D£ ECHO VAN HET ZUIDEN.
'A
No. 52. Zaterdag 28 Juni '30. 52c Jrg.
TWEEDE BLAD.
gewilligheid een bewijs van beter
schap meenende te zien, dat nu alles
in de toekomst beter met hem zou
gaan en besloot daarom maar weder
wel een beetje onnoozel, vind ik
den zngtsten weg met hem in te slaan
En zoo gebeurde het, dat, toen de ge
M mfezt
Iets omtrent de Hervormde Kerk aan
de Haven
door
J. van der Hammen Nicz.
X.
Ondanks de meest welwillende ver-
maningén van den kerkeraad, die ver
gadering op vergadering belegde, ver
viel de schoolmeester, vermoedelijk
wel gestijfd door de plaatselijke regee
ring, allengs tot de grootste zotter
nijen. Zoo had hij geheel in strijd
niet zijnen werkkring in de maand
Maart aangenomen eene vaart te gra
ven voor de som van 3000 gulden,
waarin hy van dien tijd af zoo geoc-
cupeirt wierd, dat zijn gansche school
in 't kort te niet begon te loopen, die
hg dpor een jongeling, zelfs doe
toen) nog een- kint zijnde, liet waar-
nctncn- trctn urelk moylijk vaartgraven
hg soo veel moylijkheden op zig heeft
geladen, dat het schijnt hg nog in
jaaren daar van niet zal ontslagen
worden en daarover door deze en gene
opt raadhuys gedagvaart word.
Van nu af aan besloot de kerkeraad
wat hardere maatregelen tegen den
weerspannigen schoolmeester te ne
men en in de eerste plaats diens grof
ste buitensporigheden aan de gedepu
teerden der classis, die weldra kerk
en school zouden komen visiteren, be
kend te maken. Maar onze Volkerts,
ook niet dom en dit besluit vermoe
tlende, zorgde als voorzanger wel op
zijn post te zijn, toen de predikant den
17 April op de combinatie Hagoort
moest prediken. Dit had hij verschei
dene malen verzuimd, en nu hoopte
de kerkeraad, in des schoolmeesters
deputeerden van de classis van 's-Her
togenbosch (dat waren: Cornells de
Witt, predikant te Den Bosch, Dumon
predikant te Heeswijk en Dinther, en
Heuvel, predikant te Tilburg) zich
den 23 Mei 1735 te Waalwijk bevon
J den,- de kerkeraad het slechte gedrag
van den koster veel vergoelijkte en
veel ergerlijks liet rusten. Zelfs had
den genoemde heeren, op verzoek van
den predikant, de goedheid, de attes
tatie van meester Jan maar te onder
teekenen, onder voorbehoud evenwel,
dat deze attestatie voorloopig in han-
i den van den kerkeraad zou blijven be
rusten, ten eynde die na verder blgke
van zijn goed gedrag hem zeiven zou-
den konnen ter hand stellen. Zoo
kwam Jan Volkerts met een ernstige
berisping vrij.
Zoolang zijne attestatie onder den
kerkeraad berustte, leidde onze ma
gister een voorbeeldig leven en vervul
de getrouw zijne plichten; maar niet
zoodra had hij, op aanhoudend ver
zoek, zijn kerkelijk getuigschrift van
goed gedrag in handen, of 't lieve le
ven begon opnieuw. Behalve dat hij
op de combinatie Hagoort, waar de
predikant den 17 Juli het H. Avond
maal moest uitdeelen, weigerde voor
te lezen en voor te zingen, nam hij
ook de vrijheid in de volle herberg op
Hagoort zijn predikant ugt te schel
den, onder andere zeggende, doe hg,
predikant, vuyl bestont, omdat hy
met den kerkeraad zijn koster had
aangeklaagt aan de visitatoren, zonder
reden te geven. Later, wanneer Ds. van
Rooyen \jeder den dienst op bovenge
noemd gehucht moest waarnemen,
verscheen hij daar wel ter predicatie,
maar met opzet te laat en zat dan, tot
Zonder schriftelijke toestemming is eenige overname uit deze rubriek verboden.
HET RAADSEL
Ik zag, in een groote wereldstad
Qebouwd op heuvelen, aan de
oever van een stroom
Hoe men op één der heuvels, een
waterkraan geopend, had,
Oat frissche water, dat spoelde al
de straten schoon.
■n de oudheid waren onze Vad'ren
Nog niet zoo dom, als menigmaal
wordt betoogd.
Die wisten reeds, dat vuil vergaderen
De gezondheid der bewoners niet
verhoogt.
Vandaar zoo menig stad, in de
oudheid reeds gevest
Aan stroomend water ligt gebouwd,
Opdat geen vuil en stank, de
gezondheid daar verpest.
Daar toen de hygiëne, reeds als
iets kostbaars werd beschouwd.
Mij dunkt Uw klacht wijst op zoo'n euvel
De Vad'ren, benutten het stroomend
water al
Dat kwam gevloeid van gindsche heuvel,
En voerde het vuil af naar de „Ratteval".
Een stroompje slechts heeft daar
z'n monding,
Evenwijdig stroomend aan onze
Grootestraat,
Dat al het vuil meevoerde, doch
ik beken volmondig
Het nu vervuild daar ligt en half
gedempt vergaat.
Groot Waalwijk heet de plaats
waar het ligt,
En doen de bestuurders slechts
hun plicht
Door 't openen van de kraan, op
gindschen heuvel,
Verlost zijn wij van dit groote euvel.
DE LOINT.
groote ergernis van die gemeente, den
predikant voortdurend strak, brutaal
en uittartend aan te kijken.
Onder al deze bedrijven liep het
jaar 1735 ten einde: het jaar 1736
was ingetreden. Op Donderdag, den
2 Februari, moest de verpachting van
de arme- en kerkelanden geschieden,
voor vele dorpelingen een gewichtige
gebeurtenis, die zich elke 2 jaren her
haalde. Op den avond van dien dag
het was tegelijk Maria-Lichtmis
waren ten herberge van Antony Borg
mans, regeerend schepen en gehuwd
met Willemyna van Well, o.a. tegen
woordig: Pieter de Gester, regeerend
burgemeester; Antony Heermans An-
toniszoon, drossaard van Baardwijk
en van 1736 tot 30 April 1776 secreta
ris van Waalwijk, gehuwd met Juf
frouw Lina LeemansJan van Eek,
ontvanger -en ouderling, en Dominicus
van der Hammen, schepen, fijnschil
der en organist; altemaal deftige in
gezetenen en lidmaten der Gerefor
meerde gemeente. Men meene niet,
dat de boodschap \;an deze lieden was:
tijdig naar huis gaan. Volstrekt niet.
Des nachts om 12 uur was de herberg
nog geheel gevuld -en er werd geklon
ken en gedronken. Op dat late uur
verscheen zoo waar onze schoolmees
ter ook nog. Dat hij terdeeg aan Ba-
chus had geofferd, bewezen zijne
hoogroode kleur, zijne driftige geba
ren en zijn luid klinkende stem. Hij
was juist goed gestemd om ruzie te
zoeken, te schelden en te schimpen.
Na hier en daar wat steken onder wa-
ter gegeven te hebben, begonnen zijne
schimpscheuten een meer bepaald
doel te treffen. Zoo had hij de aardig
heid te zeggen: dat de predikant van
Waalwijk, gisterenavond (Woensdag
1 Februari) gepredikt hebbende van
den keizer te geven dat des keizers is
en Gode dat Godes is, hier in wat te
ver ging met te zeggen, dat er sommi
ge waren, die Gode niet gaven dat Go-
des is, als zij arme geldt, dat God toe
behoort, niet betaalden.
Dominicus van der Hammen, op
deze woorden vuur vattende, zeide
daarop: Wel, magister, de predikant
mag de waarheid wel zeggen.
Hierop antwoordde Jan Volkerts:
WatyVatl Ik zegge u, dat de predi
kant voorlede Woensdag leugens ver
haalt heeft, en vroeg meteen: Gelooft
gy dan al, wat de predikant op sloel
zegtl
Geen wonder, dat de verzamelde
menigte over die enorme uitdrukkin
gen verbaast opzag
De meester voegde er daarop nog
bij: Ja, legt het maar in kennis, ik
zal het bewijzen dat hij leugens op
stoel verhaalt heeft.
Dominicus van der Hammen zeide
daarop: Zoude ik dat den predikant
morgen wel mogen zeggen, meestert
Dan zal ik maken, dat hij het gauw
weet. „Ik hebbe daar geen knegt
toe van noode, ik zal 't hem zelfs wel
zeggen", beet toen de koster den or
ganist toe.
Al deze betreurenswaardige zaken
werden in den vorm van interro-
gatoria - behandeld in de kerke-
raadsvergadering van den 7 Februari.
Tot lof van Ds. win Rooyen, wiens
vredelievendheid en echt christelijken
zin wij bewonderen, mag hier niet
onvermeld blijven, dat deze op uiterst
zachtzinnige wijze al te zacht,
Wist iemand die ooit Waalwijk zag
Dat zoo de Loint te stinken lag.
Alleen in school heb ik geen last
Daar is geen Loint staat bij mij vast
MULO.
Dat 's ook een raadsel van Oom Wim.
Wie dat niet raadt vfnd ik niet slim,
AI ziet Ge 't het niet, Ge ruikt het wel,
Want heel de Loint stinkt als een belt.
BERT.
DE SLIMME FIDEL.
<eek vol spanning naar zijn dobber
Of die nog niet onderging,
Rustig lag die nog op 't water
Geen beweging in het ding!
t Was als hadden al die visschen
Jeelemaal geen honger meer
k Geloof, dat ik een eindje verder
Dacht Johan, maar eens probeer.
.Kom Fidel", riep hij, we zullen
Nog een eindje verder gaan,
<ijk daarginder waar die boomen
Aan den kant van 't water staan.
ïn na enkele oogenblikken
Zat Johan de visscher weer
Steeds vol aandacht voor zijn dobber
Ging die daar niet op en neer
Neen 't was slechts de wind, die even
't Dobbertje in beweging bracht,
"t Plekje is. sprak Johan, toch ook al
Niet zoo goed als ik wel dacht.
k Moet mijn snoer wat verder gooien
Wel tot midden in de sloot,
t Haakje moet wat dieper liggen
Met een ander stukje brood.
dunkt mij, met den schoolmeester
wenschte gehandeld te zien; maar de
leden van den kerkeraad waren hevig
verontwaardigd en wilden van geen
verschooning weten. Den 13 Februari
moest onze koster, als beschuldigde,
voor zijne rechters (den kerkeraad
verschijnen, om op de articulen tot
zijnen lasten ingebracht te antwoor
den. Hij verscheen inderdaad, maar
verzogt copy van deze articulen, om-
me sig daarop te bedenken en ten
tyde en dage ten naasten daarop te
antwoorden. Die copie werd hem wer
kelijk verleend en den 16 Februari
thuis bezorgd; tevens werd hem aan
gezegd zich voorloopig van het ge
bruik van het H. Avondmaal te ont
houden. Om het antwoord van Jan
Volkerts te vernemen hij had een
bedenkenstijd van 14 dagen gekregen
werd den 1 Maart kerkeraadsver-
gadering belegd en de koster geciteerd.
Jan van Eek, ouderling, vroeg hem of
hij nu gereed was om schriftelijk te
antwoorden, waarop onze school
meester zeide, dat hy den kerkeraad
van Waalwijk niet erkende voor zijn
competente regters en dat hy op die
articulen niet wilde antwoorden, om
dat de kerkeraad by hem voor zijn
party gehouden wierd.
Na wat tot bedaren gekomen te
zijn, verzocht hij opnieuw een uitstel
van 14 dagen, wat hem gegeven werd,
nadat hij, onder herroeping zijher be-
leedigende woorden, bekend had, dat
de kerkeraad wèl zijne competente
rechters waren. Den 15 Maart werd
hij weder voor den kerkeraad geci
teerd. Nu stond de ouderling Jan van
der Ent hem te woord. Jan Volkerts
echter antwoordde dezen, dat hy reeds
zijn antwoord aan den predikant ge-
insinueert hadde door Philippus Ver
hagen, diaken, en dat zelfs schrifte
lijk. Deze insinuatie was van den vol
genden inhoud:
Gy, Philippus Verhagen, diaken der
kerke van Waalwijk, zult u vervoegen
aan den persoon of ten huize van den
Eerwaarden Heer C. van Roojen, pre
dikant alhier te Waalwijk, en insinu-
eeren zijn Eerwaarde uit naam en
vanwege Jan Volkerts, koster en
schoolmeester aldaar, dat die Eer
waarde Heer gelieft te overwegen uit
wat rapport en van wat man 1) (als
by zijn Eerwaarde door eigen onder
vinding altewel bekent) zijn Eerwaar
de de beschuldiging, die attestatie-
wijze volgens interrogatorien des we
gens gehouden zijn, tegen hem, Jan
Volkers, worden voortgebragt. Dat
hy, Jan Volkers, wegens vredelievent-
hijd en om verdere verwijdering en
nog grotere oneenigheden, ja, proces
sen van injurie voor te komen, die
mogelijk zouden konnen geboren wor
den, zou hy, Jan Volkerts, geconstrin-
geert word op de voornoemde inter
rogatorien, artikel voor artikel te moe
ten antwoorden.. Dat hy, Jan Volkers,
nogmaals uit vredelieventhijd en
zelfs uit eerbiedighijd en respect voor
den Eerwaarden Heer C. van Roojen,
verzoekt, dat zijn Eerwaarde genoege
gelieft te nemen met het betuigen en
zeggen van hem, Jan Volkerts in ver-
schijde gevallen gedaan, inzonderhijd
op den 13 February en den 1 Meert
daaraanvolgende voor den vollen ker
keraad, zijnde in substantie dit vol
gende:
Ik, Jan Volkers, beken dat ik op
Zoo, nu nog maar eens probeeren
Stil Fidel, pas op, 'k heb beet,
Maar opeens de jongen voelde,
Dat hij naar beneden gleed.
't Water kwam hem tot de schouders
Met de armen sloeg hij rond,
Pakte met zijn hand een struikje
Dat daar aan den oever stond.
Angstig stond Fidel te blaffen
Aan den kant der breede sloot,
Was er niemand die kwam helpen,
Nu zijn baasje was in nood
Vloog'lijk dacht hijOch, wat heb ik
Slecht toch op mijn baas gepast,
En Johan Met beide voeten
Zat hij in de modder vast.
(Wordt vervolgd)
VIT HET DAGBOEK VAN
PIETER POR.
23 Juni. Bij z'n gewone wandeling
constateerde Buurman dat bin
nenkort twee muurtjes opgebouwd
moeten worden, een bij de kerk
van St- Jan en een bij de restau
ratie der Ned. Herv. Kerk n.l. voor
de verbreeding der straat. Hij
vertrouwt dat béide kerkbesturen
dat op zullen dragen aan de res
pectieve architecten der kerken,
opdat er één geheel komt met het
gebouw zelf, anders wordt het
misschien als een tang op een
varken
24 Juni. Ben 't volkomen eens met het
geen een vader—lid schreef over
de Waalwflksche Bad- en Zwem
inrichting. Het verstandig bestuur
zal zeker met deze keurig ge
stelde en juiste opmerkirgdn zoo
veel mogelijk rekening houden. Ik
zou er nog willen bijvoegenLaat
nooit iemand op het diep voor
hij een bewijs van bekwaamheid
heeft afgelegd.
25 Juni. Verwondert me wel, dat er
zoo weinig gesproken en geschre
ven wordt na de publicatie van
den vergelijkenden staat inzake
nieuwe belastingen. Verwondert
me niets dat de R.K. Werlieden-
Vereeniging bijna voldaan is. Is
het niet gek Waalwijk in de le
en den Bosch in de 2e klas. Is
dat noodig inkomens tot f 800,—
geheel vrij. Ik vind dat
voorstel overdreven democratisch,
en de democraten zullen toch nog
niet tevreden zijn.
Nogmaals, Iaat men de kip die de
eieren moet leggen niet gaan
slachten en als algemeene belas
ting-verlaging geannonceerd wordt,
moeten allen profiteeren, de laagste
Inkomens 't meest, de hoogere
inkomens toch ook iets en zeker
niet meer betalen.
Dat is onverstandig en on-reëel!
26 Juni. Hoor niets van vordering
onteigeningsplannen verbindings
straat Mr. van Coothstraat—Sta
tionsstraat.
't Is zoo dringend noodig.
Is nu door onderling overleg niet
veel meer te bereiken.
Aiowie stelt nu eens een daad
en neemt opnieuw het initiatief.
Wie zou nu eens de minste wil
len zijn, vroeg Buurman me. (Want
dat is het toch eigenlijk maar). Ik
weet 't niet, maar breng de vraag
over.
Oplossingen van de vorige week.
1
watersport
amsterdam
f tinaarloo
emmerik
ruurloo
simon
plet
oom
ra
t
2
Verborgen diernamen
1. Ga je mee schaatsenrijden, Piet.
2. De dame en de heer vroegen
ons den weg.
3. Dezen weg loopen we ze/den
4. Ik vind deze wol /ijner dan die
5. De man had zijn
gereedscha pal ingepakt.
dien tijd (te weten den 2 February) in
dat gezelschap 2) geweest ben; dat er
ook, by geval te pas komende, eenige
redenen of disputeringen wegens het
prediken van den voornoemden Eer
waarden Heer C. van Roojen zijn ge
sproken; dat het misschien konde ge
beuren, dat ik, 't zy uit yver of drift,
door haastighijd wel iets mogte ge
zegd hebben, waarin de Eerwaarde
Heer C. van Roojen misnoegen neemt,
dat ik wel wenste, dat het niet was
voorgevallen, schoon ik in mijn con
sciëntie overtuigt ben niets uit kwaad-
aardighijd, nog om zijn Eerwaarde te
beleedigen, gezegt hebbe, of zoude acui
zijn Eerwaarde zelfs in persoon mo
gen zeggen. Dog vermits ik wel voor
een gewoonte hebbe de geheele predi
catie volgens mijn memorie uit te
Een vriendelijk gezicht brengt
overal licht.
Nieuwe Raadsels.
1
Ik ben een spreekwoord van 28
letters.
1—2—28 verkorte meisjesnaam
15 16 10—17 verkorte jongensnaam
20—18—21 meisjesnaam
24—23-22—11 kleur
9—27—6—26 hoofddeksel
8—4—7—17 ontkenning
25—5 beginwoord van een sprookje
13—14 komt van de kip
3-19—6-8 lichaamsdeel
1218 19 sprookjesfiguur
2
Van links naar rechts en van boven
naar beneden ben ik een land in Europa,
xxxxxxxxx land in Europa
xxxxxxxx steltlooper
xxxxxxx meisjesnaam
xxxxxx kinderspel
xxxxx ander woord voor ooievaar
xxxx ontkenning
xxx ander woord voor paard
xx bevroren water
medeklinker
3
Welk woord kan men uit onder
staande letters vormen?
boelvast. wijderdt
i