Zondag 24 Augustus 1913
36e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Waalwijksehe Stoomdrukkerij Antoon Helen,
Eerste Blad.
ALGEMEEN KIESRECHT.
De vreemde nicht
Nummer 68
Dit nummer bestaat
uit DRIE bladen
FEUILLETON.
VERSLAG der Kamer van Koop
handel en Fabrieken te WAAL
WIJK, betreffende den toestand van
den handel, de nijverheidde
scheepvaart en van den land- en
tuinbouw over het jaar igi2.
Telefoonnummer 38. Telegram-Adres ECHO.
De Echo van het Zuiden,
Waalwpsehe en Lnnplraatsehe Courant,
Dit Blad verscliynt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5.
Franco per post door het geheele rijk f 0.90.
Brieven, ingezonden stukken, gelden ena., franco te zenden aan den
Uitgever.
UITGAVE:
AdvebtbntiIsn 1—7 regels f 0.60daarboven 8 cent per regel groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 8 maal ter plaatsing opgegeven
worden 2 maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contract
gesloten. Reclames 15 cent per regel.
In een reeks artikelen hebben wij
vroeger in ons blad onze meening uit
eengezet over 't kiesrecht-vraagstuk. Het
is van belang ook anderer meening over
dit zeer belangrijke vraagstuk te hooren
en ze onze lezers onder 't oog te brengen.
Voor heden willen we een en ander ont-
lcenen aan hetgeen Mr. Wittert van
Hoogland over dit onderwerp in de
>Maasbode< schrijft. Zijn betoog komt
daarop neer dat de Katholieke Staats
partij zich behoort uit te spreken vóór
Algemeen Kiesrecht.
Naar mijn meening is een definitieve
oplossing van het kiesrechtvraagstuk
noodig en urgent, zegt hij.
Zóó urgent, dat elk politiek regeerings-
program noodwendig voorstellen tot op
lossing moet bevatten. Alle partijen zijn
dus verplicht, baar standpunt te dien
opzichte te bepalen en ook de Katho
lieken zullen er niet aan ontkomen, stelling
vóór of tegen uitbreiding van het kies-
recht tot algemeen kiesrecht te nemen.
Naar mijn besliste overtuiging moet
die stellig zijn ten gunste van algemeen
kiesrecht, actief en passief.
Niet alleen om tactische redenen, maar
op gronden van beginsel.
Het kiesrecht is een functie, die aan
de menschen moet worden opgelegd,
zoodra zij er rijp voor zijn. Of anders
zoodra een volk in staat is te oordeelen
over het algemeen welzijn, mag aan dit
volk het kiesrecht niet onthouden worden.
En waarom
Sober en eenvoudig luidt de toelich
ting
De aarde bestaat uit eene verzameling
individuen, die door God geschapen zijn
om te werken, individueel en allen te
zamen, aan hun eigen volmaking, om
daardoor God te dienen en later bij God
J het eeuwig geluk te genieten.
Al die individuen te zamen moeten
•streven naar volmaking van de aarde.
Van »DE ECHO VAN HET ZUIDEN."
3)
Foei riep Marga, terwijl zij een oog
opslag wierp op de onde meubels van de aan
grenzende kamer en op de vensters met hunne
gordijnen van spinnewebben.
Dit is het sbIod, zegde Sophie op een on-
derdanigen toon, terw\jl zij een sleutel in bet
gat bracht van een hooge dubbele deur, wjj ma
ken er 's winters gebruik van als droogkamer
voor linnen.
En inderdaad, overal waren er in het salon
koorden gespannenverder zag men er rees-
iels ajain en andere soortgelijke artikelen.
Hier wil ik logeeren, verklaarde Marga
op een toon, die alle mogelijkheid van tegen-
ipraak niet toeliet. Met een enkelen oogop
slag had zij de scbooDe decoratie van bet be
schot, bet schilderwerk van bet plafond, bet
antieken leêren behangsel der muren gewaar
deerd. Veel water en veel zeep gebruiken, de
meubels van de logeerkamer bier heen brengen,
dan nog een tapijt, benevens eene canapé, en
dan zal bet voorloopig wel voldoende zijn,
voegde bet jong meisje er nog bij.
Maar, mejuffrouwriep Sophie, die
geel en groen werd, ge denkt er toch niet
aaD...
Zeker denk ik eraan en 't is zelfs eene
uitgemaakte zaak.
En met vlnggen stap wub bet jonge meisje
bij de deur der studeerkamer van haren oom.
Niet waar, oom, n hebt er toch niets
tegen, dat ik mijn intrek in bet salon neem
U maakt er toch geen gebrnik van het lin
nengoed en de groenten kunnen ergens anders
drogen. Het is mij onmogelijk zonder licht en
lacht in dat kleine kamerke te wonen, waar
Sophie mij heengebracht heeft.
Zeker, lief kind, ik heb er niets tegen,
De individuen zijn gegroepeerd in Sta
ten, die te zamen, alle tezamen naar
hetzelfde doel moeten streven, een doel
dat dus o. a. gericht is op den wereld
vrede. In stede van elkander te beoor
logen ter bereiking van zuiver materia
listische doeleinden, moeten zij streven
naar een hooger doelvrede zij op aarde.
In die Staten moeten de individuen allen
tezamen streven naar volmaking van den
Staat.
Allen tezamen, niet de een in meerdere
mate dan de ander.
Zij zijn verplicht. Het is een taak, die
hun is opgelegd. Zii moeten tezamen
arbeiden voor het algemeen belang, voor
het algemeen welzijn.
Allen gelijkelijk. Aan allen tezamen
dus moet de keuze zijn van de verte
genwoordigers uit hun midden, die noodig
zijn, omdat aan het bestuur van den Staat
niet allen kunoen deelnemen.
Uit allen moet dus ook de keuze ge
daan worden van hen, die zij het meest
geschikt achten voor het bestuur van den
Staat.
Geen onderscheid mag dus gemaakt
worden naar den census. Er bestaat geen
enkele grond, waarom de rijke in meer
dere mate zou mogen en moeten mede
werken aan de vervolmaking van den
Staat dan de arme, of in meerdere mate
mogen werken voor het algemeen welzijn.
Geen onderscheid ook naar stand of
betrekking alle standen gelijkelijk en te
zamen moeten streven naar hetzelfde doel.
Geen onderscheid ook tusschen hoof
den van huisgezinnen en ongehuwden.
Zijn de gehuwden beter in staat voor
het algemeen belang te arbeiden dan de
ongehuwden
Geen onderscheid ook tusschen man
nen en vrouwen. Zijn de mannen meer
bevoegd over het algemeen welzijn te
oordeelen dan de vrouwen Rust op de
vrouwen niet in dezelfde mate de plicht,
aan de vervolmaking van den Staat mede
te werken als op de mannen
Dit is het beginsel.
Algemeen kiesrecht dus en algemeene
verkiesbaarheid.
Behoudens natuurlijk persoonlijke uit
sluitingen. Als eerste elsch moet immer
worden gesteld, dat de individuen in
staat zijn, hun kiezersplicht te vervullen.
Vandaar uitsluiting onder een zekeren
zegde hij, terwijl hij een bedaarden blik wierp
op de huishoudster Neem maar geruBt
alle be8laiten die ge wilt ge zijt vrij om hier
in bais te doen en te laten wat u belieft
men zal n bezorgen wat er aaD de menbels
ontbreekt, en van heden af zullen wy den
raad inwinnen van M. de Trevors.
De Btem van den professor, die bij den
aanvang van deze kleine speech vrij flink was,
werd allengs narzelender en stierf eindelijk weg
in een gemompel, toen h(j de gefronste wenk
brauwen en het verbitterd gelaat van Sophie
aanschouwde. Gelnkkig voor hem hadden die
verbazing en toorn een onverwachten nitilag
gehad zij hadden Sopbie doen verstommen,
en deze bepaalde er zich toe, de schouders op
te balen ten teeken van ernstig protest.
Duizendmaal, duizendmaal dank, lief,
beste oomke, riep het jonge meisje dat er
over in de wolken was, zoo gemakkelijk de
overwinning te hebben behaald en de huis-
hondster een zegevierenden blik toewerpende
Ik zal eens onderzoeken welk nnt men
nog zon kannen trekken van al die onde meu
belen lang zal bet niet meer daren, of gij
herkent uw eigen ond huis niet meer. Gelnkkig
dat vader mij bij mijn vertrek naar Earopa,
onbeperkte credietbrieven heeft gegeven. Wan
neer hij niet uitdrukkelijk verlangd bad, dat
ik zes maanden minstens in zijn vaderland
zon verblijven, dan zon ik zeer zeker mijne
reisgenoote, Juiv. Colmans, niet verlaten heb
ben wij zouden gezameljjk te Parijs vertoefd,
en daarna een reisje naar Italië gedaan heb
ben.
Een licht zuchtje van spijt, dat dit betoo
verend vooruitzicht bij haar opwekte Parijs
met zijne prachtige magazijnen en boulevards
wandelingen en schouwburgen 1 Ach ja, het
was hard om van al die heerlijkheden afstand
te mo.ten doen. Vooral wanneer men die
genietingen vergeleek bij het onde en sombere
hnis, dat haar gOBtvryheid zou verleenen.
Mijn vader is zoo goed ging zy voort
bij doet alles, alles wat ik wilik kan hem
om mijn viDgar winden. Maar ditmaal was er
niets aan te doeD. Zijn vaderland, het oude
hnis van zijn familie hardnekkig stond hij er
op, dat ik dat alles zon loeren kennen en
vooral zijn oom. En dat kan ik best begrijpen,
leeftijd, uitsluiting van krankzinnigen en
idioten. Uitsluiting moet ook gemaakt
worden voor hen, die zich onwaardig
betoond hebben voor het welzijn van
den Staat mede te werken, voor hen du s,
die zich wegens misdrijf in de gevange
nis bevinden.
Het algemeen kiesrecht is een plicht.
Allen zijn dus volgens dit beginsel ver
plicht, voor het algemeen welzijn mede
te werken. Stemplicht moet dan ook
tegelijkertijd worden ingevoerd, om hem
te dwingen, die uit zichzelf zijn plicht
niet begrijpt.
Wil dit nu zeggen, dat dit beginsel
overal en onmiddelijk moet worden in
praktijk gebracht en dat dus overal tot
invoering van algemeen stemrecht voor
mannen en vrouwen moet worden over
gegaan
Immers neen. Het is de plicht van
een wijs bestuurder, de regelen aldus te
stellen, dat het algemeen belang er door
gebaat wordt. Zoo kan het zijn, dat in
een staat in opkomst het algemeen be
lang er door gebaat wordt, dat de in
voering van algemeen stemrecht gelei
delijk geschiedt, omdat door plotselinge
invoering" het algemeen welzijn, dat juist
het doel is van de invoering, zou ge
schaad worden.
Hoe moeten nu ten onzent in de prak
tijk de regelen luiden
Naar mijne meening zijn er geen be
letselen tegen invoering van aigemêen
kiesrecht voor mannen.
De Nederlandsche mannenbevolking
is bevoegd en daardoor verplicht over
het algemeen welzijn te oordeelen. En
het zou dus in strijd zijn met het voor
opgestelde beginsel, aan eenigen van hen
het medestemmen in de keuze van hun
vertegenwoordigers te verbieden.
Met het vrouwenkiesrecht is dat nog
niet het geval. De tijd is nog niet daar,
dat het vrouwenkiesrecht kan worden
ingevoerd zonder schade voor het huis
gezin.
De instandhouding van het huisgezin
is eveneens een plicht door God aan de
individuen opgelegd. En waar de vrouw
om haar stemplicht te vervullen, haar
plicht in het huisgezin zou moeten ver-
waarloozen, daar moet het verleenen
van vrouwenkiesrecht worden uitgesteld.
Onderscheid tusschen getrouwde en on-
daar gij by hem de plaats van vader
hebt vervuld ik ben doB verplicht geweest,
hier heen te komen, en gij zijt genoodzaakt
mijne aanwezigheid te dulden.
Terwijl zij over haren vader Bprak, was er
een schaduw gegleden langs de trekken van
den professor. Zeker, zeker, zegde hii, op zij u
schrijftafel toetredende.
Maar zoo goedkoop zon hij er niet afkomen,
noch van den kant zijner nicht, noch van die
zyner huishoudster.
Ik zon toch wel eens willen weten, pro
fessor waarom de kamer waarin de juffrouw
weigert te logeeren goed genoeg is geoordeeld
voor den raadsheer Voling, en waarom een
jong meisje dat uit Amerika komt, zonder in
de verste verte verwacht te wordeD, er zich
niet mee kan tevreden stellen, zegde Sophie,
de armen over de borst kruisende, en met
aitt&rtende bonding.
„En als men zich don de moeite gegeven
bad, om ons vooraf te kennen te geven, ons
beleefd om logies te vragen, dan zouden we
wellicht de kamer in orde hebben kannen
brengen, die op den tain uitkomt Maar zóo
Het scbynt dat men zich in Amerika laat be
dienen door negers die men naar hartelust
mishandelt. Wy zyn nu toch geen negers, ge
moet dns van gewoonte veranderen, en niet
trachten een hnis ten onderste boven te kee
ren, teneinde allerhande grillen te bevredigen
die er door het hoofd van een kind spoken.
En wat betreft het logeeren in het salon, dit
is kort en goed een belachelijk denkbeeld.
Maak n maar niet onbezorgd, beste oom,
zegde Marga, terwijl zy de wang van den
gryBaard streelde, die, in zijn leuningstoel ge
doken, zichtbaar nit het veld was geslagen door
dezen onverwachten aanvalik zal dat alles
wel in orde brengen, ik bezit een bijzonder
talent om inkoopen te doendit salon zal
verrukkelijk wordeD, zoodra meD het maar
bods flink schoongemaakt en er de onmisbaar
ste menbelen in geplaatst beeft.
Heeft M. de professor er wel aan gedacht
dat het salon zoo dicht bij zijn Btndeerkamer
ligt? En dan al die drnkte en al dat ramoer
zoo vl&k bij hem overal gehamer en geklop
Hier gaan wij op de teenen, ten einde mijn
heer niet in zijn werk te storen. Wat zal het
gehuwde vrouwen mag naar het begin
sel niet gemaakt worden, omdat op alle
vrouwen gelijkelijk de plicht rust tot
vervolmaking van den staat mede te
werken.
Ook de wijze, waarop het beginsel
moet worden in toepassing gebracht,
volgt uit het beginsel zelf.
Allen moeten medewerken om verte
genwoordigers te kiezen, die uit aller
naam den staat moeten besturen. Allen
zonder onderscheid, vandaar algemeen
kiesrecht en algemeene stemplicht. Maar
die keuze moet dan ook een afspiegeling
zijn van den wensch van allen. Daarom
is invoering van evenredige vertegen
woordiging noodzakelijk. Niet de helft
plus één moet vertegenwoordigers zen
den, waardoor de kleinere helft niet
vertegenwoordigd wordt. Dit zou zijn
in strijd met het beginsel, dat allen hun
vertegenwoordigers zenden.
Naast de finantiëele gelijkstelling van
het bijzonder onderwijs behoort naar
mijne meening dus op het Katholiek
program bovenaan te staan uitbreiding
van het kiesrecht met stemplicht en even
redige vertegenwoordiging.
Komt deze regeling tot stand, en heb
ben onze mannen hun plicht gedaan en
den volke de Katholieke beginselen voor
gehouden, dan is een christelijk bestuur
van den staat verzekerd.
Uit Heusden meldt men ons
Omtrent den toestand van handel en
industrie is in vergelijking met vorige
jaren eenige verbetering waar te nemen.
De sedert enkele jaren in exploitatie
zijnde scheepswerf neemt geregeld in be
langrijkheid toe. In het bedrijf zijn thans
32 volwassenen en löjongens werkzaam.
In 1912 zijn nieuw aangebouwd 2 mo
torbooten, 2 sleepbooten, 1 Rijnschip,
en 3 kanaalschepen, terwijl op 31 De
cember in aanbouw waren 1 motorboot,
1 kanaalschip en 1 Rijnschip; alles on
gerekend het niet onbeduidend repara-
dan aijn, wanneer man die voorzorgen niet
meer neemt. Wat my betreft, ik wasch mijne
handen in onschuld, ik heb mijnen plicht ge
daan door mijnheer te waarschuwen, hy moet
nu maar doeD, wat hy niet laten konmaar
wat wel zeker is, of hij het wil bekennen of
niet«Alle hoop op rust en vrede is uit dit
huis verdwenen."
Dit laatste argument was wel de pijl van
den Parthe en trof de professor op zyne ge
voeligste plek. Hy richtte dan ook eeoen wan-
hopigen biik naar bet plafond, als wilde hij er
door eene zichtbare opening dien vrede, dien
zoeten vrede aanschouwen, die zoolang al zijn
leed had verdoofd en die thans voor altijd
zou vervliegen.
Marga barstte in een schaterlach uit.
Wie van n beiden beveelt hier eigenlijk
zegde zij, terwyl zij zich op ernstigen toon nu
eens tot haar oom wendde of is zy het. Alles
wel beschouwd, geloof ik echter dat gij het
zijt, ik blijf er dns bij om in de salon te lo-
geereD.
Maar nn moet ge met mij meegaan, zeg
de zy gebiedend, om mij den hof te laten
zieD. Ik smacht er naar, vrij adem te kunnen
halenhier is de lacht te benauwd, door al
het stof dat ronddwarrelt, meD zon meenen
levend begraven te zyn; indien ik een jaar
in deze atmosfeer moest leven; zon ik er gek
van wordeD.
Zonder zelf de mogelijkheid eener weigering
aan te nemen, nam zy den arm des professors
en trok hem mee naar den trap, vroolijk bab
belend over het hnis, over den Kooden Toren,
over den hof. waarvan haar vader eene geest
driftige beschrijving had gegeven, door haar
dien voor te stellen, als een hoekje van het
Paradijs, beplant met rozenstruiken en met
nachtegalen bevolkt.
Het jonge meisje werd geen öogeDblik terug
gehouden door de gedachte, dat Maart noch
de maand der rozen, noch der nachtegalen is,
en dat de boomen en heesters nog bladerloos
waren.
Over het algemeen en ook in bijzondere
gevallen beschouwde Marga iedere zaak nit
het oogpunt eener onmiddelijke verwezenlijking
vao de jongste harer grillen.
Onbeweeglijk bleef Sophie aan de trap staan,
liewerk.
De in 1911 naar de eischen des tijds
ingerichte conserven fabriek, schijnt goede
resultaten te beloven.Er wordt met een
voldoend personeel gewerkt en voor de
gefabriceerde producten vindt men een
geregeld afzetgebied.
Omtrent den toestand In de andere
bedrijven werden weinig of geen klach
ten vernomen, de ambachtslieden, die
hun vak goed verslaan hebben vrij ge
regeld werk.
In de winkelnering heerscht over 't
algemeen slapte, een natuurlijk gevolg
van het veel te groot aantal winkels en
winkeltjes voor een klein bevolkings
complex, waarvan velen nog buiten de
gemeente aanschaffen wat zij even goed
van de ingezetenen betrekken konden.
Omtrent de scheepvaartbeweging val
len geen bijzonderheden te vermelden.
Door de drie stoombooten L. de
Beer en Co. wordt een geregelde dienst
onderhouden tusschen Heusden, Gorin-
chem en Rotterdam; de firma van der
Schuijt exploiteert een geregelden stoom-
bootdienst tusschen deze gemeente en
's Hertogenbosch, terwijl de booten de
zer firma, varende van 'sHertogenbosch
op Rotterdam, steeds onze aanlegplaats
aandoen.
Bovendien bestaat iederen dag gele
genheid voor de verzending van vracht
goederen door geheel Nederland met
verschillende booten, die op vaste tijd
stippen deze gemeente aandoen.
Door de aanwezigheid van een gene-
raal-agent wordt de expeditie verge
makkelijkt.
Het overig scheepvaartverkeer was in
1912 ongeveer gelijk aan dat van vori
ge jaren.
In den herfst van het vorig jaar is
een begin gemaakt met de werkzaam
heden, noodig voor het in exploitatie
brengen van een stoombootdienst van
hier op Amsterdam en Rotterdam door
de tramwegmaatschappij >Vicineaux Hol
landals*. Met het oog op den hoogen
waterstand heeft men het werk moeten
staken tot het voorjaar van 1913.
Land- en Tuinbouw, Veeteelt en Nijver
heid in de Boven-Lang straat Vlijmen, enz
VLIJMEN.
De veeteelt in deze streken gaat lang
de twee naziende die hem afgingen. Toen haar
blik hen niet meer kon volgeD, maakte zij een
vuist, en mompelde «Dat de goede God odb
bescherme Dit is het einde der wereld. Deze
mac, die niet de minste vastheid van karakter
bezit, zal zicb zoo gemakkelijk mogelijk laten
inpalmen door dat nest, dat even dwaas als
onbesni8d is. Doch wacht maar eens, nufje
het laatste woord is nog niet uitgesproken en
we zullen eens zien, wie van ons tweeën zal
zegevieren, gij of ik. Zoo'n nest, dat de hemel
weet waar vandaar komt, dnrft me nog ngoed
oudje" noemeD. Ik zal haar eens leeren, met
wie ze te doen heeft.
En Sophie, beleedigd in 't geen zij als hare
heiligste rechten beschouwde, begaf zich naar
de keukeD, alles beziende en aan de kust-
rollen stootende. blijkbaar ten prooi aan eene
zoo verontrustende opgewondenheid, dat de
dienstbode zicb uit de voeten maakte, zoodra
zij haar zag aankomen. Zelfs de hovenier, die
op grond eener langjarige goede verstandhou
ding, zich eenige aardigheden veroorloofde,
verliet wijselijk bet vertrek.
Op het etensnur veiBierde oen tuil van vae-
tenavondzotjes het midden van de tafel. De
professor beschouwde die bloemeD, terwijl hij
peinsend het hoofd Bcbudde de huishondster,
terwyl zij do schouders ophaalde.
De soep was met zulk eene kwistige hand
gezonten dat ze niet te eten was, het gebra
den vleeBch had veel van steenkool weg de
aardappels daarentegen waren maar half gaar.
Na vele vruchtelooze pogingen moest de
professor den strijd tegen het uitgedroogde
vleesch opgeven, en na eenige vruchtelooze
pogingen legde Marga mes en vork neer en
bracht de bel in beweging, die by haar stond.
Anna, de meid, verscheen.
Neem die schotels, zegde het jonge meisje,
en breng andere.
Niet weinig verbaasd, antwoordde Anna
Maar juffrouw.
Is er nietB anders meer Breng ons dan
boter en kaas. Maar zeg eens, wie kookt er
hier
Dat doet Sophie.
(Wordt vervolgd).