DE ECHO VAN HET ZUIDEN
genomen,
hoesten
Voorkomen
X». 80. Zaterdag 6 Oct. '28. 51e Jrg.
TWEEDE BLAD.
Een kunstmatige wereldtaal.
Hei Esperanto.
Het aantal talen ot sterk gedifferen
tieerde dialecten, die over de geheele
wereld gesproken worden, is door
deskundigen op meer dan 2000 ge
schat. waarvan ongeveer 100 in Europa
kunnen worden aangewezen. Eenige
hiervan als Fransch. Duitsch, Engelsch
en enkele andere worden wel wereld
talen genoemd. Kennis van zooveel
mogelijk dezer talen is steeds een
gewaardeerd bezit geweest, vooral
voor hen die zich bewegen op han
delsgebied en allerlei internationaal
verkeer. Ook wordt als regel aange
voerd dat kennis van vreemde talen
welhaast noodzakelijk is voor de gees
telijke vorming van ieder ontwikkelde.
Toch komen er in den tegenwoor-
digen „internationalen tijd" geregeld
meer geleerden, ook linguisten, ver
klaren, dat we„van het goede ook
te veel kunnen hebben". Slechts be
trekkelijk weinig menschen zijn in
staat verschillende talen goed te lee-
ren en het leven is eigenlijk ook te
kort om eenige der mooiste jaren te
kunnen besteden aan talenstudie, in
dien dit tenminste niet beslist noodig
is. In den regel zijn alleen de klei
nere landen het meest de dupe van
een bezwaard talenprogram op school.
Hierbij zij opgemerkt, dat Franschen
en Engelschen, hoewel ze meestal zoo
goed als geen vreemde talen spreken,
in intellectueel en wetenschappelijk
opzicht, toch geenszins de minste
zijn. Van de oude Qrieken wordt zelfs
gezegd, dat juist omdat hun geestes
krachten niet door ht\ aanleeren van
vreemde talen werden verbruikt, zij
die elders frisch konden aanwenden,
waardoor zij zich onnoemlijke ver
diensten hebben verworven op weten
schappelijk gebied.
Nochthans zij erkend, dat kennis van
vreemde talen een kostbaar bezit is
Maar voor de massa is dit een on
bereikbaar iets, en steeds meer doet
zich het gemis gevoelen van één
algemeen erkende taal voor uitslui
tend internationaal gebruik, waarvan
ieder, wie of waar ter wereld hij ook
is, zich moet kunnen bedienen. Dat
hiervoor geen der levende of doode
talen In aanmerking kan komen, is
voor ieder duidelijk. Het zou ons te
ver voeren dit hier uitvoerig aan te
toonen, we volstaan dus met te ver
klaren dat de doode talen onvolledig
en te moeilijk zijnhetzelfde geldt
voor de levende talen en bovendien
komen hier rassenhaat en na-ijver een
woordje meespreken. De wereldtaal
moet het eigendom van niemand en
van iedereen zijn 1 De praktijk heeft
reeds geleerd dat een kunsttaal aan
alle ei3chen voor internationaal ge
bruik kan voldoen. Die kunsttaal is
Esperanto.
Het gemis van een wereldhulptaal
is reeds eeuwen gevoeld. Honderden
systemen van wereldtaal zijn in den
loop der tijden gemaakt, maar alle
mislukten; men scheen den grondslag
voor een dergelijke taal maar niet te den
kunnen vinden. Het eenige ontwerp een
dat vóór Esperanto eenigen opgang tijd
maakte was Volapük, samengesteld ook
door den Duitschen Pastoor Sleijer in
1885. Maar ook deze taal had niet
den juisten grondslag en bleek niet zijn
behoorlijk bruikbaar. En toch was zich
tenslotte de oplossing vrij eenvoudig.
Dr. Zamenhof, een Pool, geboren
1859 en overleden te Warschau 1917,
gaf in 1887 het eerste Esperanto-
leerboek uit. Deze menschenvriend,
die de vijandschap der volken in
hoofdzaak toeschreef aan het taalver
schil, werkte in het geheim 8 jaren
aan zijn ontwerp, alvorens het uit te
ge/en. Hij stelde „Esperanto" (d. 1.
„de Hopende") eenvoudig samen uit
onderdeden der bestaande talen en
vermeed daarbij al wat lastig, leelijk
of onlogisch was. Zoo kreeg hij een
geheel, dat door de Academie van
Wetenschappen te Parijs een „mees
terwerk van logica en eenvoud" ge
noemd werd.
(Qaarne zullen wij nog over de
samenstelling en he! fundament van
Esperanto een afzonderlijk artikel
schrijven
Het bleek dat er spoedig, nu een
maal de grondslag voor een interna
tionale taal gevonden was, en Espe
ranto door geen wet of iets dergelijks
beschermd kon worden, veel „con
currentie" kwam. Verscheidene we
reldtalen, ongeveer gelijk aan Espe
ranto, maar onder anderen naam,
kwamen„aande markt"(heden ten dage
gebeurt dat nog wel), maar blijkbaar
kon niemand het werk van den mees
ter overtreffen, want alleen Esperanto
wordt practisch en^over de heele
wereld beoefend
De meeste Esperantisten zijn lid
van de „Universala Esperanto Asocio",
met hoofdzetel te Genève Deze bond
heeft in bijna alle steden der wereld
zij i „deÜJito's", die aan Esperantis
ten belangeloos allerhande hulp ver
leenen, zoodat voor een Esperantist
reeds thans de heele wereld open
staat. Van dezen dienst der U E A.
wordt inderdaad op alle gebied een
levendig gebruik gemaakt, jaarlijks
wordt door dezen bond ook een in
ternationaal Esperanto—Congres ge
houden, waaraan duizenden uit heel
de wereld deelnemen
Van bijzondere beteekenls is Espe
ranto ook voor de literatuur. Er wordt
beweerd dat in een kunsttaal geen
literatuur mogelijk Is, maar een feit
is, dat duizenden in alle landen ge
nieten vart aardige Esperanto-lectuur.
Groote uitgevers, als Rudolf Mosse
te Berlijn, leggen zich toe op de uit
gitte van internationale Esperanto—
bibliotheken. Zoo zijn al meer dan
5000 werken in Esperanto verschenen.
(Met klem zij er hier op gewezen dat
Esperanto geen enkele nationale taal
aantast, doch uitsluitend bedoeld Is
voor internationaal gebruik.)
Ook de wetenschap begint zich
meer en meer van Esperanto te be
dienen. vooral in Japan worden we
tenschappelljke rapporten in deze taal
gepubliceerd. Ook bestaan er weten
schappelijke tijdschriften in Esperanto.
Het Int. Arbeidssecretariaat (instelling
van den Volkenbond) publiceert al
zijn rapporten in Esperanto.
Bekende Nederlandsche taalgeleer-
erkennen thans dat: Esperanto
eisch van den tegenwoordigen
is, en dat de veelheid van talen,
voor de wetenschap in 't alge-1
meen, een beletsel en ballast Is, en
dat de wetenschap meer gediend zou
door ruimer internationalisme, j
uitend in het gebruik van één
universeele algemeene wereldtaal".
(Zie art. Dr. Gerl. Roijen in het onder
wijs—orgaan „Ons Eigen Blad" 15
Juli 1927 Dat de Esperanto—bewe
ging ook in ons land snel toeneemt,
moge blijken uit het feit dat in 1927
'28 ongeveer 10 000 ontwikkelde Ne
derlanders met de siudle van Esperanto
begonnen zijn en dat voor de examens
ter verkrijging van een Esperanto—
vaardigheiasdiploma. uitgereikt door
de landelijke Esperantobonden, de
caudidaten zich bij honderdtallen
aanmelden. Moge het doel van den
meester, Dr. Zamenhof, „Esperanto
op alle lagere scholen der wereld"
spoedig in vervulling gaan 1
Voor verdere inlichtingen stelt zich
gaarne beschikbaar de Centrale Espe
ranto Propaganda—Commissie. Secre
tariaat Hugo de Grootstraat 35, Nij
megen.
A. H JANSEN.
BINNENLAND.
Eigen postverzending door de
Philips-fabrieken.
Sinds eenige dagen is er voor de
postverzending bij Philips een geheel
nieuwe regeling getroffen, daar de
duizenden brieven, die lederen avond
aan het Posikantoor werden afgeleverd,
niet snel genoeg konden worden ge-
expedieerd en vaak te laat hun be
stemming bereikten.
Tijd is geld! Philips verzendt thans
zijn post zonder tusschenkomst van
het postkantoor! De-brieven worden
in de Centrale Postafdeeling eerst
automatisch gesloten en met behulp
van twee frankeermachines van het
vereischte porto voorzien. De post
zegels zijn hierbij vervangen door een
speciaal stempel. Daarna worden de
brieven door Philipsbeambten gesor
teerd, en voor zoover noodig nog
afgestempeld met door de Posterijen
ter beschikking gestelde poststempels*
De controle op de behandeling der
aangeteekende stukken geschiedt hier
bij door een poslambtenaar van het
kantoor Eindhoven, die deze stukken
in de postafdeeling van de firma tegen
bewijs in ontvangst neemt en inpakt
Hij deponeert de pakketten met aan
geteekende stukken in de postzakken,
bestemd voor het overbrengen van de
gewone correspondentie en sluit deze
zakken. De postzakken worden dan
door personeel van Philips recht
streeks naar de posttreinen vervoerd.
De postadministratie blijft aansprake
lijk voor de juiste verzending en evt.
verlies van de aangeteekende stukken,
voor de overige post berust deze ver
antwoordelijkheid bij de firma.
Het is te begrijpen, dat de Poste
rijen niet zonder meer bereid waren
hiervoor vergunning te verleenen,
daar, voor zoover bekend, nog ner
gens dergelijke faciliteiten aan een
particuliere onderneming zijn ver
leend. Nadat echter enkele post auto
riteiten een bezoek aan de Centrale
Postafdeeling van Philips hadden ge
bracht, verklaarde het Hoofdbestuur
zich bereid zijne toestemming te ver
leenen Dat onze Posterijen het belang
van deze regeling voor een groote in-
dustrieele onderneming ten volle be
seffen en op deze wijze hare mede
werking hebben verleend, getuigt van
een ruim inzicht en verdient onge
twijfeld bijzondere waardeerirg.
Philips Gloeilampenfabrieken.
Voorstel tot verhooging
van het kapitaal van f 40
tot f 100 millioen.
Naar wij vernemen zal in de op
22 October a.s. te houden buitenge
wone algemeene vergadering van aan
deelhouders in de N V. Philips Gloei
lampenfabrieken te Eindhoven voor
gesteld worden het statuair kapitaal,
dat op het oogenblik f 40 millioen be
draagt, te verhoogen tot f 100 millioen.
Buenos Aires spreekt met Bandoeng
Het is hedenavond tusschen halfzes
en halfacht gelukt een radiotelefoni-
sche verbinding tusschen Buenos Aires
en Bandoeng via Berlijn-Nauen en
Den Haag-Kootwijk tot stand te bren
gen.
Hiermede werd een afstand van niet
minder dan 23.000 K.M. overbrugd,
de langste tot heden met radiotelefo-
nische gesprekken bereikt. De gesprek
ken die door drie zendstations moes
ten worden overgebracht Nauen,
Kootwijk en Malabar vlotten niet
al te best, omdat vooral Berlijn niet
altijd duidelijk te verstaan was. Maar
de hoofdzaak was toch dat het gelukte
Buenos Aires en Bandoeng met elkaar
te verbinden De proefgesprekken zul
len de volgende week worden voort
gezet.
De vliegtochten naar Indië
Het vierde vliegtuig.
Het persbureau Vaz Dias meldt:
Volgens bij de K. L. M. ingekomen
bericht, is het vierde postvliegtuig voor
Nederlandsch-Indië, dat gisterenmor
gen van Amsterdam is vertrokken, on
der bevel van lt. Schloss, de H.N.—
A.F.D., gistermorgen te 9 51 uur(Am-
sterd. tijd) te Neurenberg geland.
Nader wordt gemeld
Het vierde postvliegtuig, de H.N.
A.F.D., is te 10 uur 20 uit Neuren
berg vertrokken en te 15 uur 5 te
Boedapest aangekomen. Alles is wel
aan boord Morgen wordt doorgevlo
gen. Het weer is gunstig.
De post.
Met het vierde vliegtuig, dat gister
ochtend van Schiphol naar Nederl.
Indië is vertrokken, worden 26 zakken
luchtpost vervoerd, met een totaal ge
wicht van 236,9772 K.G. bruto en
228,8972 netto.
De zending bevat 12,677 brieven,
(waarvan 1114 aangeteekende), 3761
briefkaarten (waarvan 149 aangetee
kende), 57 drukwerken, 4 monsters en
59 postwissels, totaal 16,558 stuks.
De ontvangst aan poststukken van
de eerste vlucht is f 16.624.88, van de
tweede vlucht f 10.186.22, de derde
vlucht f 11,957,85 en de vierde vlucht
f 13.034.50, totaal f 51.803.45.
Herziening Rijkstelefoontarieven.
Zooals is medegedeeld in de toe
lichting op het ontwerp-begrooting
voor 1928 van de inkomsten en uit
gaven van de posterijen, de telegrafie
en telefonie, is een herziening van
de locale en interlocale tarieven in
studie genomen.
Welk tarief hier te lande zal wor
den ingevoerd, kan nog niet gezegd
worden, aangezien alle factoren voor
de samenstelling er van nog niet
beschikbaar zijn. Wel kan reeds wor
den medegedeeld, dat vermoedelijk
niet meer dan 3 cent per gesprek
geheven zal worden in 't locale tarief.
Het laagste grondbedrag zal waar
schijnlijk f 24.— per jaar zijn het
hoogste zal vermoedelijk f 48.— be
dragen.
Voor den interlocalen dienst be
draagt het tarief thans tot 15 K.M.
f 0.20 en over grooteren afstand f 0.50
per gesprekseenheid.
Met betrekking tot het in vele ge
vallen te hooge tarief van f 0.20 binnen
een afstand van 15 K M. zal invoering
van een tarief van ten hoogste fO.10
voor afstanden tot en met 7.5 K.M.,
waardoor het bestaande tarief tot de
helft wordt teruggebracht, de thans
zich voordoende bezwaren grooten-
deels ondervangen.
Verder is nagegaan voor welke
afstanden boven 15 K.M. een tarief
van f 0.35, een bedrag dat 't midden
houdt tusschen de bestrande tarieven
van f 0.20 en f 0.50, passend zou zijn.
Berekeningen aan de hand van sta
tistische gegevens hebben uitgewezen,
dat de invoering van een tarief van
f 0.35 voor afstanden van meer dan
15 K.M. t/m 35 K.M., bezien van
bedrijfsstandpunt, voor het tegenwoor
dige mogelijk is.
Olympiade zegels
Volgens voorloopige opgaven heb
ben de Olympiade-postzegels ruim
f 60.000 boven de frankeerwaarde
opgebracht.
BUITENLAND.
President Coolidge van de Ver-
eenigde Stalen gaat de president-
vacature van Hoover krachtig steunen
tegen Al Smith. Hij zal overal lezingen
houden en heeft met den candldaat
een plan de campagne ontworpen.
Wij hebben vroeger reeds ge
meld, dat de General Motors de eerste
zullen zijn, die een fabriek gaan
bouwen aan de nieuwe haven-inrich
tingen van Antwerpen.
De Amerikaansche maatschappij
heeft de beschikking gekregen over'n
terrein van 100 000 M2, waarvan 572
H.A bebouwd worden.
De fundamenten voor deze reus
achtige fabriek zijn reeds gelegd en
men hoopt op 1 Maart aanstaande
gereed te zijn.
De capaciteit der nieuwe inrichting
zal 250 automobielen per dag be-
dragen.
De ligging der fabriek is buitenge
woon gunstig; zij zal een kade opper-
Zonder schriftelijke toeste n nlag is eenige overname uit deze rubriek verboden.
Brieven en bijdragen voor deze
rubriek te zenden aan
OOM WIM,
De Echo van het Zuiden, WAAL WIJK.
DE KLEINE KONING.
IV.
„We gaan een koning kiezen;
Dat is een moeilijk werk.
Een koning, moet hij mooi zijn
Of moedig, groot en sterk?
Of, zal hij koning worden.
Die 't prachtigst zingt of fluit?
En 't oor van men&ch en dieren
Boeit door zijn schoon geluid
Zou 't moog'lijk beter wezen
Wat denkt gij daar wel van
Dat wij tot koning kiezen,
Die 't beste zwemmen kan?
Op 't ei ken men niet letten,
Dat ieders wijfje legt.
Daaraan wordt door de menschen
Misschien wel 't meest gehecht.
MOEDER.
Wanneer mijn hart
In diepe smart
Om liefde schreit,
Dan is er één
Daar vlucht ik heen
't Is Moeder
Dan neemt zij mij,
Aan hare zij
Zoo liefdevol.
En aan haar hart
Stil ik de smart,
Bij.. Moeder!
O. Moeder mijn,
Wil voor mij zijn,
Zooals ge waarr,
Toen ik nog klein
En blank en rein
't Kindje was, van...
Moeder 1
NELLIE.
Doch wat de menschen zeggen,
Dat komt er niet op aan
Zij roepen ons toch ook niet,
Als zij eens ktezen gaan.
Wij weten zelf te kiezen,
Wie koning worden zal.
En menschen raad gaan vragen,
Dat doen we in geen gevat.
Moet een soms koning wezen,
Die 's winters het land verlaat?
Uit vrees voor kou en honger
Naar warmer oorden gaat?
Wilt allen goed bedenken,
Wat ik u heb gezegd.
Komaan, met spoed begonnen,
Verstandig overlegd 1"
(Wordt vervolgd).
Hoe een hond kan jokken.
Er was eens een dame die een
schrandere Newfoundlandschen hond
had. Zoo gaf dit dier het volgende
staaltje van zijn slimheid. Don zoo
heette de hond deed dikwijls in-
koopen voor zijn meesteres. Was het
gevraagde in den winkel voorhanden,
dan zette hij kwispelstaartend het
mandje met de boodschappen voor
haar neder, was echter het mandje
ledig, dan gaf de hond door eigenaar
dig geblaf te kennen, dat het verlang
de niet te krijgen was.
Eens droeg zijn meesteres hem op
eieren te koopen. Hij bracht het bevel
ten uitvoer en keerde met het mandje
met eieren naar huis terug. Daar kwam
hij een anderen hond tegen met wien
hij nog een appeltje te schillen had en
dadelijk besloot Don deze gunstige
gelegenheid niet te laten voorbijgaan.
Voorzichtig zette hij zijn mandje op
het trottoir vlak naast het huis eener
dame. die met zijn meesteres bevriend
wis en uit haar venster het tooneet
gadesloeg. Toen Don het mandje had
neergezet, begon hij te blaffen. Dat
was zeker zooveel als oorlogsverkla
ring. want het volgend oogenblik
wierp hij zich op zijn tegenstander,
die onmiddellijk aan den haal ging,
achtervolgd door Don.
De dame, bevreesd dat een voorbij
ganger de eieren zou meenemen, liet
haar dienstmeisje het mandje binnen
halen en naar de meesteres van Don
brengen.
Toen Don zijn vijand ingehaald en
flink had toegetakeld, keerde hij in
trotsche houding en met een verge
noegd gezicht naar de plek terug,
waar hij zijn mandje had achtergela
ten Maar o wee, het was weg Don's
blijdschap veranderde in wanhoop, ver
drietig liep hij rond en Het zulk een
klagend geblaf hooren, dat de voorbij
gangers bleven staan en hem medelij
dend aankeken.
Maar eensklaps sprong hij op en
holde met groote sprongen naar huis.
Het scheen, dat hij op een slimme
gedachte was gekomen.
Wat nu gebeurde, kon de vriendin
niet zien. doch hoorde zij later van
Don's meesteres.
Zoo stil als een muisje kwam de
hond door een achterdeur op de bin
nenplaats, sloop onhoorbaar langs den
muur naar een schuurtje, waar hij
wist dat een ledig mandje stond, pak
te dit tusschen de tanden en ging
weer op dezelfde manier door de ach
terdeur naar buiten Kort daarn ver
scheen hij met het mandje in de keu
ken zette het voor zijne meesteres en
begon toen eenige malen te blaffen,
daarmede te kennen gevend, dat de
boodschappen, die op het bijgevoegde
briefje vermeld stonden, niet in den
winkel voorhanden waren.
De leugen, waaraan de slimme Don
zich schuldig maakte, beteektnde dus
in menschelijke taal gezet: „Vergeef
mij, mevrouw, ik kon de eieren niet
krijgen".
Maar hoe verlegen stond onze hond
te kijken, toen zijn meesteres hem het
andere mandje met eieren toonde, die
hij zelf gehaald had, en hem beknor
de over de wijze, waarop hij haar
Dat had de slimmerd niet
voorjokte,
verwacht
ANNA RAVESLOOT.
Ouders, lezen ook Uw kinderen
ons Jeugdhoekje
-et-
