a
111
I
III
liiJ
15
k
li
lil I
derde blad.
&?S¥&l.kK*Si3><S Sa&'ïsr ter door, m
valt te vermelden de opheffing van de wachten, wanneer de afsluiting zou 43.761.000, waarvan, zooals gezegd len is het werk gemakkelijker te ver-
autobusdiensten van de Zuider Stoom- worden gemaakt naar het project van Noordbrabant produceerde 7.094 000 richten. Een paar jaar terug sprak ik
I nPt Watprsrhan I paren met een waarde van 37.196.000. «„„t,
loor
50,
er
sn
SCHOOLSTRAAT
Qeef haar uwe DRUKWERK
ORDERS op en U is verzekerd
van goed en billijk werk op
ELK gebied. -
WAALWIJKSCÜE STOOMDRUKKERIJ
ANTOON T1ELEN
%^„7 if Sr ïetSfg .c 58 .Wd, Z« verminderen Juist
SST» ^„"'sSlrSstS5 v.°Sm7d£^'SZl «™»I. dj k..k«mmon..lpeta- een
Ir!
JNjO. 9
vtfnpiisdae 29 Jan '30, 53e Jrg. gemaakt van een geringe verlaging" van het Oude Maasje tot het verkrijgen van sche markt te forceeren door prijsver- Onze agent VOOt KAATSHEUVEL C.3.
g de indexcijfers, zoowel van de handels-1 betere scheepvaart-toestanden in de lagingen, die door de daling van de j \kT~~.
prijzen, als die van levensonderhoud en 1 Langstraatsche havens. nrondstof leder niet ten volle waren ce- I" a_ V_ n. Vïï
een verlaging van de posttarieven. De 66e jaarvergadering van de schip-
- C/iVinHniTOAr" rlin lil
>r-
'P-
Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor de Langstraat te Waalwijk.
REDE, uitgesproken in de ver
gadering van de Kamer van
Koophndel en Fabrieken voor
de Langstraat te Waalwijk op
23 Januari 1930 door A. I. J.
Smits, Vice-Voorzitter.
Getrouw aan de traditie om in de eer-
vergadering van het jaar een terug-
hik te werpen op het afgesloten jaar, zal
Ik ik in deze omstandigheden die taak
nB mij nemen, ofschoon ik niet wil ver
helen dit met gemengde gevoelens te
f °0nze Voorzitter, de heer Timmermans
is toch de aangewezen man, om, zooals
hii het noemde, 'n verkorte balans voor
te leggen van den toestand van handel
en nijverheid, van land- en tuinbouw in
het district onzer kamer over het afge-
loopen jaar. Dit was immers aan nie
mand beter toevertrouwd dan aan hem,
dié het gansche jaar door de leiding
had van het Bureau der Kamer en daar
door voortdurend in aanraking kwam
met de feiten, die den gang van zaken
jn den loop van het jaar afteekenen.
Dit getuigen ook de zeven sinds de re-
I organisatie der Kamer verschenen jaar-
i verslagen, die uitmunten door juiste
I wedergave dezer feiten, bij een goed
verzorgde redactie.
U zult mij dan ook wel willen veront
schuldigen, wanneer ik niet zoo uitvoe-
r rig het afgeloopen jaar de revue laat
passeeren, als dat van den heer Timmer-
mans zou zijn te verwachten.
De algemeene economische toestand v.
ons land gaf voor 't afgeloopen jaar re
den tot tevredenheid. De overzichten, die
hieromtrent reeds in de pers zijn ver
schenen, bevestigen dit zonder twijfel.
De opbrengst der Rijksmiddelen over
trof wederom belangrijk de raming en
Iwas gunstiger dan in 1928; het totaal
belastbaar inkomen der belastingplich
tigen is toegenomen, terwijl het totaal
vermogen grooter werd, zij het niet even-
redig aan de toename van het inkomen;
j de statistiek van in- en uitvoer wijst op
een toename van het handelsverkeer, de
I vervoercijfers der spoorwegen zijn gun
stiger geworden. Zoo zouden nog meer
feiten kunnen worden genoemd, die wij-
i zen op een in het algemeen gunstiger
toestand. En er zou dan ook reden zijn
I geweest om te hopen, dat de gestadige
verbetering van onze economische po-
side, die zich al verschillende jaren ge
leidelijk afteekent, zou voortgezet wor
den, ware het niet, dat velen in de laat
ste internationale beurscrisis een kente
ring meenen te zien van de zich gunstig
ontwikkelende conjunctuur. Hoe moei-
lijk het ook moge zijn de gevolgen van
I deze beurscrisis of van de toestanden,
i xiiê baar veroorzaakten, voor de toc-
komst te voorspellen, tot nog toe werd
hieromtrent weinig geruststellends ver
nomen.
i Niet zeer bemoedigend is ook voor de
Nederlandsche Nijverheid, dat op den
weg tot het herstel van den economi
schen wereldvrede in plaats van vorde
ringen te maken, het doel steeds verder
i schijnt te wijken. Verschillende staten
L hebben de reeds hooge tolmuren nog
weer hooger opgetrokken, waartegen
over geen noemenswaardige verlaging
kan worden gesteld. Zelfs is de ratifica
tie van de conventie inzake de afschaf
fing van de in- en uitvoerverboden van
huiden, vellen en beenderen, dat in het
vorig jaaroverzicht als een klein succes
werd gememoreerd, tot heden nog on-
1 voldoende gebleven. Het belemmeren
van den invoer van de artikelen onzer
industrie en van onzen land- en tuin
bouw heeft nog steeds weer scherper
vorm aangenomen en het is niet met
reden te verwachten, dat in de naaste
toekomst hierin verbetering van betee-
kenis zal worden verkregen. Dat de
vooruitzichten voor onze nijverheid
hierdoor ongunstiger worden spreekt
van zelf. Ik meen ook thans opnieuw te
moeten herhalen onze groote verwonde
ring, dat bij dezen stand van zaken door
de Regeering niets wordt gedaan om al
thans eenigermate weg te nemen den
invloed van de ongunstige positie, waar
in onze industrie, als gevolg van deze
toestanden, is komen te geraken. De in
dustrie spant zich wel tot het uiterste
in om door alle daarvoor geëigende mid
delen de productiekosten van haar pro
duct te verminderen om aldus de ex
portmoeilijkheden te overwinnen en op
de binnenlandsche markt te kunnen con-
curreeren met de beschermde buiten-
hndsche nijverheid, doch daartegen
over gaat de Regeering voort den pak
ezel voor sociale lasten, zooals ik de in
dustrie zeer terecht betiteld zag, nieuwe
'asten op te leggen.
De binnenkort in werking tre
dende Ziektewet vordert 20.000.000.
Por jaar; aangekondigd is de wijziging
van de invaliditeits- en ouderdomswet,
die nog eens 20.000.000.zal vorde
ren, terwijl nog wordt gedacht aan een
aderlating voor een nadere regeling van
de werkloosheidsverzekering en arbeids
bemiddeling en van een regeling voor
kindertoeslag. Over de in vergelijking
'net andere landen zoo hoog opgevoerde
sociale lasten en de belemmering van
de bewegingsvrijheid van de industriee-
le bedrijven wordt in nagenoeg alle bij
ons Bureau ingekomen rapporten ge
klaagd. En om de maat maar vol te me-
jen, wordt nog het tarief voor de tele-
*o°n, ondanks het nagenoeg algemeene
verzet der Nederlandsche Kamers van
koophandel en andere organen van han
del en nijverheid, zoodanig gewijzigd,
dat juist handel en nijverheid door ver
booging van het tarief worden getroffen,
berekend is, dat b.v. voor Waalwijk bij
een gelijk getal locale gesprekken als in
1927, naar Het thans ingevoerde tarief
door de aangeslotenen per jaar ruim
2000meer zal moeten worden be
taald.
Tegenover deze weinig bemoedigende
Vooruitzichten voor ontlasting der in
dustrieën kan gelukkig melding worden
Als een° gunstige omstandigheid mag I persvereeniging „Schuttevaer", die in
daarnaast niet onvermeld blijven de ver- I liet afgeloopen jaar te Geertruidenbeig
lasing van de geldrente, die thans han- plaats vond, als ik mij niet vergis de
del en nijverheid stellig zal ontlasten. eerste, die in onze provincie werd ge-
Wanneer ik den algemeenen economi- I houden, en die door vertegenwoordigers
schen toestand in het land vergelijk mei onzer Kamer werd bijgewoond, heeft
die in het district onzer Kamer, dan is nog eens opnieuw de aandacht geves
deze laatste naar mijne meening, over 't I ligd op de gunstige ligging van deze
algemeen niet zoo gunstig, al is er geen I plaats.
reden tot klagen. Tegelijk echter werd ook opnieuw
Land- en tuinbouw hebben slechts ma- duidelijk de hinder, die de scheepvaart
tige of minder gunstige resultaten opge-1 nog steeds ondervindt van de brugpei-
leverd, terwijl de uitkomsten van handel I Iers in de „Donge" en van de onvoldoen-
en nijverheid over het algemeen bleven de verlichting van de voet- en spoor-
beneden die van 1928. Met voldoening brug ter plaatse, ofschoon reeds her-
mag worden geconstateerd, dat in deze liaaldelijk op verwijdering van de pei-
beide laatste takken met groote energie Iers en verbetering van de verlichting is
wordt gewerkt en dat de moeilijke tijds-1 aangedrongen. De boottocht, den deel-
omstandigheden moedig worden getrot-1 nemers aan deze vergadering aangebo-
seerd. Ook voor het afgeloopen jaar kan den, gaf gelegenheid aan de vertegen-
worden melding gemaakt van verschil- woordigers onzer Kamer zich te orien-
lende industrie-uitbreidingen en van I teeren met betrekking tot de plannen
vestiging van nieuwe ondernemingen. I van het Waterschap ,,De Beneden
Werkeloosheid kwam niet voor; Donge" tot afsluiting van den Donge-
werkgelegenheid was er in voldoende I mond. Verwacht mag worden, dat volle
i ta tvi_ 1 ,1i..: t U1dL I a n n d o olif >7ol wArrlotl öpcohonlf Bil Rflll
grondstof leder niet ten volle waren ge
motiveerd. Wat in het vorig jaarverslag
is gezegd van de mistoestanden in de
schoenenbranche zou thans kunnen wor
den herhaald. Overproductie, met alle
daaraan verbonden gevolgen bij den af
zet, kenmerkte het afgeloopen jaar. Of
schoon de resultaten over het algemeen
niet onbevredigend zijn en enkele be
drijven zelfs tevreden kunnen zijn, zul
len deze in het algemeen blijven bene
den die, verkregen in 1928.
De statistiek van voortbrenging en
verbruik over 1928 toont aan, dat de
productie van 1928 belangrijk is uitge
gaan boven die van 1927. Voor het dis
trict onzer Kamer bedroeg die in 1928
3.532.000 paren met een waarde van
20.908.000.tegen resp. 3.176.000 en
17.987.000 in 1927.
lang bemest met Chili- of natrium-
salpeter, brengt daardoor een hoe
veelheid natrium in zijn land, die 't
vernietigen van de kruimelstructuur
in de hand werkt en het verslibben en
De productie 'van de geheele Noord- verkorsten van den grond ten gevolge
brabantsche schoenindustrie bedroeg heeft. Na elke regenbui ziet men daar
7.094.000 paren met een waarde van korstvorming optreden, die de bo-
sche1 schoenfabrieken1 na'ar de^waardë j demventilatie en dus de worteladem-
meer dan de helft van de Noordbrabant-haling tegengaat en de verdamping
sche productie voor hare rekening na- van het water uit den grond bevor-
l'KPPIttPRIIIIEHI clö A71 All VUlttUCllUL iiiunn* X C4 va» l v* - - i j.>!
mate. De Philips-indust'rieën te Eindho- aandacht zal worden geschonken aan men. Het aantal ondernemingen met n dert. De kalksalpeter en de Norgesal-
ven bleven nog voortdurend werkkrach-1 de bezwaren, die door het Gemeentebe- I productie van meer dan lja''^n P®1 peter hebben juist een tegenoverge-
treden over den economischen toestand jecteerde afsluiting aan de Donge gele- Brabant met 1 afnam. Hoezeer de die veikprsTing en bevorderen de
in het district is vermelding van enkele I gen fabrieks- en handelsbedrijven zijn schoenindustrie een Noordbrabantsche kruimelstructuur. De bodemventila-
feiten uit het afgeloopen jaar met be-1 geopperd tegen de plaats der afsluiting nijverheid is, b ij et ui c e P™ uc ïecy- tje en woltelademhaling wordt er be-
tramweg Maatschappij OosterhoutI het Waterschap. lnoo
Waspik—Waalwijk en van de onderne-I Met betrekking tot de slechte water- De uitvoer, die in 1928 niet onbelang-
ming P.A.B.O. den dienst Hilvarenbeek- staatstoestanden in het Westelijk deel rijk was toegenomen, nam in 1929 iets
OisterwijkUdenhoutLoon op Zand— van ons district mag worden vermeld t af. Voor lederenschoenwerk liep de ex-
KaatsheuvelWaalwijk. I gesprokene door den heer van den Heu- port in 1929 van 660.1-6 paren in 19-8
De provinciale weg Tilburg-Waalwijk vel in de Tweede Kamer der Staten-Ge- terug tot 549.013 paren met een waarde
werd voor een gedeelte tusschen Loon- neraal, die daarbij het volle licht op den van resp. 3.863.563. en 3.337.681. -.
op-Zand en Tilburg, verbeterdaterwijl I slechten toestand heeft laten vallen en ook van andere soorten schoeisel
in voorbereiding is de verbetering v. an- I aangetooiid heeft, dat het plicht der Re- minderde de export; daaitegenovei
dere gedeelten,die in 1930 zal worden geering is de helpende hand te reiken meerderde, hoewel onbeteekenend, de
uitgevoerd' het gedeelte, dat dan nog te I om verbetering in dezen toestand te I impor..
verbeteren blijft', zal in 1931 onderhan- brengen. Wij vertrouwen, dat een stap in Tegenover door verhoogde tarieven
den worden genomen, zoodat einde van de richting tot verbetering is gezet door belemmerden uitvoer naaj oudere afzet-
- het oprichten van het Waterschap „Het
I Zuiderafwateringskanaal", waardoor de I
'Waterschappen van het Westelijk deel
der Langstraat in één verband zijn ver- I Denemarken, Nederl. Oost-Indie, Belgie,
ver-
ver-
nog eens een landbouwer daarover
en die vertelde me uit eigen ervaring
een geval, dat dit aardig illustreert.
Bij het strooien van de kalksalpe
ter was de knecht wat nonchalant te
werk gegaan. Hij had om de andere
baan een dubbele portie gegeven, ter
wijl de tusschenliggende banen niets
ontvingen. Toen het op schoffelen
aankwam, bleek de schoffelmachinc
dat jlar de geheele weg zal zijn ge- het oprichten van het Waterschap „Het gebieden worden geen pogingen onbe- veel gemakkelijker te trekken m d e
bracht in den toestand, waarop door Zuiderafwateringskanaal", waardoor de proefd gelaten om nieuwe markten te bfmen welke kalkstikstof hadden onL
onze Kamer reeds zoo lang is aange- Waterschappen van het Westelijk deel vinden en nam de uitvoer o.m. toe naar
drongen I der Langstraat in één verband zijn ver- I Denemarken, Nederl. Oost-Indie, Belgie,
Over het algemeen verkeeren naar eenigd en aldus een orgaan is geschapen Tj"ankn,k, Zweden Fmland T^jecho-
mijne meening de wegen in het district dat in staat zal zijn op te komen voor de Slowafc'Je- Egypte, Liberia Irak Leyton,
der Kamer niet in een toestand, die vol-I gemeenschappelijke belangen bij de vei- Lhma, Lurapao, Palestina, Suriname,
doet aan de eischen van het tegenwoor- betering van de Waterstaatstoestanden, wsiana, e.a.
d°ge verkeerdit geldt vooral voor het Zoodra het definitief bestuur van dit Als een der gevolgen van de uityoer-
meerendeel der wegen, die in beheer en Waterschap zal zijn gekozen, wordt gele- belemmeringenddoor de tarievenpohUek
onderhoud zijn bij de gemeenten. De genheid geopend tot verder overleg van van andeie ïandeiiX
toestand van den hoofdweg door de onze Kamer met dc hctrokken gemeente-1 'i
Langstraat laat op plaatsen veel te wen-1 besturen en het bestuur van dit Water* brieken in het district een gedeelte van
schen over terwijl tal van gevaarlijke schap ten aanzien van het onderzoek haar bedrijf zal verplaatsen naar Duitsch-
bochten en onpraktisch gele|de .spoir-naa/de mogelijkheid «n^afgüting
weg overgangen bedenkelijke bëlemme- van den mond van het m mi wip ook nmr eemeermaie
ringen vormen. De groote beteekenis van I Mogelijk dat de daardoor beoogde ver- I i.nmpn jj.llnpn vprKP_
hét autoverkeer en de steeds grooter toe-I betering van de Langstraatsche havens I ononnstiop nositie on do in
neming daarvan eischen, dat volle aan- en van de waterstaatstoestanden van het [frenjnarejonguns^t'gie pissiti^e^ op de in
dacht aan de verkeerswegen wordt ge- I Westelijk deel van ons district in éen
schonken. Ik acht wegverbetering voor I verband kan worden gebracht met de
thans een aangelegenheid van groot eco- I plannen van het Waterschap „De Bene'
nomisch belang. Met voldoening kunnen den-Donge" tot afsluiting van den Donge-
wij hier melding maken van de eindelijke I mond.
oplossing van de moeilijkheden voor 't I Bij de nadere beschouwing omtrent
verbeteren van den weg Heusden-Haar- i den economischen toestand in het dis-
steeg. Als gevolg van het accoord tus— I 'riet onzer Kamer over het afgeloopen
schen de Provincie en de gemeente He- I iaar meen ik uit de bij het Bureau inge-
dikhuizen zal een geasphalteerde steen— j komen rapporten te moeten opmaken,
slagweg worden aangelegd, die het ver- I dat de resultaten in de ondernemingen
keer uit het Land van Heusden en Altena I van handel en nijverheid over het alge- - f„v,riPrcoPUn,i«rnn mot tooUo
naar 's Hertogenbosch zal ten goede ko- meen minder tot tevredenheid stemmen Joop van fabrie^ebouwen mettoebe
men I dan het vorig iaar. De moeilijkheden I !rüj l' 611 txP'°liaiie 1S aangemoe
Voor het district der Kamer is in dit worden grooter door het voortduren, 't /oor^het verieenen van verstrek:
verband wel van groote beteekenis het I toenemen zelfs van de exportbelemme-
besluit der Regeering om over te gaan ringen. De leiding der zaken blijft onaf
tot het bouwen van een brug bij Keizers- gebroken uiterste spanning vragen, geen
veer, waarvan een gedeelte der werken I oogenblik mag de spanning verslappen
reeds is aanbesteed en in uitvoering is. I of de terugslag wordt gèvoeld.
Voor het Westelijk deel van het district Wanneer ik stil sta bij de „schoen- en
en een groot deel van het Land van Al- I lederindustrie, die voor ons district de
tena is het tot stand komen van dit voornaamste bestaansbronnen blijven op
werk zeker van het grootste belang. leveren, dan meen ik, voor wat de
ternationale markt, waar 'zij door de in
voertarieven wordt gehandicapl en dat
integendeel wordt voortgegaan met de
bedrijven, zij het voor op zich zelf prij
zenswaardige doeleinden, te belasten.
Als tegenstelling is er dan op te wij
zen, hoe de overname van fabrieksge
bouwen en terreinen door de firma, die
gedeelte van haar bedrijf naar
Duitschland verplaatst, is bevorderd
door een zeer belangrijke bijdrage uit
de openbare kas in de kosten van aan-
kende faciliteiten op belastinggebied. Ik
treed natuurlijk niet in beoordeeling van
de doelmatigheid van den vorm, waarin
daar die industrie is tegemoet gekomen,
doch heb alleen de aandacht willen ves
tigen op het feit der tegemoetkoming.
De uitvoer van Nederlandsch schoei
sel naar Duitschland bedroeg in 1929
voor lederen schoenen 69.672 paren,
em /.CKC1 va ii Ïici fiuuuic uciaii*. voor een waarde van f a a6 883
Over het algemeen is de economische schoenindustrie betreft, in herinnering 001 pen aar<?e a"
Wordt vervolgd.
toestand van de zeer vruchtbare streek I te moeten brengen hetgeen in het vorig
van het Land van Heusden en Altena jaaroverzicht is gezegd. Na een korte
niet gunstig. Als voornaamste oorzaak I uiteenzetting van den toestand in de
daarvan mag zeker wel worden genoemd I schoenindustrie te hebben gegeven, werd I «feVlfl i II lil tl Oil W
de geïsoleerdheid van deze streek, inge- I toen gezegd, dat onder de geschetste
sloten door breede rivieren zonder vaste I omstandigheden ondanks den voor 1928
verbindingen. I bevredigenden gang van zaken men on-
Daarbij komt het gemis aan sjioor- en I mogelijk gerust kon zijn over de ioe-
tramwegen, terwijl het wegennet niet komst, wanneer niet een betere verhou-
voldoet aan de eischen, die het moder- I ding tusschen productie^ en a.zet kon
Dc stikstof meststoffen.
Hebben we in ons vorig artikeltje
de nieuwere stikstofhoudende mest-
verkeer" daaraan"stelt."'De^hoop"' die I worden verkregen. Blijft de productie I stoffen nagegaan, thans willen we ze
eenige jaren terug werd opgewekt door I toenemen, dan zal ae toekomst uiterst l eens van (]cn j->ractischen kant bekij-
de plannen der Spoorwegmaatschappij moeilijk worden, tenzij uitzicht kan wor- kunnen vaststellen wat de
Midden-Brabant" sing niet in vèrviil- den geopend voor een belangrijke toe- om le Kunnen asisiencii, wai (ie
i'ing. Het autobusverkeer, dat voor een 'mme van den export. Ik zie voor het waarde van deze meststoffen is
deel «oed zou kunnen maken het gemis I komende iaar de zorgen groeien, sprak R,n dan kunnen we al dadelijk de
aan s'poor- en tramwegen, is tot heden I hum de Voorzitter, tenzij ook door de I meststoffen splitsen in twee groote
niet tot een behoorlijke ontwikkeling ge-1 Begeering deze zorgen ten volle worden groeDen n j j salpetermeststoffen
komen Verschillende in den loon der beseft en althans iets gedaan wordt in gioeptn, n.i. in sdipeiermesisionen
laatste'jaren voor deze streek opgeHchte verband met de uiterst ongunstige pp- en ammomakmeststoffen. Tot de eer
autobus-ondernemingen zijn na een kort sitie, waarin onze schoennijverheid ste groep behoort de Chilisalpeter,
bestaan opgeheven, deels, naar het mij I "deeds vaster raakt, tengevolge vai\ I natronsalpeter, kalksalpeter en leu-
voorkomt, als gevolg van kracütsver- waarteee^ Eigenlijk is de laatste
de wegen. Afdoende verbetering van het .Ik geloof, dat de verwachting, toen meststof, die tusschen de twee groe-
autobusverkeer voor deze streek kan I uitgesproken, bewaarheid is geworden. I pen staat. Er zit iets van beiden in.
slechts worden verwacht, wanneer de ^rtüïrmmeHnsen^'zhn^cro^ter' alwor" Tot de tweede groep behooren de
exploitatie door eén krachtige onderne- h01 tbelemmeringen zijn grootei gewor .„„mnnini* uP .mitjnw
ming wordt ter hand genomen en tege-1 den, in den aanvang b®t> ik daarop I
lijk aandacht wordt geschonkken aan I reeds gewezen, de exploitatiekosten zijn ammoniak en ten deele de salpeter
verbetering der verkeerswegen. Eens te I "iet verminderd, nieuwe zijn in het ver- I zure ammoniak, terwijl we, wat de
meer blijkt hierbij, hoe jammer het is, I schiet. Over het algemeen konden de be-
meer blijkt hierbij, hoe jammer het is - -ofhet werk werking betreft er ook de ureum, en
dat is afgewezen ons verzoek om in het I prtiyen nun peisoneei wei_in xiei went i
Rijkswegenplan op te nemen een weg houden doch over de geheele lijn zal de kalkstikstof toe kunnen rekenen.
Gorinchem-Heusden-Drunen, die Rotter-1 de productie wel gebleven zijn benenen De salpetermeststoffen zijn van ouds-
dam, het voornaamste centrum van ons I d'e van 1928. I ber een geliefde kunstmest geweest,
handelsverkeer, via Gorinchem-Heus- I De langdurige en strenge vorstperiode I ipen vrijwel onmiddellijk na
den—Drunen zou verbinden met de in- in het begin van het jaar had een zeer iltnten km
dustrieele Langstraat en verder Oostelijk ongunstigen invloed op den verkoop toediening eivan de esu tate
Noordbrabant, voor welken verkeersweg I van schoenen in den detailhandel. Niet I waarnemen. De planten nemen dan
de Wegencommissie uit den A.N.W.B. en alleen dal de koude de menschen bin- 0ok zonder uitzondering deze mest-
de K.N.A.G. nog op de bres heeft ge-1 aenshuis hield, doch de stagnatie in het sto£ (jjrec^ en met graagte op. Het
staan I werk van tal van ondernemingen had I k s
Terecht kon dan ook in het vorige lot gevolg loonderving op groote schaal, schijnt wel alsof ze een bepaalde vo
jaaroverzicht worden gezegd, dat het waardoor de koopkracht eui de kooplust keur hebben ten opzichte van de
Rijkswegenplan ons geen bevrediging I yoor germmen tijd ongunstig werd bc- meststoffen en dan staat de salpeter
heeft geschonken. Hoeveel zou inder- I invloed. De vorst en de daarop volgen- ZOnder twijfel in hun keuze boven
daad deze verbindingsweg kunnen bij- I de nawinter-periode schoof over den I
Hrflppn tnt den economischen onbloei I tyd van het vaak zoo gunstige voorjaars- I ja
van deze streek, die ten'deze zoozeer seizoen heen, zoodat in de eerste helft Dat neemt intusschen met weg, dat
hulp behoeft.. Niet ten onrechte is in de I van het jaar in den verkoop der schoen- er nog wel verschil is tusschen de
laatste jaaroverzichten de vraag gesteld I winkels oyer het algemeen een groote I verschillende salpetersoorten. De boe
of aan de belangen van het platteland achterstand ontstond, die door het gun- kiei te bewerken heb
wel voldoende aandacht wordt geschon-1 stige zomer- en nazomerweer niet meer le'L ale j
lom. Ik zou hieromtrent slechts kunnen kon worden goedgemaakt Dit had van hen, zullen dit ongetwijfeld reeds
herhalen de reeds meermalen geuite I zelf zijn terugslag in de schoenindustrie, meermalen ondervonden hebben. De
klacht en zal daarom hierop thans niet I die over het algemeen slechts mondjes- cbjiisalpeter, evenals de natronsalpe-
"vin „l'ofminder bel.ng bUiv.n echter Sprodme^dJ'"artikel' w,7en°da»enj ter Mat eigenlijk kunstmatig bereide
ook goede ™'ate7egen en terecht is Sol. niet bevredigend. Dnlende lederprij- Chilisalpeter is) bevatten naast de sal-
daarom door onze Kamer in den loop zen stimuleerden verlaging van den peter ook nog natrium. Dit natrium
van dit jaar het initiatief genomen voör prijs der schoenen en menig fabrikant kom^ ook voor jn keukenzout en bij'
een onderzoek naar de mogelijkheid en I trachtte den verkoop Ja" gevolg ook in zeewater. Wie nu jaren-
wenscheljjkheid van de afsluiting van I op de weinig kooplustige binnenland J 8
vangen, dan in die welke niets gekre
gen hadden. De boer wist van de fout
die er bij het uitstrooien plaats ge
vonden had, niets af, maar doordat
hij zelf achter het schoffelwerktuig
liep, bemerkte hij het. Wie op de klei
verkorstende grond heeft, kunnen we
dus een proef met kalksalpeter aan
raden.
Dit wat de werking ervan op de
klei betreft.
En nu op den zandgrond, daar heb
ben we met een paar andere factoren
te maken. En dan wel allereerst met
den kalktoestand. We weten dat er
een enge verhouding behoort te be
staan tusschen humus- en de kalk-
voorraad in onze diluviale zandgron
den. Nu zouden we zoo zeggen, dat
een bemesting met kalksalpeter op
kalkarme grond wel uitermate goed
zal werken, immers brengen we dan
met de salpeter ook kalk in den grond
en toch blijkt dit in de praktijk tegen
te vallen en doet men beter een Chili-
salpeterbemesting te geven. De na
tron uit de Chilisalpeter maakt n.l.
de niet opneembare kalk uit den
grond mobiel, dus opneembaar en
dit is van meer beteekenis dan de
kalk, die zich in de kalksalpeter be-
indt.
Natuurlijk mag men dat niet over
drijven. Deed men dit, dan zou men
spoedig tot zijn eigen schade onder
inden, dat ook hier overdaad
schaadt! Niet alleen, omdat een zeei
ijke stikstofbemesting een te geile
plantengroei geeft, maar ook, omdat
men niet ongestraft de kalkvoorraad
op die wijze uit kan putten.
Men zegt wel van deze nu bespro
ken meststoffen, dat ze een basische
of alcalische werking vertoonen. In
de scheikunde verstaat men daaron
der, dat, wanneer men bij een oplos
sing een scheutje rood lakmoes voegt,
men dan een blauwe kleur krijgt.
Zouden we dit met een Chilisalpeter-
oplossing probeeren, dan zouden we
geen blauwkleuring waarnemen. Bij
kalksalpeter wel. Dat is dus zeker 'n
basische meststof. Met Chilisalpeter
is dat een vreemd geval. Prof. Mayer
te Wageningen heeft daar een ver
klaring van trachten te geven, die al
gemeen wordt aangenomen, maar die
zich niet leent in een krantenartikel-
tje te behandelen. We kunnen er hier
dit van zeggen: ten opzichte van de
plant, die de salpeter opneemt en (Ie
natrium van de Chilisalpeter in den
grond laat (natrium is een basevor
mer) gedraagt zich de Chilisalpeter
als een basische stof. Prof. Mayer
noemt zulke meststoffen, die een ba
sische of zure reactie vertoonen, ten
opzichte van de planten physiologr-
sche stoffen. Zoo is dus Chilisalpeter
een phvsiologisch basische meststof.
Nu rest ons nog de Leunasalpeter.
Maar het is wellicht beter deze mest
stof tegelijk met de Kalkammonsal-
peter te bespreken in een volgend
artikeltje.
S.
ABONNEERT U OP EN ADVER
TEERT IN DIT BLAD, HETWELK
HET MEEST GELEZEN IS IN DE
LANGSTRAAT.
m HIS
