Rollen Pakpapier,
Inwikltels e.d,
Punt VII.
Historische standplaats.
Hiermede worden bedoeld plaatsen,
die door hun artikel een goeden naam
hebben b.v. Frankfort, Offenbach,
Weenen voor wat luxe schoeisel aan
gaat, Weisenfels en Pirmasens voor
stapelartikelen, Tuttlingen voor zwaar
arbeiders-schoeisel, Cleve voor Kin
derschoenen, of hier in Holland, Waal
wijk voor luxe, Kaatsheuvel voor sta
pelschoenen.
Op geheel natuurlijke wijze heelt dit
ontwikkelingsproces zicli in den loop
der tijden voltrokken.
Aangaande reparaties valt het vol
gende op te merken:
Staat de fabriek op een kleine plaats
waar zelfs geen slotenmakerijen zijn,
dan is men genoodzaakt zelf een repa
ratiewerkplaats in te richten, die van
verscheidene machines als draaibank,
boormachine, laschtoestel enz. voor
zien moet zijn. Voeg daarbij nog min
stens één bekwaam slotenmaker en
men komt tot de overtuiging, dat hier
mede nog heel wat geld gemoeid kan
zijn.
Aangaande de vergrootings-moge-
lijkheid meen ik, dat men gewoonlijk
zooveel bouwgrond moet kiezen, dat
een latere vergrooting van het bedrijf
zonder meer mogelijk is. loch dient
men hierbij tevens op iets anders te
letten. Wil men een speciaal fabriek
voor het een of ander artikel bouwen,
dan vrage men na rijp beraad zich
allereerst af, of daarvoor in het land
een afzetmogelijkheid bestaat. Zoo
kan men in Amerika een fabriek in
werking stellen met een dagelijksche
productie van b.v. 8 a 1Ü.U00 paar Hee-
ren Gooyaer schoenen. In üuitschland
en Rusland zou zoo iets misschien ook
nog mogelijk zijn, doch allerminst in
Holland, waar men die 10.ÜÜÜ paar
niet zou kunnen verbruiken en aan
export haast niet behoeft te denken,
wijl de omringende Rijken door hooge
tarieven zich tegen den invoer uit an
dere landen gevrijwaard hebben.
Met betrekking tot de Brandblusch-
mogelijkheid zou hier gezegd kunnen
worden, dat, bij aldien een behoorlijke
brandweer ter plaatse ontbreekt, men
een hooger procent aan assurantie
premie betalen moet en bovendien nog
gedwongen kan worden uit het ar-
beidspersoneel een behoorlijk toege
ruste brandweer op te richten.
Over het onderscheid tusschen stad,
voorstad en provincie kan het volgende
gezegd worden.
De stad heeft gewoonlijk de volgen
de voordeelen: Gewoonlijk is er in de
stad een voldoend aantal arbeids
krachten aanwezig, die zich in avond
cursussen nog verder kunnen bekwa
men. Verder heeft men, wat c^ze
transport aangaat, goede verbindin
gen, en behoeft men, vanwege de be
drijfszekerheid, niet zoo'n groot kapi
taal vast te leggen, ook al weer, omdat
de voorraad van grondstoffen kleinei
kan zijn dan in de provincie.
De nadeelen zijn:
Men heeft in de stad een grooter
kapitaal noodig voor bouwgrond en
reserve-bouwgrond. Ook zijn er de
loonen meestal hooger dan in de pro
vincie.
De Provincie heeft de volgende voor
deelen Lagere loonen en minder ka
pitaal voor bouwgrond en reserve
bouwgrond.
Daartegenover staan de volgende
nadeelen:
Gebrek aan arbeiders en huisves
ting, zoodat de firma, om werklui te
lokken, genoodzaakt kan zijn arbei
derswoningen te bouwen.
Verder een grooter kapitaal, dat
vastgelegd moet worden omdat, we
gens bedrijfszekerheid en slechten
transport veel grootere voorraden
grondstoffen aanwezig moeten zijn.
Ten opzichte der voorstad kan ge
zegd worden, dat deze alle voordeelen
van stad en provincie biedt, terwijl na
deelen dus vrijwel niet bestaan.
Gelijk men uit het bovenstaande
zien kan, is een goede keuze van plaats
waar de fabriek verrijzen zal, niet zoo
eenvoudig. Men moet bij de keuze der
standplaats de voor- en nadeelen eerst
nauwkeurig wikken en wegen, wijl
een verkeerde keuze reeds terstond de
rentabiliteit van het bedrijf nadeelig
beïnvloeden zou.
ALVORENS UW
elders te bestellen, gelieve U onze
monsters en prijzen te vragen.
U zult hiermee groot voordeel
behalen.
WAALWIJKSCHE STOOMDRUKKERIJ
ANTOON TIELEN.
In een der leslokalen van de school
had Donderdagmorgen de sluiting van
den cursus en de uitreiking der di
ploma's aan de geslaagden plaats.
Behalve direcieur, leeraren en leer
lingen merkten we de volgende leden
van de commissie van advies onder
de aanwezigen op: de heeren J. L.v.
üijn, Jos. Klijberg, W. Donker Pzn
J. H. Mannaerts en C. Roestenberg,
alsmede enkele ouders van leerlin
gen, benevens vertegenwoordigers van
nieuws- en vakbladen. Allereerst nam
de directeur de heer H. v. d. Waerden
het woord en sprak als volgt de aan
wezigen toe
Mijne Heeren,
Wederom zijn wij hier vereenigd om
dezen cursus met een kort samenzijn
ie besluiten.
Allereerst heet ik de heeren leden
der Commissie van Advies en de pers
van harte welkom en dank hen voor
de groote belangstelling, die zij steeds
voor onze school hebben, onze school,
die wat volledigheid betrett nog steeds
zijnsgelijken in Europa niet heett.
Zooais gebruikelijk is wil ik op dit
oogenblik ook namens de leeraren een
kort woord tot U allen richten.
Over het algeloopen studiejaar kun
nen wij in vele opzichten tevreden
zijn. Het spijt mij dan ook, dat, enkele
leerlingen deze sluiting niet meemaken
otsChoon zij daarvoor inderdaad ge
gronde redenen hebben. Meerdere
leerlingen toch kregen in de groote
Duitsche schoentabrieken een plaais
maar moesten daarvoor direct in dienst
ireden. Dit was niet alleen met onze
algeheele goedkeuring, maar wij zijn
daarover zeer verheugd en wenschen
die leerlingen een succesvolle loop
baan toe, vertrouwende dat zij. gezien
den aan de school ontwikkelden ijver en
Kunde, een goed figuur zullen slaan.
Tevreden zijn wij omdat nagenoeg alle
leerlingen een diploma hebben behaald.
Als wij de verschillende cursussen
en de bereikte resultaten in het kort
nagaan, dan kunnen wij zeggen
De Looierijcursus telde 4 leerlingen,
waarvan l leerling vanai |anuati de
lessen met ijver voigde en met Kerst
mis in de gelegenheid gesteld zal
worden een examen te doen.
Van de 3 overige leerlingen moet
gezegd worden, dat zij niet altijd hun
uiterste best gedaan en het met meer
ijver tot een beter praedicaat zouden
gebracht hebben, loch verheugt i
ons, dat ze alle drie het diploma kon
den'verwerven. In alphabetische volg
orde slaagden aan deze afdeeling
dus: J. W van Drunen, Fr. Hoeve-
naars en N. Pessers.
Het aantal leerlingen aan deze at-
deeling is uit den aard der zaak altijd
gering, toch hopen wij nog wel eens
jaren van een grooteren toevloed te
□eleven, zooals in 1920 toen er 12
leerlingen aan deze atdeeling waren,
waaronder een buitenlander.
De Schoenmakerijaf deeling is te ver-
deelen in 2 onderdeelen
Aan de bovenwerkatdeeling werd
gedurende het jaar les gegeven aan
29 leerlingen, zijnde 10 Nederlanders
en 19 Buitenlanders.
Van deze leerlingen verliet 1 werke-
looze reeds in October wederom de
school, omdat hij werk kon krijgen
1 December en begin Januari gingen
twee der buitenlanders naar hun vader
land Peru en Zwitserland terug, terwijl
twee andere naar de onderwerkafdee-
ling overgingen omdat zij een alge
meen begrip der schoenfabricage
wenschten te krijgen en een diploma
door hen niet nagestreefd werd.
Drie andere buitenlandsche leerlin
gen, die met Januari 1926 gekomen
waren behaalden het diploma Onder
werk afdeeling en gingen-nu geheel
naar de bovenwerkafdeeling over. Een
der Nederlandsche leerlingen, die de
lessen met groote onverschilligheid
gevolgd had, verliet op 5 Mei de
school om koloniaal te worden en een
ander die vooral den laatsten tijd veel
verzuimde, bleef bij het begin der
examens weg, zelf overtuigd blijkbaar
geen diploma te kunnen halen.
Een der leerlingen, die buiten de
school een ongeluk kreeg was den
laatsten tijd slechts in staat de theorie
te volgen een ander leerling werd bij
een militaire oefening aangeschoten en
hoewel hij 't er betrekkelijk goed af
bracht, kon hij den laatsten tijd de
lessen niet volgen en nam aan 't
examen niet deel.
Van de overblijvende 19 leerlingen
die examen deden, behaalden er 18
een diploma en wel in alphabetische
volgorde, de heeren:
M. Bartsch, Fr. Brok. J. Burmanje,
W. Dietrich, A. Foil, E. Frielitz, Fr.
Hemming, R. Jezak. Joh Kolsteren, H
Kopper, W. Martin, H. Plet P. V.
Pijhala, M. Ruhl, G. Schalier, H.
Schmitt, H. Schohl, J. Swaab.
De Onderwerkafdeeiing werd bezocht
in totaal door 30 leerlingen, waarvan
er zooals reeds opgemerkt 3 met Jan
1927 geheel naar de bovenwerk af
deeling overgingen.
Een volgde slechts het leestenmaken,
een ander slechts de uitpoetsafdeeling.
Twee werkeloozen, toegelaten onder
conditie, dat ze minstens 1 kwartaal
zouden volgen bleven echter maar
resp. 40 en 18 dagen en gingen weg
zoodra zij werk konden krijgen.
Van de beide leerlingen, die zich in
beide afdeelingen orienteerden ging
er een 19 Februari weg, de andere
bleef tot 't eind, terwijl een derde de
lessen in de onderwerkafdeeiing van
14 Jan. tot 4 April '27 volgde.
Een drietal leerlingen van deze af
deeling gingen vroeger weg om een
betrekking in de Duitsche Groot-in
dustrieën te nemen, van deze 3 deden
een voorexamen en behaalden een
diploma. Twee buitenlanders, die resp.
met Januari en Maart kwamen, zullen
den volgenden cursus meemaken om
einde Decembei; en 1 April examen te
doen. Een ander leerling kwam pas
in April en zal den cursus Onderwerk
met Sept. 1927 in zijn geheel mee
maken.
In totaal behaalden in deze afdeeling
14 leerlingen een diploma en wel in
alphabetische volgorde de heeren
R. Bladek, W. Brekelmans, H. Die
trich, Joh. van Dongen, P. Dumitrov,
Ant. Hoogenbosch, Jos. Hufkens, Ed.
Klotz, H. Ligtvoet, W. Müller, Ant.
Vesters, F. Wagemakers. C. Wellmann.
De Schoenmakerij afdeelingen waren
dus vol belast gedurende het geheele
jaar. Gefabriceerd werden dan ook een
groot aantal schoenen pl m. 1400 paar.
Bij de diploma's worden wederom
de puntenlijsten verstrekt, waaruit het
toegekende praedicaat is op te maken.
Ik wensch alle leerlingen die een
diploma behaalden van harte geluk en
hen, die nog een gedeelte moeten in
halen een goede vacantie en grooten
ijver daarna.
De leerlingen die ons gaan verlaten,
wensch ik succes toe in de groote
maatschappij, waar weer geheel andere
eigenschappen mede zullen bepalen
wat zij bereiken zullen, of zij zullen
slagen of niet. Als ik U een raad mag
geven zou het die zijn.: treedt vooral
op met grooten takt en bescheiden
plichtsbetrachting, samenwerkend met
de menschen uit de praktijk, waarvan
U nog veel moet leeren, maar die ook
van U nog wel iets kunnen en wil
len leeren.
Gedenk steeds dat de praktijk is de
hoofdzaak, de theorie dient om de
praktijk te ondersteunen en vooruit
te brengen.
Zij die terugkomen roep ik een tot
weerziens toe en vertrouw dat ze,
na in een groote vacantie uitgerust
te hebben, zoo mogelijk met meer
ijver nog hun studie zullen opnemen.
Ik had onzen leeraar Stütz nog gaarne
even toegesproken. Doorzijn vervroegd
vertrek naar Duitschland kan ik aan
dat voornemen geen gevolg geven.
Hiermede verklaar ik deze cursus
sen voor gesloten en verzoek U allen
het werk der leerlingen, dat in de
verschillende lokalen uitgestald is, te
gaan bezichtigen. (Applaus.)
Hierna verkrijgt de heer J. L. v.
Gijn, voorzitter der commissie van
advies voor de Rijksvakschool het
woord. Hij wijst er op hoe het thans
voor leerlingen, zoowel als voor
directeur en leeraren een gewichtig
uur is.
De jongelui die aanstonds hun
diploma zullen ontvangen, moeten
eens ernstig voor zichzelf nadenken
waarom bij velen het praedicaat niei
zoo goed is als het had kunnen zijn
en als zij de oorzaken daarvan eens
rustig overpeinzen, zullen zij tot de
slotsom komen, dat ze zich niet steeds
met alle krachten en ambitie aan hun
werk gegeven hebben en zij zich
lierin hebben te beteren om succes
in de maatschappij te hebben.
Met het behalen van het diploma
hebben zij den sluitsteen gelegd van
hun opleiding en den grondslag voor
ïun verderen practischen arbeid.
Men meene niet dat men thans
bekwaam is om direct als leider op
te treden. Handel met tact en beschei
den zelfvertrouwen, doch wacht U
voor zelfoverschatting.
In 1915 had spr. in een vergade
ring van schoenfabrikanten gelegen
heid er op te wijzen dat in de fabriek
geen plaats meer voor opleiding was,
doch dat de school die taak diende
over te nemen. Hij hoopt dat de leer
lingen in de practijk den naam van
deze vakschool zullen hoog houden.
Spr. wenschte hen ten slotte het
beste succes in hun verdere loopbaan.
Het is een niet minder gewichtig
oogenblik voor directeur en leeraren
die thans wederom een aantal jongelui
aan de maatschappij afleveren, zoo
goed mogelijk toegerust om met succes
hun Weg naar een goed bestaan te
vinden.
Evenals den directeur spijt het ook
spr. dat de heer Stütz, die van de
oprichting af als hoofdleeraar aan de
school verbonden was, niet bij deze
sluiting aanwezig is.
Spr. had zich opgemaakt hem thans
dank te zeggen voor alles wat hij ge
durende al üie jaren voor de school
gedaan heett en was er van overtuigd
dan te spreken zoowel namens de
oude als de nieuwe commissie van
advies. Hij had nog eens in herinne
ring willen brengen de moeilijke jaren
die achier ons liggen, zooals 1916,
1917 en 1918,en hoe de toenmalige
directie steeds getracht heett en er
ook in geslaagd is den heer Stütz
voor de school te behouden, welke
pogingen den heer Stütz zeer zeker
wel steeds in waardeerende aange
name herinnering zullen blijven.
Zijn opvolger zal, een veel gemak
kelijker taak hebben dan hij, omdat
deze kan voortbouwen op de grond
slagen door den heer Stütz gelegd.
Spr. betuigt nogmaals zijn spijt hem
thans niet de hand ten afscheid te
kunnen drukken. Hij eindigt met de
leerlingen die hun diploma verwierven
geluk te wenschen en de hoop uit te
spreken dat zij in de practijk mogen
slagen.
(Applaus)-
De heer v. d. Waerden sluit zich
gaarne aan bij de woorden van den
neer v. Gijn, vooral waar aeze spreekt
van de verdiensten van den heer
Stütz in de begin-jaren der school.
Hierna wordt tot uitreiking der di
ploma's aan de leerlingen overgegaan
en worden de overige, aanwezigen
uitgenoodigd tot een bezichtiging van
het werk der leerlingen van schoen
makerij en looierij aldeeling, dat in
een goed verzorgde expositie een uit
nemend beeld geelt van net uitnemend
en veelzijdig onderricht in alle afdee
lingen van deze model-vakschool.
Wij vertrouwen dat hedenmiddag
en vooral Zaterdag-middag nog velen
een kijkje zuilen gaan nemen.
CAPELLE. Van betrouwbare zijde
wordt ons medegedeeld dat liet raads
lid dezer gemeente de lieer A. M. Ver-
heijden, het navolgende schrijven ont
ving van Gedeputeerde Staten van
Noord-Brabant.
„Ten antwoord op Uw brief van
14 Maart 1927 gericht aan den Minis
ter van Financiën en door dezen over
gedragen aan zijn ambtgenoot van Bin-
nenlandsche Zaken en Landbouw, dee
len wij U namens laatstgenoemden Mi
nister mede dat er voor tusschenkomst
terzake zijnerzijds geen termen zijn".
De Gedep. Staten van Nrd.-Brabant.
Het schrijven van den heer Verlieij-
den aan den Minister van Financiën
bevatte, in den Ministerraad ter sjjrake
te brengen de heeren Valter Van
Santen als burgemeester te willen be
noemen, wijl de finaneieele toestand
der gemeente Sprang-Capelle ziender-
oogen achteruit ging en de belastingen
veel te zwaar drukten.
Om zeer bijzondere redenen richtte
zich genoemde heer.V. tot Jhr. de Geer,
Minister van Financiën.
Nu circuleert het navolgende adres in
deze gemeente en heeft men gegronde
hoop dat er succes zal worden verkre
gen, daar van zeer invloedrijke zijde
steun is toegezegd.
Aan Zijne Excellentie den Minister
van Binnenlandsche Zaken,
te Gravenhage.
Ondergeteekenden allen gezinshoof
den, ingezetenen der gemeente Sprang-
Capelle, geven eerbiedig te kennen:
dat door de vereeniging der gemeen
ten Capelle, Vrijh.-Capelle en Sprang,
ingegaan in 1923, meerdere functies
van gemeenteambtenaren zijn komen
te vervallen en tevens voor die ambte
naren eene wachtgeldregeling is inge
treden, welke wachtgeldregeling bui
tengewoon zwaar op het gemeente
budget drukt;
dat destijds bij de vereeniging der
gemeenten groote tegenzin tegen die
vereeniging bestond, onder meer op
grond daarvan, dat niemand aan de
i van hooger band voorgespiegelde be
zuiniging geloofde;
dat die tegenzin sedert maar al te ge
grond gebleken is, daar de belastingen
zijn opgevoerd moeten worden tot een
peil dat absoluut te hoog is voor eene
plattelandsgemeente, die hare inwoners
niets bieden kan, dan lager onderwijs,
matig onderhouden wegen en eenige
politiebewaking;
dat ondergeteekenden er allen van
overtuigd zijn, dat er, hoe eerder hoe
beter, belastingverlaging moet komen
en dat die belastingverlaging zeer wel
te verkrijgen is, indien de Regeering
medewerkt
dat n.l. onder de ambtenaren, die
onder de hooger genoemde wachtgeld
regeling vallen, behoort de heer Valter,
die eenige jaren burgemeester is ge
weest van de gemeente Capelle en Vrij-
hoeve-Capelle;
dat benoeming van genoemden Heer
Valter tot burgemeester van een of
andere gemeente reeds eene merkbare
verlichting zou geven voor de belas
tingbetalers, die* zoo langzamerhand
het gevoel gaan krijgen, dat de Regee
ring hen in het moeras laat zitten,
doordat telkens de vurig gehoopte be
noeming van den heer Valter uitblijft;
dat zij levens de gelegenheid aan
grijpen om Uwe Excellentie te wijzen
op de groote onbillijkheid in de be
staande wachtgeldregeling, die speci
aal voor den heer Valter eene regeling
inhoudt verre de grenzen van den zes
jarigen tijdsduur zijner benoeming
overschrijdende:
Redenen waarom ondergeteekenden
zich wenden tot Uwe Excellentie met
eerbiedig verzoek om hen de heljiende
hand te willen reiken door eene zoo
spoedig mogelijke benoeming van
den hooger genoemden heer Valter tot
burgemeester van eenige gemeente.
't Welk doende, enz.
(Onderteekenaars).
CAPELLE. Toen hedenmiddag, 18
dezer, A. M. van Beek alhier bezig
was in zijn kwaliteit als aanspreker
bleef hij plotseling op straat dood.
Het muziekgezelschap „Kunst na
Arbeid" zal a s. Donderdagavond bij
gunstig weder een concert geven ln
de Nieuwstraat alhier onder leiding
van zijn directeur A. Christ.
Naar men ons mededeelt heeft
Ds. G. H. de Jonge, eertijds predikant
bij de Geref. Kerk te dezer plaatse,
thans de Lutjegast. een beroep ont
vangen naar de Geref. Kerk te Nieu-
werkerk (Z.).
Bij het aan het gemeentelijk
gymnasium te 's Bosch gehouden over
gangsexamen werden in deze gemeente
bevorderd: van de le naar üe 2e klas
G. v. d. Hoeven, van de "3e naar de
4e klasse C. Verhoeven en J Kohier
en van de 5e naar de 6e klasse Mies
Middelkoop en W. Heijmans.
Het sluitingsuur voor café's in
deze gemeente is met een uur verlaat
en gebracht op des avonds 11 uur.
Zulks tot aan het eind van den Zomer
tijd.
Onze vroegere dorpsgenoot; A.
P. van den Hoek, thans commies ter
secretarie te Assen, heeft dezer dagen
met gunstig gevolg het examen voor
dubbel boekhouden en handelstekenen
ifgelegd (Mercurius).
CAPELLE. Voor de Ned. Herv.
Gemeente aan den Luonschendijk zal
a.s. Zondag optreden Ds. Ewoldt van
Raamsdonk en wel des namiddags
2 uur.
Tot onderwijzeres aan de Christe
lijke School te Raamsdonk (Dorp) is
benoemd Mej.v. d. Leer, onderwijzeres
aan de School met den Bijbel aan
den Loonschendijk.
In den tuin van de Wed. K.
alhier staat een appelboom thans in
bloei, terwijl van den eersten bloesem
reeds flinke vruchten aan den boom
hangen.
J.l. Woensdag maakten een aantal
leerlingen uit de hoogste klassen der
O. L. School in de Kom alhier, be
gunstigd door goed weer, onder leiding
van het onderwijzend personeel een
schoolreis naar Rotterdam, waar o.m.
een bezoek werd gebracht aan de
Diergaarde en het Postkantoor, waarna
de reis na den middag werd voort
gezet per autobus van de onderneming
V.l O S. te Wateringen over Delft,
waar in de Nieuwe Kerk de vorstelijke
graftomben en het gedenkteeken van
Hugo de Groot werden bezichtigd,
naar Scheveningen. Hier werd door
de jeugd, dank zij het heerlijke zomer
weer, naar hartelust geprofiteerd van
de genoegens van het strandleven,
waarna per autobus de mooiste ge
deelten van 's Gravenhage in oogen-
schouw werden genomen.
Hoogst voldaan keerden de kleinen
des avonds met den trein van ruim
7 uur huiswaarts.
Aan het station alhier werden zij
door een groot aantal belangstellenden
opgewacht, waarna zij druk babbelende
over het dien dag geziene en genotene
hun ouderlijke woning opzochten.
Voor de Ned. Herv. Gemeente
alhier hoopt a.s. Zondag op te treden
Ds. Jonkers uit Waspik en wel des
nam. half drie.
Onze vroegere dorpsgenoot J.
W. L. H. A. Maaskant te Apeldoorn
is bij K. B. benoemd tot Reserve
2e Luitenant bij het 10e Reg. Inf. te
Ede.
Op den alhier op 20 Aug. a.s.
te houden landdag van Ned. Herv.
Jongelingsvereenigingen zullen als
sprekers optredenDs. Anker te
's Gravenmoer, Ds. de üeus te Wad
dingsveen, Ds. Koolhaas te Oud-
Beierland, Ds. van Lokhorst te Rotter
dam, Dr. Severijn te Dordrecht en
Ds. Ewoldt te Raamsdonksveer.
Bij het aan de R. N. L. te 's Bosch
gehouden overgangsexamen werd van
de 2e naar de 3e klasse bevorderd
onze dorpsgenoote D. van Campen.
Naar wij vernemen slaagde voor
het eind-examen Rijks H. B. S. te
's Bosch Mej. D. Benjaminse alhier.
WASPIK Door de Kruisboog
schutterij „Willem Teil", gevestigd bij
