advertentie voor ons nummer
van aanstaanden Zondag,
De opening der
Staten-Generaal.
Troonrede.
Zendt tijdig uwe
wanneer duizenden vreemdelingen, waar
onder een groot aantal uit deze streek,
onze plaats bezoeken en wij ons blad extra
verspreiden I
geert openlijk en bedekt tal van
leeringen en praktijken, die lijnrecht
in strijd zijn met de Katholieke Ge-
loofs- en Zedeleer en bevordert, vooral
door zijn aansluiting bij den «Inter
nationalen Vrouwenraad", vaak en
rechtstreeks vijandig optreden tegen
de Katholieke Kerk.
«Dé „Vereeniging van Staatsburger
essen" is gematigder in haar streven,
doch legt het er op aan de stemmen
der minder principieel onderlegde
R.K. Vrouwen bij de a.s. verkiezingen
voor hare candidaten te winnen.
De «Vrouwenbond voor Vrede en
Vrijheid" heeft in de laatste jaren
weinig van zich doen spreken.
De „Nederlandsche Vereeniging van
Huisvrouwen" beweegt zich wel is
waar in hoofdzaak op huishoudelijk
gebied, doch propageert tevens ver
keerde beginselen inzake de opvoeding
der kinderen.
Het Bestuur van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Weste
lijk Noord-Brabant heeft een nota
gericht aan den Minister van Buiten-
landsche Zaken, van Binnenlandsche
Zaken en Landbouw, Arbeid, Handel
en Nijverheid en van Waterstaat,
waarin verzocht wordt die stappen te
nemen, welke de waterwegen van
Westelijk Noord-Brabant aanmerkelijk
zullen verbeteren. Met den vooruitgang
van handel en nijverheid allereerst
staat een verbetering der waterwegen
in het nauwste verband; immers alle
ondernemingen hebben behoefte aan
goedkoop vervoer en waar niet of
weinig ontgonnen gronden velen een
behoorlijk bestaan zouden kunnen
verschaffen, indien er in die streek
een bloeiende industrie aanwezig was,
is er ook hierom alle reden voor om
goede verkeerswegen van vitaal be
lang aan te leggen. Voorts is het bij
de bespreking van den aanleg van
goede waterwegen niet mogelijk de
beteekenis van de verhooging der
cultuurwaarde van den bodem door
den aanleg dier wegen buiten be
schouwing te laten. Vervolgens dient
men de aandacht er op gevestigd te
houden, dat de tuinbouw door den
aanleg van goede waterwegen ten
zeerste gediend wordt. De tuinbouw
n.l. eischt een dagelijksch vervoerder
producten naar de .veilingen, terwijl
ook een snelle verbinding met het
buitenland van het grootste belang is.
Mocht tenslotte het kanaal Ant
werpen—Moerdijk gemaakt worden,
dar. zal ook dit een belangrijke wijzi
ging kunnen brengen in den water
staatstoestand van Westelijk Noord-
Brabant en in de scheepvaartver
bindingen der streek. Een punt van
niet te onderschatten belang acht de
Kamer ook de verbinding van het
nieuwe kanaal met de Wester-Schelde.
Hierdoor toch zal een zeer korte
waterverbinding met Zeeuwsch-Vlaan-
deren worden tot stand gebracht en
zullen tevens West-België en Noord-
Frankrijk op gemakkelijker wijze bereikt
kunnen worden.
Gistermiddag is het 10.000ste
schip in dit jaar in de Rotterdamsche
haven binnengekomen. Het is het
Letlandsche stoomschip Krimulda, met
een lading hout uit Riga. Het schip
heeft ligplaats genomen in de Ooster
haven.
H. M. de Koningin heeft hedenmid
dag in een vereenigde vergadering van
de beide Kamers de zitting der Staten-
Generaal geopend met het uitspreken
der volgende
In uw midden verkeerend, leden van
de Staten Generaal, verheug ik mij, dat
de toestand van ons volk in menig
opzicht tot dankbaarheid stemt, al ont
breken de schaduwen niet.
Niet dan zeer geleidelijk voltrekt zich
het economisch herstel. Inzinkingen
blijven daarbij niet achterwege.
Handel en nijverheid, evenals een
deel der scheepvaart, ondervinden nog
steeds de ongunst der tijden.
De onstandvastige waarde der munt
eenheid in verschillende landen ver
traagt de gezondmaking van het inter
nationaal ruilverkeer.
De land- en tuinbouw wordt in ver
schillende van zijn takken bedreigd
door ongewone, naar gehoopt mag
worden, tijdelijke belemmeringen inden
afzet van zijn producten elders.
Er wordt met kracht naar gestreefd
dit euvel een einde te doen nemen.
Sedert lk de laatste maal in uw mid-
den verkeerde, is een ernstige beproe
ving over een deel van ons land ge
komen. Een vriendelijke zonnestraal is
in dit leed gevallen door de groote
deelneming in het lot der slachtoffers,
die zich in wijden kring in woord en
daad heeft geopenbaard.
Deze uiting van nationale saamhoo
righeid heeft mij met dankbaarheid
vervuld, evenzeer als-de toewijding,
zoowel van burgerzijde als door het
personeel van land- en zeemacht, A in
de ure van het gevaar betoond.
De financieele toestand van het land
blijft voortdurend zorg eischen.
Verlichting van de lasten, op de be
volking gelegd, is een onmisbare voor
waarde voor een duurzame verbetering
van den economischen toestand en is
slechts mogelijk bij een zuinig beheer,
j Op politiek gebied zal, in afwachting
van het herstel van normale verhou-
I dingen, de lijn, in den loop van het
achterliggende zittingsjaar uitgestip-
I peld, blijven gevolgd.
De betrekkingen, welke wij met de
andere mogendheden onderhouden, zijn
van den meest vriendschappelijken
aard.
Het verheugt mij, dat de Volkenbond
door de toetreding van Duitschland
aan beteekenis heeft gewonnen.
Met verschillende mogendheden wor
den besprekingen gevoerd over het
sluiten van arbitrage- en verzoenings
verdragen.
Naast de in den loop van dit jaar
aangekondigde maatregelen en wets
voorstellen worden nog eenige andere
voorbereid.
Daartoe behooren voorzieningen op
het gebied der justitieele wetgeving;
een wijziging van de Provinciale Wet;
een partieele herziening van de wette
lijke bepalingen op de forensen, en
een wettelijke regeling van het han
delsonderwijs.
Voorstellen tot het wegnemen van
enkele onnoodige beperkingen van de
vrijheid op het gebied van het lager
onderwijs zullen u binnenkort bereiken.
Een wetsvoorstel zal worden inge
diend, teneinde de niet binnen het rijk
wonende Nederlanders, die daarvoor
in aanmerking komen, naar billijke
regelen te doen bijdragen in de in
komsten-, vermogens- en verdedigings
belastingen en de nalatenschap van de
zelfde personen te betrekken in de
successiebelasting.
Tot bevordering van het behoud van
natuurschoon zal u een voorstel worden
aangeboden om zekere fiscale verzach
tingen te verbinden aan een vrijwillige
beperking van het beschikkingsrecht
over bepaalde landelijke eigendommen.
Voorstellen zullen worden gedaan
tot wijziging en aanvulling onzersociale
wetgeving, ten einde te geraken tot
ratificatie van sommige ontwerpver
dragen der internationale organisatie
van den arbeid.
Invoering der Ziektewet ligt in het
voornemen, nadat deze gewijzigd zal
zijn in het bijzonder in dien zin, dat
meer plaats wordt ingeruimd aan voor
zieningen, welke uit hetmaatschappelijk
leven opkomen.
De droevige ramp, die Nederlandsch-
Indië heeft getroffen,» heeft mij met
deernis vervuld.
De gevoelens, die ook daarbij velen
tot leniging van nood hebben bewogen,
waren mij een oorzaak van blijdschap.
De steun, in donkere dagen weder
zijds verleend, heeft den band tusschen
het moederland en Nederlandsch-Indië
versterkt.
In het aanstaande voorjaar zal de
nieuwe Indische staatsregeling ten volle
in werking treden.
Het streven zal zijn de grootere zelf
standigheid in inwendige aangelegen
heden, welke zij aan Nederlandsch-
Indië geeft, zoo spoedig, en zoovolledig
mogelijk tot haar recht te doen komen.
De ook in dit gebiedsdeel ter hand
genomen welvaartspolitick zal krachtig
worden voortgezet, inzonderheid ten
bate van de inheemsche bevolking.
De te verwachten opening van een
derde inrichting van hooger onderwijs,
de medische hoogeschool te Batavia,
zal van groot belang blijken voor de
geestelijke ontwikkeling van Indië.
Suriname eischt nog steeds de bij
zondere aandacht der regeering, al is
eenige verbetering in den economischen
toestand van dat gewest te bespeuren.
In Cur2?ao blijft die toestand gunstig.
Moge Gods milde zegen op uwen
arbeid rusten 1
Ik verklaar de gewone zitting der
Staten-Generaal geopend.
INGEZONDEN STUKKEN
Mijnheer de Redacteur I
Mag ik U beleefd eenige ruimte in
Uw veel gelezen blad verzoeken
Waarom in Waalwijk een abattoir?
Ziedaar de quaestie, die vooral in de
laatste weken hier zeer druk bespro
ken wordt.
„Waarom", vraag ik mij zelf af,
hier een groote honderdduizend gul
den gaan verbouwen voor een inrich
ting, die op groote plaatsen wellicht
noodig is, maar die hier in Waalwijk,
met z'n nog geen 10000 inwoners,
best nog tal van jaren gemist kan
worden? Zijn de gemeentefinanciën
zoo schitterend, en de zaak in quaestie
zoo urgent, dat men tot zoo'n groote
uitgave meent te kunnen of te moeten
besluiten
Beschikken hier ter plaatse de
meeste slagers niet over slachtplaatsen
naar de eischen des tijds ingericht en
over winkels, die terecht ook door
vreemdelingen geroemd worden? Is
het niet voldoende, dat het vee eerst
levend en daarna nog in geslachten
toestand streng gekeurd wordt? En
welk kwantum wordt hier geslacht?
Dit mag.gevoegelijk geschat worden
op hoogstens 12 a 14 runderen en 20
a 25 varkens per week. Bultenplaalsen,
naar ik hoor, kunnen hier niet bijge
trokken worden. Is het dan gewettigd om
voor zoo'n bescheiden getalslachtdieren
zoo'n groote kosten te maken, en de
slagers, die hun zaak behoorlijk in
richtten opnieuw een drukkend juk op
de schouders te. leggen.
Wat de gevolgen zullen zijn van
zoo'n abattoir, kan reeds nu met vrij
greote zekerheid voorspeld worden.
Eerstens duurder vleeschvervol
gens, juist wijl het zaakje onder ge
meentelijk beheer komt, telken jare
aanzienlijke tekorten, die door weder
om hoogere belastingen noodwendig
gecompenseerd moeten worden.
Ik geloof dan ook vast en zeker, dat
wanneer er lijsten gepresenteerd zou
den worden, of een plebesciet gehou
den, de overgroote meerderheid der
gemeentenaren zich tegen dezen bouw
van een stedelijk abattoir zou ver
klaren.
Het reeds zoo zwaar belaste Waal
wijk kan de in uitzicht gestelde kos
ten moeilijk dragen. Het weldra uit te
reiken billet, waarop de gemeente
belasting ook en vooral tol uitdruk
king zal komen, zal velen gewis den
schrik om het hart doen slaan. En
dan te moeten bedenken, dat dankzij
de stichting van het abattoir, die be
lasting in 1927 wederom excelsior zal
gaan
Wij hopen en vertrouwen daarom
dat het Dag. Bestuur en de Raad onzer
gemeente zich nog eens goed beden
ken zullen, alvorens hun stem over
bedoelde questie uit te brengen.
Wil men met geweld kosten maken,
dan zijn er m.i. wel andere zaken, die
veel dringender verbetering vragen,
b.v. de gasfabriek, de stinkpoelen in
de onmiddellijke nabijheid van het
huidige slachthuis enz. enz.
Met vriendelijken dank voor de ver
leende plaatsruimte.
Hoogachtend,
Eén lid van Waalwijks Belang.
Geertruidenberg, 20 Sept. 1926.
Mijnheer de Redacteur.
Mag ik U beleefd verzoeken een
plaatsje af te staan in Uw veel gelezen
blad, vooraf mijn dank.
Het ingezonden stukje in Uw blad
van 17 Sept. j.L, onderwerp: „ver-
gaderingverzuim Jansen en Sassen",
trok mijn aandacht, te meer, daar er
wel eens meer schitteren door afwe
zigheid, doch deze genieten van de
stille rust in de dagbladen. Ik voor
mij maak me sterk als ieder gemeente
raadslid zoo op zijn plaats stond als
Mr. Sassen, dat de toekomst voor
Geertruidenberg wel van dien aard
zou zijn, dat ieder gemeentenaar er
wel tevreden mee zou zijn.
Het is wel toevallig dat er steeds
menschen gevonden worden die Mr.
Sassen beschouwen als 'n vreemde
kip in het hok, waar anderen maar
altijd op los pikken, terwijl Sassen
de man is die aan velen een voor
beeld geeft ter navolging, ook in
hoofdzaak wat betreft 't gemeente
belang, wat per slot van rekening is
een algemeen belang.
Ik heb Mr. Sassen zelf onderhouden
over zijn verzuim en ben zoodoende tot
de conclusie gekomen dat er in een
zaak als die van Sassen wel eens
oogenblikken voorkomen dat beslist
tehuis zijn bevel is. Men moet niet
vergeten dat een «goede" huisvader,
naast den gemeenteraad, ook ernstige
en zwaarwegende gevallen kan heb-
ben die zijn willen overheerschen, en
zeker als men vier dagen uitstedig is
geweest en pas van de reis is terug
gekomen.
Mij dunkt dat het beter op z n
plaats was op zulke luttele dingen
geen aanmerking te maken en meer
werk te maken om de zaak tot één
goed geheel te brengen en niet iemand
noodeloos aan den schandpaal te wil
len binden (en zeker niet zoo lang
voor de stemming). Het is niet mijne
bedoeling om al te persoonlijk te zijn,
maar wil toch wel naar voren brengen
dat Sassen toch niet te keei'en is.
Mijn innige wensch is dan ook, in
het algemeen belang, dat de leden
van den Raad elkander meersympha-
thiek zijn, als C. S. tegenover Jansen
en Sassen.
J. V.
Provincialeweg, Geertruidenberg.
KERKNIEUWS.
Bij tiet Zilveren Priesterfeest
van een Missie Bisschop,
I.
Het land van Suriname.
Suriname is een gedeelte van Guy
ana, gelegen op de Noordkust van Z.
Amerika, waarover niet lang na de
ontdekking van Amerika het gerucht
was gespreid, dat er aan de oevers
van het meer Parima een goudland,
een Eldorado bestond, dat kolonisten
en gelukzoekers tochten naar dat land
deed ondernemen. Die tochten werden
wel niet met goud beloond, maar had
den toch het voordeel, dat Guyana
meer bekend werd.
Neemt een langwerpig vierkant pl.m.
5 maal zoo groot als Nederland en
legt het met de smalle zijde vanaf de
Noordkust van Zuid-Amerika naar het
Zuiden tot aan de Braziliaansche grens,
het Tumak—Humak gebergte, en gij
hebt een beeld van 't land. De 60 uren
lange vruchtbare kuststrook is over een
breedte van 10 uren gaans bebouwd
en bewoond. Het daarachter gelegen
binnenland wordt alleen bewoond door
enkele duizenden boschnegers en
slechts betreden door goud-en balata-
zoekers, die er echter geen vaste woon
plaats hebben. Het binnenland loopt
naar 't Zuiden op. Op pl.m. 100 K.M.
vanaf de kust treft men reeds heuvels
aan daarna stijgt het land voortdurend
tot het in het grondgebied der hoofd
rivieren ontzaggelijke hoogten van 1300
M. bereikt De hoofdrivieren, waarin
watervallen en stroomversnellingen
voorkomen vloeien van het Zuiden
naar het Noorden en doorkruisen met
hare talrijke zijrivieren en kreken het
boschrijke Suriname.
Gelegen onder den evenaar tussctien
2° en 6° N.B. is Suriname op en top
een tropenland, waar een schitterende
tropenzon en malsche tropenregens een
rijken en weelderigen plantengroei uit
den vruchtbaren bodem tooveren. De
dag met zijn ochtendpurper en middag
gloed en kleurenspel der ondergaande
zon is het geheele jaar door even lang
van 6 uur 's morgens tot 6 uur des
avonds. Het warme en zelfs heete kli
maat is nochtans vochtig. De tempe
ratuur varieert tusschen 70° en 91°
Fahr. De vier seizoenen noemt men
den kleinen en grooten regentijd, den
kleinen en grooten drogen tijd, die
elkander afwisselen in de volgorde van
droog en nat. De regelmaat in die af
wisseling van droog en nat wordt niet
zelden verstoord, zoodat men overheer-
schende natte en droge jaren heeft, die
beide weinig gunstig zijn voorde cul
tures. Heeft niet Suriname nog pas een
verschrikkelijke droogte doorgemaakt,
die aan de groote landbouwonderne
mingen voor millioenen schade berok
kend heeft?
De eerste kolonisten benutten de
vruchtbare kuststrook om er plantages
aan te leggen en suiker, cacao, koffie,
katoen te produceeren. Landbouw was
altijd de hoofdbron van bestaan. Van
den landbouw leefden èn eigenaars èn
gezagvoerders èn arbeiders. Minister de
Graaff noemde in de vergadering der
Tweede Kamer van 8 April, den groo
ten landbouw „de ruggegraat van het
geheele economisch bestaan van Suri
name". Wel is Suriname's bodem vol
gens deskundigen rijk aan verschillende
mineralen, doch gebrek aan arbeids
krachten, hooge kostprijs en de niet
gunstige ligging van Suriname voor
de wereldmarkt kunnen het kapitaal
niet lokken naar Suriname. De econo
mische toestand van Suriname is thans
van dien aard, dat het zijn eigen uit
gaven niet kan bekostigen. Het moe
derland moet nog 33°/0 van de uitgaven
bijpassen. In een adres, onlangs gericht
aan den Minister van Koloniën door
den Ondernemersraad voor Suriname,
is als het eenige middel tot verbetering
van den treurigen economischen toe
stand genoemd „een sneller vermeer
dering van bevolking door immigratie".
Suriname wordt namens de Koningin
bestuurd door een gouverneur, bij wien
de Uitvoerende Macht berust. Den
gouverneur is een adviseerend lichaam,
de Raad van Bestuur terzijde gesteld.
De bestuurstaak is verdeeld over ver
schillende departementen. De Wet
gevende Macht deelt de gouverneur
met een door de bevolking, uit kracht
van een belastingkiesrecht gekozen
lichaam, de Koloniale Staten.
Ziedaar het terrein, waarop Mgr. van
Roosmalen met zijne geestelijke hulp
troepen de R.K. Missie bestuurt.
In een volgend artikel zien wij Suri
name's veelsoortige bevolking.
DRUNEN. Naar wij vernemen, is
het bioscoop-gebouw door een Waal-
wijksche firma gehuurd, om het in te
richten voor schoenfabriek.
Gedurende de laatste 14 dagen
is een aanmerkelijke verbetering te be
speuren in de schoenindustrie.
Behoudens een enkele uitzondering
draaien de fabrieken op \folle capaci
teit.
In de Zondag gehouden alge-
meene vergadering van de R.K. Werk
liedenvereniging is besloten op Zon
dag a.s. op te gaan naar Waalwijk ter
bijwoning van den aldaar te houden
Katholiekendag. Des morgens te 9'/a
uur worden de deelnemers verzocht
bij de pastorie bijeen te komen, om
vervolgens gezamenlijk op te trekken.
Wij verwachten een algemeene deel
neming.
CAPELLE. Vorige week Donderdag
avond werd in de zaal van den heer
L. F. van Dongen alhier den werken
den leden van „Het Rozenknopje",
benevens den leden van het uitvoerend
Comité van het dezen zomer gehouden
muziek- en zangconcours een gezellige
avond aangeboden. Nadat de heer A.
M. Verheijden, bij ontstentenis van den
heer W. G. Treffers, allen namens de
zangvereeniging had welkom geheeten,
trad voor de aanwezigen op de heer
Leon Sakarinu van Kinsbergen, illusio
nist te Amsterdam, die een zeer variee-
rer.d programma afwerkte en onge-
loofelijke staaltjes van zijn handigheid
in het goochelen te zien gaf. Hierna
volgde het muzikale gedeelte van den
avond waarvoor de verwachtin
gen hoog gespannen waren. Dit
werd uitgevoerd door den heer
Jacques van Kinsbergen, violist en den
heer van Daien pianist, uit Amsterdam.
Op werkelijk meesterlijke wijze wist
deze jeugdige violist nummers van
Chopin, Kreister, Bach, e.a. ten gehoore
te brengen. Een welverdiend applaus
vormde het slot van ieder nummer.
Het muziekgezelschap „Kunst na
Arbeid" uit deze gemeente gaf j.l. Za
terdagavond in vereeniging met het
muziekgezelschap «Euterpe" te 's-Gra-
vemoeronder leiding van hun directeur,
den heer A. Christ, een concert op de
kiosk op het Raadhuisplein aldaar, dat
in alle, opzichten geslaagd mag heeten.
Zeer duidelijk was het groote verschil
in het tot zijn recht komen der muziek
bij dit concert, dan wel bij dat een
week geleden ten onzent. Een kiosk
zou dan ook hier in Capelle geen
overbodige luxe zijn. Wie neemt het
initiatief tot het daarstellen van iets
dergelijks
Onder veel belangstelling vierde
de heer P. Faro alhier j.l. Donderdag
zijn 25-jarig dienstjubileum als tim
mermansknecht bij de aannemersfirma
H. Michaël en Zn. te Loonschendijk.
Zijn patroons, alsmede het verdere
personeel der firma hebben hem dezen
dag tot een onvergetelijken gemaakt.
Naar we vernemen heeft onze
dorpsgenoot J. Dalmayer het provin
ciaal record hardloopen op zijn naam
gevestigd door in een uur 16'/2 K M.
te loopen.
Onze vroegere dorpsgenoot N.
Pols, thans agent van Politie te Breda,
behaalde bij 't dezer dagen te Amster
dam gehouden examen het politie-
diploma van den Algemeenen Ned.
Politiebond.
Door het bestuur der vereeniging
tot stichting en instandhouding van
een school met den Bijbel, alhier werd
uit 55 sollicitanten tot onderwijzeres
benoemd aan de op 1 November e.k.
te openen school in de Heijstraat Mej.
A. M. v. Koeveringe van Krabbendijke.
Dezer dagen is tevens een oproeping
gedaan voor een assistent, als derde
leerkracht.
WASPIK. Gisteravond hield de R.K.
Werkliedenvereeniging, ondanks het
warme zomerweer, eene druk be
zochte, geanimeerde vergadering. Mo
gelijk was deze bijeenkomst drukker
(Bulten verantwoordelijkheid der Redactie.)
