DE ECHO VAN HtT ZUIDEN Tweede Blad. Binnenland Buitenland. Burgerlijke Stand. Ingezonden Stukken Num. 14. Zaterdag 16 Febr. 1924 lets over het leggen der Waal wijksche straat in 1533 en het heffen van weggeld daarvoor. Meende ik vroeger, dat de keiweg van Waalwijk pas in 1541 of 1545 werd gelegd, thans, door de gelukkige vondst van een origineel stuk van 5 Mei 1533, ben ik tot de overtuiging gekomen, dat genoemde straat van een tiental jaren vroeger dagteekent, n 1. van 1533 Het bewuste stuk. zijnde een contract tusschen de Brabantsche gemeente Waalwijk eenerzijds en de Hollandsche plaatsen Besoijen en Sprang anderzijds, vond ik een dezer dagen tusschen een bundel ongesorteerde papieren van het polderarchief van Waalwijk, waartoe het blijkbaar niet behoort. Hoewel het een weinig ge schonden is ik heb het dadelijk zoo goed mogelijk gerepareerd is het eene belangrijke aanwinst voor het toch al niet te rijke gemeente-archief en thans een der oudste stukken, die in het archief aanwezig zijn. Het is eene minuut, eigenhandig geteekend door den toenmaligen ambachtsheer van Waalwijk, Lambrecht Mil- 1 i n c k, en door den schout van Oisterwijk, Servaes Schilder, terwijl het aan de buitenzijde tot opschrift heeftContrackt vanden vry- dom vanden steenwech van Waelwijck. Alvorens het gewichtige stuk voor den lezer af te schrijven, wil ik eerst beproeven de aanleiding tot het ont staan van het document mede te deelen. Voorop moet ik stellen, dat destijds wat mij wel verwondert het naburige Baardwijk reeds een goeden straatweg schijnt bezeten te hebben Dat zal de reden geweest zijn, dat het contract slechts tusschen drie gemeen ten Waalwijk, Besoijen en Sprang werd gesloten, en dat Baardwijk er buiten bleef. Het aanleggen van een,soliden kei weg schijnt vooral in verband met de steeds drukker wordende Waal- wijksche jaarmarkten in de eerste helft der 16de eeuw een dringende eisch te zijn geworden Daarom werd daartoe door den magistraat van Waal wijk, zeker na lang wikken en wegen, besloten. Maar wijl ook de naburige plaatsen Besoijen en Sprang bij het aanleggen van een stevigen straatweg veel belang hadden men denke slechts aan het hooirijden uit den buitenpolder in den voor- en nazomer besloot Waalwijk zich te verzekeren van de medewerking en hulp dier twee grensplaatsen. Eenige besprekingen tus schen de machthebbers of bestuurders der belanghebbende gemeenten omtrent het te heffen weggeld en de te maken kosten werden te dien einde meermalen te Waalwijk gehouden. De autoriteiten van Waalwijk waren o.a de volgendeJonker Lam brecht Millinck, ambachtsheer, zoon van Jan Millinck enAdri- ana van Ranst; Laurens Min nebeeck Jacobs z, schoutE v e- raert Roelofsz en Ghijsbrecht Jan Rademaker, schepenen. Die van Besoijen oa.Dirk van Assen delft, ambachtsheer, zoon van CI a e s van Assendelft en Al ij t van K ij f h o e k, gehuwd met A d r i a n a van Nassau Pau1usdochter en wonende op zijn slot achter het raadhuis en die van Sprang J o n k e r van der Duyn, ambachtsheer, en Willem Willem s, schout. Die onderlinge besprekingen, ten einde tot eene overeenkomst te komen omtrent de kosten van den nieuwen straatweg en het te heffen weggeld, liepen niet alleen op niets uit, maar eindigden zelfs op een proces, dat voor den Hoogen Raad van Mechelen, waaronder Waalwijk in zekere gevallen rechtens ressorteerde, hangende werd en bleef. Echter kozen de twistenden spoedig de wijste partij. Zij besloten n.l. het proces uit de wereld te h Ipen en hunne geschillen te onderwerpen aan eenige scheidsrechters. Waalwijk benoemde tot zijne arbitersLam brecht Millinck en den schout van Oisterwijk: Servaes Schil der; Besoijen Dirk van Assen delft en Sprang: Corstiaen Corst Jansz. Volgens de uitspraak van genoemde scheidsrechters werd aan Sprang deze last opgelegd het betalen van 18 myten brabants (dat is 14/5 cent) voor eiken geladen wagen over den nieuwen straat weg rijdendeen 9 myten voor elke kar, benevens eene som van 25 karolus gulden eens. te voldoen met Bamis (St. Bavo 1 October). Besoijen moest, om den steenweg te helpen maken en te onderhouden, 10 lasten steens (dat is 20.000 K G leveren, of anders voor elk last steenen betalen 10'/a gulden, dat is in het geheel 105 gulden, de eene helft te voldoen met Bamis toe komende en de andere helft met Paschen daaraanvolgende. Hiermede zou Besoijen ten eeuwigen daghen vrij zijn van weggeld. Van de reeds ge vallen proceskosten zou ieder der drie partijen een derdepart betalen. Wijl het contract alleen door Lam- bert Millinck en Servaes Schilder is geteekend, vermoed ik dat op het tijdstip van het teekenen de ambachtsheer van Besoijen afwezig zal zijn geweest. Hier volgt nu het gansche stuk (Geteekend) Lambert Millinck. S. Schilders. Waalwijk. J. van der HAMMEN Nicz. Dat blijkt uit zekeren brief van keizer Karei V, van 21 Maart 1541, dien ik in De Echo wel eens nader behandelen zal. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN. Een kalmeerend middel dat U rust en kalmte schenkt en een verkwikkenden slaap, dat gejaagdheid en onrust doet ophouden is een koker Mijnhardt's Zenuwtabletten. Prijs 75 ct. Bij apoth. en drogisten. 32213 In allerijl zijn een Engelsch, een Fransch en een Belgisch officier naar de Palts gezonden op last van de Hooge Rijnlandcommissie, om een onderzoek in loco in te stellen, wat wel de oorzaken en de gevolgen zijn geweest van het bloedblad gisteren te Pirmasens Reeds enkele dagen geleden wezen wij er op dat het niet duidelijk was, waar alle separatisten, die de regee- ringsgebouwen verlieten en de vlaggen innamen bleven Te Pirmasens had een gedeelte zich opgeborgen in het districtsgebouw, dus bleef een directe bedreiging voor de oude autoriteiten, die het stadhuis weer hadden ingeno men. Gistermorgen vroeg schijnen een paar separatisten een paar burgers te hebben lastig gevallen. Politie kwam tusschenbeide, maar de separatisten vuurden en verwondden drie agenten. Spoedig was het separatisten hatende volk op de been. Men schoolde samen en eischte van Schwab, den aanvoerder der afscheidingsmannen, dat dezen oogenblikkelijk zouden aftrekken. Na de weigering begon het gevecht. De vertrekken gelijk vloers werden be stormd en brandweer spoot van boven. De benarde separatisten kozen nog geen eieren voor hun geld, doch schoten en doodden enkele burgers. Toen werd heU volk zoo woedend, dat men benzine aansleepte, de bene denvertrekken begoot en den brand in het gebouw stak In een ommezien laaiden de vlammen hoog op Elke separatist, die door de vlammen naar buiten sprong, werd afgemaakt en toen men Schwab te pakken kreeg, werd zijn lijk in het brandende gebouw geworpen. Van de 40 autonomisten kwamen minstens 28 in de vlammen om Alleen de muren van het districts gebouw staan nog. Het aantal slacht offers is grooteen lijst van 66 doo- den en ruim 50 gewonden, van wie 20 zwaar. Twee compagnieën Fransche infanteristen verschenen ten F»oneele, doch hielden zich strikt afzijdig; wel is door den Franschen commandant de staat van beleg afgekondigd. Te Kaiserslautern is een dergelijk gevecht begonnen, doch het schijnt dat zich daar een troep Marok kanen in den strijd gemengd heeft. Verder nieuws ontbreekt. 750 Arbeiders, werkzaam bij de verziizerfabrieken te Hoboken (bij Antwerpen) zijn in staking gegaan.Zij eischen een loonsverhooging De pa troons weigeren echter hierop in te gaan. Het personeel van een der auto mobielfabrieken van de firma Citroen te Parijs is in staking gegaan als pro test tegen een nieuw systeem van loonbetaling De directie heeft daarop een uitsluiting toegepast op al haar fabrieken. Bij deze uitsluiting zijn 7500 arbeiders betrokken. EETHEN. Over de maand Januari. Geboren Petronella Anna^dv Hendr. Vos en W B Straver Jenneke An- fonetta dv C Heijstek en J Redeker Cornelis zv H Lankhaar en J v Arkel Johanna dv P L van Wijk en P Versteeg Frederika Johanna dv P Nolen en H J Langendijk. Overleden: Wilhelmtna van der Pol wed A de Poorter 82 j Pieter Wilhelmus Boll 86 j Jenneke v d Koppel wed van Drunen 78 j Bastiana Genet echtg v H J v Houwe- lingen 52 j Johanna Bax echtg van G Louwers 84 j Dirkje van Beek 52 j Pieternella de Wind echtg v C N de Haan 33 j. Gehuwd Thomas Martinus Johannes van Alphen 23 j met Johanna de Fijter 21 j DUSSEN over de msaod Janua'i 1974. (Buiten verantwoordelijkheid der Red.) Waalwijk, 14 Februari 1924 De Redactie van „De Echo van het Zuiden". Alhier. Mijne Heeren, ln het gisteren verschenen nommer Uwer courant kwam een bericht voor betreffende de alhier op te richten Nuts- U.L O school. Zooals het bericht daar staat, zou men- er uit lezen, dat het Bestuur, omdat het de door B en W. in hun verzoek vervatte bezwaren niet deelt, botweg dat verzoek heeft afgewezen en dus met zijne plannen doorgaat. Het ware nu mijns inziens beter ge weest, indien U ter bevoegder plaatse vóór het opnemen van Uw bericht even geïnformeerd had, hoe de toe dracht eigenlijk is. U zoudt dan gehoord hebben, dat in een zeer druk bezochte ledenvergadering in de vorige week gehouden, de aangelegenheid ernstig behandeld en van alle kanten bezien is, waarbij door verschillende gegevens bleek, dat het openbaar onderwijs, in- plaats van in het gedrang te komen er door de nieuwe instelling eerder do^r verbeteren zal. Ons antwoord aan B. en W was dan ook zeer geargumen teerd. Het gaat natuurlijk niet aan, vóórdat de leden van den gemeente raad kennis van ons antwoord genomen hebben, dit schrijven in zijn geheel te publiceeren. Is dit na korten tijd het geval en de aangelegenheid in open bare behandeling, dan ben ik gaarne bereid, een afschift in extenso aan U af te staan, waarvoor U dan ook wel een plaats in Uw geacht blad zult willen vinden, opdat elke lezer kennis kan nemen van onze argumentatie. Dit schrijven wilt U misschien wel als ingezonden stuk in het eerstvolgend nommer van Uw blad opnemen, waar voor ik U bij voorbaat mijn beleefden dank zeg. Hoogachtend, De Secretaris van het Nuts* departement Langstraat. LEON HARTOG. Wij moeten den geachten inzender opmerken, dat er geen enkel motief bestond voor ons om op een andere plaats te informeeren omdat de bron waaruit wij onze mededeelingen hebben geput o.i. zeer betrouwbaar leek en nog lijkt Temeer was daartoe geen aanleiding omdat wij in deze aange legenheid door 't departement steeds vrijwel geheel buiten de kwestie zijn gehouden. Noch van een vergadering, noch van een besluit, kregen wij otficieel kennis en men zou zoo zeggen dat eene zaak van zooveel importantie op verschillend gebied wel openlijk vermeld en besproken had mogen worden, ln elk geval gelooven we dat ons bericht in z'n conclusie niets dan de waarheid bevat. We zijn evenals B. en W., de meerderheid van den raad en 't schooltoezicht zoo vrij van meening te verschillen met 't Nut inzake het belang van 't openbaar onderwijs, dat er o i. niet mee gediend kan worden, laat staan nog de andere faktoren die hier meetellen. Uw schrij ven, zoodra dit was ingediend, had o.i, gerust mogen worden gepubliceerd, zooals men dat elders steeds ziet, maar daarvoor werd blijkbaar niet gevoeld. Wij hadden het graag willen opnemen en zullen dat nog doen. RED Niet alleen Waalwijk en Om geving, maar geheel de Lang straat en 't Land van Altena zal deze bijzondere gebeurtenis op muzikaal gebied, als de opvoering der „Schöpfung" bijwonen. Alsoe zekere differencien ende twiste O'ge'taen zijn geweest tussen den ge- zwoeren ende gemeyen rabueren van Bezoyen ende den gemeynen nabueren van Sprange ter eender ende tussen den scepenen, gezwoeren ende den ge meyni n nabueren van Waelwijck ter andtre zyden, proced-rende t>r zaecke van 'en wechgelde tot WaelwijckTer saecken vanden welcken zekere processe us sen dese vorscreven partyen geresen is geweest inden Hogen Raede tot Mech len Soe hebben dese v erscreven partyen ter eender ende ter andere zyden, om all' twiste, discordie ende processe te scouwene ende alle vrient cap (ais goeden nabueren betaemrt) met malc»n- deren te onderhouden, hen ge submi' teert: Te wetene de nabwren van Bezoeyen in jonckere Dirk van Assendelft, here tot Bezoyen, ende die van Sprange in Corstiaenen Corst janszone, ende die nabue ren van Waelwijck in jonckete Lam brecht Millinck, heere tot Wael wijck, end' Servaese Schilder, scou het der v*yh yl ende der (heerhje hyt) van Oes'erwijck Geloevende opter verbuerte vander zaecken voerscreven ende al en den costen daerom geda n, te onder h udene, te achkrvolgene ende metten werek te volbrengen, alzulcken vuyts'raeck, als de se vier ofte drie vanden voerscreven arbitratoeren aen- gaende den v 'erscreven wechgelde ende steenwechgelde ende des daer aencieett souden pronuncieren ende eendrechte- lycken vuyt p'eken, gelijck die submissie daer off wesende tselve breeder begrijpt: Den welcken a htervolgende zoe hebben d'se voerscreven arbitra'oeren te wetene joneker Dirk van Assendelft, joncker Lambrecht Millinck ende Servaes Schilder, een drechtelijck hu're vuytsprake gedaen inden vu gen ende mameren hier nae volgende, nae dien zy opt voerscreven stuck rypelijck gelet hadden Te wetene dat achtervolgende der octroeyen, die die vryheit van Waelwijck geimpetreert heelt vander Koninc yeke Maj'Steyt als her tog e in Brabant, die nabueren van Sprange v erscreven selen be'alen voer elcken geladen wagen achtien myt n braban's, end' noch vijfenlwmtich karo- us su1 den eens te '<e talen tot H amis se naetcoemende, end: dat omredenenden arbi'ratoeten daer toe po*rende. Item die nabueren van Bezoeyen se Ie- betalen ende geven de* vryhei' tan Waelwijck, om den steewech voert te maecken ende den wech by dien van Waelwijck ewe- 'tjek te onderhoudene, achtervolgende der octroeyen thyen lasten steens eens olie vor elcken last s 'eens t' be tale* thyen karolus gulden e*de thyen stuvers, maecken tsamen ko*dert ende viiff karo lus guldentwintich stuvers voer elcken karotus gulden gertk-nt, te betalen deen hellt daeaff tot Bamisse naestcoemende ende dander hellt tot Paesschen daer naestvotgende ende daer mede selen d'e nabueren van Besoeyen van nu voertaen tot eewigen daghen vry zijn vanden wechgelt voerscreven ende vanden C'S'en die die vryheit van Waelwijck gedaen hebben tott r tijd toe vander submissiën, behoudelijck dat die nabwre* van Be zoey-n huer oer tkens betalen 'elen die ombetaelt stonden, tottor tijd toe dat dese zaecke gesubmitteert waert. Item voerts hebben zy gepronuncieert ende vuytgesproken, dat al'e costen, by de ten voerscreven partyen ende met de sen d ge ind n welcken des' vuy'spraeke gedaen is. selen betaelt worden in drye deelen te wetene dat een do dendeel daer off selen betalen die nabueren van Sprange. dat ander dorder deel die nabueren van Beeeeyen ende dat dorde dordendeel die vryheit van Waelwijck. Ende hier mede selen dese partyen b/yven vereenicht ende verleken desen differencien ende twiste voerscreven aengaende. Ende des toir- conden soe hebben wy Joncker D i T C k, Joncker Lambrecht ender Ser vaes voerscreven dese vuytsprake onder- getekent Aldus vuytgesproken rpten vijtten dack inden Meye inden jaere ons he er en duysent vijfhondert ende drye en dert'ch. Abonneert U op en Adverteert in het meest gelezen blad in de Lang „DE ECHO VAN HET ZUIDEN", straat en Omgeving. Volgens eea berekening uit de gegevens van de verslagen der rximeo- commissies die in 1923 voor de hoofd akte eximioeei-den, zijn de percentages der geslaagden in verhouding tot de opgekomenen lo de verschillende pro* vincies als volgt Mannelijke candidate». B eda gesl. 128 v. d. 244 of 52 pet. Nijmegen 120 51 Rotterdam 137 330 41 Oen Haag 73 181 40 Haarlem 67 160 42 U recht 90 176 51 Leeuwarden 107 2l5 50 Zwolle 95 191 50 Vrouwelijke candidaten. Breda gesl. 84 v. d. 133 of 63 pet. Nümegen 61 94 63 Rotterdam 28 67 37 Den Haag 64 140 45 Haarlem 61 1'9 51 U recht 48 91 45 L euwarden 30 56 53 Zwolle 31»» 75»4l» Het gemiddelde pcf. geslaagde mannen is 811 van de 1731 of 47 pet. Beneden dat gemiddelde zün Rotterdam, 'sGravenhage enHaailem. Het gunstigst was het resultaat in Breda, n.l. 5 per. boven het gemiddelde. Het gemiddelde pc\ geslaagde vrouwen is 407 van de 784 of 52 pet. Beneden dar gemiddelde ztin Rotterdam, 's G avenhage, Haarlem, U recht en Zwolle. Het gunstigst was de uitslag in Nijmegen en Breda, n.l. resp. 13 pet. en 11 pet. boven het gemiddelde. Wat evenzeer mannelijke als vrouwe lijke candidaten betreft, zijn dus de resultaten het minst gunstig geweest in Rotterdam, 's Gravenhage en Haar lem, het gunstigst In Breda. Het Handelsblad', waaraan we deze berekening ootleenen, trekt er de vol gende conclusie uit: We hebben al eerder, het laatst bij' de Mulo-examens, gewezen op de betere resultaten in de Zuidelijke pro vincies. De uitslag van het hoofdonder wijzers-examen bevestigt de veronder stelling, dat in Katholieke streken met meer ernst gestudeerd Wordt. Het donkere Zuiden l Van 20 Januari tot 10 Februari werd voor de hutpve' l«-entog aan Dultschland ontvangen f 28 546 07'/2, waaronder f12.500 als aandeel in de eerste verdeeling der Roode K uls- collecte (f 10.000 voor de Dtiltschers en f2500 voor de Nederlanders in Daitschland). Vaa het bedrag van f 28.546 07'/a was f 24-. 180.071 2 bestemd voor de aoodlijdende bevolking, f86 voor kloosters, f 1690 voor priesters en '2590 voor Nederlanders S-der'lJan. is in totaal ontvangen f 52 521.56. Er werden opnieuw 328 kiader- plaatsen besch'kbaar gesteld, waaronder 122 in den k'ing T Iburg, 76 te B-rsf, 18 in den K»tng R osend«al, 17 in Helmond en 26 In Den Bosch, de overige in verscbüleade plaatsen van het land. Het 10 aai aantal kiader- plaatsen steeg daardoor sedert de nieuwe actie tot 5186, (In Janua'i kwamen 1805 kinderen uit Duiiscbland in ons land eo keerden er 166 naar Dultschland teru Verzonden werden 2 wagons paket- •en liefdegaven naar Du«»eldorf e» PaderbO-p, 1 wagon 10 000 KG) levensmiddelen en kleeding naar h<?< Pfalzlsche K-ei9Verbsnd van den Katb. Vrouwenbond6000 K G levensmid delen uit Hoorn naar Ockenbeim verschillende zendingen levensmldd-le» en kleediog naar Kempen, B»d O ya-. h«u»en en Mitweide5000 K G. vet 5000 K.G. spek en 3000 K G. rijs», 3500 KG. erwten en 3500 K-G witte boonen naar onze centrale te Dussel- dorf. Eea deel hiervan was bestemd voor Nederlanders. (Van de in de vorige opgaaf ver melde levensmiddelen gingen 51 700 K.G. naar de Nedetianders te Duisburg, Bottrop, K-ulen en Cleve.) Uit N'lmegen werd'vet zonden naar Kleef en Cranenbu»g 4275 K G. vet, margarine, spek. havermout, rijs», boonen enz. en 408 stuks mans-, vrouwen- en klnderkleeding, alsmede een partijtje wol, band en garen. la het magazijn werden opgeslagen zendingen levensmiddelen uit Klundert a»we en aardappelen), Uirecht 'au de R. K. Kruldeniersvereeniging »S - Servatius), Alkmaar, Amsterdam, Huo- sel (rogge en ta»wr), Zwolle, Ro'terdam, Valkenswaard (rogg')f Zeeuwsch-Vlaan deren (van den Boerenbond), Akersloot, Lelden, Warmond en U recht. Zendingen kleedingstubken werden ontvangen van de R. K, Vrouwen bonden te Harlingen, Rotterdam, rech', Vfaoen en Hulst, P-nslonaat Marlak-oon, Culemborg en R.K, Meis jesschool N-s-op-Ameland. Vooral de zendingen van de R. K' Vrouwenbonden te Rotterdam en Vu- oen wa»eo zeer waardevol. 27 Februari keert een transport rerug naar Dultschland (Rijn- en Roer gebied). 6 Mia-t komt een transport aan uit Beleren (Mü >chen e.o.). 7 Maa»r keert er een terug naar Beieren (Mü cheo, Neurenberg, Wurz- burp, Augsburg e.o 12 Miart terugfransport naar Dultsch land (R'in- en Roergebied). 26 Maart terugrransport naar Dultsch land (R'jn- en Roergebied). 10 M .art zal gelegenheid zijn »L!ebes- gaben» naar Duitschlaad te zenden. Goederen moeten 5 dagen vóó ge noemden da um in het C-r>t»aal- Magazijc, Zuid-Wtllemsvaart 257, aan wezig zijo. Voor nadere bijzonderheden betref fende de verzending enz. kan men zich wenden tot bet Ceotraal-Bureau van het Ned. R K. Hu^svestloes-Comi Zuid-Willemsvaart 163 te 's Hertogen- On«ch. G-rboreo Wiihelmma dv A de Waal eo J A va*> Herwijnen Ad»iaoa Aa ron la dv C L—mms eo E van Vehhoven Adiiaous Ma ious zv C S evens en T. Vermue Johannes A<iria"us zv J van Rooil en T M van Rijn Wiihelmlna Mirla dv A Huigen en L L•eeganger9 1'banna Muia dv J van E»p en A de Wit Louisa Adrlana dv C J de Veth en A M van der PiuUm Ad- •lana Aotooia dv F Hakkel en A M Meijers Willem zv J de Peuter en A Verhoeven Petru9 Johannes zv H J de Jong en J C de Wit Maria Rosa dv Th C Hmegraaf en C A van der P uilm Wilhelmina dv W A van der P.uijm en M de Bidt. O'erleden Johannes de Bot ovd 59 j echtgenoot van Helena van Tilborg Adriaamje van det S;elt oud 77 j rchtgenoote van Ad Lars Nederveen Cornells Aotodus de Gast oud 4 j Arnoidus Vingerhoets oud 66 j echt- genoote vaa Johanna Hutberdlna van Es Aotooius Petrus Johannes de Wit oud 40 j ecb g moot van Aotonia aa Erp Petrus J -hannes de Jong oud 3 dagen Caiharina --ran Dongen oud 77 jaar wed van Johannes Hompers.

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1924 | | pagina 5