Toegewijd aan Handel, Industrie en Gemeentebelangen.
B
Witte %OZQTï.
F ëüillëTOb
NUMMER 68.
ZATERDAG 25 AUGUSTUS 1928.
51e JAARGANG.
UITGAVE:
WAALWIJKSCHE STOOMDRUKKERIJ ANTOON TIELEN.
Telefoon No. 38. Teleur.-Adres: ECHO.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VIER BLADEN.
EERSTE BLAD.
BEVOLKING EN
BEVOLKINGSDICHTHEID
VAN NEDERLAND.
Evenals vorige jaren heeft het Cen
traal Bureau voor de Statistiek een
publicatie het licht doen zien betref
fende bevolking en bevolkingsdicht
heid van elke gemeente in Nederland,
thans naar den toestand op 1 Januari
1928.
Aan deze uitgave is 't volgende ont
leend.
Volgens de volkstelling van 1 Jan.
1830 waren in ons land op dal tijdstip
woonachtig 1.278.040 mannen en
1.335.441 vrouwen, in totaal 2.613.487
inwoners, terwijl bij de laatste volks
telling op 31 December 1920 het aantal
inwoners bedroeg 6.805.314, n.l.
3.410.202 mannen en 3.455.052 vrou
wen.
Ook sedert de laatste volkstelling is
de aanwas der bevolking steeds blijven
aanhouden, zoodat volgens de bevol
kingsregisters het Rijk op 1 Januari
1928 7.025.938 inwoners telde, n.l.
3.787.913 mannen en 3.838.025 vrou
wen.
De gemiddelde jaarlijksche toene
ming van 1 Januari 1830.tot 1 Januari
1928 was 1.10 pCt.
De grootste toeneming werd bereikt
in 1923 toen ze 1.78 pCt. was.
In de laatste jaren beweegt het toe
nemingspercentage zich weer in dalen
de richting, hetgeen naast schomme
lingen in hel verschil tusschen het
aantal gevestigde en vertrokken per
sonen, voor een groot deel moet wor
den toegeschreven aan daling van het
geboortecijfer.
Bedroeg het geboortecijfer in 1920
27.7 per 1000 inwoners, sedert dien is
dit cijfer steeds gedaald, zoodat 't over
1927 nog slechts bedroeg 23.1.
Het aantal vrouwen op 1000 mannen,
dat op 1 Januari 1830 1045 bedroeg, is
geleidelijk afgenomen tot 1013 op 1
Jan. 1928.
Naar groepen van gemeenten be
droeg op 1 Januari 1928 het aantal
vrouwen op 10.000 mannen, in ge
meenten met:
méér dan 100.000 inwoners 10.857.
50.000 tot 100.000 inwoners 10.805.
20.000 tot 50.000 inwoners 10.130.
5.000 tot 20.000 inwoners 8.975.
minder dan 5000 inwoners 9.538.
Hieruit blijkt dat in de grootste ste
den het overwicht der vrouwen het
grootst is en dat dit geleidelijk vermin
dert, naarmate de steden kleiner wor
den, terwijl in de kleinste steden en op
het platteland het aantal mannen groo-
ter is dan het aantal vrouwen.
Op 1 Januari 1928 telde ons land
1079 gemeenten, als volgt verdeeld naar
het aantal inwoners:
28 gemeenten met 500 en minder inw.
141 gemeenten m. 501 tot 1000 inw.
241 gemeenten m. 1001 tot 2000 inw.
374 gemeenten m. 2001 tot 500 inw.
170 gemeenten m. 5001 tot 10000 inw.
79 gemeenten m. 10001 tot 20000 inw.
32 gemeenten m. 20001 tot 50000 inw.
8 gemeenten m. 50001 tot 100000 inw.
0 gemeenten in. meer dan 100000 inw.
Op 31 December 1899 luidde deze
indeeling in dezelfde volgorde als
volgt:
48, 190, 310, 304, 133, 40, 10, 4 en 4.
Uit deze vergelijking blijkt dat hel
aantal miniatuurgemeenten aanmerke
lijk is verminderd en dat een bevol-
kingsconcentratie in .de steden is waar
te nemen.
Het aantal gemeenten, 't inwonertal,
de dichtheid der bevolking per K.M.2
land, van de verschillende provinciën,
op 1 Januari 1928 blijkt uit het volgen
de overzicht.
Provinciën.
Aantal gemeenten.
Bevolking op 1 Januari 1928.
Dichtheid der bevolking. Aantal zielen
per K.M.2 land.
Noord-Brabant
Gelderland
Zuid-Holland
Noord-Holland
Zeeland
Utrecht
Friesland
Overijsel
Groningen
Drenthe
Limburg
Verder
102
837.158
li 2
805.002
183
1.872.310
127
1.440.599
109
249.403
72
388.788
43
402.788
59
493.770
57
390.940
34
222.780
121
521.062
bevat
168.3
100.3
037.5
521.9
136.1
285.1
125
147.2
170.9
83.7
237.8
de uitgave een over
zicht van de bevolking der onderschei
dene gemeenten in Nederland op 1 Jan.
1928, gesplitst naar geslacht, benevens
een opgave van de oppervlakte dier
gemeenten in hectaren.
BEURSNIEUWS.
Zoolang de vacanlie duurt zoolang
blijft de belangstelling voor de beurs
zeer gering en toont vooral de beroeps-
handel zich terughoudend. Vrij alge
meen heerscht echter de opvatting dat
de herfstmaanden voor de beurs niet
ongunstig zullen zijn.
Slechts op de locale markt bestond
eenige* belangstelling, welke voor aan-
deelen Calvé Delft zelfs tot een leven-
digen en uitgebreiden handel aanlei
ding gaf.
Rubberaandeelen waren flauw. De
oorzaak zal hier wel gezocht moeten
worden bij de vrijwel negatieve resul
taten, die met de onderhandelingen
tot samenwerking tusschen de diverse
rubberproducenten, bereikt werden.
Onzeker is de stemming van de
kunstzijde-aandeelen, waar vaste en
flauwe dagen elkaar afwisselen. De
berichten van verdere prijsverlagingen
en beschouwingen over beperkte afzet
mogelijkheden deden opgeld. Van de
overige binn. Industriëele waren Mar
garine-Unie plotseling zeer flauw ge
stemd. Philips daarentegen waren hoo-
ger. Ook Calvé Delft bleven gevraagd
op grond van de geruchten, dat de
Margarine-Unie zich voor deze zaak
zou interesseeren. Suiker-aandeelen
bleven bij kalmen handel goed prijs
houdend. Scheepvaartaandeelen stil en
weinig veranderd.
De toekomst van good old Royal
Dutch (Kon. Olie) laat zich weer roos
kleurig bekijken, nadat tot verbazing
van velen in het crisisjaar 1927 de win
sten zoo uitstekend op peil bleken te
zijn gebleven. Het is natuurlijk waar
dat de olievrede pas in het tweede se
mester van 1928 zijn weldadige wer
king zal doen gevoelen, terwijl juist in
het eerste halfjaar de verwoede en kost
bare strijd op zijn hevigst was. Ook
mag men niet uit het oog verliezen, dat
het groote hoofdkwartier zoo kort
voor de emissie van aandeelen het
haussevuurtje met korte en wel geko
zen berichtjes naar krachten zal aan
blazen, maar zelfs dan moet men de
rijzing appreciëeren als een herstel van
onrecht tegenover het zoo lang ver
waarloosde papier. Men kan dan ook
wel zeggen, dat de „beurs" de levendi
ge tafereeltjes in den olie-hoek" met
heel wat meer welgevallen gadesloeg,
dan de onbegrepen speculatieve exces
sen in tal van andere waarden. Wij
aarzelen 'dan ook niet om te zeggen,
dat naar onze meening aand. Kon. Pe
troleum zelfs op 4'/j maal pari hun
geld waard zullen blijken, ook al is
de eerste room nu weer van de melk.
'Prolongatie 4 pCt.
Op dit uur echter liet was zes uur
in den namiddag werd de zeekant
van liet slot door het volle zonlicht be
schenen, en door de schuine schietga
ten viel het licht in breede stroomen
op den steenen vloer, zoodat de sche
mering van de holle, leege kelderach
tige ruimte in een gouden glans baad-
de.
Bij de kast, waarin Rataiczak in
dien nacht, tot groote ergernis van
Spini, spoorloos verdwenen was, bleef
vorst Hochwald staan..
„Gevoel je je sterk genoeg. Iris?"
„Bij jou en met jou zeker", ant
woordde zij op haastigen, blijden toon,
hoewel zij een wonderlijk beklemd ge
voel over zich voelde komen.
,,ïk vraag het niet zonder reden,
Iris", zeide hij nogmaals, „want ik
breng je in een grafkelder."
Eene lichte huivering voer haar dooi
de. leden en zij drukte vaster zijn hand.
„Waar jij mij heen brengt, zal het
wel goed zijn", antwoordde zij vol ver
trouwen.
Sigrid vertrok de lippen tot een
spotachtig lachje.
„Waarom moest ik mee hierheen
gaan?" vroeg zij.
„Wat gaan mij de grafkelders aan,
die hier op Hochwald zijn. Ik heb dat
beroemde zacht-huiveringwekkende ten-
dre voor grafkelders nooit gevoeld. En
bovendien schijn ik zeer overbodig te
zijn."
Hochwald keerde zich om.
„Het staat je vrij om terug te kee-
ren", zeide hij. „Misschien echter, wan
neer 't beeld van Saïs ontsluierd voor
je staat, zul je leeren anders ovfr ze
kere zaken te denken dan je tot nu toe
gedaan hebt. Misschien ook kom je
door dezen gang wel te weten, wat het
raadselachtige roode licht van Hoch
wald is, naar welks oorzaak jij en je
boezemvriend Spini zoo ijverig hebben
gezocht, dat hij zich zelfs niet heeft
ontzien, de wetten der gastvrijheid te
schenden. Hoe het ook zij hier op
dezen drempel gebied ik stilte. Kun je
je tong niet in bedwang houden, dan
verzoek ik je terug te gaan."
Sigrid kreeg een kleur als bloed,
deed een paar stappen naar voren en
wilde nog iets in het midden brengen.
„Stilte!" gebood Hochwald met zoo
veel ernst en gezag, dat zij den mond
sloot.
Nu opende hij de achterzijde van de
kast door eenvoudig de planken uit el
kander te schuiven, waardoor een la
ge ijzeren deur zichtbaar werdde kast
was heel oud en het leek wel, alsof zij
er slechts was geplaatst, om den in
gang naar een vertrek te verbergen,
dat vroeger in tijd van oorlog als schat
kamer scheen dienst gedaan te hebben.
Hochwald nam Iris' hand vaster in
HUIS EN HOF.
CH RYS A NT E NT EELT.
Onder de geliefde najaarsbloemen
moet zeker in de allereerste plaats de
chrysant genoemd worden. De laatste
3 maanden Van het jaar neemt deze
bloem de grootste plaats in de bloe
menwinkels in en tevens versieren ze
dan serre en kamer. We zouden kun
nen zeggen wat de roos in het. voor
jaar en den zomer is, i^ de chrysant in
herfst en winter. Men treft er vele va
riëteiten onder aan, die ook in bloei
tijd aanmerkelijk uiteen loopen. Intui
nen voor borderbeplanting treft men
ze in lieestervorm aan, maar ook als
snijbloem is ze bijzonder geliefd. Daar
komt bij, dat de plant een vrij strenge
vorst kan verdragen en vrij gemakke
lijk is voort te kweeken door scheuren
of stek.
De Chrysant is geen Hollandsrhe van
origine. Haar vaderland ligt in Japan
of China, vandaar haar Latijnsehe
naam bh ry sant emu m cliinensjs, ook
wel Chr. indicum. Het scheuren van
de plant vindt het best in het voorjaar
plaats. Ze kan dan al reeds in het
najaar bloeien. Met liet stekken is het
wat meer oppassen. We kunnen dan
onderscheiden de zomerstek en de win-
terstek. De eerste in Juli en Augustus,
de laatste van November tot Maart.
Waar de laatste door amateurs zelden
wordt toegepast bij gebrek aan een
warme kas, bespreken we thans alleen
het stekken in den zomer. Daartoe wor
den genomen de in dat jaar gemaakte
kopscheuten die van de plaats worden
afgescheurd. Wil men er zeer weinig
omslag van maken, dan steekt men ze
eenvoudig in wat vochtig zand. Gaan
de knopjes in de oksels der bladeren
uitloopen, dan is daarmede aange-
de zijne, bracht haar binnen in de bree
de kast en opende de ijzeren deur. Te
midden van het volle zonlicht, dat dooi
de breede spleet, waardoor dit vertrek
van lucht en licht werd voorzien, zacht
verwarmend naar binnen stroomde,
scheen het geheimzinnige roode licht.
Eene zoogenaamde eeuwige lamp
hing met een ketting aan de gewelfde
zoldering boven een eenvoudig klein
altaar, waarboven men een wonder-
schoon Madonnabeeld ontwaarde, ter-
wijl het Goddelijk Kind, dat zij op
haar armen droeg, de beide kleine
armpjes uitstak, als wilde het de ge-
heele wereld aan zijn hart drukken.
Ter zijde van het altaar stond aan
den eenen kant een bidstoel, aan den
anderen kant een standaard, waaraan
een priesterlijk ornaat hing, zooals de
Katholieke Kerk voor den dooden-
dienst gebruikt, en in het midden van
het nauwe vertrek met zijn steenen zij
muren en zijn ruwe ongelijke tegels,
daar stond, bedekt door een zwart flu- j
weelen laken, iets wat op een doodkist j
geleek. Op het altaar evenwel waren
vazen met frissche bloemen aange
bracht.
„Marcellus fluisterde Iris, ter
wijl zij in den post van de deur bleef
taimen. „Marcellus, waar breng je mij
heen? Wie slaapt hier? Wie heeft dit
vertrek met deze frissche rozen ge
tooid, misschien vandaag eerst en
„Kom", antwoordde hij en bracht
haar aan het voeteneinde van het ver
borgen iets, en toen zij naderbij kwam
zag zij, dat daar de zwarte koffer
stond met het blonde haar er in, met
den kanten doek en de verwelkte rozen
en zij kreeg een voorgevoel, dat zij
Hochwald's hand vaster moest druk
ken om niet in zwijm te vallen. Hoch
wald sloeg nu het zwarte laken op en
onthulde een groote looden doodkist,
van onder gesteund door schragen. Het
deksel was er niet op vastgeschroefd,
maar er eenvoudig los opgelegd, en ter
wijl Hochwald het opsloeg, werd ook
de inhoud zichtbaar een zwarte,
smalle lage doodskist, samengesteld
uit zwart geschilderde planken, een
doodkist, zooals de armen er een krij
gen, die op kosten van het alggmeen
worden begraven een doodkist, bij
welker aanblik het gevoel van hoog
moed verdwijnt en het hart van den
mensch door een diep medelijden wordt
aangedaan. Boven op het deksel was
een perkament aangebracht en met
zwarte letters beschreven.
„Lees", zeide Hochwald op het blad
wijzend- tot Iris en zij boog er zich
over heen en las in het schrift van
haar echtgenoot
Hie rust, naar wij hopen mogen in
God, Maria, Baronesse von Ravens-
berg, geb. Gravin von Erlenstein, na
dat zij aan de aardsche gerechtigheid
had voldaan, op den ...en October 1869,
in liet 25e jaar baars levens.
De smarten des doods omgeven mij
Keer terug, mijn ziel, in uwe rust,
want de Heer heeft u welgedaan.
Ps. 114 3 en 7.
„Miijne moeder!" zeide Iris, toen zij
het opschrift gelezen had. „Rust mijne
moeder hier?"
„Hier rust je moeder", antwoordde
Hochwald ernstig en zacht en bracht
Tris naar den bidstoel, waar hij haar
op het knielkussen liet neerzitten. „En
hier in het aangezicht van de laatste
rustplaats van je moeder, in het aan
gezicht van de arme ellendige dood
kist, die de overblijfselen van de eens
zoo schoone lijderes verbergt, hier zul
je hooren, waarom haar hoofd onder
de bijl van den beul viel, waarom zij
hier rust en waarom ik eerst na 24 uur
terugkwam om je als bruid te begroe
ten, nadat je pleegvader mij had ge
zegd, dat jij haar kind waart."
Hochwald zweeg om zijn herinnerin
gen te verzamelen, en het werd voor
eenige minuten doodstil in den graf
kelder, verborgen voor het oog der
menschen, terwijl de zee maar altijd
door haar eeuwenoud lied, voor de doo-
de in de arme-zondaars lijkkist ruischte
murmelde, fluisterde, bruiste en brul
de, waar het roode licht het eeuwige
leven voorstelde, waar frissche bloe
men haar zachten geur verspreidden
door den adem der vergankelijkheid en
aan den dood al bet pijnlijke ontna
men.
Hochwald stond naast de doodkist,
waarop het zonlicht door de open
spleet in den muur als een glinsteren
de streep neerviel en op zijn gelaat wa
ren de sporen van hevige, inwendige
ontroering te lezen.
(Wordt vervolgd).
De Echo van hei Zuiden,
Waalwtjfeselie en Langstraatsche Courant*
Dit blad verschijnt
WOENSDAG en ZATERDAG.
Abonnementsprijs per 3 maanden 1.25.
Franco per post door het gelieele rijk 1.40.
Brieven, Ingezonden 9tukken, gelden, enz.
franco te zenden aan den Uitgever.
Prijs der Advertentlën
20 cent per regel; minimum 1.50.
Bij contract flink rabat.
Reclames 40 cent per regel.
Advertentiën moeten Woensdag en Vrijdag
des morgens om uiterlijk 9 uur in on9 bezit
zijn.
van „DE ECHO VAN HET ZTJ1DBN".
IJlt tiet pUltscli/
KÜFEMI.NA VON ADLEB8FELD-B ALLE8TBKM
7 1