A
VoorHoed of Pet
Bernard Vaes
UAIUIUE STOOMHI A91H Mi
„Het Anker"
Dat is JE ADRES.
Hoeden en Petten
H. VERHULST,
INRICHTING VOOR DE
VERVAARDIGING VAN
s. S. „T H O R"
WAALWIJK, GEERTRUIDENBERG
GOEDKOOP REIZEN
Voorjaar 1929.
12. Bespreking verpachting jacht
der gemeente—eigendommen, gelegen
op de Zacht c a., Lange Heide c.a.
en Honderd Bunders c.a.
13. Aangehouden adres van J. W.
van Loon houdende verzoek tot ver
mindering van pacht.
INGEZONDEN STUKKEN.
(Buiten verantwoordelijkheid der Red.).
Uitgebreid Lager en Middelbaar
Onderwijs.
In 't nummer van „De Echo van het
Zuiden" van 15 Juli j.l. schrijft X 'n
ingezonden artikel over „Middelbaar
Onderwijs voo'r Meisjes", waarin er te
recht op gewezen wordt, dat het te be
treuren is, dat er hier voor meisjes
geen middelbare studiegelegenheid be
staat. Ik kan op dit punt niet nader in
gaan, maar, mede in verband met het
geen de heer v. d. Wal, hoofd der Nuts
U.L.O.-school alhier, in het nummer
van 19 Juni schrijft, hoop ik, dat de
Redactie van De Echo mij eenige ruim
te zal willen afstaan om aan de lezers
van dit blad een idee te geven van de
verhouding van het uitgebreid lager
onderwijs tot het Middelbaar Onder
wijs in het algemeen en tot het onder
wijsprogramma van onze Hoogere
Handelsschool in het bijzonder.
De opmerking van X: „een U.L.O.-
school is een inrichting voor lager, on
derwijs", geeft den heer v. d. Wal een
artikeltje in de pen, waarin de waar
heid van die opmerking wel niet wordt
geloochend ditf kan ook moeilijk
maar waarin toch min of meer duide
lijk de idee naar vo'ren wordt gescho
ven, dat het verschil tusschen de eerste
3 klassen eener H.B.S. of Handels
school en een U.L.O.-school hoofdza
kelijk gelegen is in een verschil van
onderwijssysteem: vaklee'raren eener
zij ds, klasse-onderwijzers anderzijds.
De resultaten zijn volgens den heer v.
d. Wal vrijwel gelijk; immers, het di
ploma U.L.O. zou „algemeen" als ge
lijkwaardig worden erkend met een
einddiploma H.B.S. 3 of een overgangs
diploma van de derde naar de vierde
klas eener H.B.S. 5, zoowel door het
Rijk als door de groote maatschap
pijen.
Wat de hee'r v. d. Wal hier beweert,
is vaag, onduidelijk en onjuist. Onder
wijsdeskundigen, die èn met het Lager
èn met het Middelbaar Onderwijs op
de hoogte zijn (dat zijn de U.L.O.-on-
derwijzers meestal niet) ontkennen
zulks; een erkenning van gelijkwaar
digheid door „het Rijk" bestaat niet en
we mogen de vraag stellen, wie zijn de
„groote maatschappijen"? Nu weet ik
zeer goed, wat de heer v. d. Wal be
doelt: er zijn verschillende Rijksbu-
'reaux of groote kantoren, waar jonge
lui, die hun diploma U.L.O. (A of B),
met goede cijfers hebben behaald, een
plaats kunnen krijgen, evenals die wel
ke een diploma H.B.S. 3 in den zak
hebben; maar daarmede is de zooge
naamde algemeen erkende gelijkwaar
digheid niet bewezen! We willen gaar
ne erkennen, dat de verschillende ver-
eenigingen voor U.L.O. onderwijzers
ha'rd gewerkt hebben om rechten te
verkrijgen, dat zij daarmede ook suc
ces hebben gehad; we weten dat ander
zijds het groote aantal scholen voor
U.L.O. (er zijn er pl.m. 800) te verkla
ren is, doordat de Regeering dit onder
wijs, evenals alle lager onderwijs met
100%: subsidieert, terwijl bij middelba
re scholen de regeeringssubsidie
slechts 50—80% van de bedrijfskosten
bedraagt, zoodat het voor de ouders be
trekkelijk goedkoop kan worden ge
maakt, hun kinderen een school voor
U.L.O. te laten bezoeken.
Wanneer nu inderdaad het onder
wijs van een U.L.O.-school gelijkwaar
dig was aan dat van een inrichting
voor M. O., van denzelfden tijdduur
dan zou men moeten advisee'ren: schaf
alle H.B.S.'en met 3-jarigen cursus en
de eerste 3 klassen van een H.B.S. 5 af,
vervang die door goedkoopere U.L.O.-
klassen, we kregen ook minder studen
ten aan de universiteit, er kon mis
schien nog aan verschillende professo
ren congé worden gegeven en ziedaar
een onderwij sbezuiniging van ingrij
penden aard!
Dat geen Minister van Onderwijs
tot dezen maatregel is durven overgaan,
of er zelfs een oogenblik aan gedacht
heeft, is wel een bewijs, dat de Regee
ring, ondanks alle propaganda van
U.L.O.-leerkrachten er anders over
denkt; integendeel, zij weet, dat daar
mede een stuk cultuur verloren zou
gaan. De Gemeente Amsterdam onder
houdt uit de gemeentekas vijf speciale
Hoogere Burgerscholen met 3-jarigen
cursus, zij denkt er niet aan, deze door
goedkoopere scholen voor U.L.O. te
vervangen. Waarom niet? Zij weet,
dat het onderwijs van die twee inrich
tingen niet gelijkwaardig is en vervan
ging van 3-jarige middelbare scholen
door scholen voor uitgebreid lager on
derwijs verslechtering van het onder
wijs zou beteekenen.
Maar zal iemand zeggen, er worden
toch volgens den heer v. d. Wal in het
algemeen genomen, dezelfde vakken
onderwezen? Wanneer deze opmerking
doo'r den schrijver bedoeld is om daar
mede ook gelijkheid en gelijkwaardig
heid uit te drukken, is ze naief of mis
leidend. De liberale minister Tho'r-
becke heeft op deze vraag reeds 65 jaar
geleden een antwoord gegeven: „niet
de vakken waarin onderwijs wordt
gegeven, maar het verband waar
in het onderwijs wordt gebracht
en de bestemming van het onderwijs,
is een de'r hoofdkenmerken van het
M.O.", of, om het eenvoudiger uit te
drukken, het hangt er maar vanaf, wat
gegeven wordt, hoe zulks gebeurt, door
wie les gegeven wordt, welke bestem
ming dat onderwijs heeft. Het zou mij
te ver voeren, elk van die 4 punten uit
voerig te bespreken, het is genoeg als
ik den nadruk laat vallen op het dei'de
puntde vereischte bevoegdheden van
de leera'ren eener middelbare school,
in tegenstelling met die van de onder
wijzers van een school voor U.L.O. Dit
punt is het voornaamste: de waarde
van een school zit niet in de eerste
plaats in het programma, de leermid
delen of het gebouw, maar in de leer
krachten.
Laten wij aannemen, dat alle on
derwijzers eener U.L.O.-school de
hoofdacte hebben (het is niet zoo), dan
hebben zij daarmede bevoegdheid uit
gebreid lager onderwijs te geven in alle
vakken, behalve in vreemde talen en
wiskunde, waarvoor een lagere akte
noodig en voldoende is. Nu is dat aan
een school gewoonlijk zoo geregeld,
dat de eene onderwijzer akte Fransch
L.O. heeft, de tweede Engelsch L.O. en
misschien de derde Duitsch L.O., enz.,
m.a.w. het zijn allen personen met vol
doende ontwikkeling om lager onder
wijs gewoon of uitgebreid te ge
ven, maar beslist onvoldoende om hoo
gere burgerschooltje te spelen, wat
sommige van die onderwijzers trach
ten te doen. Men versta mij welik on
derschat allerminst de waarde van het
bezit van een hoofdacte. Ik heb de
grootst mogelijke waardeering voor die
onderwijzers, die na moeilijken, dik
wijls te weinig gewaardeerden arbeid
(in dubbelen zin) de kracht, het stu
diegeld, den lust en den tijd weten te
vinden, om zich voo'r de hoofdacte te
bekwamen. Daar gaat het niet om. De
heer v. d. Wal doet het voorkomen
alsof 2 onderwijzers met.leerlingen die
zonder toelatingsexamen, tot 'n school
voor U.L.O. worden toegelaten, even
veel presteeren als pl.m. 10 leeraren
met universitaire of (en) middelbare
bevoegdheid of bevoegdheden aan leer
lingen uit een meestal beter millieu,
die bovendien niet zonder toelatings
examen worden toegelaten. Wat men
zelf niet heeft, kan men niet geven. Een
onderwijzer heeft van een tamelijk
groot aantal vakken slechts een be
perkte kennis, het ontbreekt hem, in
het algemeen genomen, aan weten
schappelijk inzicht in die diverse vak
ken en zijn onderwijs draagt er de
sporen van, het blijft aan de oppervlak
te, het is lager onderwijs, zij het dan
gewoon of uitgebreid. Leeraren bij het
middelbaar onderwijs trachten hun
jongelui niet in de eerste plaats kennis,
maar ook inzicht te geven, zij hebben
nagedacht over het hoe en waarom, en
trachten ook hun leerlingen het ver
band van oorzaak en gevolg duidelijk
te maken. Een voorbeeld: een onder
wijzer behandelt het Ruhrgebied van
Duitschland, laat plaatsen en riviertjes
enz. uit het hoofd leeren, geeft er di
verse bijzonderheden bij en is daar
mede tevreden, volkomen terecht. Een
leeraar bij het Middelbaar Onderwijs
niet, die vraagt: waarom: juist daar in
dustrie, welke natuurlijke en sociale
factoren zijn daarvoor te geven, waar
om ligt Keulen juist daar, waardoor is
Dusseldorf zoo'n gevaarlijke concur
rent van Keulen, enz.
De leerling bij het (U.)L.O. neemt
werktuigelijk op, die bij het M.O. leert
denken, wat in het later leven toch
eigenlijk meer waard is dan enkel van
buiten geleerde kennis.
In onderwij s-deskundige kringen
is dan ook een groeiende oppositie te
gen het uitgebreid lager onderwijs te
bespeuren. Niemand neemt daar de ge
lijkwaardigheid van een diplomaU.L.O.
A of B en een H.B.S. 3 aan. De heer v.
d. Wal verzuimt trouwens op te mer
ken, dat er 2 diploma's voor U.L.O. be
staan: een gemakkelijker A met twee
talen en wat wiskunde of 3 talen zon
der wiskunde en B, waarvoor meer
wis- en natuurkunde wordt vereischt.
Het diploma A kan heelemaal niet ver
geleken worden met een diploma HBS
3, het diploma B lijkt er op. Het is ech
ter teekenend, dat, waar sommige di
recteuren van H.B.S. A of H.H.S. vroe
ger wat tegemoetkomend zijn opgetre
den ten opzichte van bezitters van een
diploma U.L.O., eenige maanden gele
den de Inspeceur M.O. 5e Inspectie ons
waarschuwde, dat „het hem niet wen-
schelijk voorkwam", jongelui met ULO
diploma A of B zonder toelatingsexa
men toe te laten. Waarom? Om 't den
jongelui lastig te maken en hun de ge
legenheid te ontnemen door te studee-
ren? Wel neen. Het is echter algemeen
gebleken, dat het onderwijs van een
school voo'r U.L.O. niet gelijkwaardig
is aan dat van een middelbare school
en dat een leeraar iets geeft, wat een
onderwijzer niet kan geven. Lagere,
middelbare en hoogere scholen hebben
ieder een eigen karakter, een eigen
sfeer; slechts zij, die de drie hoofdaf-
deelingen van ons onderwijs bij erva
ring kennen, kunnen zich hiervan een
juist oordeel vormen.
Wat X over de Hoogere Handels
school alhier schrijft, is juist: de twee
onderste klassen der handelsschool
zijn zuivere H.B.S.-klassen, de 3de klas
geeft minder wiskunde, maar een in
leiding tot de handelswetenschappen,
de vierde en 5e klas laten het zwaarte
punt vallen op talen en handelsweten
schappen, terwijl bij de gewone H.B.S.
de wis- en natuurkunde meer verzorgd
zijn. De H.H.S. is meer op de praktijk
ingericht, de gewone H.B.S. meer als
voorbereiding voor de hoogere wis-,
natuur- en scheikundige studiën.
Sedert 1923 is naast die wis- en na
tuurkundige H.B.S. een nieuwe H.B.S.
ontstaan, welke in haar programma
veel overeenkomst vertoont met de
Hoogere Handelsschool. Ze begint
meestal haar economisch-maatschap-
pelijk karakter aan te nemen met het
vierde studie-jaar, de H.H.S. vaak reeds
met den derden cursus.
In afwachting van een nieufve wet
telijke regeling, welke samensmelting
van deze twee typen scholen zal geven,
worden met ingang van September a.s.
de aantallen uren van beide scholen
voor de verschillende vakken gelijk
gemaakt, zoodat met ingang van den
nieuwen cursus het onderwijs op HBS
A en H.H.S. geheel gelijk is. Financi-
eele bezwaren verhinderen te Waal
wijk voorloopig verandering van naam,
dit zal echter, hopen we, slechts van
korten duur zijn. De bij de Kamer in
gediende, maar niet in behandeling ge
nomen wet op het Voorbereidend Hoo-
ger en Middelbaar Onderwijs, deelt de
Hoogere Handelsschool onder den
nieuwen naam H.B.S. A in bij het
Voorbereidend Hooger Onderwijs, om
dat aan het einddiploma eenige studie
rechten voor het Hooger Onderwijs
worden verbonden.
Reeds nu hebben bezitters van het
diploma eener erkende Hoogere Han
delsschool het recht te studeeren aan
de Handelshoogescholen van Rotter
dam en Tilburg, terwijl het programma
van de R.K. Leergangen te Tilburg
de grootste opleidingsschool voor mid
delbare akten in den lande de Hoo
gere Handelsschoölstudie naast die van
H.B.S., Kweekschool en Gymnasium 't
meest geschikt acht voor degenen, die
voor een middelbare akte wenschen te
studeeren.
Waalwijk, 25 Juni 1929.
Dr§. G. J. de Vries.
Dir. R.K.H.H.S. 5 te Waalwijk.
bouw van een Middelbare School,
Van de blijkbaar aangeboden gast
vrijheid kan dus voor de meisjes,
waarvoor men M.O. wenscht, geen
gebruik worden gemaakt.
Mijn vraag blijft dus: Zouden onze
meisjes geen toegang kunnen krijgen
althans tot de H.B S. klassen van de
plaatselijke H,H S. 5jc.
Ouders, die met mij deze toelating
gaarne zouden zien, noodig ik uit bij
wijze van adhaesiebetuiging hun
kaartje te zenden aan het bureau van
.De Echo".
Aan U geachte redactie mijn harte-
lijken dank voor het plaatsen van mijn
stukje.
X.
VOOR HANDEL EN INDUSTRIE.
naar
Vugtiterstr. 65, DEN BOSCH.
ONTVANGEN NIEUWE COLLECTIE
Chique modellen.
HEMDEN, tevens met afknoopbare
Manchetten,
(HEMDEN, óók naar maat).
Heerenmodemagazijn.
Markt 5. DEN BOSCH.
Telefoon 841.
AGENDA'S.
WAALWIJK.
Donderdag 8—10 uur. Gymnastiek
voor de leden B Q.V.
Donderdag 8'/j uur. Repetitie W.G.V.
Gymnastieklokaal.
Donderdag 8'/2 uur repetitieTavenu.
Zaterdag 3'/a uur. Verplichte oefe
ning voor de leden der korfbalclub
W.E.K.
Zaterdag 9 uur. Repetitie Liedertafel
„Oefening en Vermaak".
Zondag OEEN Repetitie Liedertafel
„Oefening en Vermaak".
MARKTBERICHTEN.
VEE EN PAARDEN.
ROTTERDAM, 25 Juni. Ter vee
markt waren heden aangevoerd: 232
paarden, 34 veulens, 930 magere runde
ren, 840 vette runderen, 370 vette kal
veren, 569 nuchtere kalveren, 286
schapen of lammeren, 71 biggen, 10
bokken of geiten en 5 overloopers.
Prijzen per kilo. Koeien 3540 ct.
4749 ct., 52^55 ct., ossen 421/» ct.,
4648 ct., 5052-| ct.; stieren 3940
ct., 4244 ct., 4749 ct., kalveren 47|-
52J ct., 60—65 ct., ct.
P.rijzen per stuk van mager vee:
melkkoeien 200220, stieren 120
500, paarden 250350, slachtpaar-
den 100—185, hitten 100—170, veu
lens 7090, fok nuchtere kalveren
2232, slacht nuchtere kalveren 16
—22, kalfkoeien 200—400, pinken
75125, vaarzen 150-210, biggen
2035, per week, 33.25; overloo
pers niet genoteerd.
Op de vette markt was den aanvoer
van koeien en ossen flink. De handel
was vlug en de prijzen in de betere
kwaliteit iets hooger. Een beste koe
ging nog van 1' tot 3 cent boven notee
ring.
Stieren waren wederom ruim ter
markt. Dei handel was kalm en de prij
zen waren iets hooger dan de vorige
week.
OPGERICHT 1872,
Middelbaar Onderwijs voor Meisjes.
Het ingezonden stukje van den heer
v. d. Wal in de Echo van 18 dezer
kwam mij eenigszins vreemd voor.
Immers was er geen ander verschil
tusschen U.L.O. en M.O. dan klasse
en vakonderwijs of werkte dit verschil
niet diep door, dan lag het toch voor
de hand het veel kostbaarder instituut
M O. te vervangen door het goed
koopere U.L.O.
Het lust me echter niet de verhou
ding U.L.O. en M.O. uiteen te zetten.
Ik zocht gelegenheid voor onze meisjes
om M.O. te genieten, althans de eerste
jaren aan de plaatselijke H.H.S.
Nu heeft m.i. het stukje van het
hoofd der Nuts U.L.O. school geen
andere strekking dan te zeggendat
kan aan onze school geschieden. Ook
wat dit betreft twijfelde ik en toog
daarom op onderzoek uit.
De Directeur der R K. H.H.S. 5jc
.In antwoord op Uw schrijven van
heden deel ik U mede, dat een aan
schrijving van den Inspecteur M.O. 5e
inspectie betreffende deze materie als
volgt luidt
Het komt mij wenschelijk voor
dat in de 4e klasse zonder examen
geen leerlingen worden toegelaten, die
slechts een diplopia U.L.O. A of B
bezitten.
De rector van het R.K. Lyceum ie
Tilburg berichtte .voor een leerling
met einddiploma U.L.O., die in onze
4e klas wil komen, vragen wij toe
latingsexamen".
De Directeur der Rijks H.B.S. 5jc
te Tilburg antwoordde .In antwoord
op Uw schrijven d.d. gisteren heb ik
de eer U mede te deelen, dat jongens
of meisjes met einddiploma U.L O.
A of B eerst na afgelegd toelatings
examen in een der klassen van de
Rijks H.B.S. te Tilburg geplaatst zou
den kunnen worden".
Zoowel wat de bijzondere als de
openbare scholen voor M.O. betreft,
gaat dus niet op de bewering van den
heer v. d. Wal; dat de U.L O. school
gelijk wordt gesteld met de onder-
van de meest gewone tot de fijnste kunst
drukwerken, handelsdrukwerk, couranten,
vereenigingsorganen, periodieken, boekwer
ken catalogi enz.
Uitgebeeld personeel, Nieuwste machines.
Mooie lettersorteering.
Vraagt offerten of Reizigersbezoek.
Agent te Kaatsheuvel
A. VAN DER WEE-COOLS Schoolstraat.
Vertrek van
Maan
dag.
Dins-
dag.
Woens
dag.
Donder
dag.
Vrijdag
Zater
dag.
Waalwijk
vm. 3.—
nm. 2.—
vm. 3.—
vm. 6.
vm. 6
nm. 2.—
vm. 6.—
vm. 6.
nm. 2.
Rotterdam
vm. 7.—
nm. 1.—
nm. 1.—
nra. 1.—
vm. 7.—
nm. 4.—
nm. 1.—
vm. 7.—
nm. 2.—
Qeertruidenberg
vm. 4.
nm. 3.30
vm, 4.
nm. 3.30
nm. 3,30
vm. 7.—
nm. 3.30
vm. 7.—
nm. 3.30
vm. 7.—
nm. 3.30
Rotterdam
vm. 7.—-
BIB. 12.-1.-
vm. 7.—
nm. 1.
vm. 7.—
vm. 7.—
nm. 4.—
vm. 7.—
nm. 1.—
vm. 7.—
nffl.l.- 2.
MET
COUPONBOEKJES INHOUDENDE 10 STUKS.
Ie klasse ter waarde van f 7.50 voor f 6.
2e klasse ter waarde van f 5.— voor f 4.
Geldig voor de trajecten WAALWIJKQEERTRUIDENBERG-
ROTTERDAM of omgekeerd,
sulhipf srhrppf
ALLE DRUKWERKEN,