Rummer 34
Zondag 26 April 1914.
37e Jaargang
Tweede Blad.
n,
t ie
vi:
P
m
Gemeenteraadsvergadeiing.
ONHEILEN TE WERKENDAM
BINNENLAKD
Reclame.
Kerknieuws.
Gemengd Nieuws.
■My.
URG
0R-
atsen,
verige
a.
tat.
Ingezonden Stukken.
ddagi
OUT
A.MS-
DAM
>hu$
ien.
out J
sgMi
pecieü
indew
117-1!
itiën
>p d(
uit-
;n en
ver
600'
De Sunlightzeep is
absoluut zuiver en
vrij van schadelijke
bestanddeelen. Zij
is goedkoop, overal
verkrijgbaar en hare
ongeëvenaarde uit
muntende kwaliteit
beantwoordt ten
volle aan de strengste
eischen van hygiene
en zuiverheid. Daar
om is zij onmisbaar
in ieder wel geordend
huishouden.
ingezetenen.';Gelukkig behoefden geen
menschenlevens betreurd te worden.
Het Hervormde7 kerkgebouw bood
dien dag en vele dagen daarna een ver
ward en droevig schouwspel aan het was
gevuld met honderden volwassenen,'kin
deren en zuigelingen, en gered en half
verbrand' huisraad.
Het spreekt van zelf, dat op den vol
genden dag zijnde Zondag 21 Juli
de gewone-^godsdienstoefening achter
wege moest blijven. Nog 4 a 5 weken
lang bleven de afgebrande en smeulen
de huizen en schuren een benauwenden
stank verspreiden, tot op een paar uren
afstands merkbaar.
Deze brand van 20 Juli 1641 is de
grootste brand geweest die in de laatste
3 eeuwen het dorp Werkendam heeft
geteisterd.
Kenmerkend den geest dier tijden is
het feit, dat die ontzettende ramp, die
menig gezin in armoede dompelde, voor
de meeste bewoners van Werkendam
nog een reden te meer was, om de
Voorzienigheid, die hen zóó bezochr,
met een dankbaar gemoed te loven en
te prijzen
Besoijen. J. van der Hammen Nicz.
Mijne bronnen zijn de acta van den
kerkeraad (kerkeraadshandelingen) van
Werkendam.
20 Juli 1641.
Evenals dat met onderscheidene plaat
sen in ons land in vroegere eeuwen het
geval is geweest, is ook de ambachts
heerlijkheid Werkendam in den loop der
tijden niet verschoond gebleven vau ont
zettende onheilen..
De grootste ramp, althans in stoffe-
lijken zin, die genoemde plaats trof, was
de brand in den zomer van 1641. Dat
was binnen 30 jaar de derde maal»
dat een groot gedeelte harer huizen in
de asch werd gelegd: eerst in 1611,
daarna in 1619, en eindelijk in 1641.
Het was Zaterdags den 20 Juli van
jaar onzes Heeren 1641, des namid
dags omstreeks één uur. De tempera
tuur kenmerkte zich een paar weken
door groote droogte, en er woei een
sterke Zuidwesten wind. Eenski ips brak
er brand uit in de schuur, staande achter
de herberg >de Zwarte Leeuw4, sinds
eenigen tijd ledig staande, maar korte
lings geleden bewoond door Comelis
Cornelisz. Ouden Heer en Oeykcn Claes-
sen.
Terwijl men beproefde het vuur in
evengenoemde schuur te blusschen, sloe
gen de vlammen, aangewakkerd door
den tellen wind, over naar het achter
huis van Adriaen Jansz. Cloots en meer
andere, die weldra in lichte laaie ston
den. Het vuur nam zoo snel in hevig
heid toe, dat in een uur tijds de
laatste klokslag van twee uur was nog
niet koud geworden 67 huizen en 60
achterhuizen en schuren in vlam ston
den, van welke 3 in De Werken en de
overige in Werkendam ln het geheel
130 gebouwen.
De uiterste huizen Daar beneden (We
den), die door den ontzettenden brand
verteerd werden, waren die van Peter
Damisz, schoenmaker, en Ew out Mie hie Is z
daar tegenover, terwijl naar boven in de
Werken of den kant van Sleeuwijk op
(Oostzijde) de uiterste grenzen waren de
huizen van Adriaan Ewoutsz en Jan
Stoffels en aan den wiel die van Peter
Joppen en Jan Aeitsz Muyten Van de
geheele uitgestrekte kom der gemeente
bleven alleen staan de kerkhet pasto
riehuis, de huizen van Isbrant Adriaansz,
Wouter Wouter sz Hanegraaff, Thonis
Jansz Schildt, Comelis Thijsz, Thonis
Jansz van Rijswijck en het schuurtje
van Adriaan Peter sz. Overigens bleef
er in het gansche dorp niets >ongeschent
en onverbrant.4
Ook de woning van Lijsken Adri-
aenssen, een niehtvan Paus Adriaen VI,
werd een prooi der vlammen.
In de meeste huizen ging alles ver
loren huisraad, vischgereedschap, hout,
hooi enz., tot jammerlijke schade der
DUSSEN.
Openbare vergadering van den raac
dezer gemeente op Donderdag 23 April
des namiddags ten 5 uur.
Voorzitter Edelachtb. heer Van Hon-
sewijk.
Klokslag 5 uur opent de Voorzitter
de vergadering afwezig de heer P. de
Wilt.
De notulen der vorige vergadering
worden na voorlezing onveranderd goed
gekeurd en vastgesteld.
Aan de orde
1. Electriclteitsvoorziening.
Door den secretaris wordt de renta-
biliteltsberekening, opgemaakt aan de
hand van de door de gemeente ver
strekte gegevens aan het adviesbureau
te Delft, voorgelezen. Daaruit blijkt dat
het bedrijf voor deze gemeente renda
bel belooft te worden, zoodat de ge
meente kan profiteeten van de sociale
en economische voordeelen-
Geschat wordt dat het eerste jaar 115,
het tweede 130, derde 140, vierde 160
en het vijfde jaar 175 perceelen zullen
zijn aangesloten,
De aanlegkosten zullen voor deze ge
meente f 20.000 bedrageD, terwijl in
de eerste jaren geen winst gemaakt
wordt, doch ook geen verlies behoeft
geleden te worden. In het vijfde jaar
zal er een winst behaald worden van
f740.
Voorzitter. Wenschen de heeren nog
nadere inlichtingen, dan zullen wij die,
voor zoover wij die kunnen geven, ver
strekken.
L. v. d. Pluym. Wat doen de andere
gemeenten.
Voorzitter. Er zijn er al veel die be
sloten hebben tot aansluiting.
Van de Koppel meent dat het on
derhoud zeer duur is en bovendien, dat
het dikwijls voorkomt dat men zonder
licht zit, althans bij hem in de buurt
heeft men sedert 10 jaar een electri-
sche installatie en telkenmale hapert er
iets aan.
't Is een heel mooi werk, zegt spr.,
als het goed is, doch bij ons hapert er
nog al eens dikwijls iets aan en dan
zitten ze een heele week zonder licht
en naar de oorzaak moeten ze lang
zoeken.
Voorzitter. Dat zal je bij de Pro
vinciale Centrale niet hebben. Daaren
boven komt er een dubbel stel machines.
A. van Honsewijk. Raamsdonk heelt
nu een centrale, doch je zal in de toe
komst zien dat ze bij de Provinciale de
stroom zullen koopen.
Van Beurden. Hoe denken B. en W.
er over. Ik heb het schrijven wel inge
zien, doch ik moet eerlijk bekennen, dat
ik er niet heel veel wijzer door ben
geworden.
Van Beurden. Bij mij is de vraag al
eens gerezen of het op den duur voor
onze gemeente geen al te zware lasten
op de schouders zal leggen. Deze ge
meente is zoo verbazend uitgestrekt
en men moet een kabel leggen
om den Polder aan te sluiten, zoo lang
zonder dat er maar een aansluiting zal
komen, dat m i. het niet zoo gemakke
lijk zal rendeeren als",die plaatsen die
meer ineen zijn gebouwd.
Voorzitter.^ Met den tijd worden wij
r beter
Van Steen. Ik'heb tegen aansluiting
geen bezwaar. Gezien de berekening is
er geen enkele hinderpaal. "ff.
Van Beurden. Wij moetenVt meest
afgaan op het vertrouwen dat wij in
Ged. stellen, dat is zoo.
Hierna-wordt met algemeene stem-
men^tot aansluiting besloten.
2- fc Reglement voor hst Burgerlijk
Armbestuur.
De Voorzitter schorst hierna de open
bare vergadering, waarna de raad in
besloten vergadering, overgaat. Na een
half uurtje wordt? de vergadering her
opend en wordt mededeeling gedaan
dat tot wijziging van het Reglement
voor het Burgerlijk Armbestuur is over
gegaan.
3. Aanbieding gemeenteverslag 1913.
Wordt ter visie nedergelegd.
4. Wijziging van het in de vorige
vergadering genomen besluit tot het
aangaan eener geldleening.
Ged. Staten merken op dat de aflos
sing behoort geregeld te worden naar
den duur en het genot dat de inwoners
er van hebben. Daarom stellen Ged.
Staten voor de aflossing te beginnen in
1915 en niet in 1919.
Voorzitter. B. en W. stellen voor de
aflossing met 1915 te doen beginnen
doch dan met f250 en later meer af
te lossen.
Daartoe wordt met algemeene stem
men besloten.
5. Ingekomen stukken.
a. Procesverbaal van kasopneming ge
daan bij den gemeeDte-ontvanger. Dit
het onderzoek door B. en W. ingesteld,
bleek dat f 137,98 in kas aanwezig was
en dat de boeken en registers behoor
lijk zijn bijgehouden.
Voorzitter. Over het onderhoud van
den weg heb ik met het polderbestuur
nog niet gesproken. Ik zal dit nog doen.
L. v. d. Pluym. Ik v-iil nog eens vragen
om een schuurtje te bouweu bij de wo
ning van mijnheer Broeders. Die kosten
zijn zoo hoog niet.
Voorzitter. Als wij het daar doen,
daD moeten wij het in Binnen ook doen.
L. v. d. Pluym. Binnen heeft er nog
nooit om gevraagd, doch >s het hier ook
noodzakelijk ik ben hiermede niet
zoo goed op de hoogte dan moeten
wij het ook doen.
Voorzitter. Een paar jaar geleden is
het gebouwd, zooals hij het verkoos,
toen wilde hij het niet grooter hebben
en nu zou het te klein zijn.
L. v. d. Pluym. Waar moeten zij
staan te wasschen. In de school mogen
zij dat volstrekt niet doen.
Voorzitter. Hij heeft toch 2 kamers
en 2 keukens.
F. v. d. Pluym, In hout opgetrok
ken kosten die schuurtjes ongeveer f 300,
dat is f 110 per stuk.
Van Beurden. Als het huls voor de
school hier wordt afgebroken kan je deu
ren en ramen er al van gebruiken.
Wordt besloten tot dan te wachten.
Niemand hei woord meer verlangend
sluit de Voorzitter de vergadering.
De Nederl. officieren in Albanië.
Een der lezers van het „N. v. d' D.", die
Skoetari passeerde, sprak daar beide Ne-
derlandsche officieren.
Zij waren juist van een driedaagschen
tocht in de bergen teruggekeerd en
vonden overal de bevolking welgezind.
Zij roemden zeer de gastvrijheid "der
Albaneezen, die werkelijk geen grenzen
kende. De gast is hier heilig en volgens
de leer der vendetta is niet alleen een
plicht van een gastheer, maar van een
ganschen stam om beleedigingen, den
gast aangedaan, bloedig te wreken.
De lezer sprak ook nog met hen over
de opmerking van een der Nederland-
sche bladen ten opzichte van de taak
der Nedelandsche Officieren. Hij vernam,
dat bij hun komst hun direct werdt
aangezegd, dat, aangezien zij verlof
hadden, om in vreemden krijgsdienst te
treden, zij, als een logisch gevolg daar
van, in tijd van oorlog in Albanië ook
zouden moeten optreden. Hoe zouden
zij zich tegenover heel Europa blameeren,
indien zij, op het laatste moment zich
terugtrokken 1
Het Nedet landsche Ranker instituut.
Het bestuur van de Vereeniging het
Nederlandsche Kankerinstituut bericht
dat heden de toezegging werd ontvangen
van een gift van^t 25,000.
Verdediging van Ned.-lndië.
De vice-admiraal Tydeman is te Ba
tavia aangekomen.
Loterijwei.
De Kantonrechter te Sneek, beden
uitspraak doende in de zaken van H. v
d. W. en C. F. J. M. te Sneek, aan wie
was ten laste gelegd, dat zij als Agenten
der N. V. >De Tijdgeest» ten verkoop
in voorraad hebben gehad 3°/0 Obliga-
tiën 20e Serie eener premieleening ten
laste dier Vennootschap, zijnde deze
stukken in werkelijkheid aandeelen in
eene loterij, waarvan de bij de loterijwet
van 1905 veieischte toestemming niet
was verleend
U[Ontsloeg beklaagden van alle rechts
vervolging.
klas
IEDER MENSCH
heeft van tijd tot tijd wel last van zijn maag
De eene gevoelt na den maaltijd een bran
derig gevoel in zijn maag, een ander heeft
last van oprispingen of zunr. Het Maag
poeder van Apotheker Boom, waardoor reed»
duizenden maaglijders genezen zijn, is het
middel tegen Maagpijn, Maagkramp, Znur
Hartwater en Blechte spysverteering. Dit
Maagpoeder werd met vond bekroond te
Londen, Parijs, Amsterdam en Brussel. De
Heer J. Nijkamp te Homberg am RbeiD
Dai'echland schreef onp„Vriendelijk ver
zoek ik U mij Dog 2 doozen van U w Maag
poeder te staren, daar mijne vrouw na ge
bruik van 2 doozen zich al veel beter bevindt.
Zij kan nu 'b nachts weder goed slapen en
kan ook alles eten, juist als vroeger voordal
zij maagpijn had. Daarom beveel ik het ook
al mijn vrienden en bekenden aan,*
Het maagpoeder van Apotheker Boom is
verkrijgbaar in de meeste Apotheken en
Drogisten winkels a 76 cent per doos. 5487
ik zou mij haast laten verleiden te lang
te worden. Daarom het volgende in
korte stellingen.
lo. De openbare school kan n'et neu
traal zijn, daar er geen neutrale menschen
zijn.
2o. In het openb. onderw. ontbreekt
de^' hoogere wijding en voert alzoo
tot"materialisme.
3o De openb. school geeft dus den
cinderen geen krachtig wapen in de
hand tot bestrijding van het socialisme.
4o. De geest der openb, onderwijzers,
die meer en meer tot het soc. neigt,
vervreemdt op rechtmatige wijze het Ned.
volk van de openbare school.
5o. Alleen bedacht op vergrooting der
partij, zijn sommige socialisten niet ge-
cant tegen de gelijkstelling tusschen
openbaar en bijzonder onderwijs.
6d. De chr. school daarentegen is de
nationale school en het meest geschikt
om het soc. tegen te werken.
lo. De chr, school leidt op tot de
ware verdraagzaamheid.
En nü aan U deze stellingen te
weerleggen a.s. Maandagavond 27 April
te 8 uur in de vergadering onzer club
in de consistorie der Geref. Kerk), waar
wij U uitnoodigen te verschijnen, zonder
zich achter 't een of ander te verschuilen.
U dankzeggend, Mijnheer de Redac
teur,
H. E V D. Leeden
Voorz. A. R. P. C.
Bisschopswijding te Roermond.
Bij pauselijke machtiging zal de bis
schopswijding van Z. D. H. Mgr. Laur
Schrijnen plaats hebben op 13 Mei a. s
St. Servatlusdag. De H. wijding zal wor
den toegediend door Mgr. den Aartsbis
schop met assistentie van HH. DD HH
Mgr. A.J. Callier, Bisschop van Haarlem
en Mgr. J. Hofman O. F. M. tlt Bisschop
van Melmesso en oud vic. apost
van Zuid-Chansé.
(Buiten verantwoordelijkheid der Ridactie)
Mijnheer de Redacteur
Doel van dit schrijven is betrokken
autoriteiten, ik meen in deze het bestuur
van den Binnenpolder eens attent te
maken op den schandelijk slechten
toestand, waarin de weg langs de spoor
lijn van de Stationstraat tot de Putsteeg
zich bevindt. Ik hoop het helpen zal
Met dank voor plaatsing.
X.
Sprang, 2] April "14
Mijnheer de Redacteur
Mag ik U nog eenmaal om een plaats
je in Uw blad verzoeken f
Mijn aotwoord aan den heer Bos kan
kort zijn. U hebt niet goed gelezen. I
heb de stelling geponeerd het openb
onderw. voert in het algemeen tot het
liberalisme en dit weer tot het socialisme
Natuurlijk met uitzonderingen, waarvan
er ook door U genoemd zijn, maareen
uitzondering bevestigt immers den regel.
gaat echter maar door, of ik gezegd
had, dat het directe gevolg van de
openb. school het socialisme is uw be
toog kan ik dos buiten bespreking laten
grootendeels. Eén der oorzaken van 't
door mij aangevoerde is, dat op de
openb. school plaats is voor zeer veel,
behalve voor den Christus (en dat onder
menschen, die zich naar Hem noemen
Door die onthouding, zoo niet erger,
vervreemdt het opgroeiend geslacht, zoo
de huiselijke godsdienst het niet verhoedt,
R. K. Schoolvereeniging
Onze Mijnstreek'
Deze week werden wij aangenaam
verrast door de mededeeling dat de
ZeerEerw. Heer Cremers, in leven pas
toor te Grathen aan onze Vereeniging
gelegateerd had de som van f200.
Niet minder aaogenaam was eene gift
uit Brabant van f 1000, en eene andere
van f 50.
Eveneens hadden de predikanten te
Amby, Berg a. d. M. Mechelen en wij
succes en mochten, in verhouding tot
het zielental en de economische gesteld
heid dier plaatsen groote sommen collec-
teerec.
Wij bidden dagelijks den goeden God.
dat Hij onze weldoeners moge zegenen.
Mochten de kinderen uit de mijnstreek
spoedig tot dezelfde Intentie in katholieke
scholen bidden.
Aan U, katholieke landgenooten, dezen
wensch spoedig in vervulling te doen
gaan.
Toont dat gij begrijpt wat voor Lim
burg op het spel staat.
Mochten velen het schoone voorbeeld
van wijlen Pastoor Cremers navolgen.
a.s. Zondag zal gepreekt worden te
Weert in de beide kerken. Te Nederweert
Tungelroii, Swartbroek, Beesel, Kessel
Mierlo, Susteren, Gronsveld, Broekhui-
zenvorst, Stramproij en Blerlk.
I. S. M. Bemelmans
tijdelijk administrateur.
Drama.
Te Bailinamullin in Ierland heefteen man,
die al eenige malen als gevaarlijk krankzin
nige opgesloten wi' geweest, zijn viouw en
twee kinderen en daarna zich verdronken.
Een '/.aigcling in de wieg is het eeniga lid
vau liet gezin dat het leveu heeft behou
den.
VrijheidGe lij kheid
In de gevangenis St. Lazalre te Parijs
lag dezer dagen een meisje op sterven.
Zij had nog slechts twee uren te leven.
Als laatsten troost vroeg zij, haar moe
der te mogen omhelzen. Men weigerde
haar onmenschelijk deze gunst.
In dezelfde gevangenis wordt de
moordenares mevr. Caillaux met alle
égards behandeld
BERLIJN. Heden-nacht is de tweede
burgemeester van Koslin, Ed. Alexander
op verzoek van de Kosliner autoriteiten
gearresteerd wegen oplichterijen. Hij had
zich door middel van valsche papieren
zijn positie weten te verwerven. Reeds
vroeger is hij tot 400 dagen gevangenis
straf veroordeeld.
Een geweldige brand verwoestthans
de bosschcn te Frlschbach. Een groot
deel is reeds vernietigd. De schade is
onberekenbaar. Twee dorpen worden ern
stig bedreigd.
Te Delseczin (Hongarije) is een
fabriek van spoorwegwagons gedeeltelijk
door brand vernield, 150 wagons en een
ontzaglijke voorraad materiaal gingen
meer en meer van den godsdienst. Maarverloren. De schade bedraagt 3 millloen
7 QUI
Oqui
Bchet
431
one!
EWAARBOHGO
".VÏKVAISCHT
ZONDER
Schadelijke
Bf MANDOiflfn
Geceponurdjbi
L 231
10 JAAR
GARANTIE
KUNSTSPELenELECTR: PIANO'S. VLEUGELS isHET ADRES
'KESSELS'KON.FABRIEK. TILBURtü
VRAAGT CATALOGUS - OOK TERMÜNBETAL1HG
«uhr v.tai.ih»—»mu\ -
