Zondag 24 Augustus 1913 36e Jaargang Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen. Waalwijksehe Stoomdrukkerij Antoon Helen, Eerste Blad. ALGEMEEN KIESRECHT. De vreemde nicht Nummer 68 Dit nummer bestaat uit DRIE bladen FEUILLETON. VERSLAG der Kamer van Koop handel en Fabrieken te WAAL WIJK, betreffende den toestand van den handel, de nijverheidde scheepvaart en van den land- en tuinbouw over het jaar igi2. Telefoonnummer 38. Telegram-Adres ECHO. De Echo van het Zuiden, Waalwpsehe en Lnnplraatsehe Courant, Dit Blad verscliynt Woensdag- en Zaterdagavond. Abonnementsprijs per 8 maanden f0."5. Franco per post door het geheele rijk f 0.90. Brieven, ingezonden stukken, gelden ena., franco te zenden aan den Uitgever. UITGAVE: AdvebtbntiIsn 1—7 regels f 0.60daarboven 8 cent per regel groote letters naar plaatsruimte. Advertentiën 8 maal ter plaatsing opgegeven worden 2 maal berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contract gesloten. Reclames 15 cent per regel. In een reeks artikelen hebben wij vroeger in ons blad onze meening uit eengezet over 't kiesrecht-vraagstuk. Het is van belang ook anderer meening over dit zeer belangrijke vraagstuk te hooren en ze onze lezers onder 't oog te brengen. Voor heden willen we een en ander ont- lcenen aan hetgeen Mr. Wittert van Hoogland over dit onderwerp in de >Maasbode< schrijft. Zijn betoog komt daarop neer dat de Katholieke Staats partij zich behoort uit te spreken vóór Algemeen Kiesrecht. Naar mijn meening is een definitieve oplossing van het kiesrechtvraagstuk noodig en urgent, zegt hij. Zóó urgent, dat elk politiek regeerings- program noodwendig voorstellen tot op lossing moet bevatten. Alle partijen zijn dus verplicht, baar standpunt te dien opzichte te bepalen en ook de Katho lieken zullen er niet aan ontkomen, stelling vóór of tegen uitbreiding van het kies- recht tot algemeen kiesrecht te nemen. Naar mijn besliste overtuiging moet die stellig zijn ten gunste van algemeen kiesrecht, actief en passief. Niet alleen om tactische redenen, maar op gronden van beginsel. Het kiesrecht is een functie, die aan de menschen moet worden opgelegd, zoodra zij er rijp voor zijn. Of anders zoodra een volk in staat is te oordeelen over het algemeen welzijn, mag aan dit volk het kiesrecht niet onthouden worden. En waarom Sober en eenvoudig luidt de toelich ting De aarde bestaat uit eene verzameling individuen, die door God geschapen zijn om te werken, individueel en allen te zamen, aan hun eigen volmaking, om daardoor God te dienen en later bij God J het eeuwig geluk te genieten. Al die individuen te zamen moeten •streven naar volmaking van de aarde. Van »DE ECHO VAN HET ZUIDEN." 3) Foei riep Marga, terwijl zij een oog opslag wierp op de onde meubels van de aan grenzende kamer en op de vensters met hunne gordijnen van spinnewebben. Dit is het sbIod, zegde Sophie op een on- derdanigen toon, terw\jl zij een sleutel in bet gat bracht van een hooge dubbele deur, wjj ma ken er 's winters gebruik van als droogkamer voor linnen. En inderdaad, overal waren er in het salon koorden gespannenverder zag men er rees- iels ajain en andere soortgelijke artikelen. Hier wil ik logeeren, verklaarde Marga op een toon, die alle mogelijkheid van tegen- ipraak niet toeliet. Met een enkelen oogop slag had zij de scbooDe decoratie van bet be schot, bet schilderwerk van bet plafond, bet antieken leêren behangsel der muren gewaar deerd. Veel water en veel zeep gebruiken, de meubels van de logeerkamer bier heen brengen, dan nog een tapijt, benevens eene canapé, en dan zal bet voorloopig wel voldoende zijn, voegde bet jong meisje er nog bij. Maar, mejuffrouwriep Sophie, die geel en groen werd, ge denkt er toch niet aaD... Zeker denk ik eraan en 't is zelfs eene uitgemaakte zaak. En met vlnggen stap wub bet jonge meisje bij de deur der studeerkamer van haren oom. Niet waar, oom, n hebt er toch niets tegen, dat ik mijn intrek in bet salon neem U maakt er toch geen gebrnik van het lin nengoed en de groenten kunnen ergens anders drogen. Het is mij onmogelijk zonder licht en lacht in dat kleine kamerke te wonen, waar Sophie mij heengebracht heeft. Zeker, lief kind, ik heb er niets tegen, De individuen zijn gegroepeerd in Sta ten, die te zamen, alle tezamen naar hetzelfde doel moeten streven, een doel dat dus o. a. gericht is op den wereld vrede. In stede van elkander te beoor logen ter bereiking van zuiver materia listische doeleinden, moeten zij streven naar een hooger doelvrede zij op aarde. In die Staten moeten de individuen allen tezamen streven naar volmaking van den Staat. Allen tezamen, niet de een in meerdere mate dan de ander. Zij zijn verplicht. Het is een taak, die hun is opgelegd. Zii moeten tezamen arbeiden voor het algemeen belang, voor het algemeen welzijn. Allen gelijkelijk. Aan allen tezamen dus moet de keuze zijn van de verte genwoordigers uit hun midden, die noodig zijn, omdat aan het bestuur van den Staat niet allen kunoen deelnemen. Uit allen moet dus ook de keuze ge daan worden van hen, die zij het meest geschikt achten voor het bestuur van den Staat. Geen onderscheid mag dus gemaakt worden naar den census. Er bestaat geen enkele grond, waarom de rijke in meer dere mate zou mogen en moeten mede werken aan de vervolmaking van den Staat dan de arme, of in meerdere mate mogen werken voor het algemeen welzijn. Geen onderscheid ook naar stand of betrekking alle standen gelijkelijk en te zamen moeten streven naar hetzelfde doel. Geen onderscheid ook tusschen hoof den van huisgezinnen en ongehuwden. Zijn de gehuwden beter in staat voor het algemeen belang te arbeiden dan de ongehuwden Geen onderscheid ook tusschen man nen en vrouwen. Zijn de mannen meer bevoegd over het algemeen welzijn te oordeelen dan de vrouwen Rust op de vrouwen niet in dezelfde mate de plicht, aan de vervolmaking van den Staat mede te werken als op de mannen Dit is het beginsel. Algemeen kiesrecht dus en algemeene verkiesbaarheid. Behoudens natuurlijk persoonlijke uit sluitingen. Als eerste elsch moet immer worden gesteld, dat de individuen in staat zijn, hun kiezersplicht te vervullen. Vandaar uitsluiting onder een zekeren zegde hij, terwijl hij een bedaarden blik wierp op de huishoudster Neem maar geruBt alle be8laiten die ge wilt ge zijt vrij om hier in bais te doen en te laten wat u belieft men zal n bezorgen wat er aaD de menbels ontbreekt, en van heden af zullen wy den raad inwinnen van M. de Trevors. De Btem van den professor, die bij den aanvang van deze kleine speech vrij flink was, werd allengs narzelender en stierf eindelijk weg in een gemompel, toen h(j de gefronste wenk brauwen en het verbitterd gelaat van Sophie aanschouwde. Gelnkkig voor hem hadden die verbazing en toorn een onverwachten nitilag gehad zij hadden Sopbie doen verstommen, en deze bepaalde er zich toe, de schouders op te balen ten teeken van ernstig protest. Duizendmaal, duizendmaal dank, lief, beste oomke, riep het jonge meisje dat er over in de wolken was, zoo gemakkelijk de overwinning te hebben behaald en de huis- hondster een zegevierenden blik toewerpende Ik zal eens onderzoeken welk nnt men nog zon kannen trekken van al die onde meu belen lang zal bet niet meer daren, of gij herkent uw eigen ond huis niet meer. Gelnkkig dat vader mij bij mijn vertrek naar Earopa, onbeperkte credietbrieven heeft gegeven. Wan neer hij niet uitdrukkelijk verlangd bad, dat ik zes maanden minstens in zijn vaderland zon verblijven, dan zon ik zeer zeker mijne reisgenoote, Juiv. Colmans, niet verlaten heb ben wij zouden gezameljjk te Parijs vertoefd, en daarna een reisje naar Italië gedaan heb ben. Een licht zuchtje van spijt, dat dit betoo verend vooruitzicht bij haar opwekte Parijs met zijne prachtige magazijnen en boulevards wandelingen en schouwburgen 1 Ach ja, het was hard om van al die heerlijkheden afstand te mo.ten doen. Vooral wanneer men die genietingen vergeleek bij het onde en sombere hnis, dat haar gOBtvryheid zou verleenen. Mijn vader is zoo goed ging zy voort bij doet alles, alles wat ik wilik kan hem om mijn viDgar winden. Maar ditmaal was er niets aan te doeD. Zijn vaderland, het oude hnis van zijn familie hardnekkig stond hij er op, dat ik dat alles zon loeren kennen en vooral zijn oom. En dat kan ik best begrijpen, leeftijd, uitsluiting van krankzinnigen en idioten. Uitsluiting moet ook gemaakt worden voor hen, die zich onwaardig betoond hebben voor het welzijn van den Staat mede te werken, voor hen du s, die zich wegens misdrijf in de gevange nis bevinden. Het algemeen kiesrecht is een plicht. Allen zijn dus volgens dit beginsel ver plicht, voor het algemeen welzijn mede te werken. Stemplicht moet dan ook tegelijkertijd worden ingevoerd, om hem te dwingen, die uit zichzelf zijn plicht niet begrijpt. Wil dit nu zeggen, dat dit beginsel overal en onmiddelijk moet worden in praktijk gebracht en dat dus overal tot invoering van algemeen stemrecht voor mannen en vrouwen moet worden over gegaan Immers neen. Het is de plicht van een wijs bestuurder, de regelen aldus te stellen, dat het algemeen belang er door gebaat wordt. Zoo kan het zijn, dat in een staat in opkomst het algemeen be lang er door gebaat wordt, dat de in voering van algemeen stemrecht gelei delijk geschiedt, omdat door plotselinge invoering" het algemeen welzijn, dat juist het doel is van de invoering, zou ge schaad worden. Hoe moeten nu ten onzent in de prak tijk de regelen luiden Naar mijne meening zijn er geen be letselen tegen invoering van aigemêen kiesrecht voor mannen. De Nederlandsche mannenbevolking is bevoegd en daardoor verplicht over het algemeen welzijn te oordeelen. En het zou dus in strijd zijn met het voor opgestelde beginsel, aan eenigen van hen het medestemmen in de keuze van hun vertegenwoordigers te verbieden. Met het vrouwenkiesrecht is dat nog niet het geval. De tijd is nog niet daar, dat het vrouwenkiesrecht kan worden ingevoerd zonder schade voor het huis gezin. De instandhouding van het huisgezin is eveneens een plicht door God aan de individuen opgelegd. En waar de vrouw om haar stemplicht te vervullen, haar plicht in het huisgezin zou moeten ver- waarloozen, daar moet het verleenen van vrouwenkiesrecht worden uitgesteld. Onderscheid tusschen getrouwde en on- daar gij by hem de plaats van vader hebt vervuld ik ben doB verplicht geweest, hier heen te komen, en gij zijt genoodzaakt mijne aanwezigheid te dulden. Terwijl zij over haren vader Bprak, was er een schaduw gegleden langs de trekken van den professor. Zeker, zeker, zegde hii, op zij u schrijftafel toetredende. Maar zoo goedkoop zon hij er niet afkomen, noch van den kant zijner nicht, noch van die zyner huishoudster. Ik zon toch wel eens willen weten, pro fessor waarom de kamer waarin de juffrouw weigert te logeeren goed genoeg is geoordeeld voor den raadsheer Voling, en waarom een jong meisje dat uit Amerika komt, zonder in de verste verte verwacht te wordeD, er zich niet mee kan tevreden stellen, zegde Sophie, de armen over de borst kruisende, en met aitt&rtende bonding. „En als men zich don de moeite gegeven bad, om ons vooraf te kennen te geven, ons beleefd om logies te vragen, dan zouden we wellicht de kamer in orde hebben kannen brengen, die op den tain uitkomt Maar zóo Het scbynt dat men zich in Amerika laat be dienen door negers die men naar hartelust mishandelt. Wy zyn nu toch geen negers, ge moet dns van gewoonte veranderen, en niet trachten een hnis ten onderste boven te kee ren, teneinde allerhande grillen te bevredigen die er door het hoofd van een kind spoken. En wat betreft het logeeren in het salon, dit is kort en goed een belachelijk denkbeeld. Maak n maar niet onbezorgd, beste oom, zegde Marga, terwijl zy de wang van den gryBaard streelde, die, in zijn leuningstoel ge doken, zichtbaar nit het veld was geslagen door dezen onverwachten aanvalik zal dat alles wel in orde brengen, ik bezit een bijzonder talent om inkoopen te doendit salon zal verrukkelijk wordeD, zoodra meD het maar bods flink schoongemaakt en er de onmisbaar ste menbelen in geplaatst beeft. Heeft M. de professor er wel aan gedacht dat het salon zoo dicht bij zijn Btndeerkamer ligt? En dan al die drnkte en al dat ramoer zoo vl&k bij hem overal gehamer en geklop Hier gaan wij op de teenen, ten einde mijn heer niet in zijn werk te storen. Wat zal het gehuwde vrouwen mag naar het begin sel niet gemaakt worden, omdat op alle vrouwen gelijkelijk de plicht rust tot vervolmaking van den staat mede te werken. Ook de wijze, waarop het beginsel moet worden in toepassing gebracht, volgt uit het beginsel zelf. Allen moeten medewerken om verte genwoordigers te kiezen, die uit aller naam den staat moeten besturen. Allen zonder onderscheid, vandaar algemeen kiesrecht en algemeene stemplicht. Maar die keuze moet dan ook een afspiegeling zijn van den wensch van allen. Daarom is invoering van evenredige vertegen woordiging noodzakelijk. Niet de helft plus één moet vertegenwoordigers zen den, waardoor de kleinere helft niet vertegenwoordigd wordt. Dit zou zijn in strijd met het beginsel, dat allen hun vertegenwoordigers zenden. Naast de finantiëele gelijkstelling van het bijzonder onderwijs behoort naar mijne meening dus op het Katholiek program bovenaan te staan uitbreiding van het kiesrecht met stemplicht en even redige vertegenwoordiging. Komt deze regeling tot stand, en heb ben onze mannen hun plicht gedaan en den volke de Katholieke beginselen voor gehouden, dan is een christelijk bestuur van den staat verzekerd. Uit Heusden meldt men ons Omtrent den toestand van handel en industrie is in vergelijking met vorige jaren eenige verbetering waar te nemen. De sedert enkele jaren in exploitatie zijnde scheepswerf neemt geregeld in be langrijkheid toe. In het bedrijf zijn thans 32 volwassenen en löjongens werkzaam. In 1912 zijn nieuw aangebouwd 2 mo torbooten, 2 sleepbooten, 1 Rijnschip, en 3 kanaalschepen, terwijl op 31 De cember in aanbouw waren 1 motorboot, 1 kanaalschip en 1 Rijnschip; alles on gerekend het niet onbeduidend repara- dan aijn, wanneer man die voorzorgen niet meer neemt. Wat my betreft, ik wasch mijne handen in onschuld, ik heb mijnen plicht ge daan door mijnheer te waarschuwen, hy moet nu maar doeD, wat hy niet laten konmaar wat wel zeker is, of hij het wil bekennen of niet«Alle hoop op rust en vrede is uit dit huis verdwenen." Dit laatste argument was wel de pijl van den Parthe en trof de professor op zyne ge voeligste plek. Hy richtte dan ook eeoen wan- hopigen biik naar bet plafond, als wilde hij er door eene zichtbare opening dien vrede, dien zoeten vrede aanschouwen, die zoolang al zijn leed had verdoofd en die thans voor altijd zou vervliegen. Marga barstte in een schaterlach uit. Wie van n beiden beveelt hier eigenlijk zegde zij, terwyl zij zich op ernstigen toon nu eens tot haar oom wendde of is zy het. Alles wel beschouwd, geloof ik echter dat gij het zijt, ik blijf er dns bij om in de salon te lo- geereD. Maar nn moet ge met mij meegaan, zeg de zy gebiedend, om mij den hof te laten zieD. Ik smacht er naar, vrij adem te kunnen halenhier is de lacht te benauwd, door al het stof dat ronddwarrelt, meD zon meenen levend begraven te zyn; indien ik een jaar in deze atmosfeer moest leven; zon ik er gek van wordeD. Zonder zelf de mogelijkheid eener weigering aan te nemen, nam zy den arm des professors en trok hem mee naar den trap, vroolijk bab belend over het hnis, over den Kooden Toren, over den hof. waarvan haar vader eene geest driftige beschrijving had gegeven, door haar dien voor te stellen, als een hoekje van het Paradijs, beplant met rozenstruiken en met nachtegalen bevolkt. Het jonge meisje werd geen öogeDblik terug gehouden door de gedachte, dat Maart noch de maand der rozen, noch der nachtegalen is, en dat de boomen en heesters nog bladerloos waren. Over het algemeen en ook in bijzondere gevallen beschouwde Marga iedere zaak nit het oogpunt eener onmiddelijke verwezenlijking vao de jongste harer grillen. Onbeweeglijk bleef Sophie aan de trap staan, liewerk. De in 1911 naar de eischen des tijds ingerichte conserven fabriek, schijnt goede resultaten te beloven.Er wordt met een voldoend personeel gewerkt en voor de gefabriceerde producten vindt men een geregeld afzetgebied. Omtrent den toestand In de andere bedrijven werden weinig of geen klach ten vernomen, de ambachtslieden, die hun vak goed verslaan hebben vrij ge regeld werk. In de winkelnering heerscht over 't algemeen slapte, een natuurlijk gevolg van het veel te groot aantal winkels en winkeltjes voor een klein bevolkings complex, waarvan velen nog buiten de gemeente aanschaffen wat zij even goed van de ingezetenen betrekken konden. Omtrent de scheepvaartbeweging val len geen bijzonderheden te vermelden. Door de drie stoombooten L. de Beer en Co. wordt een geregelde dienst onderhouden tusschen Heusden, Gorin- chem en Rotterdam; de firma van der Schuijt exploiteert een geregelden stoom- bootdienst tusschen deze gemeente en 's Hertogenbosch, terwijl de booten de zer firma, varende van 'sHertogenbosch op Rotterdam, steeds onze aanlegplaats aandoen. Bovendien bestaat iederen dag gele genheid voor de verzending van vracht goederen door geheel Nederland met verschillende booten, die op vaste tijd stippen deze gemeente aandoen. Door de aanwezigheid van een gene- raal-agent wordt de expeditie verge makkelijkt. Het overig scheepvaartverkeer was in 1912 ongeveer gelijk aan dat van vori ge jaren. In den herfst van het vorig jaar is een begin gemaakt met de werkzaam heden, noodig voor het in exploitatie brengen van een stoombootdienst van hier op Amsterdam en Rotterdam door de tramwegmaatschappij >Vicineaux Hol landals*. Met het oog op den hoogen waterstand heeft men het werk moeten staken tot het voorjaar van 1913. Land- en Tuinbouw, Veeteelt en Nijver heid in de Boven-Lang straat Vlijmen, enz VLIJMEN. De veeteelt in deze streken gaat lang de twee naziende die hem afgingen. Toen haar blik hen niet meer kon volgeD, maakte zij een vuist, en mompelde «Dat de goede God odb bescherme Dit is het einde der wereld. Deze mac, die niet de minste vastheid van karakter bezit, zal zicb zoo gemakkelijk mogelijk laten inpalmen door dat nest, dat even dwaas als onbesni8d is. Doch wacht maar eens, nufje het laatste woord is nog niet uitgesproken en we zullen eens zien, wie van ons tweeën zal zegevieren, gij of ik. Zoo'n nest, dat de hemel weet waar vandaar komt, dnrft me nog ngoed oudje" noemeD. Ik zal haar eens leeren, met wie ze te doen heeft. En Sophie, beleedigd in 't geen zij als hare heiligste rechten beschouwde, begaf zich naar de keukeD, alles beziende en aan de kust- rollen stootende. blijkbaar ten prooi aan eene zoo verontrustende opgewondenheid, dat de dienstbode zicb uit de voeten maakte, zoodra zij haar zag aankomen. Zelfs de hovenier, die op grond eener langjarige goede verstandhou ding, zich eenige aardigheden veroorloofde, verliet wijselijk bet vertrek. Op het etensnur veiBierde oen tuil van vae- tenavondzotjes het midden van de tafel. De professor beschouwde die bloemeD, terwijl hij peinsend het hoofd Bcbudde de huishondster, terwyl zij do schouders ophaalde. De soep was met zulk eene kwistige hand gezonten dat ze niet te eten was, het gebra den vleeBch had veel van steenkool weg de aardappels daarentegen waren maar half gaar. Na vele vruchtelooze pogingen moest de professor den strijd tegen het uitgedroogde vleesch opgeven, en na eenige vruchtelooze pogingen legde Marga mes en vork neer en bracht de bel in beweging, die by haar stond. Anna, de meid, verscheen. Neem die schotels, zegde het jonge meisje, en breng andere. Niet weinig verbaasd, antwoordde Anna Maar juffrouw. Is er nietB anders meer Breng ons dan boter en kaas. Maar zeg eens, wie kookt er hier Dat doet Sophie. (Wordt vervolgd).

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1913 | | pagina 1