Geen benauwdheid!
Geen gebrek aan lucht!
Aiun Abdijsiroop
heerenbaai
No. 4. Zaterdag 10 Jan. '31. 54e Jrg.
HI
TWEEDE «LAD,
lets omtrent de Hervormde Kerk aan
de Haven.
door
i van dek Hammen Nicz.
XXI.
Aardig is het eens na te gaan aan
welke buitengewone verplichting jon
gelieden omstreeks dezen tijd al
thans te Waalwijk en in de geheele
Meierij moesten voldoen, voordat
zij in het huwelijk konden treden.
Bij resolutie der Staten-Generaal
van 28 October 1763 werd n.l. vastge
steld, dat jongelui, die op een andere
dan hunne geboorteplaats zich in het
huwelijk wenschen te begeven en zich
daar dan wilden vestigen, gehouden
waren zoogenaamde, door de Regen
ten hunner geboorteplaats af te geven
borg- of ontlastbrieven mede te bren
gen en te overhandigen aan de com
missarissen van de huwelijkszaken of
aan de predikanten. De overlegging
dezer stukken moest dan geschieden
vóer de tweede huwelijks proclamatie.
Ook zij, die, hoewel niet gehuwd,
in de eene of andere plaats een eigen
zaak wilden oprichten, waren ver
plicht zulke brieven mede te brengen.
Was de regeering hunner geboorte
plaats, om wettige reden, tot de afgif
te daarvan ongenegen, dan kwam van
het opzetten eener eigen huishouding
niets. In dergelijke bescheiden die
pro deo werden gegeven en vaak voor
zien waren van het gemeentezegel
verbonden de Regenten zich, om,
wanneer gezegde lieden later tot ar
moede vervielen, dezen, zooveel als in
hun vermogen was en (indien de ver
armden Hervormd waren) in veree-
niging met de diakonie, geldelijken
b. stand te verleenen. Alleen die per
sonen, die van plaatsen kwamen,
waar men niet gewoon was ontlast
brieven af te geven, waren, bij neder
zetting in de Meierij, niet gehouden
zulke stukken mede te brengen. Vol
gens andere, onder mij berustende ar
chiefstukken moesten in het algemeen
aan alle personen in de Meierij, die
zich verplaatsten, borgbrieven wor
den uitgereikt, behalve aan de wedu
wen of kinderen van gepensioneerde
officieren. Ook kerkeraden gaven
meergemelde brieven mede. Hier vol
gen twee voorbeelden; één van den
magistraat van Waalwijk, dato 1 No
vember 1768, en één van den kerke-
raad van Doornik, dato 4 September
1781:
1. Wg, Officier, Schepenen,
Borgemeesters en Armmeesters
der steede en brghegdt van Waal
wijk doen te weeten, dat Philippus
Raat geep ons heeft te kennen ge
geven, dat hg, benevens zgne hugs-
vrouw en kinderen, sig al voor
eenigen tijt van hier met er woon
heeft begeeven binnen de heerlijk-
hegd Besogen; dog dat heeren
Schout en Regenten aldaar zulks
niet langer gelieven te permittee-
ren, ten zg hg alvoorens is voorsien
van eenen behoorlgken Ontlast- of
te Borgbrief; mitswelke zoo is 't
dat wg heeren Schout en Regenten
van Besogen voorschreeven en alle
andere, alwaar gemelde persoonen
haar met er woon zullen begeeven,
bg deesen belooven, ingeval dezel-
ven mogten koomen tot decadentie
ofte armoede :dat Godt wil ver
hoedendat wg haar meede zul
len helpen alimenteeren en onder
houden neevens andere lugden van
die natuur en nadat het vermogen
der arme-casse alhier zal konnen
Igden.
2. Indien de juffrouwen Flora
Jacoba Maria en Paulina Appollo-
nia Pröbsting, dochters van wglen
den WelEerwaerdigen en zeer ge
leerden heer Gerardus Jacobu
Pröbsting, in zijn leeven predikant
deeser Nederduitsche garnisoens-
gemeente, en van Mejuffrouw Ma
ria van der Veer, egte lieden, on
verhoopt t geen God verhoedetot
armoede vervallen mogten, zoo be
looft de kerkeraad van de Nedei-
duitsche garnizoensgemeente aan
de regeering van Waalwijk, of wie
het weesen mogt, deselve, voor
soo ver het gering vermoogen dee
ser diakonie toe zal laaten, allen
mogelgken bgstand te verzorgen.
(Geteekend: Koocken, predikant te
Doornik).
In Den Haag woonde destijds zeke
re Adriaan van der Ent, vermoedelijk
zoon of broeder van den hiervoor
meermalen genoemden Jan van der
Ent, Hij was te Waalwijk geboreii,
maar had zich in den loop van 1763
te 's-Gravenhage gevestigd. Voordat
hij Waalwijk verliet, had hij in zijne
vrije uren uit piëteit, van bordpapier
een kunstig en nauwkeurig afbeeld
sel der Waalwijksche kerk gemaakt.
Dit werd geborgen in een daartoe ver
vaardigde glazen kast of koepel. Onze
bekende Dominicus van der Hammen,
van beroep verver en glazenmaker
hij noemde zich zeiven fijnschilder
had moeten zorgen voor het inzet
ten der ruiten, had het houtwerk
kastanjebruin geverfd, de lijsten van
het coupeltje met fijn ducate-gouu
verguld en verscheiden namen er op
geschilderd, voor welken arbeid
het was zijn laatste werk, daar hij nog
in hetzelfde jaar stierf hem 21 gul
den werden uitbetaald. Bij zijn ver
trek naar Den Haag schonk Adriaan
van der Ent het kunst- en gedenkstuk
als een gedachtenis aan de kerke-
raadsleden, die het in het Hoog Choor
der kerk deden ophangen. Tevens
werd in de handelingen van den ker
keraad van 7 December 1763 met de
meeste kieschheid van deze schenking
aanteekening gehouden en den schen
ker „copie" daarvan toegezonden. Ko
men we thans in het koor der kerk,
dan zullen we, met behulp van eenigc.
fantasie, nog wel de plaats terugvin
den, waar het moet gehangen hebben,
maar het koepeltje zelf is verdwenen
verdwenen als zoovele andere dorps
gedenkstukken, uit liefde of eerbied
opgericht, maar vooral in den
„Franschen" tijd door de onver
schilligheid van eigenaars of beheer
ders vervallen of verteerd
Zonder schriftelijke toestemming is eenige overname uit deze rubriek verboden.
Beste jongens en meisjes.
Ik kan me zoo voorstellen, dat de
prljswlnners en wlnsters van onzen
St. N colaas wedstrijd erg In hun
schik zijn met hun prijzen. Ja 't waren
echre leuke en mooie jongens- en
mthjesboeken.
Ik heb dm ook van verschillenden,
al een bedankje ontvangen, dat vind
Ik erg pleizierig nu niet alleen om't be
dankje zelf maar meer als bewijs dat
men meeleeft met ons .Jeugdboek je", dat
men waardeert wat "Oom Wim* en
de Redactie voor de jeugd in ons blad
zien te bereiken.
Een alleraardigst briefje kreeg ik
van m'n nichtje Fanclne Vissers te
Veldhoren, Loch No. 12. als Ik me
niet vergis een Waalwijknche van ee
boorte vader en moeder al hans zeker.
Nu die zendt me op een lief ge
kleurd briefje en zeer mooi geschreven
een hartelijk bedankje voor het mooie
boek. Ze is er erg blij mee en als
bewijs daarvan krifg ik er een aardig
versje bij, dat ik hier laat volgen,
omdat ik het zoo leuk vindt:
ALS MOEDER JARIG IS.
Broer je kom eens even bij me,
'k Zal iets zeggen aan jouw oor,
Maar 't is een geheimpje, weet je,
Niemand iets vertellen hoor I
o
Morgen is mamaatj» jarig,
Nou. dan is er téél groot feest,
En wij geven fijne bloemen,
'k Ben juist in den tuin geweest
o
En papa zeimoet je hooren,
„Zus we maken téél veel pret,
En we mogen, ais we zoet zijn
Allebei héél laat naar bed I"
Nu hoe vinden jullie dit; aller
aardigst nietwaar. En ten slotte wenscbt
Wij maakten zooeven gewag van 't
overlijden van den organist Domini
cus van der Hammen. Dit viel voor
op den 26 Maart 1763. De magistraat
van Waalwijk, zich beroepende op
zijn vermeend recht van meespreken
en het voordeel der dorpskas in het
oog houdende, had in vroegere jaren
meermalen gewenscht, dat het ambt
van organist werd gecombineerd met
dat van schoolmeester achter het
raadhuis, dat is met het dorpsschool-
meesterschap. De toenmalige dorps
schoolmeester, Pieter Bruegs, gevoel
de echter niet (Je minste neiging of
miste vermoedelijk de bekwaamheid
om het organistschap naar behooren
te vervullen.
Om alle geschillen over het aanstel
len van een geschikt persoon voor het
toekomende te voorkomen, werd den
29 Juli 1763 nadat reeds onder
scheidene vriendschappelijke bespre
kingen waren gehouden tusschen
de burgerlijke en kerkelijke regeering
eene conventie gesloten, in hoofdzaak
op het volgende neerkomende:
1. Nu en voor het toekomende zal
de benoeming van een organist ge
schieden door den kerkeraad ter een
re en door de kerkmeesters, namens
den magistraat, ter andere zyde.
2. Wanneer de stemmen over het
aanstellen van een organist mochten
komen te staken, dan zal bij loting
uitgewezen worden, wie de gekozene
is.
3. Voor het tegenwoordige zal be
noemd worden Christiaan Glavimans,
Fransche kostschoolhouder te Waal
wijk, op een tractement van 60 gul
den, te betalen 30 gulden door de dia
konie en 30 gulden door de kerk
meesters.
In 1767 werd, op bovengenoemde
voorwaarden, in plaats van Christiaan
Glavimans, die in dat jaar naar elders
vertrok, gekozen Laurens Werther,
apotheker. Op een andere plaats heb
ik met een paar woorden er op gewe
zen, hoe in het volgend jaar, 1768, de
Raad van State een besluit nam, waar
bij het der diaconie verboden werd,
voortaan bovengenoemd bedrag aan
den organist uit te keeren.
Wordt vervolgd.
GEMEENTERAAD.
DRUNEN.
Adres caféhouders afgewezen.
Adres pachters verwezen naar de
Pachtcommi sie.
Woensdagavond kwam de Raad der
gemeente Drunen in openbare vergade-
'ing bijeen, voornamelijk ter bespreking
van enkele adressen die de vorige
vergadering niet ter tafel konden wor
den gebracht.
Voorzitter was de Edelachib. heer
Mr. R. J. Th. v. d Heijden, burge
meester; alle leden waren aanwezig
Na opening op de gebruikelijke wijze
heet de Voorzitter allen welkom en
wenscht hen allen een Zalig en
Qdukkig Nieuwjiar. Spr. hoopt da
de moeilijke omstandigheden van hei
afgeloopen jaar zich niet weer zullen
voordoen en dat het nieuwe jaar voor
spoed brengen zal.
Namens de leden dankt de heer A
v. d. Wiel den Voorzitter voor zijr>
ympathieke woorden, waarvan hij
ze me nog 'n Zalig Nieuwjaar. Heel lief,
wedeikeerig hoor ook voor vader en
moeder aan broertjes en zusjes, als je
die hebt.
Nu jongens en meisjes volgt dit
mooie voorbeeld. Dag.
OOM WIM.
hoopt dat ze In vervulling zullen gaan.
Spr. is overtuigd dat de belangen der
gemeente door den Voorzitter op de
ïeste manier worden voorgestaan, en
hoopt dan ook dat hij nog lange jaren
voor de belangen van Drunen zal
mogen arbeiden.
Aan de orde
1 Ingekomen stukken.
Van Ged. StatenAanmerking op
de begrooting
goedkeuring van het raadsbesluit tot
wijziging der begrooting 1930;
goedkeuring van net raadsbesluit tot
iet aangaan van een rekenbg courant-
overeenkomst met de Bank van Ned
Qemeenten.
,,Voor de Borst" -
ABDIJSIROOP-BONBONS (Gestolde Abdijsiroop»
Dankbetuiging van de vereeniging
O.MO. te Tilburg, voor de subsidies
uilgetrokken voor hare scholen te
Waalwijk en 's Bosch.
Deze stukken worden voor kennis
geving aangenomen.
Verlenging Politieuur.
Adres van caféiouders om verlenging
van politieuur op Zaterdagen en Zon
dagen jot tl uur nam. en bij gelegen
heid van teeravonden, festiviteiten enz.
tot 12 uur nam.
in het adres wordt erop gewezen
dat vroeger tegen betaling van leges
al ljd verlenging tot 12 uur verkregen
kon worden. De tegenwoordige bepa
ling dat de café s om 10 uur gesloten
moeten zijn heeft het nadeel dat vele
der jongelui thans naar Waalwijk gaan.
Dit Is zelfs zoo sterk dat verschillende
ouders op verlenging van 't sluitingsuur
hebben aangedrongen, daar de jongens
in Waalwijk naar bioscopen en dans
gelegenheden gaan en daarvan dikwijls
pas laat in den nacht thuis komen
Als de jongelui dan toch naar 't caté
gaan, waarom kunnen de Drunensche
kasteleins daarvan dan geen partij
trekken
De Voorzitter meent allereerst te
moeten opmerken dat de Raad als
TWEE DEUGNIETEN.
Verschrikkelijk was de toestand hoor
Waarin die twee verkeerden,
Vooral, omdat zij nimmer nog,
Iets van de zwemkunst leerden.
Ze plasten hulp'loos rond in 't nat,
En gingen kopje onder.
Dat zij daar niet verdronken zQn,
Dat lijkt wel haast een wonder.
Na veel gespartel kwamen zij,
Toch aan den kant der sloot,
En daarmee waren zij vooreerst,
Gered wel uit den nood.
De slootkant echter was heel stijl,
Om op het land te komen.
Moest eerst een klimparilj door hen,
Nog worden ondernomen.
En ach die viel hun lang niet mee,
Wel klauterden ze vlug,
Een eind omhoog, maar vielen dan,
Weer even ver terug.
Maar toch. het ergste was voorbij,
De moed was niet verloren.
En eindelijk werd het land bereikt,
Daar groeide het heerlijk koren 1
Helaas, ze waren zoo vermoeid,
Dat ze haast niet konden staan,
Ze dachten zelfs niet aan het graan,
Dat ze zoo lekker vonden.
En 't duurde nog een heele poos,
Voor ze uitgerust weer waren,
En oog weer hadden voor het graan,
Daar In de volle aren.
Doch eindelijk waren ze uitgerust,
Nu ging het op een smullen.
Ze zouden met dat lekkere graan,
Zich goed de maag eens vullen I
Weg was de schrik, weg was de angst
Wat liepen ze weer vlug.
Ze hadden de oude daoperheid,
Weer heelemaal terne 11
Wordt vervolgd.
Nieuwe Raadsels.
1
Ik ben een spreekwoord van 30
letters.
1-9-8—4 verblijfplaats voor paarden
13-6 10—11 mannelijk persoon
22—14—17—5 landstreek in N. Brabant
24—25—3—18—2 ligt op de tuin
paden
7—20—21—24 slaapplaats voor een
kindje
26-27-12 oud gewicht
28 23—30 naaldboom
29-15 tegenovergestelde van „vloed
16-6-10—25 roofdier
19-29 lidwoord
2
Van boven naar beneden en van
links naar rechts ben ik iets dat 1 Jan
geheel nieuw is geweest,
xxxxxxxx het gevraagde woord
xxxxxxx een waddeneiland
xxxxxx meisjesnaam
xxxxx ander woord voor ooievaar
xxxx bewoner van Noorwegen
xxx naaldboom
xx voegwoord
x medeklinker
Op de kruBjeslljn van links naar
rechts en schuin naar beneden komen
de namen van vruchten te staan.
2Q-SOct.p*rota
zoodanig geen beschikking hieromtrent
can geven, daar verlenging van pol tie-
uur door den burgemeester vedeend
wordt Wel zou de Raad echter aan
het verzoek kunnen voldoen, door
wijziging te brengen In de Politie
verordening.
Spr. meent goed te doen hier nog
enkele woorden over te zeggen. Het
aantal jongelui dat naar elders gaat
is zeer miniem, en aargenomen dat
ze naar Waalwijk gaan omdat 't hier
gesloten is (hetgeen spr echter niet
kan gelooven) zou spr. er niet voor
ijn de andere jongers omwille van
dezen 't kroegloopen te leeren.
Nogmaals zegt spr. dat de Raad
alleen de bevoe. dheld heeft de politie
verordening te wijzigen, doch B. en
W. adviseeren het adres voor kennis
geving aan te nemen.
De heer Verhoeven had graag gezien
dat de Voorzitter reeds in de vorige
vergadering met deze uitlating was
gekomen. Ook de uitdrukking „kroeg
loopen" acht spr. niet juist. Het zijn
in het geheel geen kroegen De jongens
komen in Waalwijk in danszalen en
bioscopen, en daar pn fi eert men er
van Spr. vindt het treune dat in een
gemeente als Drunen met 3300 inwoners
om 10 uur alles gesloten moet zijn,
temeer waar na dat uur nog trams en
bu«s>n in de gemeente komen.
De heer v. Drunen vindt *t overbodig
hierover nog meer woorden te verspil
len wanneer de Raad er toch niet over
beslissen kan.
De Voorzitter zegt nogmaals dat de
?aad aan het verzoek kan tegemoet
komen door de politieverordening te
veranderen.
De heer Muskens merkt op dat alle
herbergiers htt adres onderteekend
hebben. Spr. ziet er voor de gemeente
geen bezwaar in het adres in te willigen.
De heer Pij ïenburg kan zich goed
vereenigen met het voorstel van B. en
W. om het adres voor kennisgeving
aan te nemen. De verordening is steeds
tot ieders tevredenheid uitgevoerd, en
spr. twflfelt niet of dit zal ook in de
toekomst gebeuren. Wanneer er reden
is voor verlenging, dan zal deze ook
gegeven worden, meent spr.
Dhr. A. v. d. Wfe! is dezelfde mee
ning toegedaan. Het is altijd zoo
geweest. Diegenen, die naar Waalwijk
gaan, gaan niet omdat het hier ge
sloten is. Spr. kan zich indenken, dat
de ouders b Ij zullen zijn, dat de jon
gens vroeger thuis komen.
Dhr v. Blarfel vraagt of bij teer
avonden en dergelijke ge1ege*heden,
verlenging verkregen kan worden,
waarop de voorzitter bevestigend
antwoordt.
Dhr. v. d. Sanden meent, dat een
la'er politieuur voor Drunen overbodig
Is, wanneer men van 6—10 uur kan
uitgaan is dat volop genoeg Spr is
van oordeel, dat in dat eene uur'je
voor de kastelijns de groote winst
niet zal zihen.
Dhr. Muskens stelt voor wijziging
ie brengen in de politieverordening.
xxx
x
xxx
het gevraagde woord
jongensnaam
zwarte vrucht
verkorte meisjesnaam
gevraagde woord
bloemerikoningin
zeer breekbaar
niet vroeg
het gevraagde woord
wapen
etensvoorwerp
zomerbloem
vogel
Oplossingen van de vorige week.
1
Het is zaliger te geven dan te
ontvangen.
2
k
bes
toren
balspel
kerstboom
zeeboot
voorn
oom
m
3
speculaas
pijnappel
emmerik
cecile
urker
leen
aan
an
FWXO<" O Vl II S*>|-|—*Y*M"^*|
m
Geen hoestaanvallen, die IJ martelen en
U den adem afsnijden. Dit alles kunt Ge
voorkomen. Neem tijdig Abdijsiroop, die
door haar wonderlijk slijmoplossende wer
king de slijm met ziektekiemen kan ver
wijderen, Uw ademhaling verruimen en
dien scherpen hoest kan stillen. Neem
eens een proef met Abdijsiroop als Ge
vannacht weer wilt slapen als een roos.
Voor jong en oud onschadelijk en be
proefd bij: Hoest, Bronchitis, Asthma.
Alom verkrijgbaar. Prijs Ft. 1.50, Fl. 2.75, Fl.4.50
Gebruik buitenshuis Abdijsiroop-Bonbons
(60 ct.Dan bespoedigt Ge Uw genezing.
fCHTE FREES CHE
X
X
X
X
X
XXX
X
X
X
8