GEMEENTERAAD WAALWIJK.
I'
m
N
i
tie,
No. 93. Zaterdag 22 Nov. '30. 53e Jrg.
VIERDE BLAD.
Het raadhuis-plan van Ir. Klijnen in openbare vergadering
besproken.
idC ^et 0I?tv^er? door den heer Van LiemPt uitvoerig toegelicht
n verdedigd, doch verschillende raadsleden spraken zich uit
tegen het plan, deels uit esthetische deels utt financieele
overwegingen.
>rpen.
eeren,
30 ct,
eroen.
zelf,
Gisterenavond kwam de raad onzer
lemeente in voltallige zitting bijeen,
ïiider voorzitterschap van den Edel-
ichtb. heer burgemeester Moonen,
cr bespreking van het raadhuisplan
•an Ir. Klijnen.
Er was veel publieke belangstel-
'g-
Gelijk men weet lag het in de be-
iloeling van den Voorzitter een ver
trouwelijke bespreking in geheime
lergadering aan dit plan te wijden,
loch was er door een 7-tal leden een
erzoek ingediend deze bespreking in
iet openbaar te houden.
De voorzitter doet voorlezing van
Itaoeld verzoekschrift dat was inge-
omen, alsmede van het antwoord
joor hem hierop gegeven, waarin hij
r op wijst dat de vergadering open
aar is bijeengeroepen en de leden vrij
lijven alsnog te besluiten de bespre-
ng van het raadhuisplan ook in
penbare zitting te doen plaats heb-
m. Verder werd er in gemotiveerd,
taarom het den voorzitter wensche-
ijker was voorgekomen de oproeping
us in te kleeden.
Spr. zegt dat het zijn voornemen
s om deze aangelegenheid in twee
appes te behandelen.
Op de oproeping staat immers
hield: „Bespreking" van het raad-
iisplan en niet „beslissing", zoodat
ingevolge het reglement van orde
deze vergadering geen beslissing I
m vallen.
Het was zijn bedoeling om in de
gadering van hedenavond het plan
[lijnen in vertrouwelijke bespreking
ader te belichten en te bestudeeren
i dan volgende week in de gewone
andelijkschê openbare vergadering
(der nog gelegenheid te geven zijn
lem te motiveeren.
Spr. meent dat er raadsleden zullen
die zich evengoed als spr. zelf,
bevoegd achten om over dit plan
oordeelen en daarom bevreesd zijn
in meening aan de openbare critiek
ijs te geven en dus liever hun mond
Hen houden.
In een vertrouwelijke, gemoedelijke
ipreking durft iedereen vrijer zijn
inie te zeggen en komt men na de-
bpsnreking volgende week meer
slagen ten ijs. De raadsleden die
.der schuchter zijn, zullen wel
iin oordeel durven uitspreken, wat
deskundigen e.a. weer critiek zal
itlokken en tot minder gewenschte
èmieken in de courant aanleiding
Lgeven die het prestige van den
ad kunnen schaden.
Om zijn bedoeling nader te demon-
iteren zegt de voorz. dat, als hij
lorzitter eener wetenschappelijke
reiniging was geweest, hij de leden
i hebben uitgenoodigd tot bijwo-
eener causerie te houden door
heer v. Liempt, waarbij gelegen-
id tot discussie zou worden gegeven.
De heer Klijnen had gevraagd om
plan in den Raad te mogen ver-
ligen, doch het college heeft dat
gewenscht geacht, omdat de
fcn dan niet zoo vrij zouden staat».
ook destijds in de vergadering
it de Commissie van advies was
leken.
pr. heeft dus om al deze redenen
vertrouwelijke, onderlinge bespre-
1 voor vanavond wenschelijk ge-
'ten vraagt thans de meening van
Raad hierover.
De heer Pullens zegt, dat hij om
lenen, zooals in het verzoekschrift
Is is betoogd, er voor is om deze
Peking in het openbaar te hou-
Het bezwaar van den Voorzitter
'sommige leden zich dan niet zoo
'Izouden durven uiten, kan hij niet
;'en- Ieder raadslid moet vrij uit
lang het eerste verrassende effect on
dergaan, doch dan zinkt spoedig de
belangstelling en waardeering.
„Vooropgezette bijgedachten, be
treffende het artistiek succes van het
werk, ontnemen dit dikwijls zijn edel
ste waarden: zuiverheid en innigheid,
het echte en doorleefde."
Uit deze citaten van v. Moorsel
blijkt wel dat vaak maar.al te lucht
hartig over schoon en leelijk wordt
gesproken.
Kropholler zegt o.m. ook:
„Over smaken valt niet te twisten.
Men moet echter niet spreken over
mooi en leelijk zonder eenige ophel
dering of bewijsgrond, omdat er wel
degelijk een basis is ter beoordeeling
van schoon en onschoon, vooral in de
bouwkunst. Twee belangrijke facto
ren maken het gebouw aantrekkelijk:
thans het woord verlangt.
De heer van Schijndel zegt in de
uiteenzetting niets te hebben vernomen
over een brand weer—kazerne. Is er
voor de brandweer geen plaats in het
plan opgenomen? Dat vindt spr. niet
in orde.
De Voorzitter zegt dat de beschik
bare ruimte voor andere doeleinden
noodig was.
De heer Pullens zou allereerst de
vraag stellen, aan welke eischen moet
het Raadhuis voldoen
Hij moet hierop antwoorden, dat het
moet zijn van een Architectonische
schoonheid, een vereischte, die vooral
bij een Raadhuis als een der voor
naamste eischen moet worden gesteld,
daarbij moet het bezitten een praciische
bruikbaarheid,
ren kijk hierop. Ook meent spr. dat I doelmatigheid en naïviteit. Doelma-
dit voor geen der raadsleden een be-1 tigheid lijkt een zoo vanzelf sprekenden
zwaar kan zijn om vrij uit te spreken. I cisch aan een bouwwerk, dat het over-
De Voorzatter apprecieert de be- I bodig zou kunnen schijnen daar nog
langstelling van het publiek doch had I met ernst en nadruk beschouwingen
juist een vertrouwelijke bespreking I aan te wijden."
op de agenda gezet om het publiek I j)e Nederlandsche bouwkunst van
niet voor niets naar hier te laten ko-1 de vorige eeuw toont ons een sterk
men. Nu het er toch is rijpt de vraag: I vei'Val en het is de verdienste van een
wat is erger, het publiek naar huis te Dr. Jos. Kuijpers, Berlage, De Basel
moeten sturen of een rustige bespre-1 e.a., nieuwe denkbeelden te hebben
king bemoeilijken voor diegenen die I gelanceerd, welke navolging vinden,
in het openbaar niet goed hun opinie oe belangstelling voor de Nederland-
durven zeggen. Voor spr. is de keus I Sche boxxwkunst is daardoor in de
niet moeilijk, daar hij dit laatste niet I laatste jaren sterk toegenomen en de
in het belang der zaak acht. I nieuwe richting begint langzamer-
De Voorzitter brengt hierna in om-1 hand grooter waardeering te vinden,
vraag het voorstel om de besprekin-1 Hoe moeilijk het is de massa voor
gen in geheime vergadei'ing te hou-1 nieuwe denkbeelden in de kunst te
den, hetgeen wordt verworpen met I winnen toont spr. aan met tal van
6 tegen 7 stemmen. I voorbeelden.
Voor stemden de heeren Spapens, I (Vincent van Gogh, Berlage's Beurs,
Smolders, Eibers, Verwiel, Klijn en I Wagner's Opera Tannhauser, enz.)
Loeft. I Om verder een indruk te geven van
Tegen stemden de heeren v. d. I de stroomingen in de bouwkunst ten
Waerden, v. Schijndel, Pullens, van I aanzien van de vormgeving, doet spr.
Driel, Rox, Passier en v. d. Geld. I voorlezixxg van een artikel, dat vorige
De Vooi'z. vraagt den secretaris, I maand in de „Maasbode" is versche
den heer v. Liempt, of deze bereid is I nen over de kweste die ontstaan is
ook in het openbaar zijn toelichting I over de ontwerpen voor een nieuw
te geven, waarop deze antwoordt, dat I raadhuis te 's Gravenhage.
zijnerzijds hiertegen geen bezwaar be- Na deze uitvoerige beSchouwingen
staat al had hij zijn inleiding dan ook omtrent de grondbeginselen der archb
gebaseerd op een vertrouwelijke be-1 tectuur>
spr. overgaan tot het
spreking.
De heer van Liempt zegt te weten
dat de Voorzitter zelf niet enthousiast
is over het plan, terwijl spr., evenals
de Commissie van advies, in het ont
werp zeer utstekende kwaliteten heeft
gevonden.
Spr. zegt gaarne deze inleiding te
hebben willen houden, niet alleen om
dat het een onderwerp is, dat hem
zeer aantrekt, doch niet minder omdat
het bouwen van een nieuw raadhuis
hem minstens zooveel interesseert als
wie van de ingezetenen ook; spr.
hoopt immers te zijn een der gebrui
kers van het nieuwe gebouw, waarin
hij nog een groot deel van zijn leven
in dienst der gemeente hoopt te slij
ten, maar ook, als ras-echt Waalwij-
ker, de beteekenis van dit groote werk
geheel doorvoelt en vanaf het begin
spr.
toetsen van het ontwerp-Klijnen aan
deze beginselen.
Aan de laad van een amtal teekenin-
jen die in de raadzaal oo oveizichte.
ijke wijze waren opgehangen gaf de
neer van Liempt een nadere uiteen,
jetting van de plannen en Inzichten
'an den her Klijnen
Sor t OTt aan hoe het grondplan
taf op het ee sta gez chi eigenaardig
landnet bij nadere beschouwing zetr
logisch rn pr?c i ch is. Ho j de in-
teellng van het h mfdgebouw met zijn
raadzaal en ruime hd, de Westelijkt
deugt 1 met zijn secrttarie-afdeelinger)
n werk vertrekken, de Oostelijke vleugel
net zijn appartementen voor politie en
kantongerecht, kortom hoe de geheelc
nrichtiog getuigt dat de ontwerpe
'oor alles het gebouw aan zijne bt
en Noord-Ooster stormen op het plein
door spuigaten van minstens 15 Meier
breedte, aan weerszijden van hei
gebouw.
We hebben hier dus geen beschutting
op het plein, wat we absoluut op een
plein verwachten. Een mooi gezicht
op den polder bestaat niet, want het
gezicht wordt begrensd door den dijk.
7 Eenvoud en klaarheid van het
interieur.
Hiervoor kan beter worden gezegd:
ingewikkeldheid en wildheid. Bijvoor,
beeld de grillige en zeer onrustige hal
en gangen, met tal van in- en uit
sprongen. Waarvoor dit Waarvoor
heeft de raadzaal minstens 12 hoeken
Is dit om de rust en 't logische of
moet er uilkruipertje gespeeld worden
Niet alleen de raadsleden worden
Laat ons eerst ónder de oogen zien z00 faim b„dee)d doch ook d
de vraag, die wij als Oerneentenaren
hebben te stellenIs dat Raadhuis
mooi Welke geest spreekt door dit
gebouw tot ons
En wanneer wij dan eerlijk onze
meening moeten uitspreken, dan kun
nen wij geen ander antwoord geven,
alsdat dit gebouw leelijk, zeer ieelljk is.
Dat door dit gebouw het in ons
zeer duidelijk wordt, dat wij hier met
een Architect te doen hebben, dip
taris krijgt een kamer met 12 hoeken.
Wat moet hij er toch in bergen
De agentenkamer heeft 8 hoeken,
dus elke agent ongeveer zijn eigen
hoek.
Alle gangen en ballen zijn abnormaal
druk met knikjes en uitspringende
hoeken. Waarom allemaal
Alleen hal en trappen liggen op de
hoofdverdieping naar het Zuiden. De
werkruimten van dei seCreiarie, waar
d gehi. elen deg gewerkt wordt, liggen
in de ontwikkeling der plannen heeft heeft dienstbaar gemaakt tn
]|®en en durven, spreken en mag
critiek van buiten niet vreezen. 't
'Wiek dient te hooren het motief
'«om de leden voor of tegen stem-
UK 1 re Voorz. merkt op, dat de leden
w '?®de week toch gelegenheid krij-
lover ditzelfde onderwerp in open-
1 vergadering van gedachten te
Sselen en hun stem te motiveeren.
Itr de toelichting die de heer Van
op deze plannen zal geven en
-\T L 1Ta^en d'e men hem hieromtrent
<j kan, zullen zij een beteren kijk
zaak krijgen.
genoegt ])e heer Puilens meent, dat alle
5 doorte Nsleden reeds in den breede met
(W1 secretaris, den heer v. Liempt,
mer dit plan hebben gesproken en
iSBt ziet niet in waarom men thans 't plan
tegen He'e»s rustig kan bekijken- ten
t per '"jVaan van het publiek.
Re heer v. d. Waerden kan zich na
M '«lichting van den Voorz. voor 'n
a o#w J ;',f deel met diens zienswijze ver-
maar deze sprak al heel
meegeleefd.
De beslissing, die de Raad heeft te
nemen, is een moelijke, maar het is
vooral een zeer gewichtige, omdat het
bouwen van een nieuw raadhuis een
besluit vordert, dat zijn gevolgen uit
strekt tot de verre toekomst en omdat
juist in de architectuur nieuwe ge
dachten hebben baan gebroken, die
nog niet geheel tot klaarheid zijn ge
komen, stroomingen, die om den
voorrang worstelen, een breken met
het verleden, omdat onze maatschap
pij op elk gebied een geweldige evo
lutie meemaakt en de kunst zich uiten
wil in den eigen-tijdschen vorm en
naar den eigen-tijdschen geest. De
moeilijkheid wordt bovenal zoo groot
omdat juist in de kunst en niet het
minst in de bouwkunst, met het ver
laten van de traditie, het verlaten van
vormen, waarmee men vertrouwd is
geraakt, ons een beoordeelingsmaat-
staf komt te ontbreken. Daarbij voegt
'zich ons eigen conservatisme, dat ons
zoo gemakkelijk afwijzend doet staan
een bijzonder doelmaiige en lo^tsche
angschlkking heeft daar gesteld, terwijl
nij zich ook zeer gevoelig heeft ge.
oond voor zon, licht en lucht. Vanuit
net geheele gebouw heeft men voorts
±en fraai uitzicht op onze mooie polder.
Na ial van bijzonderheden over de
nrichting van het gebouw en details
te hebben aangetoond komt komt spr.
tot het uiterlijk waarover wel hei
meeste stof is opgewaaid. Hij zegt,
lat deze uiterlijke vorm logisch ge.
groeid is uit het grondplan en wijst
er op hoe de bestemming, de inricti-
ing van het gebouw uit den gevet
'alt op te lezen. Van dte gevel zegi
Je commissie van advies dan ook dai
lij is van superieure kwaliteit.
Hij is monumentaal, zuiver en uiterst
eenvoudig. De meeste bezwaren be
treffen het dak en dat is inderdaad
iets ongewoons, daarvan hebben de
leden der commissie zich zelfs niet
kunnen losmaken. Maar waarom is
tiet leelijk? Omdat het eenigszins
gebogen is zooals den horizon of
tegenover het nieuwe, het ongewone fTS verschillende fraaie boogbrug.
en daarom vaak onbegrepene.
Spr. zal daarom in het kort nagaan
welke wetten en oorzaken de goede i
oplossing van een bouwopdracht be-1
heerschen, welke de algemeen erkende
grondbeginselen zijn der bouwkunde,
om daarna aan de hand van de plan
nen na te gaan of de ai'chitect zich van
gen die men op verschillende plaatsen
bewonderd? De vergelijking met een
hooischuur door den schrijver van
een ingezonden stuk in „De Echo"
bepaalt wel juist de geringe waarde
dezer critiek. Vindt men dan het
traditioneele zadeldak niet evengoed
lijken op een varkenshok? Ook is
deze beginselen geheel rekenschap d!1 d^k niet ,onl?^isch of ondoelmatiÖ.
heeft gegeven. de gevel niet monumentaal zou
Toen destijds de voorzitter als zijnl2''? des,r'idt sPr- °°k. men niet
meening te kennen gaf, dat voor het I bewondering over het paleis op
plan voor een nieuw raadhuis de in-1 1 en hei raadhuis in s Bosch,
deelingen inwendge verzorging hoofd-1 e,? t0 Z,'P deze gevels zeereenvou-
zaak moest zijn, werd hem direct tegen I d'g en s'1"3*1 van l'jn. De teekening
geworpen, dat de gevel, het uitwen-M _trouwens geen gunstigen indruk
y'ei'ht uit de oproeping. Doch nu is
Publiek vanavond in zoo grooten
getak
opgekomen uit belangstelling
v r Punt, dat hij het niet juist 'n
xi LfhJkheid zou vinden dit onver-
Ver ZJike naar huis te sturen,
ni j'ar°m zou men ook het publiek
dj a*en genieten van de toelichting
,..„e„,°P de plannen zullen gegevóh
on, dan krijgt dat ook een bete-
dige, hoofdzaak is.
Dit nu is in den meest flagranten
strijd met de beginselen der bouw
kunde. Wanneer het gevelplan zich
niet logisch en consequent ontwik
keld, heeft uit het grondplan is het
onzuiver en valsch.
van de hoogte van het gebouw. Ter
vergelijking zegt spr. dat de Timtur-
fabriek ruim 14 M. hoog is en de
hoogte van dit ontwerpraadhuis
>.C M. bedraagt. Men kan er van ver
zekerd zijn dat het een bijzonder
monumentaal bouwwerk wordt van
Spr. haalt verschillende citaten aan zuiv?r harmonisch geheel, eerlijk ge-
van bekende critici en bouwkundigen
die deze steling bevestigen.
Volgens v. Moorsel is bouwen op
een technisch juiste wijze voldoen aan
de nuttigheidseisch, die het- leven
zich stelt.
„De eerste taak van den architsct is
dan ook een bouwplan te ontwerpen,
waarin zoo goed mogelijk de behoef
ten van den opdrachtgever kunnen
worden bevredigd. Vorm en samen
stelling mogen niet in strijd zijn met I
groeid uit den opzet van het grond
plan. Doet het geheel bij den eersten
aanblik een beetje vreemd en onwennig
aan, bij nadere bestudeering van het
grondplan en van de algemeene be
ginselen der bouwkunst zal men zoo
als spr. tot de overtuiging komen dat
de ontwerper zich met volle toewij.
ding hieraan heeft gegeven en zal
men waardeering voor het werk gaan
krijgen.
Ten slotte merkt de heer v Liempt
nog op dat bet raadhuis kan worden
het gebruik maar moeten integendeel Lebouwd op het terrein zooals het
uitdrukken het dxenstbaar zijn aan de thans beschikbaar is.
bestemming, aan de reden waarom ge
bouwd werd.
„Wanneer terwille van het bereiken j
van bepaalde effecten de weg van de
logische bouwwijze wordt verlaten.
De Voorzitter zegt den heer van
Liempt dank voor zijn zeer kundige
uiteenzetting, die getuigt van veel
liefde voor en bestudeering van de
moderne bouwkunst. Hij vraagt wie
dan kan men mogelijk wel een tijd I der leden over deze aangelegenheid
doch oie zich zelf een richitng heen
ge«ormd, die ons met angst en vrees
ve vult.
Waar de groote steden van ons land
huivering staan tegenov r zijn werken
moeten wij dan ons In Wadwijk, een
plaats van nog geen 10 000 inwoners,
de eenige kans lalen ontglippen, een
monument fe krijgen dat ons bevredigt
of moeten wij de groote sted n uit
dagen en hen toeroepen, hetgeen gij
niet aandurft, durven wij
Men heefi bij de vorige ontwerpen
net iof gesproken over het prachtig
werk van Kropholler, het bezwaar was
de praciische indeeling. Doch hier
moet ik even bij stilstaan. Wij kennen
van hem vele Kerken, Kloosters en
Scholen en ook vele andere bouw
werken* en wanneer men dan spreekt
over praciische gebouwen, dan zijn
het toch zeker wel de Kloosters van
den tegenwoordigen tijd die praclisch
moeten zijn. Trouwens zou het geeri
dwaasheid zijn te moeten aannemen,
dat deze architecif voor ons met prac
tisch zou kunnen zijn. Wij hebben het
nog kunnen lezen over het Riadhuis
ie Noordwijkerhout. Geheel de Neder
landsche pers spreekt met groote
waardeering over dit werk, zelfs groote
deskundigen iaten zich In diet: geest
nierover uit
Wij hebben het kunnen lezen in De
Tijd van 29 October, waar Mevr, v d
Schrieck een artikel schrijft over het
Riadhuis te Noordwijkhout, Hierin
komen passages voor, die wel een
frappante tegenstelling zijn van wat
hier In Waalwijk door enkele menschen
gezegd wordt. Hoe herleeft in dit
nfeuwe we'k de goede aloude traditie
tn den levenden en eigentijdschen vorm.
Verder sch ijft zij, dat een diei.s ge
bouw gelijk'ijdig praclisch. zakelijk en
t >ch schoon kan zijn, bewijst wel het
basement v h. Riadhuis te Noordwij
kerhuut.
Spr. memoreert de verschillende
gunstige beobrdeellngen over hei ont
werp—Klijnen van den heer v. Liempt,
den heer v. Delft en anderen en zet
daartegenover zijn zienswijze hier
omtrent
1. Voorgevel met grootsche entree
en ru>tige raamverdeeling.
Waarin is die grootschheid te vin.
den? Zit het hierin dat de entié
scheef voor den gevel geplaatst is?
met een dakje exboven, dat van alle
kanien ook scheef is? moeteengroo/
sche entiée dan vreemd en exentiek
zijn
Zit het rustige van de raamverdee
ling in da gevels hierin, dat zij er
juist onrustig in zijn geplaatst? Z-u
deze raamverdeeling rustig zijn, dan
zijn aile rustige gebouwen onrustig en
heeft Klijnen alleen de rust gevonden
2, Dak
Apart is het dak, zeker voor een
raadhuis. Deze gracieus g bogen lij
hebben we toch alleen nog op lotrdsen
en veilinggebouwen gezien
3 Grieksche tempel.
Zoover ik mij heb kunnen onën-
teeren, hadden de Grieksche tempeis
een eenvoudig plat—schuin dak. Om
het regenwater vlugger af te voeren,
worden ze in Noordelijke landen
meesial sterker schuin, dus meer af-
hellend gemaakt.
Dat Klijnen het schuine dak van de
Grieksche tempels heeft vervsngen
door een slap gebogen lijn, maakt
direct, dat deze dakvorm er niet mee
vergeleken kan worden
Bovendien kon het Grieksche dak
niet verder dan hoogstens ern meier
oversteken, zeker geen 4 Meter of
meer, zooals bij dit ontwerp.
De Grieken kenden geen beton
maar gebruikien platen natuursteen.
Het is er absoluut niet mee te verge
lijken.
4. Fijn geornamenteerde lijn
op het duk.
Deze fijn geornamenteerde lijn op
het dak, bestaat uit een grove zaag
Alle kippenhouders hebben deze fijn
geornamenteerde lijn reeds toegepass
op hunne hokken.
5 Schijnverfraaiïngen
Die voorovergemetseide muurver
dikkingen met balletjes erop, zijn dat
dan géén „schijn—verfraaiï (gen
6. Het plaatsen van het raadhuis
op het pletn.
Een plein, speciaal, wanneer er een
voornaam gebouw op geplaatst is
moet afgesloten zijn. Zoo Klijnen ons
raadhuis wil plaatsen, krijgen we direct
vanuit den polder de Noord Wester
op hei Wesien. De ramen zijn hoekig
gemaakt om misschien nog een beetje
zon binnen te krijgen. Alleen de
secretaris en de politie krijgen Zuider
zon in hun werkvertrek x de raadzaal,
waar toch alleen 's avonds vergaderd
wordt.
De kamers van den Burgemeester
en Wethouders op de eerste verdieping,
kijken uit op de achtergevel van den
heer Wiesman.
Voor de kamer van het hoofd der
gemeente had men toch wel een betere
plaats kunnee vinden
En waarom staan er overal betonnen
kolommen net naast de muren, in de
hal, in de kamer van den secretaris,
in de ruimte voor hit publiek op nog
geen halve meter van de mur n.
In deze laatste ruimte tel ik er tien,
evenzoo in de hal. Men kan er niet
achter door loopen.
8. Brandweer.
Op de brandweer is niet gerekend.
Of zouden we die in Waalwijk niet
meer noodig hebben
9. Baanbrekend artist.
Klijnen wordt een baanbrekend
artist genoemd. Maar er zijn al zoo
veel banen gebroken. Bedoelt men
daarmede: hij bouwt naar zijn eigen
opvatting, dan laat ik dat gelden. De
questie is echter, zijn we het eens
met die opvatting. Bovendien de
meesten bouwen tegenwoordig naar
hun eigen opvatting, dus heel gewoon.
Ja nog sterker, het eerste en het nu
ingediende plan van Klijnen doen al
niet meer aan elkaar denken.
10. Nieuw tijdperk met
een eigen stijl.
Onze tijd heeft niet één eigen stijl,
maar heeft er al minstens 20. Moeten
wij nu meehelpen om de 2iste een
kansje te geven? Juist omdat we een
open oog hebben voor die z.g. mo
derne stroomingen, willen we daardoor
niet meegesleurd worden.
Ij. Pionierswerk
In de groote steden is zoo geweldig
veel pionierswerk verricht, de een wil
den ander overtroeven
Het vreemde en rare is al gebouwd.
Het moet dus telkens nog gekker erx
vreemder worden om er pionierswerk
mee te kunnen verrichien.
Het zal nu in dezen tijd eerder
pionierswerk zijn om mee te helpen
tot het normale en eenvondige terug
te keeren.
Spr. meent dat 95°/0 der bevolking
het met hem eens zal zijn, dat het een
gek ding is en dat er toch wel archi
tecten zullen te vinden zijn, die beter
onzen smaak kunnen ireffen en ver
schillende andere werken in binnen
en buitenland iedere criliek kunnen
doorstaan. Het spijt hem dat de heer
van Liempt haast met geen woord
over architect Kropholier gesproken
heeft, die toch als eerste in ons land
genoemd wordt en ook in Engeland,
Frankrijk en Duitschland bewonderd
wordt.
De voorzitter merkt op dat er thans
alleen over het ontwerp Klijnen ge
sproken wordt, en niet over een
andere architect, dit is le reden waar
om de heer vam Liempt Kropholler
geheel buiten zijn betoog heeft gelaten
Hierna antwoordt de Jxeer v. Liempt
op de verschillende punten die de
heer Pullens in zijn betoog heeft naar
voren gebracht.
Met het uitzicht op den polder
betreft, meent spr. {lat dit bezwaar
geheel zal komen te vervallen, wan
neer de afsluiting van het Oude-Maasje
een voldongen feit is, iets waarop
toch zeker in de naaste toekomst kan
gerekend worden. Dan toch zal de
polder niet meer geinnundeerd worden,
en zal de Winterdijk overbodig wor
den.
Spr. wijst op de prachtige uitbrei
dingsmogelijkheden in Noordelijke
richting, die dan zullen ontstaan, en
waardoor het raadhuis nog meer in
het hart der gemeente zal komen te
liggen.
Wat betreft de meening van den
heer Pullens, als zou de indeeling
van het raadhuis ingewikkeld en gril
lig zijn, is spr. juist de tegenoverge
stelde meening toegedaan. Tot staving
van mijn bewering duidt spr. nog
maals op den zeer logisch geprojec-
teerden ingang.
De onrust in het interrieur kan spr.
niet aanvoelen, en hij acht een lokaal
met 4 hoeken zelfs 'n groot gevaar voor
eentonigheid.
In deze wil de heer v. Liempt
refereeren aan het oordeel der com
missie van advies, die den plattegrond,
weldoordacht, logisch en knap noemt.
Eriktie opmerkingen van den Heer
Pullens omtrent de ligging van bur
gemeesterskamer, en het niet aanwezig
zijn van een brandweerkazerne, meent
dheer van Liempt te kunnen voor
bijgaan, dit zijn ondergeschikte zaken,
waarmee 't plan zelf niet staat of valt.
Wat de bewering van den Heer Pullens
als zou de lichtinval niet gelukkig zijn,
betreft, wijst de heer v. L. er op dat
de architect er bij zijn werk juist
naar gestreefd beeft om zoo veel
mogelijk licht en lucht In het gebouw
te krijgen, waarin hij dan ook ten
volle geslaagd is.
In tegenstelling met den Heer P.
acht spr. alles zoo klaar en zoo een
voudig mogelijk opgelost Spr. is van
meening dat hier de grondbeginselen,
de elementen der schoonheid maatstaf
moeten zijn voor de beoordeebng. De
raamverdeeling acht spr. absoluut
verantwoord, van buiten concentreert
alles zich direct op de groote vensters
der raadzaal, het hart van 't raadhuis.
Ook de trappenhal links en de ver
schillende kamers rechts beelden zich
in den voorgevel door de raqmver-
deeling uitstekend uit.
Verder verzekert spr. in waardeering
voor architect Kropholler, niet voor
den heer Pulles onder te doen, doch
daar het hier slechts gaat om het ont
werp Klijnen heefi hij in zijn betoog
niet over Kropholler gesproken. Slechts
heeft hij een uitspraak van dezen archi
tect aangehaald. Schoonheid is geen
kwestie van gevoel, doch er zijn wel
degelijk elementen van schoonheid.
Spr meent dat de heer P. deze be
ginselen van Kropholler heeft ovtrhet
hoofd gezien.
Hierna brengt de VoorzitteJ zijn
meening naar voren. Spr. is er van
overtuigd dat de bouw volkomen
logisch is. Vooral van het interienr
heeft spr studie gemaakt, dit is wer
kelijk zeer practisch
Waar echter 95°/0 der bevolking het
oniwerp eenvoudig leelijk vindt, acht
spr. het niet verantwoord om een
d rgelijk plan uit te voeren Spr. komt
ten slotte tot de conciussiehet ont
werp is volkomen logisch, doch niet
aantrekkelijk voor een gemeente ais
Waalwijk.
De heer Spapens heeft van het ont
werp een zeer vreemde en excentrieke
indruk gekregen. Na het betoog van
den heer van Liempt meent spr. dat
het niet onmogelijk zou zijn, dai de
raad na verloop van jaren spijt zou
hebben van een afwijzend besluit.
Spr. vraagt zich echter af of hij
verantwoord zou zijn, als hij onder
deze omstandigheden het plan Kiijnen
zou aanvaarden, indien hij er niet
volkomen mee kan accoord gaan.
Spr. is niet bijzonder tevreden met
het advies der commissie, dat z.i. zeer
onduidelijk is.
Wanneer hij echter de uiteindelijke
conclussie der commissie in aanmer
king neemt, waarin het ontwerp niet
onvoorwaardelijk kan worden aanbe
volen. acht spr. het niet verantwoord
het ontwerp Klijnen te aanvaarden.
De Voorzitter gelooft wel dat de
bouwstijl van Ir, Klijnen toekomst
heeft, doch acht het gevaarlijk een
gemeente als Waalwijk daarmee proef
te lalen nemen.
Waar zich toch in het ruadhuis en
het plein, heel het gemeenteleven moet
accentueeren acht spr. het onverant
woordelijk daar een gebouw neer ie
zetten dat 95 pCt. der inwoners leelijk
vinden.
De Heer H. van der Waerden heeft
hoofdzakelijk financieele bezwaren, die
hij echter eerst in de volgende ver
gadering naar voren zal brengen.
Spr. kan zich wat het ontwerp be.
treft aansluiten bij den heer v. Liempt
en de Commis ie. Hij wijst erop. a t
juist de eenige kunsten icus der Com
missie 't werk onvoorwaar ielijk prijst.
Spr. wijst nog eers op de uiteen
zetting van den Secretaiis en op het
ingezonden stuk, dat de heer Th. van
Delft in de Echo schreef en waarin
deze, die toch een der weinige des
kundigen op dit gebied in onze plaats
mag worden genoemd, zijn onbegrens
de verwondering voor het ontwerp
heeft neergelegd.
Spr. memoreert ook nog even de
andere ingezonden stukken die in het
plaatselijk blad verschenen zijn,! doch
hij meent deze stilzwijgend te kunnen
voorbijgaan. Toch wil spr. even het
stuk van een „Waaiwijksche ingeze
tene" nader bezien. Hij merkt dan op
dat deze reeds in den aanvang zegt
zijn naam niet te zullen noemen, daar
men hem anders tot oordeeien onbe.
voegd zou achten. Spr meent dat,
waar schrijver zich thuis voelt tusschen
de 95 pCt. der inwoners die het ont
werp leelijk vinden, hij gerust zfjn
naam had kunnen noemen, temeer
waar het een geheel neutrale kwestie
betreft.
Verder vraagt spr. zich af hoe men
aan die 95 pCt. komt, hij achtóiteen
zeer willekeurig genomen getal het
kon evengoed 75 pCt. zijn. Spr.'s con
clusie is dat hij zich met het ontwerp
zou kunnen vereenigen, indien geen
andere (financieele) bezwaren hem
weerhielden.
De heer v. Driel tneent uit't advies
te hebben opgemaakt dat ook Corn.
Veth het ontwerp niet onvoorwaarde-
lijk aanbeveelt, wel zegt hij dat het
vermoedelijk zal meevallen,doch
spr. meent zich hier niet op vermoe
dens te kunnen baseeren.
De heer v. d. Waerden merkt op
dat de Voorzitter in zijn betoog ook
een getal van 95 pCt. der inwoners
heeft genoemd, zonder dit te kunnen
motiveeren.
De Voorzitter heeft dit slechts ge
zegd om de algemeene afkeer aan te
geven.
De heer Verwiel gelooft dat het
V
e Echo van het Zuiden.
j 1 i van uc 1 acwtc'diic, waai
I il O M H 1 £1 m vi v-v w «tvktfm n t I I wm rt I
het
