ti»
KIR
tl
BEK
i
■1
F
ERG,
4.
m*
3I
I"
1 11
1.
1 1 F
«1
j m.
m i
I
TWEEDE BLAD.
Zater
dag.
vm.730
nm. 1-
vm. 7.-
nm 2-
nst,
tem
erg.
Zonder schriftelijke toestemming Is eenige ername it deze rubriek srboden
Onze Prijswedstrijd.
Beste jongens en meisjes.
Je ziet wel dat ik mijn belofte
Sestand blijf en nu met enkele
®ooie prijsraadsels kom. Dit is na
Wijk ter gelegenheid van St.Nicolaas.
De tijd begint nu ai aardig op te
'chieten, hé Nog maar één w ek en
ten is de blijde dag gekomen. Jullie
iitten zeker allen al wel tn spa ning
*>1 de Heilige Man dit jaai voor jullie
Wt klaar gelegd Geen wonder,
®laar als je altijd goed hebt opgepast,
ïe n,eis tekort d en, en zal
"'j je verlanglijstje (dat h b je toch
!{taf aliemaai al klaar wel eens
j°ed doorlezen, geloof me maar
Maar nu zal ik bij m'n raadsels
wen.
Zooals je ziet heb ik voor de groo
tien (van 12 jaar eri ouder) een groot
"Wswoord, en voor de kleineren
wele raadsels in elkaar gezet.
•It denk dat het niet zal meevallen,
•har dat mag natuurlijk ook niet. Dan
|aat de pret eraf, en bovendien moet
de prijzen die ik voor jullie be
Wlkbaar heb, niet voor niets krijgen.
«e moet er wat voor over hebben, en
r eens een avond aan gaan zitten
ejken Maar dat zal je wel meevallen.
el is een aangenaam en plezierig
e'kje voor de lange winteravonden,
n«t je ook nfet Bovendien ken ik
juilie al wel als ech'e raadselultplui-
zeis Ik kan ze zoo moeilijk iet maken,
of jlost zonder fouten c-p E fl
dar is een goed teeken en ik kan je
verzekeren dat het je Oom altijd veel
piezler doet te zien da' zijn jonge
volkje zooveel belangstelling voor zijn
raadse's heeft.
e
m
1 K
i 51
52
1
m
m
m
18,1
m
29
m
131 58
m
m
40 I
36 1
a
m
1 |69
a
m
Raadsels voor kinderen beneden 12 j&
Het geheel is een spreekwoord
mr.
Wat haar meisje deed.
Np. 96. Zaterdag 29 Nov. '30. 53e Jrg.
echt 1 a
leder I
r/u
toehoorders waren ook de ouderlin
gen Jacobus Vermeulen en Antonie
de Sitleechter niet uit belangstelling
in de woorden van den spreker, maar
óm van dit, huns inziens, ongehoorde
en ergerlijke feit verslag aan den ker-
keraad te doen. Den dag voor de te-
uturen i- a
ïkenmg
met ot zonder
ïrd hout IQ
,45. mjv
tres, in pa-
als tee- 7 SI
9,50,1
pact in
n doos- til
30. 80 4(2
ORTEEKI
ONS. I™
model!»
urd glas (H
1.45,
Be, luxeflacoil
op90% V
.35 79
kis omtrent de Hervormde Kerk aan
de Haven.
door
.1- van der Hammen Nicz.
XV.
Van meer gewicht voor de kerke
lijke geschiedenis van Waalwijk is 't
volgende:
Te Amsterdam waren in den Joop
van 1739 vele lidmaten der Hervorm
de Kerk - ik gebruik de woorden
van den Waalwijkschen kerkeraad
icsmet met die zielverdervende secte
der Hernhutters, die haare zendelin
gen overal na de wgze der Apostelen
uitzenden. Een dier zendelingen was
Salomon Voltelen, mede woonachtig
le Amsterdam. Donderdag 21 Mei
1739 kwam hij te Waalwijk, waar hij,
inden een grooten toevloed van men-
JrfAv?, in zekere schuur eene predica
te hield uit I Pet. 4—18 1), en zulks
eenemaal met alle plechtigheden
wti den openbaren godsdienst, en be
loofde bij het einde der preek, dat hij
den daarop volgenden Donderdag met
'lijk doel zou terugkeeren. Onder de
vtTt 7-
am U'-I-
rugkomst van Salomon Voltelen, n.l.
Woensdag 27 Mei, werd de kerkeraad
bijeengeroepen, die zijne ontevreden
heid betuigde over het voorgevallene,
en wel om de volgende redenen:
„Eerstelijk, omdat daardoor de
„zending der openbare dienaren wordt
„weggenomen en de openbare gods-
dienst onvrugtbaar gemaakt, ja, de
„sleutelen van Christus' koninkrijk
„worden toegeëigent en de leeraars
„onttrokken zonder eenig regt; want
„als men na de verklaring van den
„text gaat toepassen, op de form van
„een predicatie proeven voorstelt en
„daarop leven en dood aankondigt, is
„dat wel anders als zig aan te matl-
„gen t gebruik van de .sleutelen des
„koninkrijks, die Christus alleen aan
„de opzienderen der gemeente heeft
„toevertrouwd? (Zie den Heidelberg-
„schen Catechismus, 83e vraag).
„Ten andere omdat dit ook door-
gaans tot een vrugt heeft de ver-
„deeldheid der gemoederen, en dik-
„wijls de handen der godloozen ge
sterkt worden of de herten van de
„eenvoudige Godzaligen geslingerd,
„ontsteld en bedroefd door de onvoor-
E dan de prijzen
ja, de prijzen Dat moet meer een
verrassing blij ver». In ieder geval wil
ik je alvast wel ve.klappen dat ik
domaat behalve mooie boeken ook
verschillende- andere praCtische dingen
Vbt ang sc- aft die alle even mooi
zijn en ook zeker in jullie smaak
zuPe Hei aartal prijzen Is
beide, afdeelingrrn in verhouding
lo: de deelnemers. Maar 't zijn er
vele, hoor
De oplossingen moeten jullie róó
a s, Z dag aan het bekende adres
inleveren dan zal ik den uitslag zoo
gauw mogelijk bekend maken
Meer heb tk vandaag geloof ik niet
meer te zeggen. Over St. Nicolaas
vertel ik je misschien Woensdag of
Zaterdag nog wel wat
Tenslotte wensch ik jullie allemaal
een plezierig werk met je raadsels en
een vroolijk Sinterklaasfeest.
OOM WIM.
„ziebtige stellingen van zulke predi-
„kers, waaruit vele verwarringen in
„de kerk ontstaan zouden, gelijk de
„Godzalige Brakel, art. 81 over de re-
„geering der kerke en de zending der
„dienaren, wel heeft aangemerkt.
„Ten derde omdat ook door zulke
„manieren van doen niet anders als
„hoogmoed en eigen glorie bedoeld
„wordt; want niemand neemt zig
„zelve die eere aan, als die wettig van
„God geroepen wordt, volgens het ge
tuigenis van Paulus: Hebr. 54;
■dit is prediken zonder gezonden te
worden; volgens Romeinen 10 15:
aan zulke predikers heeft God geen
„welbehagen; gelijk Hy zegt Jeremia
„23, 21: Ik hebhe die propheten niet
gezondennogtans hebben zg geloo-
„pen.
Eindelijk strijdt zulks ook tegen
„ole goede orde van Classen en Syno-
den, die niemand tót den predik
dienst toelaten als zUlken, die daar
toe, na een voorgaande beproeving,
„belofte en eedszwering, met een wet
tige autorisatie voorzien zijn, wel
ke aan ieder magistraat of consisto
rie, daar zy willen prediken, moet
„getoont worden. Zie Smeetsii kerkel.
„wett: cap. I, 6065.
„Derhalve heeft de kerkeraad van
„Waalwijk, na rype overweging van
„alles in de vreeze des Heeren, tot
„wering van zulke wanordens, goed
gevonden en besloten, dat aan die
..persoon, voren vermeld, door den
„koster Jan Volkers, uit naam der
-vergadering zal worden aangezegd,
„zig in 't toekomende, in die qualiteit
..als gemeen lidtmaat der kerke, van
„prediken te moeten onthouden bin-
„nen Waalwijk of Hagoort of daar '1
- opzienders-ampt dezér gemeente zig
„mag uitstrekken, en dat hem van de-
„ze resolutie copy zal gegeven wor-
„den".
Het is genoegzaam bekend, welke
godsdienstige gevoelens de Hernhut
ters waren toegedaan en hoe zij, met
hunne innige, zachtmoedige, eenigs-
zins naar dweeperij overhellende
godsvrucht, afkeerig waren van alle
verzet tegen de gestelde machten.
Niet vreemd mag het daarom ge
noemd worden, dat Salomon Voltelen,
zoodra Jan Volkers zijne boodschap
had verricht, op staanden voet aan
den eiseh van den kerkeraad voldeed
en dus afzag van de te houden gods
dienstoefening. Alleen hield hij den
28 Mei een eenvoudige oefening door
vragen en antwoorden.
Wij mogen het der* kerkeraad van
Waalwijk niet al te euvel duiden, dat
bij zoo vijandig optrad tegen den
godsdienstigen ijver dier lieden;
haast iedereen verfoeide hen, en veel
hebben zij die louter een edel doel
beoogden in de 18e eeuw te lijden
gehad van de onverdraagzaamheid
van een groot aantal Protestanten.
Een gewichtige gebeurtenis voor
eene plattelandsgemeente in de Meie
rij was het overlijden van haar
schoolmeester. Dit geschiedde den 8
Juni 1745 met Jan Volkers. Nu wete
men, dat de kerkeraad verplicht was
daarvan onverwijld kennis te geven
aan den Raad van State, opdat zoo
spoedig mogelijk de vacante plaats
konde vervuld worden. Den 9 Juni
kwam de kerkeraad in vollen getale
bijeen. Gedurende de ziekte van den
overleden schoolmeester had Dirk de
Greer, jonkman en lidmaat der Her
vormde gemeente te Sprang, met
veel bekwaamheid in 't voorlezen en
zingen de gemegnte gestigt. Daarom
besloot de kerkeraad dezen jonkman
persoonlijk naar Den Haag te zenden,
waar hij aan den Raad van State, be
halve het bericht van het verscheiden
van Jan Volkers, tevens een brief van
recommandatie voor hem zeiven
moest overhandigen. In die aanbeve
ling was hij door den kerkeraad ge-
teekend als te zijn voorbeeldig van
wandel, zoodat de gansche gemegnte
sig seer gelukkig soude cigten, soo
IJEd. Mog. 't oog goedgunstig op hem
geliefden te slaan, niet twijffelende of
hg sou in dese, een der bloeienste ge-
meyntens der Majorge van 's Bos
de scholen der jeugd, een wijl iijds
vervallen, in 't kort weer opregten en
door leer en leven stigten.
De hooge heeren in Den Haag zou
den daarom, zoo zij geen personeel
belang hadden, een goed werk doen
met gezegden jongeling aan te stellen
als schoolmeester, koster, voorlezer
en voorzanger. En om deze recom
mandatie meer kracht bij te zetten,
besloot de predikant, op aanraden van
den kerkeraad, een particulieren brief
te schrijven aan zijn vriend Ds. Mol,
hof- en veldprediker van zijne Hoog
heid 2), met verzoek de belangen van
Dirk de Greef te willen bevorderen.
Al dat schrijven was echter vruch
teloos. Want de Raad van State had
wel degelijk een personeel belang. Hij
had n.l. 't oog geslagen op Pieter van
roeneweg, onderwijzer enz., te Stip
hout bij Helmond. Deze ontving den
16 Juni 1745 de volgende acte:
De Raad van State der Vereenig-
„de Nederlanden heeft op de goede
„getuigenis, die gegeven wordt van de
.bekwaamheid van den persoon van
..Pietei van Groeneweg, den selven
„yesteld. en gecommitteerd, stelt en
„committeert hem by desen tot
„schoolmeester te Waalwijk, quar-
„tier van Oosterwijk, Majory van
s Bos, mitsgaders tot koster, voor-
leser en voorsanger aldaar, in plaats
..en mits 't overlvden van Jan Vol-
1
46
47
48
7
49
50
2
12
9
53
13
59
4
14
I
60
10
54
5
15
U 26
61
6
16
27
62
11
17
28
63
19
M
fig 1
30
64
M
18
20
55
56
S
71
34
65
21
57
32
35
66
22
33
41
23
42
68
24
70
H
37
67
I
89
25
43
38
44
39
45
Hnrizontaat:
1Kleedingstuk
2 Landbouwwerktuig.
3 Familielid.
4 Niet altijd.
5 Eng. woord voor
thee.
6 Jongensnaam.
7 Waar men bidt.
8 Familietwist.
9 Dapper.
10 Rivier in Gelder
land.
11 Lidwoord.
12 Waarin men slaapt.
13 Smaakt lekker.
14 Stad in Z.-Holland.
15 Meisjesnaam.
16 vuile zwarte stof.
17 Werktuig om te zif
ten.
18 Pret.
19 Om garen op te
winden.
20 Zwart mensch.
21 Plaats in N.-Lim
burg.
22 Soort hert.
23 Hebben roofdieren.
24 Zoek.
25 Meisjesnaam.
26 Muzieknoot.
27 Vuile zwarte vloei
stof.
28 Voorzetsel.
29 Plaats.
30 Tegendeel v. niets.
31 Gevaarlijk roofdier.
32 le persoon van mee-
nen.
33 Lidwoord.
34 Deel van een schip.
35 Vlug dier.
36 Vervoermiddel.
.37 Merk schoencreme.
38 Behoefte aan drin
ken.
39 Meisjesnaam.
40 Meisjesnaam.
41 Gebak.
42 Tocht, uitstapje.
43 Frissche drank.
44 Vrucht.
45 Rivier in Duitschld.
Verticaal:
46 Voorvoegsel b. wouci
47 Landbouwwerktuig.
48 Meest gelezen
Nieuwsblad.
49 Om waschgoed te
drogen.
50 Om uit te drinken.
51 Meisjesnaam.
52 Tegendeel v. laatst.
53 Kleedingstuk.
54 Droefheid.
55 Lichaamsdeel.
56 Soort raaf.
57 Gebruikt men in de
kerk.
58 Lidwoord.
59 3e Pers. van azen.
60 Tegendeel v. slecht.
61 Jongensnaam.
62 Doet men met hoo
rnen.
63 Deel van 'n schip.
64 Soort kist.
65 Hemellichaam.
66 Nuttig dier.
67 Muzieknoot.
68 Karakter.
69 Meisjesnaam.
70 Lui.
71 Om bloemen in te
zetten.
1 Kleedingstuk.
2 Uitstekend.
3 Lichaamsvloeistof.
4 Groote plaats.
12 Geven winkeliers
toe.
13 Vergrootende trap
van veel.
14 Onbetrouwbaar per
soon
15 Met.
16 Rekenwerk.
17 Rand.
31 Lichaamsdeel.
32 Streep.
40 Scheidt vloeistof af.
41 Draadje, waarvan
men touw maakt.
43 Naam van jullie oom
44 Rivier in Friesland.
UIT HET DAGBOEK VAN
PIETER POR.
21 Nov. Wandeling gemaakt naar
St. Ant. Par. en verdere over
stroomde gebieden. Meer dan
erg voor die menschen. Is
daar niets tegen te doen. Is
het niet noodig ons riolen- en
afwateringsstelsel aan een
grondig deskundig onder
zoek te onderwerpen. Dat
was geen weggegooid geld
meent Buurman.
22 Nov. Raadsverslag gelezen. Prijs
leiding Burgemeester, hou
ding meerderheid en ook cau
serie secretaris, al moest ze
natuurlijk eenzijdig zijn. Was
gedeeltelijk tevreden over
raadslid Pullens. Zijn begin,
z'n argumenten waren goed,
althans zeer goed bedoeld.
Houd van raadslid dat werkt,
zich moeite geeft en ook in
openbare vergadering wat
durft te zeggen, al betwisten
anderen hem daarvoor het
recht, wat al heel belachelijk
is. In 't debat had ik hem
soms liever anders gezien,
vooral ten opzichte van waar
deering architect en goedbe
doeld werk.
Maar de beste breister enz..
Ik kan me vergissen, maar
ik denk zoo dat er raadsleden
zullen zijn, die de financieele
kwestie thans zullen aangrij
pen om tegen te stemmen.
24 Nov. Stem volkomen in met Uw
artikeltje verleden week om
trent den weg Westerhaven-
kade. Acht deze van groot be
lang vooral voor den Winkel
stand. Buurman-raadslid her
innert zich ook dat besloten
is dien weg in orde te laten
maken en meent dat met ver
pachting havenkade 'n strook
daarvoor is gereserveerd. Ho
pelijk komt dit na de werk
zaamheden Grootestraat.
25 Nov. Buurman verneemt zoo
juist dat een onzer ingezete
nen in het bezit is van een an
dere uitspraak van een alge
meen bekend en zeer hoog
staand Nederiandsch archi
tect omtrent het Raadhuis-
plan. Jammer dat dit „ver
trouwelijk" is en dus niet ge
publiceerd mag worden. Het
was wel de moeite waard ge
weest ook zoo'n meening te
hooren.
I
de ontbrekende woorden In
in de
dan in de
Verandert men van het eerste woord
de eerste letter dan Is 't een jongens
naam.
Het derde woord is een diersoort.
Verandert men de eerste letter dan is
het een gevaarlijk voorwerp.
Het zesde woord is een lichaams
deel, dat een diersoort wordt als men
de tweede letier verandert.
Het achtste woord is een telwoord,
en het laatste is boven ons.
Het geheel is een spreekwoord van
22 letters.
1-19—20-12 komt na den dag.
1 —2—12 niet droog
12—9—10 speelgoed.
17—16 5 4—3 zwarte man
8 9 18 sluw dier.
2 13—21 22 is zuu'.
12—14-15 11 deel van de mond
DE POPPENWASCH.
I Maar hoe Lies haar best ook deed,
Wat zij ook probeerde,
Zij kwam niet klaar met het jurkje,
i Hoe zij het popje ook keerde
Boos werd Lies en smeet de jurk,
j Driftig op den grond,
't Wil niet lukken, dacht ze en
Keek heel verdrietig rond,
O, daar lag het hemdje nog,
Dat ze had vergeten,
Zou dat ook te kiein nu zijn
Spoedig zou ze het weten.
ja. ook 't hemdje bleek te klein,
Veel te klein voor popje.
Met veel moeite ging het net,
Even over het kopje.
Dan met het broekje geprobeerd,
't Zou misschien wel lukken.
Maar 't was mis; hoe drifiig Lies,
Er aan stond te rukken.
„Al de kleer'jes zijn te klein
Wat moet ik nu beginnen
Schreeuwde Liesj luid en
Toen kwam Moeder binnen.
Even wou ze kijken maar,
