwijk,
De Balkan-Oorlog.
Provinciaal Nieuws.
NUMMER 58
ZONDAG 20 JULI 1913.
36e JAARGANG
De Sunlightzeep is
absoluut zuiver en
vrij van schadelijke
bestanddeelen. Z i j
is goedkoop, overal
verkrijgbaar en hare
ongeëvenaarde uit
muntende kwaliteit
beantwoordt ten
volle aan de strengste
eischen van hygiene
en zuiverheid. Daar
om is zij onmisbaar
in ieder wel geordend
huishouden.
ÜNLIGHT
Het rapport der commissie uit de
Staten betreffende de subsidie aanvraag
voor de verbetering1 der haven en waar
over Gedeputeerde een gunstig advies
uitbrachten, was niet gunstig voor deze
aanvraag en luidt als volgt
Nr. 35. De verbetering van de haven
van Waalwijk heeft in bijna alle afdee
lingen zeer veel discussie uitgelokt.
Het werd met leede oogen aangezien,
dat Gedeputeerde Staten thans gunstig
adviseerden op eene aanvraag tot ver
betering van eene haven, hetgeen voor
de provinciale financiën zeer nadeelige
gevolgen zou kunnen hebben en dat in
een tijd nu enorme leeningen zullen
moeten worden gesloten ten behoeve
van de electriciteitsvoorziening van ons
gewest.
Men vreesde al aanstonds dat deze
aanvrage direct zal gevolgd worden door
vele soortgelijke, aangezien verschillende
havens in Noordbrabant lijden aan het
zelfde gebrek, in welken staat zij meest
zijn gekomen door onvoldoend onder
houd. Gieft men subsidie aan de eene
haven, dan kan men het aan de 3ndere
niet weigeren. Daarbij werd de aandacht
nog gevestigd op het sombere vooruit
zicht, dat hier steeds groote bedragen
van de provincie zullen worden geeischt
terwijl het niet zeker is of de gemeenten
zelf wel in evenredigheid zullen bijdragen.
Immers in het ontwerp gunstige beschik
king vindt men geen bepaling opgenomen
omtrent het verbod tot heffing van vaart-
gelden of eenige beperking daarvan,
zoodat het geval zich zou kunnen
voordoen, dat de renten van het door de
gemeente hieraan bestede bedrag ruim
schoots daaruit zou kunnen worden ge
vonden, terwijl de provincie in deze
voordeelen niet meedeelt.
In drie van de zes afdeelingen werd
dan ook met meerderheid van stemmen
besloten met het ontwerpbesluit niet
mee te gaan terwijl in twee andere
afdeelingen men de kostenrekening wilde
splitsen en in eene afdeeling alleen wilde
bijdragen in de f 19500 voor baggerwer-
ken, terwijl de andere afdeeling de
f13000 voor bekading wilde schrappen.
Uwe Commissie van Rapporteurs heeft
deze, zaak nader overwogen en komt tot
de conclussie om U te adviseeren niet
in te gaan op meergemeld ontwerp gun
stige beschikking, aangezien het hier geen
provinciaal belang geldt, en men in deze
geen praecedent wil stellen.
Het gemeentebestuur heeft In ant
woord op dit verslag, direct onderstaan
de belangrijke en o.i. afdoende weerleg-
ging gezonden aan alle leden der Staten
en ook heeft de raad onzer gemeente
niet stil gezeten, zoodat wij nog goede
hoop hebben op den uitslag der Staten-
zitting van a.s. Dinsdag, zoodat de ver
betering onzer haven, een werkelijk
belang voor heel het gewest, spoedig
haar beslag zal krijgen. Het antwoord
luidt dan als volgt
Naar wij vernemen, heeft het voorstel
van de gedeputeerde Staten, om in de
kosten van het verbeteren onzer haven
uit de provinciale fondsen een subsidie
toe te kennen van 1/3 der geraamde
kosten, in meer dan eene afdeeling der
Staten-vergadering een minder gunstig
onthaal gevonden. Wij mogen ons niet
ontveinzen, dat, na kennisname van het
rapport ter zake van den Hoofdingenieur
van den Provincialen Waterstaat en van
het voorstel van de Gedeputeerde Staten,
wij dit minder gunstig onthaal niet had
den verwacht. Wij betreuren het zeer,
dat doot een gedeelte der Statenleden
niet kan worden meegegaan met het
voorstel va-* de Gedeputeerde Staten.
Wij kunnen niet anders dan veronder
stellen, dat vei» leden niet voldoende
bekend zijn met den plaatselijken toe
stand of minder just zijn ingelicht, van
daar wellicht ontkenunCT van het pro
vinciaal belang, dat, zij het In engeren
zin, bij de voorgenomen Savenverbete-
rlng is betrokken.
Immers reeds in de Statenverg^jerjno.en
van 1897 en 1898, is het algen.en |je_
lang aangevoerd zoowel in Over^ts-
staat van havens en vaarten, (Najnrs_
zitting 1898 gedrukte stukken No.
als door eenige woordvoerders in c
Statenvergaderingen. Alstoen werd be
handeld ons adres met gelijke strekking
dd. 4 Mei 1897, aan welk adres adhaesie
werd betuigd door de Kamers van
Koophandel en Fabrieken en de gemeen
tebesturen uit de omgeving. Hoewel de
belangen dier gemeenten eveneens zijn
betrokken bij eene verbetering onzer
haven, zijn wij overtuigd, dat geldelijke
bijdragen van die zijde niet zijn te ver
wachten.
In zijn rapport (Bijlage III der gedrukte
stukken No. 35 Zomerzitting 1913) wijst
de Hoofd-Ingenieur van den Provincialen
Waterstaat dan ook in het bijzonder op
het belang dat omliggende gemeenten
bij eene Waalwijksche haven hebben en
eveneens op het nut, dat over een nog
veel ruimer gebied zal kunnen worden
verbreid, nadat de haven door de ont
worpen verbeteringswerken ten allen tijde
ouafhankelijk van eb en vloed, toegan
kelijk zal zijn geworden voor schepen
met een diepgang van 1.70 meter, waar
door vaste beurtdiensten op onze haven
worden verzekerd, wat voor het goede
renvervoer in den tegenwoordlgen tijd
door den handel als eisch wordt gesteld.
Van hoeveel beteekenis onze haven
voor het doorgaand verkeer is, mag blij
ken uit het feit, dat het totaal laadver
mogen van de schepen in de jaren 1911
en 1912 onze haven binnengevaren, be
droeg respectievelijk 48757 en 49917
ton, waarvan slechts ongeveer 1/15 voot
Waalwijk, het overige voor een tiental
naburige gemeenten. Ons verzoek om
subsidie van den 4 Mei 1897 werd af
gewezen uitsluitend op grond, dat de
toestand der provinciale middelen subsi-
dieerlng niet toeliet.
Wij hebben reeds aangetoond met ons
adres van 3 October 1912 en de daarbij
behoorende stukken, dat, wil onze
haven niet geheel verloopen, zij te be
reiken moet zijn met de grootere schepen,
zooals de latere jaren in de vaart zijn
gebracht belangrijke sommen zullen
daarom tot hare verbetering zijn uit te
geven, sommen, zoo hoog, dat zij door
onze gemeente alleen niet zijn te dragen.
Niet dat deze gedwongen verbetering
een gevolg zou zijn van verwaarloosd
onderhoud, want onze haven is in een
niet noemenswaardig mindere conditie
dan in 1900, toen de gemeente voor
verbeteriogswerken f 21000, uitgaf, doch,
wil onze haven zich aanpassen aan het
moderne verkeer, dan moet noodzakelijk
de bodemdiepte aanmerkelijk worden
verlaagd, wat mede tengevolge heeft,
dat voorzieningen aan de fundeeringen
der bestaande kaaimuren, die overigens
in een goed onderhouden toestand ver-
keeren, noodzakelijk worden.
Door het thans ontworpen plan wordt
de bodemdiepte der haven op hetzelfde
peil gebracht als het Zuider-Afwaterings-
kaoaal, waarin de havenvaart uitmondt.
Wordt ons steun onthouden, dan wordt
op den duur onzen gewestelijken handel
en industrie een gevoeligen slag toege
bracht; wordt ons echter de behulpzame
hand geboden, dan kan daarmee een
nieuw tijdperk van opbloei van handel
en industrie worden geopend. Wij hebben
dan goede hoop, dat naast de resultaten,
die de eerlang te stichten Vakschool
voor leerlooiers en schoenmakers met
daaraan verbonden proefstation ten bate
der lederindustrie en de toepassing vaD
de electriciteit der provinciale centrale,
die in het vooruitzicht is, de hooge
kosten tot verbetering van onzen water
weg aangewend, voor onze gemeente en
hare omgeving de beste uitkomsten zal
opleveren.
Dat subsidieering van waterwerken
niet iets nieuws is, moge blijken uit het
feit. dat door den Voorzitter der Staten
vergadering van 17 November 1898,
reeds werd gewezen op vroegere beslui
ten der Staten o.a. met betrekking tot
het scheepvaaitkanaal >De Zoom4, ter
wijl, zooals in het rapport van den
Hoofd-Ingenieur wordt aangehaald, in
1899 subsidie werd verleend vooi de
haven te Made en Drimmelen, niet ver
meld nog de belangrijke sommen, die
voor den Waterweg >Het Wilhelmina
Kanaal* worden beschikbaar gesteld.
Vermeld zij hier nog, dat uit den hier
voor genoemden overzichtsstaat even
eens blijkt, dat niet die groote toevloed
van subsidie-aanvragen voor havenwer
ken kan worden vei wacht, vanneer voor
onze haven subsidie wordt verleend,
omdat slechts weinige havens, wat lig
ging en behoefte betreft, met de onze
zijn te vergelijken. (Meergenoemde over
zichtsstaat maakt melding van slechts
een zevental havens, waaronder de onze,
die oiet zijn van uitsluitend locaal belang.)
Zou onze subsidie-aanvraag onverhoopt
worden afgewezen, dan vervalt daarmede
eveneens de mogelijkheid, dat wij eene
bijdrage van het Rijk kunnen verwach-
teo, waartoe momenteel de vooruitzich
ten niet ongunstig zijn.
Wij mogen hier nog wel aanhalen,
hoe de Vakschool voor leerlooiers en
schoenmakers met daaraan verbonden
proefstation ten bate der schoen- en
lederindustrie welke, eenmaal tot stand
gekomen, onze gemeente nagenoeg
f 54000,zal hebben gekost, wordt
gesticht zonder eenigen steun der pro
vincie. ofschoon een speciaal Noord-
Brabantsche industrie daarbij belang
heeft. Dat ons verzoek om eene bijdrage
'n de kosten van exploitatie eener ge
meentelijke handels-dagschool, waarvan
groote nut gaarne werd erkend, op
van princlpieele bezwaren niet kon
^or v ingewilligd, waarmee ook de
reeds eee Riiksbiidrage ontging. Dat
uaal ons verzoek om subsidie
n e osi^ van havenverbetering werd
afgewezen, dat de s[and der y.n_
cale kaS zulk nlet d de.
Uit het navc,end« ove*icht van de
ontvangsten en n bctrekki
tot onze haven oï .s
tijdvak blijkt, dat c*" laatst,e v"?ar'£
werden overtroffen 2ntv,anes'ea steeds
r de uitgaven
Ontvangstt
De Maskinkompagnie A. S., Kopen
hagen N. (Denemarken), exposeert een
enkele zwikmachine en wel de >Stan
dard Consolidated".
Spang Brands, Oberursel bij Frank
fort a. d. M. (vertegenwoordiger Henri
Dudar, Tilburg), heeft 6 machines, groot
en klein, in hoofdzaak voor landarbeid
binnennaaien en aftappen.
Robert Kiehie, Leipzig (vertegenwoor
diger Henri Dudar, Tilburg). Een elftal
machines zijn hier geëtaleerd, te weten
een zolenglet, momentstanz, overleer-
stanz, 2 spouw-, één schalm-, plooi-,
frontbesnijd-, 2 pen- en één gecombi
neerde uitpoetsmachine. Aan deze beide
standen wordt gewerkt.
In een vorig no. hebben we over de
andere belangrijke standen, waarvan de
heer Dudar vertegenwoordiger is, reeds
een en ander gezegd.
Adrian Busch, Oberursel bij Frank
fort a. d M. (vertegenwoordiger A. Putze,
I ilburg), heeft 13 stuks machines opge
steld, waarbij een overhaal- en een zwik
machine, benevens machines voor rand-
arbeid. Eenige apparaten alsmede 15
paren schoenen, welke een overzicht
geven van wat bij goede bediening op
deze machines verricht kan worden,
voltooien dezen stand, welke e<
goede indruk maakt.
Een volgend maal iets over de inzen
dingen in de nijverheidszaal.
1908
1909
1910
1911
1912
f 1779,81
f 2380,75
f 2406,29
f 2324,74
f 2362,32
f 11253,91
Uitgaven
f 2322,75
f 2304,33
f 2308,95
2865,75
f 1
659,16
^0,94
Aangenomen, dat Provinciale en
subsidie tot het aangevraagde wi^
verkregen, dan zullen de jaarlijkse,
uitgaven voor de haven toch wederoi
met de rente en aflossing van een som
van minstens f 20.000 worden verhoog
Wij nemen de vrijheid onze subsidie
aanvraag, waarvan voor handel en in
dustrie alles afhangt, nogmaals in Uwe
belangstelling aan t< bevelen.
Wanneer we vandaag onze wandeling
door de machinehal voortzetten, landen
we eerst aan bij de firma Alberts en Co.
Breda en Amsterdam, die een aardige
stand heeft met machines voor 't groot
en klein bedrijf. Zoo noemen wij o.a.
de geëxposesrde aflapmachine voor
kleinbedrijf of reparatie-inrichting, eene
machine van de nieuwste constrnctie. We
stippen nog even aan dé Fortuna.schal-
machine, de Tlüringia-houtenpenmachi-
ne, alle genoegiaam en met goeden roem
bekend, zoodat hiervan niets meer be
hoeft te wordïn gezegd. Al deze ma
chines zijn thans gedurende de schoe-
nenweek in bedrijf, o. m. een gecom
bineerde uitpoets- en schrooimachinen
voor voet- en <rachtbedrijf.
De stand der firma C v. d. Heijden
en Co. te Baardwijk is niet groot, maar
wat er te zien wordt gegeven is goed,
de penmachine levert goed werk en
ook machines voor reparatie-werk vindt
men er.
De heer Paul Wagner exposeert fijn
overleder, het niddel voor stijve neu
zen »merk Hercules4, dat de neuzen me
taalhard doet sijn en noch door water
noch zweet iets lijdt.
De bekende Atlas Werke (vertegen
woordiger Jos. /an Brunschot) heeft ook
een mooie stand, waar een zestal van
de nieuwste machines geëxposeerd en
gedemonstreerd worden. Deze firma heeft
ook 't agentschap van C. Geffers Co,,
Erfutt met stammessen in diverse vor
men voor schoen- en ander bedrijf, die
een mooie etalage geeft.
Bij Schón Co. Pirmasens vinden wij
de Pneumatische Ausblock- und Bügel-
maschinen in diverse vormen leverbaar.
Twee machines zijn hier verbonden met
lucht opgesteld, gereed om te werken
tevens zijn hieraan met electriciteit ver
warmde bouten om, wanneer de
schoen op den vorm of de ophaalleest
gespannen staat, hem van vouwen te
zuiveren. De vinding is zeer mooi en
werkt snel. Verder zien wij hier stanzen,
veiligheidsstanzen van verschiller. de
grootte en doel, welke zeer accuraat en
gemakkelijk werken. Ook de afwerking
valt te prijzen. De firma heeft ook uit
poetsmachines geëxposeerd. Aan den
stand wordt een mooi uitgevoerde cata
logus uitgereikt.
De AI gem eene toestand.
Het bericht van de >Neue Freie Pres-
se4, dat koning Ferdinand van Bul
garije persoonlijk koning Carol van Roe
menië een telegram gezonden heeft, waar
op de vrede te sluiten zou zijn, wordt
van verschillende zijden bevestigd.
Er wordt echter bij gemeld, dat een
antwoord van Roemenië nog niet is
binnengekomen.
Zeker mag men met veel belangstelling
een eventueel antwoord van Roemenië
tegemoet zien. Zooals uit de jongste
nota van de Roemeensche regeering
aan de mogendheden gezonden, blijkt,
handelt Roemenië niet uit vijandschap
tegen Bulgarije, maar alleen uit de ver
meende verplichting zich een veilige
grens ten Zuiden van den Donau te
verzekeren en medezeggingschap te heb
ben in de definitieve regeling van de
Balkankwestie.
Wanneer Bulgarije nu de toegeeflijk-
^id betoont, die het in de benarde
handigheden, waarin het toen reeds
voreif te geraken, reeds laDgen tijd te
en de'D deD dafl bad moeten leggen,
is het nï^ge toezeggingen doet, dan
belangrijke vomogelijk, dat er nog een
wikkelde oorlöd>ng komt in het ver-
Balkan afspeelt. *"aina> da* zich op den
Men zou inderda..
dat een dergelijke opiogeu wenschen,
het dan niet direct in boVing, al zou
zin wezen, zich spoedig m&angegeven,
Want hoe langer de totf.oordoen.
verwarring aanhoudt, hoe grol van
gevaar voor nog meer verwikke.het
en complicaties wordt. Een telegranva
morgen maakte reeds melding van
gemeenschappelijke stappen, die de mo
gendheden doen zullen te Sofia, te Boe
karest en te Constantinopel, maar andere
telegrammen lieten ook weer de moge
lijkheid doorschemeren van een afzon
derlijk optreden van Oostenrijk, dat niet
dulden zou, dat Bulgarije verpletterd
worden zou.
Wat het gevolg van een dergelijk af
zonderlijk optreden zijn zou, behoeft niet
te worden aangeduid. Het feit intusschen
dat er blijkbaar tusschen Rusland en
Oostenrijk nog onderhandelingen gevoerd
worden, de Russische gezant te Wee-
nen zou immers een nota overbrengen
aan graaf Berchtold, wijst erop, dat
de berichten omtrent een dergelijk af
zonderlijk optreden voorloopig nog voor
barig zijn.
leger teruggedreven en vluchtten zij in
wanorde.
Grieken en Bulgaren.
USKUB, 17 Juli. De rechtervleugel
van het Grieksche leger ontmoette bij
den opmarsch naar Newrokop op 15
dezer hevigen tegenstand van de Bul
garen bij Brodi, 30 K. M. ten Noord-
Oosten van Seres gelegen. De Bulgaren
leden een nederlaag.
Waalwijk, 19 Juli 1913.
Koopt ulct In den vreemde, wat gij
In Waulwijk even goed en even
goedkoop kunt vinden.
2651 w. B.
Nu de Bulgaren nagenoeg uit Mace
donië zijn verdreven en de Grieksche en
Servische legers voldoende rust genomen
hebben een rustpoos waarin de ge
nerale staven In overleg met elkaar de
verdere plannen hebben uitgewerkt
zal dan het tweede deel van den veld
tocht beginnen.
Een inval op Bulgaarsch grondgebied
staat op het programma en misschien
een belegering van Sofia.
Het lijkt wel of de Roemeniërs en de
bondgenooten elkaar den voorrang zul
len betwisten, de Bulgaarsche hoofdstad
te berennen. Roemeensche ruiterij staat
op minder dan twee dagmarschen van
Sofia, dat geheel geïsoleerd is. De haven
van Warna, dé spoorweg en zelfs de te-
tegraafkabel naar Sebastopol is in handen
der Roemeniërs. De toestand van Bul
garije is nu benarder dan te voren, om
dat het transport van levensmiddelen en
krijgsvoorraad geheel stilstaat.
De opmarsch naar Kustendi.
BELGRADO, 18 Juli. Volgens een
officieuze mededeeling, zijn de Bulgaren
langs het heele front van Joeti Kamik
tot Drama en Kawala door het Servische
Examen.
De lieer Albert Kemperman Jr. alhier
onderwijzer aan de O. L. School te
Elshout legde Donderdag met gunstig
gevolg het examen Hoofdacte af.
De Schoenindustrie
Bij haar laatste bezoek aan Noord-
Brabant heeft Hare Majesteit veel be
lang gesteld in de schoen- en leder
industrie, en is aan deze takken van nij
verheid (vooral de eerste) wel veel eer
bewezen.
In ons vorig nummer hebben we
medegedeeld de voorstelling van de
firmanten der Kon. Stoomschoenenfa-
briek en de aanbieding der schoentjes,
de voorstelling van den president van
den Alg. Ned. Bond van Schoenfabri
kanten en de belangstelling waarmede H.
M. naar de schoennijverheid informeerde.
Thans vernemen we nog dat naast den
heer J. Timmermans Wz. voorzitter der
Kamer van Koophandel en Fabrieken te
Waalwijk ook tot de twaalf genoodigde
industrieelen uit Noordbrabant aan liet
noemaal dat de Commissaris der Konin
gin aan Hare Majesteit en Z. K. H. de
Prins bij hun bezoek aan 's Bosch
aanbood, behoorde de heer E. de Jong
van den Bergh firmant der „Van den
Berghs Stoomschoenenfabriek", die tot
tweemaal toe een onderhoud had met
ïare Majesteit, Die zeer veel belangstel-
ing toonde in de Hollandsche schoenin
dustrie.
Jubileum.
Met genoegen vernemen wij dat de
ZeerEerw. heer Pastoor Brans het eere
voorzitterschap heeft aanvaard van het
comité van oud-leerlingen ter viering
van het gouden jubileum van soeur
Rosalia
Repetitie.
Morgen Zondag zal de Liedertafel
„Oefening en Vermaak" van 12—1 uur
in de zaal Musis Sacrum eene repetitie
houden.
De muzikanten en verdere medewer
kenden worden verzocht beslist tegen
woordig te zijn.
Liedertafel.
Op Zondag 3 Aug. a.s. zal „Oefening
en Vermaak" eene uitvoering geven op
d het terrein der Internationale tentoon-
elling te Tilburg Onder meer zal de
dertafel dan ten gehoore brengen de
Mote „Neerlands Onafhankelijk" van
beidem en Hollands Glorie van Hol,
strumenw begeleiding van koperin-
vereenigingWij twijfelen niet of onze
indruk makehdaar een uitstekenden
muzikaal gebieohaar goeden naam op
N. V. Stoomschoenl. houden-
Groentnek v.fti. Jos
De installatie der fabric
schoenenfabriek v./h. |os w. Stoom-
vestigd te Besoijen is tlians#»n ge-
gang gedurende de volgendev jn
zullen deze werkzaamheden wo»i<
voortgezet.
De fabriek wordt geheel geïnstalleerd
met machines volgens het origeneel
goodyear weltsysteem van D. V. S. G.
Wij vernemen nader dat de heer Nico
Nieuwenhuijsen, tot heden werkzaam als
technisch leider in de fabriek der fa.
Huijden en van der Heijden te Leeuwar
den is aangesteld tot adjunct-Directeur
bij bovengenoemde Naaml. Venn. De
Heer Nieuwenhuisen zal deze betrekking
aanvaarden op Maandag 21 dezer.
Bezoek.
L 1. Donderdag bracht de nieuwe Di
recteur-generaal der posterijen en tele
grafie, Jhr. Alting van Gneusau met een
Inspecteur en een ambtenaar van 't hoofd
bestuur een bezoek aan 't postkantoor
alhier, 's Morgens hebben genoemde
autoriteiten het kantoor te Kaatsheuvel
en 's namiddags dat te Waspik, Raams-
donksveer en Geertruidenberg bezocht.
Ruwenberg.
Op 't Instituut 4Ruwenberg> te St.
Mlchiels-Gestel is 4diphteritus» onder de
petsionuiaren uitgebroken.
Een 7-tal is aangetast, alsmede een
der Eerw. Fraters, wien de laatste H.
Sacramenten zijn toegediend. 10 pensio-
nairen zijn Id observatie op het instituut,
terwijl de overigen na alvorens een
geneeskundig onderzoek te hebben ou-
De Echo van het Znideo.
GEWAARB0R60
UNVfRVALSCHT
ZONDER
SCHADELIJKE
BEMANDDEELEN
GEDEPONEERD
O
O
00
"f
II i' _J_ i
