Nummer 61.
Zondag 30 Juli 1916.
39e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
1¥adlwl|kscbe Stoomdrukkerij Antoon Tielen
Eerste Blad.
Dit nummer bestaat
uit TWEE bladen.
Reeiame.
Dank uw nieren.
Dit Blad versohynt Woensdag- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs perS maanden f 0.90.
Franco per poet door het gekeele rijk f 1.05
Brieven, ingezonden «tukken, gelden enr., franco te zenden aan den
Uitgever.
UITGAVE
Telefoonnummer 88. Telegram-Ad* ECHO.
Prii8 dbr AdvkrvsntiSn 10 cent per regel; minimam 6 regels; groote
letters naar plaatsruimte. Advertentiën 8 maal ter plaatsing opgegeven
worden 2 maai berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels en
advertenties bij abonnement worden speciale zeer voordeelige contracten
gesloten. Reclames 15 cent per rege
Openbare vergadering op Vrijdag 28
Juli, des avonds 63/4 uur.
Afwezig: de heeren P. Verwiel, wet
houder Timmermans, H. G. van Ever-
dingen, allen met kennisgeving.
De notulen der vorige vergadering
worden voorgelezen en goedgekeurd.
I. Ingekomen stukken.
Goedkeuring door Ged. Staten van 't
2e supl. kohier H, O., onderhandsche
verhuring van een stukje grond aan
Konst, wijziging begrooting '15 en be
richt van ontvangst 5 jaarlijksche her
ziening strafverordening.
II. Voorstel van B. en W. om over
te gaan tot den bouw van 28 woningen
en in verband daarmee aan te gaan eene
geidleening en terreinen aan te koopen.
Het rapport der commissie onlangs
door den raad benoemd, wordt door
den secretaris voorgelezen en 'luidt in
zijn geheel als volgt
Gevolg gevende aan Uwe opdracht
tot assumeerlng van een lid Id onze
Commissie vertegenwoordigende den
arbeidersstand, hebben wij dea Heer M
Beerens, alhier verzocht als zoodanig»
zitting te nemen, aan welk verzoek door
hem is voldaan. De Heer M. A f. vio
Llempt heeft zich bereid verkl iard het
Secretariaat der Commissie waar tc
nemen.
Wij ontvingen van Burgemeester en
Wethouders de plannen, die aan Uwen
Raad inde vergadering van 20Juni 1916
werden voorgelegd bij de behandeling
van het voorstel van het Dagelijksch
Bestuur om In beginsel te besluiten over
te gaan tot den bouw van arbeiders
woningen.
Wij hebben deze plannen nader bestu
deerd en tegelijkertijd overwogen welke
maatregelen thans zijn te treffen om ook
verder dan de naaste toekomst te voor
zien in de volkshuisvesting. In het prae-
advies van Burgemeester en Wethouders
werd reeds de waarschijnlijkheid te ken-
nen gegeven, dat de gemeente, eenmaal
de eerste schrede gezet voor eigen
woningbouw, v van terugkeeren weinig
sprake meer zal kunnen zijn, omdat door
het beschikbaar stellen van woningen
tegen zelfkostenden prijs, het particulier
Initiatief, dat op de eerste plaats winst
beoogt en tweedens niet op zoo voor
deelige conditiën over geld kan beschik
ken als de gemeente, zich niet meer in
die mate zal opdoen als voorheen. Bij
de bestudeering der kwestie is ons dit
weer eens te meer duidelijk geworden.
Wij hebben ons kunnen verzekeren
dat de gemeente de beschikking zal
kunnen krijgen over terreinen tegen niet
te hoogen prijs wij nemen aan, dat,
zooals zulks ook elders geschiedt, het
Rijk voor onze gemeente geld zal be
schikbaar stellen tegen eene rente van
3 7/8 en dan toch nog is het ook ons
niet kunnen gelukken woningen te ont
werpen die zouden kunnen worden ver
huurd tegen een prijs, overeenkomende
met betgeen thans voor een goede
woning wordt bedongen. Dit nu is wel
een gevolg van de ongekende duurte
der bouwmaterialen, doch wij durven
ons niet vleien met de hoop, dat in de
naaste toekomst de bouwkosten weer
zullen dalen tot de cijfers in den tijd vóór
den oorlog. De woningen, ook die in de
volgende jaren zullen worden gebouwd,
zullen dan ook, n&ar wij vermoeden, iets
duurder zijn dan men tot dusver gewend
is. Daartegenover kan dan echter worden
gesteld op de eerste plaats de betere
kwaliteit der woningen, op de tweede
plaats, en- niet het minst, de omstandig
heid dat door de gewijzigde omstandig
heden de huurprijzen overal moeten
stijgen en dus de huurprijzen die later
zullen moeten worden bedongen, in ver
vergelijking met de thans nog geldende,
iets hooger schijnen, doch zeer spoedig
niet anders dan normaal zullen kunnen
worden genoemd. Want dit blijft ook
voor de toekomst zeker, dat niemand
voordeeliger een gelijkwaardige woning
zal kunnen bouwen dan de gemeente dit
met Rijkssteun kan doen. Zal dus in de
toekomst de gemeente niet kuuoen bou
wen tegen huurprijzen van voorheen,
de particulier kan het zeker niet. De
cenige vraag die te dezen opzichte naar
onze meening is te stellen is slech s deze
is het te voorzien dat in dc komende
jaren regelmatig zal inoeter. worden
voorzien in de behoefte aan woningen,
d. w. z. kan men aannemen dat eener-
zijds de bevolking zal toenemen en an
derzijds door opschuiving de vraag naar
betere woningen zal blijden aanhouden.
Wij voor ons hebben gemeend dat deze
vraag bevestigend moet worden beant
woord wij ziju van oordeel dat de groote
en zoo ingrijpende omkeer ia onze
plaatselijke industriën, de omzetting van
het oude haudbedrijf in het moderne
bedrijf eu 'den invloed daarvan op den
loop der bevolking die U bekend is,
thans geheel zijn beslag heeft gekregen,
zoodat men kan aannemen da. het keer
punt is gekomen.
Wij zijn hier wat uitvoeriger geworden
omda men allicht geneigd zou zijn de
plannen en cijfers die wij U thans voor-
leggen te beoordeelen naar de bestaande
toestanden, zonder rekening te houden
met de door deu wereldcrisis zich r^eds
duidelijk afteekenende wijziging ia ons
economisch leven.
Wij deelen het gevoelen van Burge
meester en Wethouders dat de terreinen,
oostelijk van de St. Antonlusstraat, voor
het beoogde doel het meest geschikt
zijn en de voorkeur verdieuen boven
andere, de motleven daarvoor zijn U
bekend uit het prae-advies van Burge
meester en Wethouders.
Waar wij de vraag, of in de toekomst
voortdurend zal zijn te voorzien in de
behoefte aan woningen, bevestigend
meenden ïe moeten beantwoorden, zijn
wij verder gegaan dan hetgeen door
Burgemeester en Wethouders is opgezet.
Het kwam ons gewenscht voor. thans
reeds beslag te leggen op het geheele
terrein dat Oostelijk van de St. Anto
nlusstraat nog .onbebouwd is, ruimte
gevend voor ongeveer 130 woningen.
Nemen wij aan dat die in elk geval
binnen een tiental jaren worden gebouwd
en rekent men per woning een gezin
op het doorsneecijfer vao 5, dan zou
jaarlijks een bevolking van 65 zielen zijn
onder te brengen en dit cijfer is toch
zeker zeer beschejden.
Wij hebben ons in verbinding gesteld
met den Heer J. Timmermans Wz. en
Mej. F. van Tilburg.de eigenaren van
de door ons beoogde terreinen en wij
kuuuen U thans mededeeleu dat de Heer
J. Timmermans bereid is zijn terrein
over eeo lengte van ongeveer 360 M.
af te staan tegen f70, per strekkenden
meter en Mej. van Tilburg het hare
tegen f 12,50 per strekxenden meter eene
koopsom respectievelijk van f25,200,
en f 4,500, totaal f 29,700. Het geheele
terrein is diep ongeveer 61 M., zoodat
de oppervlakte beloopt oogeveer 21,960
M* en het terrein met inbegrip der
kosten van overdracht komt op weinig
meer dan f 1,35 per M1. Op dit terrein
zouden 130 vvoniDgen zijn te bouwen.
Bij den huldigen prijs der bouwma
terialen is per woning te rekeaen op
aan bouwkosten. De prijs zal
echter na het eindigen van den oorlog
verminderen, al zal hij naar het gevoelen
van velen niet spoedig tot den vroegeren
terugkeeren. Veilig kan worden aange
nomen dat de bouwkosten na den oorlog
zullen dalen tot per woning.
Aannemende dat het Rijk bereid zou
worden gevonden een voorschot te geven
op denzelfden rentevoet als door andere
gemeenten is verkregen, dat is 3 7/8 °/o
voor bouwkosten en 4 3/8 °/o voor de
terreinen, terug te betalen in annuïteiten
van 50 jaren voor de bouwkosten tegen
4,566 °/o en van 75 jaren voor de koop
som tegen 4,559 °/o, zou de volgends
rentablliteitsrekening worden verkregen
Jaarlijksche uitgaven f17113,29
Rekent men het huurjaar op 50 weken,
zoodat 2 weken per jaar en per woning
voor onverhuurd worden afgetrokken,
dan komt de gemiddelde huurprijs per
wooing op f 2,60 zouden de bouwkosten
kinnen worden teruggebracht tot
per woning, dat is hooger dan voor den
oorlog, dan zou de wekelijksche huur
prijs gemiddeld bedragen f2,50 'per
week; wij denkea ons1 de bebouwing
dus een woning van f2,70 tegen een
van f 2,30, of een wonir.g van f 2,90 te
gen twee van 2,30, enz.'
De exploitatie zou nog een weinig
voordeeliger kunnen worden door tegen
over de St. Antoniuskerk over een
breedte van 60 M. eenblok te vormen,
dat om zijn gunstige ligging bij een
zelfde bouwwij e iels- meer huur zou
kunnen opbrengju en daarenboven daar
ter plaatse ook wlnkelwonlngen zijn te
bouwen, dl de huurwaarde weer ver-
hoogeo, dc door ons ia de^ea zin ge
dachte bebouwing is in situatie gebracht
en wordt hierbij overgelegd.
Met deze cijfers voor oogen durft de
Commissie met gerustheid adviseeren
de beschreven terreinen aan te koopen.
Voor wat betre't dc van het daar
voor beschikbaar te stellen kapitaal be
hoeft dat geen bezwaar te ontmoeten.
Zijn wij juist ingelicht xl in zou het Rijk
bereid worden gevonden de rente van
het kapitaal, uitgelegd voor nog Diet ia
exploitatie genomen terreinen, bij de
eerstvolgende bebouwing aan het voor
schot der bouwkosten willen toevoegen,
zoodat die rente weer ia 50 jaarlijksche
annuïteiten kan worden afbetaald, en de
rente dus de exploitatie niet noemens
waardig drukt. Wij denken ons het geval
dus als volgtHet bedrag der koopsom
wordt geleend, openbaar of onderhands,
de daarvoor verschuldigde rente wordt
jaarlijks eveneens opgenomen en bij hét
in exploitatie nemen vau het geheele of
een gedeelte van het terrein ineens terug
betaald uit het Rijksvoorschot.
Wat wij hiervoor echter mededeelden,
geldt voor de toekomst, laat ons hopen
voor de naaste toekomst. De becijfering
is slechts gegeven om aan te toonen,
dat het volstrekt niet gewaagd is thans
reeds een belangrijk bedrag beschikbaar
te stellen voor terreinen, die wellicht
straks eerst noodlg zijn. Ons rest echter
U te adviseeren omtrent de voorziening
In de huidige behoefte. Door Burge
meester ea Wethouders is in haar prae-
advies reeds gedoeld op de huidige
schaarschte aan arbeiderswoningen en
op de wenschelijkheid om tot woning
bouw op ruime schaal over te gaau,
ware het niet dat de tot ongekende
hoogte gestegen prijzen der bouwmate
rialen zulks bezwaarlijk verdedigbaar
maakt. De Kamer van Koophandel en
Fabriek-n alhier, in haar jongste jaar-
verslagwijzende op de woningschiarschte
zegt o.m. dat die schaarste eene belem
mering is~ geworden voor de zich uit
breidende industriën, zoo werden haar
gevallen bekend, datzeer nuttige krachten
niet konden worden geëngageerd, omdat
voor het gezin geen huivesting is te
vinden.
Ook wij zijn van gevoelen dat nu ter
stond en zonder eenig uitstel iets moet
worden gedaan tot verbetering van den
toestand, en wij stellen U daarom voor
ten spoedigste over te gaan tot den
bouw van 20 arbeiderswoningen (in
blokken van 4 woningen) langs de St.
Antonlusstraat in de Typen, genoemd
in het prae-advies van Burgemeester en
Wethouders als Typen I, II en III, vol
gens hierbij gevoegde sltuatleteekening;
nl. 4 woningen van Type I, 8 van Type
II en 8 van Type III. Naar de bouw
kosten zouden de woningen moeten
worden verhuurd tegen resp. f 2,20, f 2,90
en f 2,70. Nu echter de bouwkosten
zoover boven het normale cijfer komen,
zou ook de huur hooger dan normaal
moeten worden gesteld en zou die ook
hooger moeten zijn dan voor de later
te bouwen woningen. Waar voor de toe
komst de huur gemiddeld per week kan
worden gesteld op f2,50, komt het ons
gewenscht voor dat ook thans reeds dit
gemiddeld cijfer wordt aangehouden en
zou in dat verband de woning van f 2,20
zijn te verhuren voor f 2,10, die van
f2.90 voor f2,80 en die van f 2,70 voor
f 2,60. Het verschil zou voor de 20 wo-
ningeu per jaar bedragen f300. Dit
verschil zou dan voor rekening der ge
meente moeien worden genomen. De
mogelijkheid is echter niet uitgesloten
dat van het Rijk een bijdrage tot 'de
helft van dat verschil zou kunnen wor
den verkregeo, zoodat door de gemeente
slechts f 150 per jaar zou zijn bij te
dragen.
Niet alleen echter is de behoefte groot
aan arbeiderswoningen in de hiervoor
genoemde prijzen, van vele zijden is en
o. i. zeer terecht, reeds bij herhaling
gewezen ook op een tekort aan zg. amb
tenaarswoningen.
Aanbouw ook van een dergelijk soort
woningen, achten ook wij dringend nood
zakelijk. En nu ons is gebleken, dat in
eeu plaats, vallende in dezelfde klasse
der Personeele Belasting als Waalwijk,
dus met ongeveer gelijke huurwaarde
der woningen, Rijksvoorschot wordt ge
geven voor den bouw van woningen
met een maximum huurwaarde van f 3,50
per week, aarzelen wij geen oogenblik
U met den meesten aandrang te advi
seeren, terstond tot den aanbouw ook
van dergelijke woningen over te gaan.
Door den gemeente-opzichter is een
ontwerp gemaakt voor een woning die
tot dien prijs zou kunneri worden ver
huurd, gebouwd op dc smalle terreinen
aan de Mr. van Coothstraat tegenover
het station. Deze terreinen zijn door de
N. V. Bouwgrond-Maatschappij Waalwijk
aangeboden tegen f 50 den stcekkenden
Meter. De woningen naar dit ontwerp
gebouwd, zullen sieraad zijn voor deu
nieuwen weg. Wij geven U in overwe
ging van deze woningsoort twee blokken
van 4 woningen aan te bouwen, ter
weerszijden van den weg een blok; wel
komt het ons echter gewenscht voor
ook hier echter het Beschikbare smalle
terrein aan te koopen ter lengte van
32 M. oostelijk van den weg en ter
lengte van 53 M. westelijk van den weg,
totaal 85 M., zoodat de koopsom voor
de beide terreinen in totaal zou bedra
gen f 4250.
In de vergaderingen onzer Commissie
werd nog besproken de wenschelijkheid
in de huurcontracten voor de woningen
bepalingen op te nemen, die bevorderlijk
zouden zijn aan een ordelijke bewoning
en het voorkomen van hinder door den
eenen buur den anderen te veroorzaken.
Wij meenen echter, dat ons voldoende
tijd rest om hierover nader van gedachten
te wisselen en stellen wij ons voor te
zijner tijd hierop terug te komen, temeer
omdat alles moet worden vermeden wat
vertraging kan meebrengen in de afwik
keling van hetgeen wij voorstelden.
Wij kunnen dan ook niet genoeg op
spoed aandringen, want de tijd die vóór
den winter nog tot bouwen rest, wordt
zeer kort.
Resumeerende hebben wij de eer Uwen
Raad te adviseeren
le. van J. Timmermans Wz. te Waal
wijk aan te koopen het gedeelte van bet
perceel bouwland, kadastraal bekend
Sectie B, Nos. 2083 en 2085 langs de
St. Antonlusstraat ter lengte van onge
veer 360 meter, gemeten vanaf de 2e
Zeine Noordwaarts voor de som van
f 70 per strekkenden meter, makende
een koopsom van f 25,200.
^]2e. Van Mej. F. van Tilburg te Waal
wijk aan te koopen het gedeelte van het
perceel bouwland, kadastraal bekend
Sectie B, No. 1902, gelegen achter of
ten oosten van het voormelde perceel,
eveneens over een lengte van 360 me
ter, gemeten vanaf de 2e Zeine, Neord-
waarts.
3e. van de N. V. Bouwgrond-Maat
schappij Waalwijk aan te koopen twee
perceeltjes bouwterrein gelegen aan de
Mr. van Coothstraat, gedeelten van de
kadastrale perceelen Sectie B, Nos. 2128
en 2182 en wel een gedeelte van het
perceel Sectie B, No. 2128 ter lengte
van 27 meter tegen f 50 per M en een
gedeelte van het perceel Sectie B, No.
2182 ter lengte van 39 meter, eveneem
tegeu f 50 per M, makende een koop
som van f 3300.
4e. Onmiddellijk over te gaan tot den
bouw van 20 woningen aan de St. An
tonlusstraat, tegen een gemiddelden
huurprijs van f 2,50 per week beschikbaar
te stellen.
5e. Onmiddellijk over te gaan tot den
bouw van 8 woningen aan de Mr. van
Coothstraat tegen een huurprijs van f 3,50
per week beschikbaar te stellen.
De noodige bouwplannen en sltuatle-
teekeningen gaan hierbij.
(Zie vervolg Tweede Blad.)
Kostwinnersvergoeding. Bijalag.
Voor verdere inlichtingen melde men ttch
ter gemeente secretarie.
Dank u«v nieren voor uw goede gezond
heid. Zij zijn da veiligheidskleppen, die het
bloed filtreereu en de vergiften eruit ver
wijderen. Opwekkende drauken als bier, al
cohol, thee cn koffie verzwaren het regel
matig filtruereude werk der nieren. Evenzoo
te veel eleu, voornamelijk van vleescb. Ka
ook overspanning, zorgen eu gebrek aan
lichaamsoefening. Als de nieren verzwakken,
kom haar dan onmiddellijk te hulp.
Rugpijn, waterstooruissen, duizeligheid,
zenuwachtigheid of verlies aan gewicht
toonen, dr.t uriuaire vergiften zich ophoopen
eu dat gij rust moet nemen en de nieren
verzorgen, anders loopt gij gevaar rheuuaa-
liek, niersteeo, waterzucht of misschien chro
nische uieroutsteking te krijgen.
Verminder zoo mogelijk uw werk. Neem
dagelijks eenvoudige lichaamsoefening (wan
deling), gebruik minder zwaar voedsel of
geestrijke dranken, rust en slaap meer, en
versterkt de nieren met Foster's Rugpijn
Nieren Pillen.
Urioaire eu nierstoornissen zijn een be
paalde ziekte en behandeliag dient bepaal
delijk op deze organen geriebtte zijn. Fos
ter's Rugpijn Nieren Pillen dienen alleen
voor de dieren en nrioewegeD, eu voor niets
anders. Wanneer met dit geneesmiddel wordt
begonnen voor de nieren ernstig aangetast
ziju, zullen goede resultaten volgen, maar
bet is niet verstaedig om uw maren lang
te verwaarloozen.
Te Waalwijk verkrijgbaar by Wed. Orle-
Dumoulin, Markt. Toezchdiug gedbhiedt fran
co na ontv. v.postwissel k
f 1.75 voor één, of f 10-
voor zes doozen. Eischt
de echte Foster's Rugpijn
Nieren Pillen, weigert
elke doos, die niet voor
zien is van nevenstaand
handelsmerk. 9059
Waalwfikstlie
e
Courant.
De Burgemeester der gemeeute WAALWIJK
bieugt lei openbare kennis vau belanghebbenden
1. d .t het maximum vergoedingsbedrag tijden»
den vei deren (lnur der heeruchende buitengewone
omstandigheden ia gebracht op 12-per dag.
2. dat de gelegenheid ia geopend, daar waar
reed:) vergoeding wordt genoten tot het volle
bedrag van hetgeen door opkomst van den
dienstplichtige aan het gesin zuiver ia onttrokken,
UlJöLAO te ontvangen.
Deze bijalag kun ten hoogste 16 procent be
dragen van het bedrog, nat als vergoeding
volgens de bestaande besluitenen aanachriivingeu
kan wordeB, toegekend, terwijl met inbegrip van
den bijalag de vergoeding nimmer hooger mag
zijn dan net wettelijk maximum van f2.per dag.
Waalwijk, den 23 Jnli 1916.
De Burgemeester voornoemd,
TH db SUHMOHT dk BAS SilEELE.