Nummer 92
Zondag 15 November 1914.
37e Jaargang.
Tweede Blad.
De Nederland-
sche Nijverheid.
In het Alg. Ned. Exportblad treffen
wij een artikel aan, waarin opgewekt
wordt om van de tegenwoordige tijds
omstandigheden gebruik te maken ten
bate van de Nederlandsche nijverheid.
„Talrijk zijn de voorbeelden van hen,
die, gewend een of ander artikel nieti
ge onderdeelen soms van een geheel
uit het buitenland te betrekken, thans,
nu de uitvoer van dat artikel verboden
is, gedwongen zijn hun bedrijf stop te
zetten of aanzienlijk te beperken, geheel
afhankelijk als zij zijn van de buitenland-
sche industrie.
Misplaatst ook blijkt te zijn het onbe
grensde vertrouwen in de hechtheid van
het Internationaal verkeer, dat zoo uit-
mumtend functioneerde en toch door den
oorlog in minder tijd dan tweemaal vier
entwintig uren werd ontwricht. Daarom,
Nederlanders steunt uw eigen industrie,
verschaft uw eigen menschen werk en
maakt u onafhankelijk van het buiten
land. De gaven en giften aan steunco-
mité's voor werkloozen zouden dan al
thans ten deele overbodig zijn.
Talrijk zijn de stoornissen op eik gebied,
doch talrijk ook zijn de lessen van den
oorlog voor hem, die er zijn voordeel
mee wil doen. Zijn er niet tal van bui-
tenlandsche industrieën, die hier met
succes beoefend kunnen worden, belang
rijke takken van nijverheid, die welvaart
kunnen brengen in een geheele streek,
hoewel zij dikwijls niet veel meer dan
huisindustrieën zijn.*
Het blad noemt reeds de oprichting
cener speelgoederenfabriek in Den Haag.
»Dat er op dit gebied iets te verrich
ten valt, kan blijken uit het feit, dat b.v.
alleen reeds Groot-Brittannië en Ierland
voor een waarde van een millioen pond
sterling aan speelgoed Importeeren.
Toen, om een ander voorbeeld te noe
men, Duitschland de grenzen sloot voor
den uitvoer van zaklantaarns en bijbe-
hoorende batterijen, kwamen op ons
Bureau talrijke brieven uit het buiten
land met de vraag of in ons land deze
artikelen niet vervaardigd worden. Had
den wij die vraag bevestigend kunnen
beantwoorden, dan zouden orders van
duizenden stuks daarvan het gevolg zijn
geweest.
Kunnen er in uw land geen penne-
houders, potlooden, warmwaterflesschen,
enz. enz. vervaardigd worden luidt een
tweede vraag. Helaas, wij zijo gedwon
gen te antwoorden Wij maken die voor
werpen niet en kunnen ze bijgevolg niet
leveren*. Dat niet alle artikelen in Neder
land vervaardigd kunnen worden, begrij
pen natuurlijk ook wij. De capaciteit van
elk land, zelfs van den grootsten indus
triestaat, is op industrlëel gebied in ze
keren zin begrensd, doch wat men in
elk geval doen kan, dat is de inheem-
sche industrie steunen, ook in die tijden,
d. w. z. na den oorlog, wanneer men niet
meer gedwongen zal zijn de Nederland
sche industrie-producten, te benutten,
rooals dat nu het geval is. Maakt thans
liet een Nederlandsche fabriek uwe ka
bels, levert thans niet een Nederlandsche
fabriek uwe anilineverfstoffen, bouwt
thans niet 'n Nederlandsche fabriek uwe
automobielen en is het niet ook een
Nederlandsche fabriek die uwe behoefte
aan banden en gummiwaren dekt Waar
om toch steeds die miskenning van eigen
kracht r En een geluk mag het worden
genoemd, dat men thans gedwongen is
rich tot de Nederlandsche industrie te
wenden. Laat deze dwang den verbrui-
ter tot gewoonte worden. Laat ook
de exporteur op Nederlandsche-Indië
ich in de eerste plaats richten tot de
Nederlandsche industrie, opdat ook de
avaan en Maleier beseffe, wat Neder
land kan presteeren op industriëel gebied
en dat het steunen hiervan welvaart voor
len en de koloniën met zich brengt.
De tijd om nieuwe industrieën in het
even te roepen, is thans gekomen. Zorgt
daarom steeds op de hoogte te zijn van
datgene, waarnaar gevraagd wordt en
tracht in die vraag te voorzien. Verkent
thans de markten waarvan ge weet, dat
tij voor uw buitenlandsche concurentie
aiet of moeilijk te bereiken zijn.
Bierbrouwerijen, machinefabrieken,
textielnijverheid, chemische en andere
Industrieën, maakt thans propaganda.
Het veld ligt braak en thans is de
tijd gekomen om het te bewerken/'
In de Nieuwe Ct. komen, naar aan
leiding van dit artikel een paar brieven
voor van fabrikanten, die er op wijzen
dat verschillende der genoemde artike-
kelen reeds hier te lande vervaardigd
worden. Een firma zegt dat een viertal
fabrikanten in verschillende plaatsen van
ons land >warmwaterflesschen« vervaar
digen. En een ander schreef>Ik wil
u er even op attent, maken dat er wel
batterijtjes voor electrische zaklantaarn
tjes in Nederland worden vervaardigd
en zendt u daarom hierbij een prijscou
rant van onze fabriek die reeds eenige
jaren bestaat. De groote elementen zijn
ook reeds veel in gebruik bij telefoon
en spoorwegmaatschappijen en andere
groote instellingen.*
De Nieuwe Ct. voegt daaraan toe
>Het zou ons niet verwonderen, of
er zijn nog tal van andere zaken, van
welker productie de Nederlandsche in
dustrie zich reeds meester heeft gemaakt
zonder dat dit tot het publiek is door
gedrongen. Het moest niet kunnen voor
komen dat een toevallige omstandigheid
dit aan 't licht bracht. De fout ligt niet
in geringe mate bij de industriëelen zelf
die aan hun zaken niet voldoende be
kendheid geven. Reclame en nog eens
reclame moet vooral in deze dagen het
uitgangspunt zijn van nieuw leven bij on
ze zakenmenschen."
Het blad kan ook nog mededeelen dat,
naar aanleiding van den oproep van de
Maatschappij van Nijverheid, het be
stuur van het Haagsche departement be
sloten heeft een commissie te benoemen,
met de opdracht advies te geven omtrent
de middelen om eigen nijverheid te steu
nen, vooral door het publiek er van te
doordringen dat geen buitenlandsche
artikelen behooren te worden gekocht
of bestellingen in den vreemde worden
gedaan voordat bewezen is dat die in-
koopen en die bestellingen hier te lande
niet kunnen worden gedaan of uitgevoerd.
Berichten van Donderdag.
De Duitsckers in Fr anktijk en België.
BERLIJN, 11 November. Officieels
mededeeling van vanochtend uit het
groote hoofdkwartier:
Aan de Yser hebben wij gisteren goede
vorderingen gemaakt. Dixmuiden is
stormenderhand genomen en daarbij zijn
meer dan 500 krijgsgevangenen gemaakt
en negen machinegeweren in onze han
den gevallen.
Verder naar het Zuiden zijn onze
troepen over het kanaal getrokken.
Ten Westen van Langemark (7 K.M.
ten N- v. Yperen) hebben jonge regi
menten onder het zingen van „Deutsch-
land, Deutschland iiber alles* de eerste
linie der vijandelijke stellingen stormen
derhand genomen en ongeveer 2000 man
Fransche infanterie gevangen genomen,
en zes machinegeweren buitgemaakt.
Ten zuiden van Yperen hebben wij
den tegenstander uit St. Eloi (ongeveer
4 K.M. ten Zuiden van Yperen), om welke
plaats verscheidene dagen verwoed was
gevochten, verdreven. Ongeveer 1000
gevangenen en zes machinegeweren zijn
daar in Onze handen gevallen.
Ondanks tal van heftige tegenaanval
len der Engelschen zijn de heuvels ten
Noorden van Armentlères, die de geheele
streek beheerschen, in ons bezit gebleven.
Ten Zuid-Westen van Rijssel heeft ons
offensief terrein gewonnen.
De Franschen hebben groote verliezen
geleden bij een poging om den uit stra
tegisch oogpunt belangrijken heuvel ten
Noorden van Viennele Chateau aan den
Westrand van Argonne te heroveren.
Ook in het Argonnerwoud en ten Noord
oosten en Zuiden van Verdun zijn de
aanvallen der Franschen overal afgesla
gen.
PARIJS, 11 November. (Reuter.) Of-
ficieele kennisgeving van vanmiddag 3
uur
Tusschen Nieuwpoort en de Leie is
gisteren verwoed gevochten. De bond-
genooten hebben zich over 't algemeen
in hun stellingen gehandhaafd en heb
ben Lombaertzijde (ten Noorden van
Nieuwpoort) heroverd en zijn voorbij
deze plaats opgerukt. In den namiddag
hebben de Duitschers Dixmuiden geno
men de bondgenooten houden evenwel
nog de buitenwijken bezet.
Op het overige front geen verandering
van beteekenis.
Van het Oostelijk front.
WEENEN, 11 November. Offlcieele
mededeeling van vanmiddag uit het groo
te hoofdkwartier
De krijgsverrichtingen op het Noord
oostelijke oorlogsterrein ontwikkelen zich
volgens ons plan, dat door den vijand
niet is verstoord.
In het door ons vrijwillig ontruimde
gebied van Midden-Galicië zijn de Russen
den benedenloop van de Wisloka over
getrokken en hebben Rzeszow (ten N.
W. van Przemysl en de streek van Lisko
(ten Z.Z.W. van Przemysl aan de San)
bezet.
Przemysl is weer ingesloten.
In het dal van de Stryj heeft een
vijandelijke troep voor het vuur van een
gepantserden trein en voor een onver
wachte ruiterijaanval onder groote ver
liezen moeten vluchten.
De Duitschers in Frankrijk en Belgiif,
BERLIJN, 12 November. (Wolff.) Het
groote hoofdkwartier maakt hedenoch
tend het volgende bekend
De vijand, die over Nieuwpoort tot
in de voorstad Lombaertzijde was door
gedrongen, is door onze troepen over
de Yser teruggedreven. De oostelijke
oever van de Yser tot aan zee is door
den vijand ontruimd. De aanval aau gene
zijde van het Yser-kanaal ten Z. van
Dixmuiden is gevorderd.
In de streek ten O. van Yperen zijn
onze troepen verder opgerukt. In het
geheel zijn meer dan 700 Franschen ge
vangen genomen en vier kanonnen en
vier machine-geweren buitgemaakt.
De aanvallen van den vijand ten W.
van het Argonnerwoud zijn in het bosch
zelf afgeslagen.
PARIJS, 12 Nov, (Reuter.) Officiëale
kennisgeving van vanmiddag drie uur
De hevige strijd op den linkervleugel
duurt nog voortde toestand is onveran
derd gebleven op dit gedeelte van het front,
dat zich uitstrekt van Lombaertzijde over
Nieuwpoort en Yperen naar Zonnebeke
(7 K.M. ten O.N.O. van Yperen) en van
daar naar een punt ten oosten van Armen-
tières.
De Engelsche troepen hebben hun stel
lingen gehandhaafd, na een aanval van de
Pruisische garde te hebben afgeslagen.
Aan de Aisne hebben wij onze posities
ibehouden, ondanks een tegenaanval der
Duitschers.
Onze artillerie heeft in de streek van
Craonne enkele kanonnen tot awjjgen ge
bracht en vernietigd.
Rond Berry au Bac hebben wij eenig
terrein gewonnen. In Argonne, Lotharingen
en de Vogezen is de toestand onveranderd.
BERLIJN, 12 Nov. (E., van Duitsche
zijde.) Volgens de Local Anzeiger worden
de verliezen der Belgen in de gevechten
van gisteren op 6000 dooden en 8000 ge
wonden geschat. De Belgische soldaten stre-
nen met ware doodsverachtingde koning
zelf, in de velduniform van een luitenant
gekleed, stond midden in de vuurlinie en
achter de gevechtsliju was koningin Elisa
beth bezig met het organiseeren van de
eerste hulp voor de gewonden. Van de beste
Belgieche regimenten no. lien 12 is slechts
een klein hoopje overgebleven. De verliezen
aan officieren zijn ontzettend, er bleef kouing
Albert niets anders over dan de gapingen
door Fransche luitenants te doen aanvullen.
Van het Oostelijk front.
BERLIJN, 12 Nov. (Wolff.) Het groote
hoofdkwartier deelt hedenochtend mede
Onze ruiterij heeft ten O. van Kalisch op
nieuw een overmacht van de Russische
ruiterij teruggeslagen.
WEENEN, 12 Nov. (Wolff.) Officieel
wordt namens den generalen staf bekend
gemaakt dat er gisteren, behalve succesvolle
ruitergevechten bij Kosminsk tegen een
Russisch cavaleriekorps, op het Nogdooste-
lijk oorlogstooneel geen gevechten van be
tekenis zijn geleverd.
Vijandelijke verkenningsafdeelingen, die
onze bewegingen wilden verspieden, zijn
verdreven.
Bij de voortzetting van de huidige krijgs
verrichtingen zijn de flinkheid en slagvaar
digheid van onze troepen opnieuw aan het
licht getreden.
BERLIJN, 12 Nov. (E., van Daitsche
zijde.) Heden is er een beslissende slag
tusschen Duitschers en Russen begonnen.
De Oostenrijkers in Servie.
WEENEN, 12 Nov. (Wolff.) Over het
krygsbedrijf in Servië wordt officieel mee
gedeeld Onder voortdurende gevechten met
de vijandelijke achterhoede, die in van te
voren gereed gemaakte stellingen stand hield,
is gisteren de vervolging der Servische troe
pen op de geheele linie voortgezet. Onze
troepen hebben de linie, gevormd door de
heuvels ten oostenjvan Oset'jin», Nakoetsjina
en Novo Selo aan de Save bereikt.
De Serviërs zijn in vollen aftocht naar
Kotsjaljewo en Waljewo,*waar volgens be
richten van onze vliegers vele duizenden
voertuigen van den legertros alle verkeers
wegen versperren.
Behalve de gistereu gemelde buit zijn
nog vier stukken geschut, veertien munitie
wagens, veel munitie, verplegingemateriaal,
treinen, tenten en ander oorlogsmatcrieel
vermeesterd. Ook hebben wijTal van ge
vangenen; wier aantal nog niet bekend is,
gemaakt.
De Einden.
LONDEN, 12 November. (Reuter.)
Naar Renter's agentschap verneemt, heeft de
Emden, toe zij naar de Kokos-eilanden stoom
de met het plau de belangen van Engeland
te bénadeelen door enkele zeer belangrijke
kabels te kappen, zich in een wespennest
gestoken. De ambtenaren van de telegraafmpij
seinden namelijk dadelijk, toen de befaamde
kruiser verscheen, zijn komst in alle wind
streken, waar de seinen Engelsche schepen
die naar het Duitsche schip zochten, konden
bereiken. De afdeelingen, door de Emden
aan land gezet, zijn er inderdaad in geslaagd
twee kabels te kappeD, die intusschen voor-
loopig hersteld zijn de berichten die de Em
den noodlottig zijn geworden, waren langs die
kabels echter reeds verzouden.
De Good Hope en de Monmouth.
LONDEN, 12 November. (Reuter.) Naar
de admiraliteit mededeelt, moeten, ofschoon
daaromtrent geen nadere berichten zijn ont
vangen, de Engelsche kruisers Good Hope
en Moumouth (die aan den slag bij de Chi-
leensche kust hebben deelgenomen) als ver
loren worden beschouwd.
Berichten van Vrijdag.
De Duitschers in Frankrijk en België.
PARIJS, 12 Nov. (Reuter.) Officieel be
richt van 11 uur 's avonds
In het noorden hehben wij ons in alle
stellingen gehandhaafd. De vijand, die uit
Dixmuiden door een nachtelijken aanval
trachtte op te rnkkeD, is teruggeslagen.
Wij hebben het offer sief tegen de troepen,
die de Yser waren overgestoken, hervat en
den vijand op alle punten teruggedreven,
behalve van een terrein vah twee tot drie
honderd meter lengte, dat hy nog op den
linkeroever bezet houdt.
In het centrum hebben wij eeu'g terrein
gewonnen in de streek van Tracy de Val
ten noordoosten van het bosch 1'Aigle.
In Argonne hebben zeer hevige aanval
len van de Duitschers niets opgeleverd.
LONDEN, 12 Nov. (Reuter.) De Engel
sche officieêle mededeeling bevestigt het
hevige karakter van den strijd in Vlaande
ren. Deze werd gekenmerkt door krachtige
en veelvuldige aanvallen der Duitsche infan
terie, die afgewisseld werden door even zoo
hevige tegenaanvallen. Onze linie werd ge
handhaafd, doch niet zouder aanzienlijke
verliezen, waartegenover nog heviger verlie
zen van den vijand s'aan. De sterkte der
bondgenooten wordt aanhoudend door nieuwe
troepen op peil gehouden.
Het middelpunt van de worsteling is
Yperen geweest. De verdediging van die
stad is een van de meest treffende episoden
uit de geschiedenis van het leger geweest.
Meer dan drie weken zijn de stellingen daar
behouden onder een regen van granaten, die
zoowel overdag als bij nacht bijna onop
houdelijk voortduurde en tegen de opvol
gende aanvallen der# vijandelijxe infanterie,
welke de een na den ander schipbreuk leed.
BERLIJN, 13 Nov. (Wolff) Ambtelijke
mededeeling van hedenmorgen uit het
groote hoofdkwartier
Aan het gedeelte van de Yser bij Nieuw
poort hebben onze mariniers den vijand zeer
ernstige verliezen berokkend en 700 Fran
schen gevangen genomen.
Bij de goed vorderende aanvallen bij Ype
ren werden nog 1100 man krijgsgevangen
gemaakt.
Hevige aanvallen der Franschen ten wee
ten en ten oosten van Soissons zijn onder
zware verliezen voor den vijand afgeslagen.
Var het Duitsch- Oostent ijksch-
Russische gevechtsterrein,
St. PETERSBURG, 12 November.
(Het. Tel.-Ag.) Mededeeling van den
grooten generalen staf
Gisteren heeft de strijd aan het Oost-
Pruisische front Stallupönen-Krouglian-
ken tot de streek van Soldau zich ont
wikkeld. Onze troepen hebben Johannis-
burg (t. Z. W. v. Lyck) bezet.
Aan gene zijde van de Weichsel zijn
gevechten van niet veel beteekenis ge
leverd in de streek van Kalisj en Nesjawa,
waar de vijandelijke voorhoeden trachten
vooruit te rukken.
In de Karpathen werd de Oostenrijk-
sche achterhoede, die zich handhaaft aan
de Boven-San in de streek van Sanok,
door onze troepen aangevallen.
De nsluiting van Przemysl, welke wij
gedurende de periode van het offensief
der Duitsche en O^stenrijksche legers
hadden geschorst, is weer tot stand ge
bracht.
BERLIJN, 13 November. (Wolff.) Amb
telijke mededeeling van hedenmorgen
uit het groote hoofdkwartier
Aan de Oost-Pruisische grens, bij Eydt-
kuhnen en ten Zuiden daarvan, oostelijk
van het merengebied, heeft zich opnieuw
een strijd ontwikkeld, waarvau de beslis
sing nog niet is gevallen.
Aan het Turksch-Russische gevechts
terrein.
KONSTANTINOPEL, 12 November.
(Woltl.) Volgens bericht uit het hoofd
kwartier is de aanval van het Tuiksche
leger, die gisterenmorgen vroeg was be
gonnen, volkomen geslaagd. De Russen
hebben zich in hun tweede linie nauwelijks
anderhalven dag kunnen handhaven. Met
Gods hulp, zoo luidt het bericht, werd
de vijand gedwongen zijn stellingen te
ontruimen. De Russische troepen trekken
over het geheele front terug en wordeu
in alle richtingen vervolgd.
ST. PETERSBURG, 12 November.
(Pet. Tel.-AgBlijkens een telegram uit
het Hoofdkwartier van het Russische le
ger in Kaakasië zijn de aanvallen der
I urken op Koeprikoei gisteren met groo
te verliezen voor den vijand afgeslagen.
Een Turksche kolonne, die onzen linker
vleugel trachten om te trekken, werd
gedwongen in paniek naar het gebergte
te vluchten.
De Turken gaan voort te Erzeroem
hun troepen samen te trekken.
KONSTANTINOPEL, 13 Nov. Vol
gens een mededeeling uit het hoofd
kwartier, is de aanval van het Turksche
leger, die gisteren begon, volkomen ge
lukt. De Russen konden zich in hun
tweede linie nauwelijks anderhalven dag
handhaven. In de ontvangen mededee-
lingen staat woordelijk De vijand werd
met Gods hulp genoodzaakt zijn stel
lingen te ontruimen, trekt op het ge
heele front terug en wordt naar alle zij
den vervolgd. Een proclamatie van den
Sultan aan het leger roept den heiligen
oorlog uit voor alle Mohammedanen.
De opstand in Zuid-Afrika.
PRETORIA, 13 Nov. Officieel. Botha
ontmoette het commando van De Wet
op een punt 24 mijlen ten oosten van
Winburg, na een geforceerden nachte
lijken marsch. De rebellen werden ge
heel verslagen, 250 gevangen genomen,
twee legerkampen verstrooid.
JOHANNESBURG. 13 Nov.Officieel.
Generaal Botha heeft generaal De Wet
een zware nederlaag toegebracht. 250
opstandelingsn werden gevangen geno
men, terwijl twee kampen alsmede auto
mobielen veroverd werden.
GENT, (via Sas van Gent), 13 Nov.
In en om deze stad wordt een groot
Duitsch leger gevormd alleen in deze
in deze stad zullen 1 50.000 soldaten in
gekwartierd worden. Het plan moet zijn
de linie NieuwpoortYperen Rijssel
met geweld te forceeren, en met een
groot leger op Duinkerken—Calais aan
te rukken.
liet verbranden van lijken.
Van pijnigende afzichtelijkheid is bet
verbranden der lijken door de Duitschers.
Hunne verliezen zijn schrikkelijk geweest
in de afgeloopen wekeü. Zooveel mogelyk
hebben ze de lijken van het front wegge
voerd, om ze elders te verbranden. Tijd voor
begraven is er niet. Maar op verschillende
punten werden de lijkenstapels ook in het
gezicht van oDze strijders een prooi der
vlammen. Ge moet de ooggetuigen van deu
schrikkelykheid hooren verhaleD. Ken huiver
vaart u uan aan 1 De dooden worden bij
eengesleept, zoo mogelijk met het gelaat
naar den grond gekeerd, en met stroo be
dekt. Een pestwalm stijgt dan op, die, dank
zij den zeewind uit 't Westen, meestal ge
lukkig niet onze troepen teistert. Maar het
ijselijkste is de stuiptrekkingen te zien van
de in de hitte zich bewegende lijken. Om
gek te worden Het is of da dooden weer
levend worden beenen en armm bewegen,
van sommigen richt zich he. bovenlyf door
de hitte deels op en de Trees jaagt deu
Echo van het Zuilen
De Oorlog.
