IE ECHOVIII HIT 1UIU
No. 48. Zaterdag 14 Juni '30. 52e Jrg.
TWEEDE BLAD.
zaken alleen kerkelijk moeten behan
deld worden; 5. wegens krenckinge
en smadelgcke veragtinge uan de lioo-
ge Judicature nan de Christelycke Sy
node van Gelderlandt, tot dewelcke
dese saecke uyt cragte van appel voor
alsnog eeniglijck behoort, welcke dus
Jets omtrent de Hervormde Kerk aan
de Haven.
door
J. van der Hammen Nicz.
VIII.
Nu had men de poppen aan 't dan
sen. Nog denzelfden dag, 24 Juli 1732,
werd door den koster, namens den
oud-diaken Pieter de Greeff en den
regeerenden diaken Jan van der Ent,
een protest overgeleverd aan de vier
overige leden des kerkeraads, waarin
op grond van de volgende vijf punten
de onwettigheid dier verkiezing moest
bewezen warden: 1. Wegens vermeend
leugenachtig bericht, door den kerke-
raad aan de Gecommitteerde Raden
verzonden; 2. dat de zaak in verschil,
na bij het Classicaal Bestuur geweest
te zijn, nergens anders thuis behoor
de dan bij de Christelijke Synode van
Gelderland; 3. dat het recht om een
predikant te kiezen, in plaats van aan
zes, nu aan acht leden was gegeven,
waardoor het recht der protesteeren-
den werd verkort; 4. dat kerkelijke
doende in alle andere appellen van
haer regt van Judicature zoude kon-
nen onregtmatiglijk berooft worden,
't welck ongerijmt is".
Het spreekt haast vanzelf, dat dit
protest geen vruchten droeg, evenmin
als de twee inspraken tegen de drie
gebruikelijke proclamatiën gedaan.
De eerste proclamatie aan de gemeen
te geschiedde den 27 Juli door Ds. D.
Heuvel, predikant te Tilburg en Goir-
le; de tweede den 3 Augustus door
Ds. Daniel Noortberg, predikant te
Drunen en Nieuwkuik, de derde den
10 Augustus door Ds. L. Verster de
Balbian, predikant te Loon-op-Zand
(Loonschendijk), door welken laatste
tie nieuw verkozen leden ten zelfden
dage werden bevestigd.
Nu blijft nog over te vermelden, hoe
de Synode over bovenstaande zaak
dacht. Deze gaf den voor haar ver
schenen apellant Jan van der Ent o.m.
te kennen: dat de appelleerende leden
des kerkenraads geene redenen heb
bende sig te beswaren, integendeel
wel vergenoegt te zijn over 't uytge-
bragte accommodement des Eerw.
Zonder schriftelijke toestemming is eenige overname uit deze rubriek verboden.
OOM WIM ontving van een jong
dichtertje de volgende klacht op vers
maat. Zoo zie je komt er medewerking
en belangstelling van alle kant en op
elk gebied.
De klacht bevat meteen een raadsel.
Wie doet er mee en raadt wat hier
bedoeld wordt.
Ik besprak dit met de Redactie en
die was zoo vriendelijk om onder de
goede raadsters of raders. tot ho og-
stens 14 jaar twee mooie boeken te
verloten.
Men zende het antwoord in aan
„Oom Wim" van „De Echo".
OOM WIM.
KLACHT VAN??
't Ligt niet aan mij. Gij weet wie 'k was
Een heldere diepe breede plas,
Een stroom, zoo helder en zoo frisch
Zooals de Maasmond nog niet Is.
Nu 'k dertig jaar verwaarloosd ben
Zóó dat ik zelfs mij zelf niet ken,
Nu kijkt geen vischje mij meer aan
Mijn heldere stroom heeft afgedaan.
Al duizend jaren was ik oud
En nooit aan mij de minste fout,
Thans zit 'k in 't vuil, hoe kom
'k schoon
Raadt wie ik ben en waar ik woon
Op reis naar Oom Sambo.
Een nikkertje, ging op zekeren dag
uitgedost in zijn Zondagsche pakje
uaar oom in Egypte, die jarig was.
Van zijn tamme krokodil, Zaagtand'
maakte hij een bootje. Dat was niet
moeilijk. Maar hoe kwam hij aan een
zeil?
HaEen oud laken, niet het beste
stuk uit Moeders kastkon daarvoor
dienst doen I Daar oom een heel eind
den Nljl op woonde, moest Zaagtand
vlug zwemmen.
Ónder aan den hengel bond Sambo
nu een worst en liet die juist boven
Zaagtand's snuit bengelen.
't Krokodilletje kon er de oogen
niet afhouden en zwom den lekkeren
worst na. Dat was spek voor zijn bek
Sambo had nog een hengelsnoer bij
zich, want hij wilde oom met een pa
ling verrassen. De dobber zwom op
het water. Sambo zat er met den rug
naar toe, maar zou zoo nu en dan
eens kijken, of hij al een paling ge
vangen had.
„Ja, ja Sambodacht Mawi de
rnaraboe „dat heb je slim bedacht,
maar ik ben ook dol op paling. Wist
je dat wel, vrindje
Geduldig ging Mawi nu achter het
zeil zitten. Zoodra de dobber omlaag
getrokken werd en er dus een visch
in het aas beet, zou hij het snoer in
den bek nemen, toen Zaagtand eer.
ruk aan zijn staart voelde en eens om
keek wie er zoo brutaal was. Op dit
oogenblik schoot juist een dikke paling
door de lucht en kwam achter in de
boot terecht.
Sambo keek ook eens om. Wat ge
beurde er toch Vlug pakte Sambo
den paling en legde hem naast zich
classis van 's Bosch, ook 't selve met
beyde armen haddén behoren t' om-
helsen en blydelijk daar in te berus-
ten, omdat door deselve de eer van de
litigante partyen, soo affgegaene als
aangekomene leeden, en insonder-
heydt van den overledene predicant
Dagevos in alle opsichte zorgvuldig
naer haere gedagten bewaart is. Met
dit bescheid kon onze diaken naar
huis gaan en hij getroostte zich er
ook wijselijk in.
Een der eerste werkzaamheden van
den kerkeraad was nu het beroepen
van een nieuwen predikant. Eerst
moest daartoe echter een verzoek
schrift ingediend worden aan den
Raad van State omme acte van des-
pice of handopening.Nadat deze
was verleend, werd de vergadering tot
het doen van een beroep vastgesteld
op 7 November 1732. Deze vergade
ring bestond uit 15 leden, als volgt:
Vijf predikanten: Prof. Roe
mer, praeses; Halmans, assessor;
Cornelis de Wit, scriba (gedepu
teerden der classis van 's-Bosch);
Daniël Noortberg en Heuvel (con
sulenten).
Tien verkiezende leden: J. van
der Vleuten, W. de Fokker, An-
tonie de Sille ordinaire ouder
lingen); Otto Juyn, nieuw-, H.
Hoekwater, oud-ouderling; A
Borgmans, Jan van der Ent, Jan
Buys ordinairediaconen)J. D.
Werther, nieuw-, P. de Greeff,
oud-diaken.
Nadat de kerkeraad eene nominatie
van een twaalftal had gemaakt, werd
die onmiddellijk daarop verminderd
tot op een zestal, waaruit met meer
derheid van stemmen als predikant
werd gekozen: Ds. Cornelis v. Rooyen,
proponent te Gorinchem, die het be
roep aannam en den 15 Maart 1733
door Ds. Johannes van Wingerden,
predikant te Gorinchem, werd beves
tigd. De bevestiger sprak naar aanlei
ding van Ezechiel 3, versen 1719;
de bevestigde naar Handelingen der
Apostelen 10: het midden van het 31e
vers: Cornelil uw gebed is verhoort.
De eerste jaren A'an het verblijf van
Ds. van Rooyen te Waalwijk, die om
verschillende redenen een uitmuntend
Evangeliedienaar mocht genoemd
worden, kenmerkten zich door hevige
geschillen tusschen den kerkeraad en
den schoolmeester. Den 20 Februari
1717 was namelijk overleden meester
Anthony Hermans, koster en school
meester, 2) welke betrekkingen cum
annexis hij had waargenomen sedert
1685. Zijn opvolger was Jan Volkerts
(1717i745). Gelijk bekend is, moest
een koster, behalve de zoogenaamde
corporeele diensten 3), allerlei bood
schappen voor den kerkeraad doen.
In September 1734 werd hem belast
neer, zoodat Mawi 'm daar niet weg
durfde halen.
De dobber Het Sambo weer op het
water drijven. Behoedzaam keek Sambo
nu en dan om teneinde te zien, of
Mawi niet terug kwam, want dat was
nog eens een vriendelijke vogel, die nog
wel een paling voor hem vischte.
Mawi vloog wel met de boot mee,
maar durfde nog niet dadelijk zijn
oude plaatsje innemen. Maar eindelijk
zat hij toch weer achter het zeil 1
Arme Mawi 1 Zoo ging het zeven
maal en zoo kwam Sambo met zeven
dikke palingen bij zijn jarigen oom aan,
maar Mawi had niets, heelemaal niets
Mawi ging nu op zijn eigen houtje
visschen. Spoedig had hij weer een
dikke paling en die was voor hem
en zoo was ook hij tevreden.
P. V. te Sprang,
den omschrijfbrief van de eerwaarde
classis van 's Bosch, op welke(n) Do-
minus Haverkamp 4) te Boxel beroe
pen was, naar den predikant van
Loon-op-Zand te brengen. Bij opening
bleek, dat de enveloppe ook een par
ticulieren brief van Ds. Haverkamp
bevatte, met de overbrenging van wel
ken onze koster natuurlijk niet belast
kon worden, hoewel de zaak feitelijk
weinig beteekende. Hieruit moeten de
drift en het geraas verklaard worden,
waarmede hij bij zijne terugkomst
aan 't huys van den predikant van
Waalwijk, die doe toen) in ge
sprek was met den meester van Meeu
wen, kwam en vroeg: Hoef ik als kos
ter brievedrager te zijn van professor
HaverkampDe predikant van Loon
heeft mij gezegd, dat er een particu
liere brief van die professor in was,
behelsende een sollicitatie voor zijn
zoon: om dat voor te komen, zal ik
geen brieven van de classis meer be
stellen, ten zy ik eerst wete den in
houd van dien.
Vrij algemeen wordt in de meeste
handboeken voor de geschiedenis, die
ook enkele bladzijden wijden aan
schoolzaken, een schoolmeester van
vroegere eeuw-en en met reden
geteekend als te zijn niet veel meer
dan de knecht van dominé of kerke
raad, die, ja, in de school vrijmachtig
zijnen schepter zwaaide, maar tegen
over zijne superieuren, dat was de
Hervormde geestelijkheid, zich heel
onderdanig en gedwee betoonde. Het
eerste moet ik toegeven, maar wat 't
tweede punt, n.l. zijne onderdanigheid
aangaat, daaromtrent ben ik zoo vrij
te beweren, dat het met het bovenaan
gehaalde, 't welk een voorspel mag
genoemd worden op hetgeen volgen
zal, geheel in strijd is. Maar laat mij
de kerkelijke geschiedenis van Waal
wijk gedurende dien tijd wat omstan
diger verhalen.
UIT HET DAGBOEK
PIETER POR.
VAN
A an teekeningen
1. De lezer zal gemakkelijk in
zien, dat deze 5 punten eigenlijk tot 2
of 3 punten konden teruggebracht
worden; ik volg echter den gang van
het origineel.
2. In dien tijd waren te Waalwijk
drie schoolmeesters: een dorpsschool
meester, een landsschoolmeester en
een Fransche kostschoolhouder (Ja
cobus van den Vondel).
3. Corporeele diensten: Hij zal,
als van ouds, de navolgende corporee
le diensten waarnemen, als de kerk
wekelijks moeten vegen, ook de zit
banken en stoelen afstoffen en jaar
lijks schoonmaken, alsmede het ko
perwerk en de kronen op zijn tijd
schuren, het tafellaken wasschen, be
nevens de goederen tot het H. Nacht
maal behorende, bergen en in bewa-
Llesje en de handige naaister.
Ach, ach, zuchtte Liesje ongeduldig,
terwijl zij trachtte een dikke draad
door het kleine oog van een dunne
naald te halen, „Waarom hebben de
naalden toch niet een beetje grooter
oog. Op deze manier krijg ik nooit de
gordijntjes van mijn poppenkamer af
en ik wilde zoo graag dat zij hingen
als Moeder straks thuis komt". „Wat
zou je erwel van zeggen om een naald
te gebruiken, die heelemaal geen oog
heeft", vroeg oom Jan, die druk bezig
was een mooi poppenhuis voor Liesje
in elkaar te timmeren en toen hij
daarmee klaar was, maakte hij een
klein gootsteentje en rechtbankje in
de mooie blauw met wit geschilderde
keuken. „Wie heeft er nu ooit gehoord
van een naald zonder oog", lachte
Liesje, „daar zal ik het maar niet eens
mee probeeren". „En toch", zei oom
Jan, „ken ik een klein naaistertje die
dat doet en zij maakt heele mooie
dingen". „Maar waarom gebruikt zij
dan een naald zonder oog?" vroeg
Liesje nieuwsgierig geworden. „Wel,
omdat zij geen andere naald kan ge
bruiken", lachte oom Jan „Ja, ik denk,
dat zij het heelemaal geen naald zou
noemen, want zij handwerkt met haar
snavel". „Met haar snavel?" herhaalde
de verbaasde Liesje. „Hoe kan dat nu,
alleen vogels hebben toch maar snavels
en ik heb nog nooit gehoord van een
vogel, die een naaister is".
„En toch is het zoo", verzekerde
oom Jan haar, „de vogel is zoo handig
met haar snavel, dat de menschenhet
diertje „snijdersvogel" noemen.
„Maar wat maakt die vogel dan
vroeg Liesje ongeloovig Ze kan toch
geen vogelkleeren maken
„Dat is waar", lachte oom Jan, „maar
zij naait haar nest in elkaar, in plaats
van haar nest te maken, zooals de
andere vogels dat doen, neemt de
snijdersvogel een mooi groot blad en
gebruiktdat voor de fundeering van
haar nest. Is het blad groot genoeg,
dan maakt zij er een zakje van in het
andere geval neemt zij nog een blad
wat vlak bij het eerste groeit en ver
bindt de beide bladeren in den vorm
van een zakje aan elkaar met planten-
vezels, harde grasjes of wat ze, voor
haar doel geschikt, ook maar vinden
kan. Natuurlijk laat zij het zakje van
boven open. Ais het nestzakje klaar
is. zoekt de vogel kleine veertjes,
pluisjes en soms een stukje watten.
Niet lang daarna zijn er nu eitjes in
het nest en na een paar weken liggen
er heele kleine kale vogeltjes in het
comfortabel, warme nestje.
Vind je die snijdersvogel nu niet
bijzonder knap, dat ze kans ziet met
niets anders dan haar snavel een huisje
voor haar kindertjes in elkaar te
naaien „Ja, oom Jan, die vogels zijn
veel handiger dan ik", zei Liesje en
probeerde na dit verhaai met nieuwen
moed den draad door het oog van haar
naald te steken, wat wonder boven
wonder nu ineens lukte. Vlug toog ze
aan het werk en toen moeder thuis
kwam hingen inderdaad de gordijntjes
van het poppenhuis keurie voor de
ramen. „Zeg, moes", zei Liesje, het
gaat toch met een gewone naald veel
gemakkelijker dan met de naald van
een snijdersvogel, die in het geheel
geen oog heeft. Moeder begreep er
niets van en nu vertelde Liesje haar
het gehoorde weer over.
Oplossingen van de vorige week.
1
r
aar
brand
raadsel
assen
een
1
9 Juni. Ben het niet geheel met buur
man-raadslid eens dat voorstel
B. en W. terzake nieuwe belas
tingheffing 't ideaal is. Hfl noem
de ze gematigd-democratisch Ik
vindt dat de hoogere inkomsten
nogal aardig genomen worden.
Begrijpelijk dat in onzen demo-
cratischen of would-bedemocra-
tischen tijd lagere inkomens en
groote gezinnen zooveel mogelijk
tegemoet gekomen worden, maar
waarom mogen de hoogere in
komens nu weer weinig of niets
profiteeren of moeten die meer
betalen, nu belastingverlaging
over de geheele linie wordt aan
gekondigd. Is dat verstandig in
een plaats als de onze dat
wreekt zich toch, zou ik zoo
zeggen.
10 Juni. Gezien dat bewoners Zuid
zijde Grootestraat voorbij de
Markt (richting Haven) weer
minder meewerken verbreeding
trottoir door 't opruimen hek
obstakels. Zag daar b.v. een 4 tal
van die leelijke dingen naast
elkaar blijven staanziet men
dan niet dat elk huis na oprui
ming beter uitkomt en mooier
wordt en dan 't trottoir.
11 Juni. Heb deze week na school
tijd jongens bezig gezien met
auto's op de marktvooral het
plagen van een paar dames was
ergerlp Er was wel een politie
agent, maar die stond op het
trottoir aan den overkantdan
kunnen ze nog hun gang gaan.
Rondloopen en blijven tot de
bengels verspreid zijn, is m. i.
de weg.
12 Juni. Mooie wandeling Burgem.
Smeelelaan wordt beslist een
mooie laan, als de boompjes
maar niet scheef getrokken of
beschadigd worden. Uitstekend
fietspad. Hier doet de gemeente
goed werk. Hoop dat gemeente
Loonopzand haar rijwielpad naar
Roestelberg ook zoo behandelt.
ring houden, ook het kerkhof schoon
houden en het gras rondom de kerk
muur wegnemen, de paden op het
kerkhof zuiver houden (instructie
voor den koster, voorlezer en voor
zanger, 1803). Nog tot aan de tweede
helft der 19e eeuw is er bij de school
meesters iets van die corporeele dien
sten overgebleven: wijlen de hoofd
onderwijzer Johannes Wilhelmus de
Bree, dien iedereen te Waalwijk ge
kend heeft, was nog in 1860 opzichter
van de burgerlijke begraafplaats te W.
4. Zijn eigen handteekening was:
Lodewijk Wilhelm Haverkamp van
Kerkhoven.
Wordt vervolgd.
Nieuwe bezems vegen schoon.
3
1. Ik heb hem al zoo dikwijls ge-
gewaarschuwd, maar Bo bison
verbeterlijk.
2. Ik had derge\\\ke verhalen nooit
gehoord.
3. Na lang zwerven kwam de rei
ziger in Zuid—Afrika terecht.
4. Dat werk hebben we zelfgemaakt.
Nieuwe Raadsels.
1
Ik ben een spreekwoord var. 30
letters
9—17—29—19 lichaamsdeel
16 32123 wordt veroorzaakt
door vuur
2—6—27—7 vrucht
4—14—1—5 dient om vuur in te doen
23—22—10—8 kleedingstuk
26—25—11 dient om te schrijven
13—17 18—12 meisjesnaam
24—28 schrijft men ook wel voor „wij"
15 6—29 jongensnaam
20—3—22—30 meisjesnaam.
Op de schuine kruisjeslijn moet de
naam van een kleur komen te staan.
x gebruikt de naaister
x opschik
x metaal
x niet smal
x plaats in Drente.
3
Van boven naar beneden en van
links naar rechts ben ik een bewaar
plaats van inkt.
x klinker
xxx meisjesnaam
xxxxx dient om uit te drinken
xxxxxxx armoedige, kleine woningen
xxxxxxxxx het gevraagde woord
xxxxxxx meisjesnaam
xxxxx verzorgt pasgeboren
kinderen
xxx lidwoord
x medeklinker.