Nummer 10
Zondag 4 Februari 1917.
40e Jaargang
Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
Wadlvf|kscbe Stoomdrukkerij Antoon Tieten
Eerste Blad.
DE OORLOG.
8 „NOORD-BRABAND" I
Dit nummer bestaat
uit TWEE bladen.
BINNENLAND.
Vtaatschappij van WzeteriEg op het Leven.
Opgericht WAALWIJK.
Se Echo van het Zuiden.
Waalwyksflie en Langstraatsclie Courant,
Dit Blad rerschjjat W o e n s d a g- en Zaterdagavond.
Abonnementsprijs per 8 maanden f0.90.
Franco per post door het geheele rijk f].05
Brieven, ingezonden stukke», gelden ens., franco te zenden aan
Uitgever.
de*
UlTttAfI
Telefoonnummer 38. Telegram-Ad at; ECHO.
Prijs ou AstiitivtiIx 1* cent per regel; minimam t regels; greo
etter» Haai plaatsruimte. Advertenties 3 maal ter plaatsing epgegef n
«ordes 2 berekend. Voor plaatsing van een groot aantal regels n
dvertrstie» bij abonnement worden speciale teer voordeelige e entrant
besloten Beden*?» 15 cent per rep»
Duitschland begint den oorlog
ter zee zonder op vlag of
lading te letten.
Met iugaag vam brden hetf Duitschland
den oorlog ter tee sender eenige beperking
afgekondigd.
Kortweg wordt hst geheele seegebied om
Engeland, Frankryk en Italië tot oorlogs
gebied bestempeld, waarin d« dsitbooten elk
•chip, sender op vlag of lading te latten,
sollen in den grond beren es rijkelijk
mijnen sollen worden gestrooid,
Alleen een strook see lang* ds kotten
der aeotials landen, soo b.v. een 20 mijl
braade atrook voor de Nederlandsche kust,
blijft daarvan nitgealoten, terwijl in dé
M)ddelland»cbe Zee gesorgd wordt, dat
Griekenland te bereiken blijft.
Feitelyk wordt den neutralen daarmede
eiken handel mat de geallieerden landen
verbodeD. Daitichland is alleen bereid een
bjUondere orereankomst te lr*ff n met Ne
derland voor bet verkeer der Vliuiagsche
bonten op Sou hwold ia de route van dat
verkeer zullen geen mijnen wo'den ge
strooid, Ea ook sal voor Amerikaansehe
schepen op die wijss eeo vaargeul epen
blyven naar Falmouth, mits ze op bepaal
voorgeschre»en wijse als Am-riksansche
schepen *y a te herker non en niet meer dan
déo schip per week in elke richting vaart.
De Auaerikaanficba regaeriDg meet sr verder
voor sorgen, dat die schepen gesn contra
bande verboeren.
Hoe Nederland syn scheepvaart, byv. op
Amerika en Indië, onder deze smstandig.
heden lal kannen volhouden, lykt ons een
raadsel. Dn schepen zoude» desnoods bin
nen de -'EU mijlagrena noordelyk kannen
varen, doch dan in ieder geval, v«»or de
Daensche en Noorsoha wateren bereikt wa
ren, in de Duitsche Bocht komen, waar het
dubbel gevaarlyk wordt, omdat da Engel-
scban daar ook een myneaveld willen leg
gen. En een grooten omweg te maken om
de Far-Oer heen, zonder een Engelache
haven aan te doen em te bunkeren, lykt
odb practisch onmogelijk.
Ea Amerika M»n mag er benieuwd
naar zij», welke hoodiDg dat laid zal aan
nemen, nu Deitscbland het niet alleen de
wet ter zee voorschrijft, maar bovendien in
strijd met syn vroeg-re belofte, schepen
zonder waarschuwing naar den kelder gaat
seudeD.
Wordt. Duitschland bedreiging ui'gevoerd,
dan lijkt ens daarom een conflict
met de neutralen, Amerika in de eerste
plaats niet denkbeeldig. Trouwens iu Dailich-
litid beseft men dit ten voll«. Langen tijd
heeft de rijkskanselier het drijven van ad
miraal Von l'irui's en andaren tot een
duikbootoorlog zonder genade tegengehouden.
Na bij (en met beun ds Keizer) voor den
aandrang bezweken ie, erkent hy, dat
Dait»cbland daarmee allee op het spel zet,
en Hindenbu'g's troost aan den kanselier,
dat de militaire taestaBd hem toestaat de
gevolgen op zich to nemen, w»lke de onbe
perkte duikbootoarlog m»t zioh mee kan
brengen, wijst er ook wel op, dat het aan
tal van Duit»chland'a vijmdsu door de aan-
gekond gde amok-makery vermeerderd dreigt
te worden.
Naar Bethmann-Hollweg gisteren in de
hoofdcommissie van deu Rijksdag uiteenge
zet heeft, wordt tot de onbeperkte oorlog
voering ter zee overgegaan, omdat do ge-
allieerdon weigeren over d»n vrede te ander,
handelen, dien Duitschland aanbood, en
omdat de door de Entente gestelde voor-
Waarden niet anders dan vernietiging b*>
teekenen van Duitschland ei syn bondge-
nooien.
Deo neutralen is van de nieuwe oorlog
voering ter see keniie gegeven. Daarbij is
meegedeeld, dat da na nog onderweg zijnde
neutrale schepen vijf dagan tijd hebben, om
aicb in een neutrale haven iu veiligheid te
•rangen.
Vermoedelijk is de aan da Vereenigde
Staten gerichte nota het uitvoerigst. Daarin
•racht Daitichland da Amerik»amche regie
ring te paaieu met de midedaeline, dat bei
met de in Wilsons jengete boodschap ont-
wikkolde beginselen omtrent gelijke rechten
voor alle nationaliteiten, het verkeerde van
bondgenootschappen tot veikrijgiag van
macht, de vrijheid t»r zan nz. vo'koman
e«na is. België hooft Duitschland nooü
willen inlyveu alleen m»g de »ijand vaa
Duitschland er geen middel van kunnen
■aken om sijn aanshgau tegen Daitachlmd
te vergemakkelijken. 8a ten slotte wijst
Duitschland sr op, dar de Entente oeilog
tot het niters'e wenscht, daar zij up ver-
■ietiging van Daitichland en zyn bondge.
nooten aanstuurt. Tegenover den Engel-
scheo uithoageringsoorlog, stelt Duitschland
nu den oorlog met aanwending van alle
wapens, omdst hst om sijn bestaan gaat.
De rijkskanselier herinnerde voorts,
waarom hi| In Maart en Mei van het
vorige jaar tegen den onbeperkten dulk-
bcot-oo-'.og is geweest en waarden bet
vraagstuk ook In Sept. volgens het een
parig oordtel van de politieke en mili
taire leiding voor een beslissing niet rijp
was. Hij wees ln dit verband op zijn
vroegere uiting >Zoodra lk, ln over
eenstemming, met de opperste legerlei
ding tot de overtuiging kom, dat de
oobekommerde duikbootoorlog ons den
zegevierenden vrede nader brengt, zal
daartoe worden overgegaan». Dit tijd
stip ging de kanselier voort is
thans gekomen. Den vorlgen herfst was
de tijd nog niet rijp, maar thaas is htt
©ogenblik gekomen, waarop wij met de
grootste kans op welslagen de onder
naming kunnen wagen. Een later
tijdstip mogen we derhalve ook niet af
wachten.
Wat is er in den toestand gewijzigd?
Het ee^st noem- ik het belangrijkste
het aantal onzer duikbooten is, verge
leken bij het vorige voorjaar, aanzienlijk
uitgebreid en daardoor is een vaste
grondslag voor succes gelegd. Dan komt
het tweede punt van doorslaand ge
wichtde slechte wereldoogst van graan:
Die plaatst thans reeds Engeland
Frankrijk en Italië voor ernstige moei
lijkheden. Wij vertrouwen vast, deze
moeilijkheden door den onbeperkten
duikbootoorlog tot ondraaglijkwordens-
toe te kunnen doen toeneman Ook de
steenkool-kwestie Is in oorlogstijd een
levensvraag. Zij is nu reeds, gelijk u
went, in Frankrijk en Italië kritiek en
onze duikbooten zullen hun den toestand
nog hachelijker maken. Hierbij komt,
met name voor Engeland, de toevoer
van ertsen voor den munitie aanmaak in
den ruimsten zin en van hout voor de
steenkoolmijnen. De moeilijkheden onzer
vijanden op deze gebieden nemen nog
toe door het stijgend gebrek aan scheeps-
rulmte. Op dit stuk heeft de kruiser-
oorlog der duikbooten een beslissenden
slag voorbereid. Onder het gebrek aan
scheepsruimte lijdt dr entente in al haar
geledingen. Engeland lijdt er niet minder
onder dan Frankrijk en Italië.
Mogen wij dus de positieve voordee-
len van den onbeperkten duikbootoorlog
teer veel hooger schatten dan het
vorige voorjaar, tevens zijn de gevaren,
die voor ons uit den duikboofoorlog
voortvloeien, sedert dien tijd afgenomen.
De rijkskanselier, besprak daarop
uitvoerig den politieken toestand en
ging toen voort: Maarschalk Hinden
burg heeft mij enkele dagen geleden
den toestand geschetst als volgt: Ons
front staat aan alle kanten rotsvast. Wij
beschikken overal over de noodige
reserves; de stemming der troepen is
goed en vol vertrouwen. De geheele
toestand veroorlooft ons alle gevolgen,
die uit den onbeperkten duikbootoorlog
kunnen voortvloeien op ons te nemen
en daar deze duikbootoorlog onder alle
omstandigheden een middel is om onze
vijanden ten zeerste te benadeelen, moe
ten wij er mee begijnen
De N. Rott. Ct. r.ctr het een illusie
wat men zich in Duitschland van deze
dulkboot-razia voorstelt en wijst dan op
de ontzettende gevolgen voor de neu
tralen en vooral ocs land, en besluit:
Daze wanhoopsdaad brengt den oorlog
in een nieuw stadium f de periode, waarin
het laatste restje volkenrecht, dat althans
in naam nog gehandhaafd werd, en het
laatste spoor van rrtenscheltjkheid, dat
nog met den mond werd beleden, aan
kant wordt gezet. „Het meest krasse
middel" de woorden zijn van den
rijkskanselier waarvoor men tot nu
toe teruggedeinsd was, zal nu iu toepas
sing komen. Aan protesten zal me» zich
niet gelegen laten liggen, en, nadat
maarschalk Hindenburg verzekerd heeft,
dat de militaire toestand gedoogt, „alle
gevolgen die uit een onbeperkten duik
bootoorlog kunnen voortvloeien, op ons
te nemen", heeft me te Berlijn er des
noods het risico vjSbXtmcilka t-gen «ich
In den oorlog te betrekken voor over.
Begrijpen wij de aankondiging vau dit
stadium van den oorlog wel, dan zullen
kosten, eene eeolgermate bevredigende
oplossing te bevorderen.
Sombere dagen zijn het, die in het
verschiet komen, vooral ook voor ons
land, dat in zoo menig opzicht van de
overzeesche vaart afhankelijk is.
De Maasbode zegt
Zal het middel dat tot dusver in
enkele omstandigheden uitkomst nog
bracht, een krachtig beroep op't recht
vaardigheidsgevoel en het geweten vao
het land. waarvan men onrecht te ver
dragen had, nu nog iets baten De
vooruitzichten daarop zijn niet groot.
De nieuwe maatregelen worden door
Duitschland ten slotte alleen „gerecht
vaardigd" door een beroep op da oorlogs
noodzakelijkheid en in laatste instantie
daor een beroep op de erklariogen van
v. Hindenburg, dat de totale militaire
roestand Duitschland toeliet „alle" ge
volgen op zich te nemen, die een onbe
perkte duikbooten-oorlog na zich zou
kunnen sleepen. Wie denkt daarbij ook
oiet aan de herhaalde geruchten, die in
den laatiten tijd de ronde deden, over
krachtige versterkingen aan de Duitsche
grens
Maar wanneer geen beroep op de
rechtvaardigheid ons overblijft, of daar
door geen effect te wachten is, dan
wordt de keus voor ons land uiterst
beperkt. Dan staat hei len slette voor
den grooten tweespro g
Wij willen in de*e uiterst-moeilijke
omstandigheden aiet anders doen dan
IVorwkerd Kapitaalf 17 824.006.—
Reserve - f 2.663.649.—
geen overwegingen van welken aard ook
ervan terughouden, de meest meedoogen-
loozo middelen in practijk brenge»
mtjnen zullen, behalve in de strook die
voor de passagiersvaart op Amerika en
voor het verkeer van Vlissingen op Enge
land worden vrijgehouden, zonder nadere
aanduiding in de zee worden rondge
strooid vracht- en passaglersvaarders
zullen zonder vorm van proces, zonde-
waarschuwing, onderzoek, of zelfs gele
genheid voor de opvarenden, om zich
„iu veiligheid" te stellen in barre koude
en storm op de open zee „zonder meer"
zooals het in de officieel® nota kort
en bondig heet worden vernietigd.
Hiermede is voor den zeeoorlog het
hoogtepunt van afschuwelijkheid bereikt,
en blijft het record tea name van de
centrale mogendheden, die naar een
gevleugeld woord, reeds vroeger alle sen
timentaliteit van zich gezet hadden. Ja
waarlijk En dit geschiedt dan in naam
van een spoedigen vrede, een spoedige»
zegevierenden vrede nog welHet is
moeilijk, er zonder bitterheid over te
schrijven.
Zeiden wij te veel, toen wij den Duit-
schen maatregel het belangrijks» voor de
neutrale scheepvaart noemden Zij ge
raakt in letterlijken zin tusschen twee
vuren. De kans, otn in conflict te komen,
wordt erdoor voor ons laad uitteimaf:
verhoogd. Het is denkbaar, dat de prac
tijk van de twee papieren blokkades,
die nu naast elkaar gedécreteerd zijn,
en voor een gedeelte hetzelfde gebied
bestrijken, voor de neutrale scheepvaart
een uitweg zal weten te vinden, groot
is deze kans niet, en het zal onze regee
ring ln ieder geval heel wat hoofdbrekens
ons volle vertrouwen uitspreken in de
regeering en tevens een aansporing
doen hooren om in krachtiger aaoeen-
geslotenheid dan ooit haar een sterken
zedelijken steun te geven.
Waarbij tevens echter een opwekking
tot een innig gebed meer dan ooit op
zijn plaats gelden mag, dat de oorlogs
gruwel voorbij moge gaan, zonder ons
land te teisteren, dat de vrede voor ons
land behouden worden mag en spoedig
de meer en meer verbijsterde en ver
dwaasde wereld tot rust en inkeer moge
brengen.
Wii behoeven er niet op te wiizen
aldus het Handelsblad dat de nieuwe
oorlogsmaatregel, door Duitschland ge
nomen, in strijd is met elk volkenrecht
Zonder dat er eenige werkelijke blok
kade is, wordt afgekondigd, dat in het
ove'eroote deel der Europecsche zeeën
elk Nederland schip zonder meer, zon
der waarschuwing, ln deu grond zal
worden geboord.
Alle schepen op geheele zeeën, de
*eeën o.a., die onze eenige veilige ver
binding met Nederl.-Indlë vormen, wor
den vogelvrij verklaard.
En de zeelieden op Nederlandsche
schepen, die zooals hun recht is, op die
>vrije zee«, waarvoor Duitschland zegt
te strijden I varen, kuanen in storm
weer, in bittere koude midden op zee
door de Duitsche zeeliedeo neen,
onderzeelieden der duikbooten tot
den meest ellendigen dood door koude
en ontbering worden veroordeeld.
Wij spreken er niet meer over, dat
deze daad in strijd ia met het recht, dat
zij een grond zou kunnen opleveren om
ons bij de staten, die met Duitschland
oorlogvoereo, te voegen.
De vraag is slechts of wij zouder oorlog
ons leveo, onze onafhankelijkheid eu onze
eer kunnen redden.
Al de geruchten, geduiende de laatste
weken tot ons gekomen omtrent Dult-
sche troepenconcentreerlngen en Duit
sche versterkiog$werken aan onze Oost
grens, waarheid bevatten, dan vraagt men
zich af, oi er wellicht verband bestaat,
of Duitschlaod niet twijfelt, of die vraag
vraag door onze Regeering bevestigend
beantwoord zal wordeo
Wtj moeten de leiding van de Regee
ring volgen en moeten hopen, dat ook
in overleg met alle andere neutrale staten
de Regeerlog maatregelen zal beramen
om zich zoo krachtig mogelijk tegen
dezen vèrstrekkenden oorlogsmaatregel
van Dultschlaad te verzetten.
Veel zal afhangen van de houdlog van
Amerika.
Misschien aldus het N. v. d. D.
zal Nederland een t jdlaog op zichzelf
aangewezen zijn. Voor onze nijverheid
is dat wellicht 't ergste. Met den aan
wezigen voorraad voedsel zal gescbloperd
moeten worden zal nu eindelijk den
Haag eens een afdoende hervormiog der
distributie aanvatteo - maar voor hon*
gersnood bestaat gelukkig geen vrees.
En ééo troost is er btj deze nieuwe
ellende, boe scherper do crisis wordt,
des te meer kans dat ze spoedig voor
bijgaat.
De »Tlmes" brengt aan de Nederlan
ders de vorige Duitsche onderxeeboot-
bedreUing in herinnering, en merkt op,
dat, hoewel deze bedreiging slechts ten
deele in vervulliog is gegaan, daarvan
toch ernstige verliezen aan koopvaardij
schepen het gevolg zijn geweest
Het blad Is van meemng, dat het
oogenblik gekomen is, waarop Nederland
voor de ernsdge beslissing wordt gesteld,
welke ooit aan een land kan woiden
voo gelegd namelijk de beslissing over
vrede of oorlog.
Verscherpte duik bootoor leg.
De positie-commandant te IJmuiden
heeft hedenmorgen bekend gemaakt, dat
de geheele visschersvloot mag uitvaren
doch niet verder dan tot Terschelllnger-
bank en niet op grooter afstand dan 20
mijl uit de kust, dat is tot de grens van
hel Duitsche blokkadegebied.
- Gisteravond is vanwege den ma
rinestaf nog getelegrafeerd en getelefo
neerd aan de autoriteiten in al onze
havens stellingen, enz., dat de verbods
order tot uitvaren van zeeschepen nog
gehandhaafd blijft voor alle Nederland
sche zeeschepen, maar dat de schepen,
die op eigen risico naar zee willen ver
trekken, zich om vergunning daartoe
kunnen richten tot den marinestaf, die
deze aanvraag om vergunning deD mi
nister van landbouw, nijverheid en han
del zal voorleggen en naar gelang van
's ministers beslissing de noodige orders
zal geven.
De Berlijnsche correspondent van
het Hdbl. verneemt dat de mogel»kheid
nog bestaat, nader te onderhandelen
over onze geregelde scheepvaart naar
de kolonies.
Vanmorgen vroeg zijn er 12 En-
gelsche schepen uit den Nieuwen Wa
terweg vertrokken.
