I
i
DE LAATSTE ZATERDAG
VROOM en DREESMANN
VS
Schrale huid
S
Het Raadhuisplan van den
Architect A. J. Kropholler,
Men schrijft ons;
Het is voor den leek in dezen tijd
van duizenden éér expérimenten op
het gebied der architectuur wei buiten
gewoon moeilijk om zich een oordeel
te vellen over een bouwwerk. Op reis,
in de couranten, in de bladen, bijna
dagelijks krijgt men weer wat anders
te zien, iets geheel afwijkends van het
gisteren aanschouwde en in dien hek.
senketel is menigeen, begrijpelijkerwijze
z'n gezonde inzicht kwij geraakt. Het
wordt bijna te inspannend om aan
alles wat men onder oogen krijgt een
ernstige maatstaf aan te leggen en men
is er toe gekomen, bouwwerken te
gaan beoordeelen als mode-object,
waarvan men zegt: aardig en niet
aardig, charmant en niet charmant en
daarmee basta
Dat Waalwijk inmiddels bij de keuze
van een nieuw raadhuis met meer
ernst is te werk gegaan twee van de
beste Hollandsche architecten tot een
prijskamp uitnoodigde en lang heeft
gewikt en gewogen, alvorens beslist
werd, bewijst dal er is ingezien van
welk een waarde en beteekenis het
voor een gemeente is een schoon en
waardig raadhuis te bezitten en het
uiteindelijk resultaat zal zeker de voor
deelen in zich bergen die elke goed-
geslreden strijd met zich medebrengt.
De groote waarde van het raadhuis
dat nu gebouwd gaat worden is de
klaarheid en nobele eenvoud van
grondplan eu opbouw heide Er is aan
dit project veel dat zóó vanzelf spre
kend en vlot is, dat men het zich
moeilijk anders opgelost kan denken;
»NHuurüjk" zegt men, „dat die kamer
dóór moet liggen en die gang daar-
neven, vanzelf-sprekend is het, dat die
uie ramen caa juist komen in
de gevel en niet elders". De oude
eiëren van Columbus i Het gaat er
juist om en het is „de kunst" zonder
rariteiten en buitennisstgheden de
dingen zoo te doen en ie s ellen, dat
vanuit het doelmatige en natuurlijke
het schoone groeit.
Onze lijd is er een, waarin alle
waarden (bewust of onbewust) op hun
kop gezet worden Men zou nu kunnen
zeggen; onze architectuur moet dien
overeenkomsiig (wil ze tijd eigen zijn)
ook uiizonderlijk worden. Waar echter
is dan het eind in het Waalwijksche
nieuwe raadhuis van Kropholler wor
den de daken daken en de ramen
ramen. Zie hoe schoon het hooge,
stijle dak de ruimte overdekt, hoe
rustig en voornaam de voorgevel op
rijst aan het plein, met het g estige
topeinde, hoe mooi de deuren en
vensiers liggen ingebouwd in de gevel,
vlakken, in ongelijkmatige opstelllrg
zoo gegroepeerd, dat een beeld ontstaat
vol rust en afwisseling in ééne. Zeer
gelukkig is stellig de ligging van raad
huis, zijvleugel en woning rcndom den
hof, welke op het Zuiden gelegen, een
bloeiende beplanting zal mogelijk
maken, waarop men vanuit de ver-
schillende lokaliteiten een vriendelijk
uitzicht heeft het Is een van de fou.
ten der „moderne" bouwkunst, dat zoo
heel vaak niet wordt gedacht aan de
prachtige werking welke verkregen
kan worden door natuur en architec
tuur te doen samenstemmen Krop-
•holler deed dit btj het projecteeren
van deze voorhof wel. En door de
viije ligging van het gebouw is er
naast het vriendelijk uitzicht in de
vertrekken overal de speling van het
licht, zonder dat men is vervallen in
die overdreven raamafmetingen, welke
.aan het vertrek de intimiteit ontnemen
en de beslotenheid, wanneer het buiten
stormt en striemt. En dan is er nog de
schoone achtergevel met haar tegen
stelling tusschen de hoogoprijzende
hoofdbouw,:en de lagere vleugel van
het kantongerecht enz., gesloten en
weinig doorbroken met vensters, omdat
het hier deNoordgevei geldt, die nooit
geen zon te vangen heeft, maar wel
de regen en de wind te weren.
Qoed gezien is Jiet ook om aan deze
zijde de gangen en een diensttrap te
leggen, ruimten welke het best de zon
omberen kunnen. Wie intusschen ge
bouwen van Kropholler in uitvoering
kent, weef, dat juist de gangen tn
trapportalen steeds een hoogtepunt
vormen en de perspectieftekeningen
toonen;[weI dat ook in dit raadhuis
b.v. de ingangs- en de traphal van een
zeer bijzondere bekoring zuilen zijn.
Er is hier het Schoone spel van de
verschillende bog' n en de prachtige
werking van de natuursfeenen aanzet-
stukken, welke aan het inwendige van
het gebouw een indruk van kracht en
grootheid geven, een voorname, natuur
lijke, ntet-luidruchtige rijkheid ;*er is
monumentale ingang van de raadzaa',
de stoere opgang van de hoofdtrap
enz.
Dit alles lezen wij van de ieekenin-
gen en plaatjes. Ons herinnerend veel
schoons uit Kropholler's voorgaande
werken, denken wij echter bovendien
aan het uitgevoerde project, met z'r-
spel van ruimte, licht en kleuren. En
met dit toekomstbeeld voor oogen
durven wij Waalwijk vol-uit een schoon
raadhuis voorspellen.
in een volgend nummer hopen wij
op te nemen, [wat de architect A. J.
Kropholler schrijft over zijn eigen
raadhuisplan te Waalwijk
INGEZONDEN STUKKEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Red.
Het vraagstuk: De bestrijding der
mannelijke werketooshed en de
vrouwelijke arbeidskrachten in de
fabriek.
I.
In verband met de diverse polemie
ken, welke sedert eenigen tijd in de
Nederlandsche pers gevoerd worden
ten aanzien der hedendaagsche toe
standen, kan het zijn nut hebben dat
verschillende terzake kundigen (en wel
in iedere branch de mogelijkheid van
toekomstige wijzigingen in de keuze
van arbeidskrachten onder het oog
zien, daarover de publieke meening
inlichten, tot voordeel der gemeen*
schapsbetangen.
ik twijfel niet of de terzake geschikte
pers zal om de belangrijkheid hare
medewerking gaarne verleenen, het
hare bijdragen tot een objectieve bron
van gegevens, waaraan, wanneer dit
noodig zou blijken, de overheid een
goede rich snoer heeft om hare con-
clusie's daaromtrent te bepalen.
ik verzoek daarom allen, hetzij leiders
(sters) van patroons— of werklieden
organisaties, fabrieksleiders(sters), alle
terzake kundigen en beianghtbbenden,
hieraan hun volle aandacht te schenken
en hunne meening hieromtrent ruiterlijk
te openbaren, om daardoor mede te
werken vóór zijnen evennaaste, die
men „moet beminnen gelijk zich zelve".
Het zwakke geslacht in de
Schoenfabrieken.
Zooais dit bij meerdere bedrijven
die uit de huisindustrie geboren zijn
het geval is. zijn in den overgangstijd
van het handwerk naar de machinale
fabrikatie in de schoenindustrie, hetzij
door de macht der gewoonte, hetzij
door gebrek aan ervaring, gebruiken,
misbruiken ingeslopen en bevestigd,
welke bij noodzakelijke bedrijfsorgani
satie deels werden opgtheven of ge-
gewijzigd, doch waar de noodzakelijke
vorming van de toekomstige huisvrouw
ernstig bedreigd bleef,
Velen zullen zich nog herinneren
den tijd van voorheen, toen moeder
en dochters de bovenwerken thuis
plakten en stikten, den tijd, dat voor,
tusschen en na gedanen arbeid de
huiselijke bezigheden werden a nge-
leerd en volbracht, Den lijd dat de
huiselijkheid door het vak en den
arbeid werd aangekweekt, toen dit alles
te zamen bijdroeg tot een voor^hun
toekomstige taak beproefde vorming.
Het zal geen verwondering wekken
dat het voor velen naast een gewetens
zaak een zeer ernstig punt van over
weging uitmaakte om al of niet de
weelde van den huiselijken haard te
verruilen met de geestelijke ellende der
fabriek. Voorat de op eer en fatsoen
aanspraak makende families gingen
niet dan noodgedwongen, schoorvoe
tend tot de nieuwe richting over, als
waren zij zich toen reeds bewust van
de daaruit voortspruitende verwording,
die zou voeren tot een maatschappelijk
onhoudbaren toestand.
Het was tn dienzelfden tijd dat het
voor de ouders een moeilijkheid werd
voor de jongens een tot voordeel strek
kenden werkkring te kiezen.
De onzekerheid omirent 't bestaans
recht der oude of der nieuwe richting
maakte de keuze moeilijk, waarnaast
de opleiding in de werkplaats steeds
eenzijdiger werd. Door het veldwinnend
machinaalen de telken jare terug-'
keerende malaiseperiode, die in hoofd
zaak op de handschoenmakerlj van
Invloed waren, werd de noodzakelijk
heid van het breken met de hutsin
dustrie ailengskens ingezien, waardoor
zich de toevoer van arbeidskrachten,
zoowel vrouwelijke als mannelijke,
voor de machinale bedrijven niet meer
liet weerstaan.
In deze periode had men van achteren
gezien den toestand in het stiksters-
bedrijf moeten en kunnen vervormen.
Immers toen kwam de tijd van
arbeidsverdeeling, waarbij men de
jongelingen vergat, voor wien immers
even zoo goed het plakken en stikken
te leeren was als voor de meisjes,
welke laatsten zich minder dan het
mannelijke element op hun plaats
gevoelden.
De mogelijkheidsfactor in de bewe
ring zal, ik durf het veronderstellen,
door eenieder worden aanvaard zoolang
het bewijs der „onmogelijkheid" door
de Industrieelen niet geleverd wordt en
de bewijzen voorhanden zijn dat het
plakken en stikken door verschillende
vakmenschen in de huisindustrie, in de
fabriek en in het vakonderwijs is
geleerd en met succes ten uitvoer
gebracht.
Het is logisch dat de reorganisatie
daartoe een overgangsperiode van een
paar jaren eischt, tevens een weder-
ztjdsche opoffering, dus zoowel van
den leerling als van den werkgever,
doch ook ts in beider belang, omda
voor den eerste de mogelijkheid van
bevordering mei opvoering van arbeids
loon, hetgeen gezien in de lijn van
arbeidsprestatie en arbeidsloon geens
zins minder behoeft te zijn dan voor
anderen speciaal aibeid en voor den
tweede omdat de organisatie in de
Leestklaarwerkafdeeling gestabiliseerd
wordt alleen door het feit dat men na
3 of 4 jaren niet aan de samenleving
behoeft af te staan wat met zooveel
zorg is aangekweekt, hetgeen,dus de
bedrijfszekerheid in gevaar brergt.
Men verkreeg daardoor een bedrijfs-
facior„die van zeer groot belang, Is op
de overige atdeeltrgen en de mentali
teit in het bedrijf.
W. A. PULLES, Tilburg.
AKKER'»
KLOOSTERBALSEM
bijt niet!
DRUNEN. Het musschengilde hield
in de kleine zaal der |ongenscongregatie
haar algemeene jaarvergadering De
opkomst was zeer gering. Door den
secretaris werd verslag uitgebracht,
waaruit bleek dat de inkomsten be
droegen f50 80, de uitgaven f47 82,
alzoo een bang saldo van f2.98 In
1929 bedroegen de inkomsten t 50, de
uitgaven 167 95, alzoo een nadeelte
saldo van f 17 95. Op 31 Dec 19 '0
was er dus nog een tekort van f 14 97.
Het ledental Is verminderd De leden
hebben dit jaar ingeleverd 1294 mus-
schenvleugels, waarvoor f 38 82 werd
uitbetaald, en 40 kraaienvleugels voor
een bedrag van f4.—. Verleden jaar
werden 200 vleugels meer ingeleverd
Er is thans reeds een bedrag vanf20
aanwezig om vleugels in te leveren.
Tot bestuursleden tn de vacature R. v.
D'unen en v. Wezel werden gekozen
Lamb, de Qouw en Adr. Pijnenburg.
Op Zondag 8 Febr. zal door de
harmonie „De Volharding" mei mede
werking van het alom bekende humo
ristenduo Willy en Francisco uit Hceze
een groote uitvoering worden gegeven.
HONDERDEN KOOPJES VONDEN
REEDS HUN WÉG. - NOG ZIJN
IN ALLE AFDEELINGEN ENORM
VOORDEELIGE AANBIEDINGEN
thans S7£
HnnniHHiHinii
1 DEN BOSCH
EINDHOVEN
SPRANG-CAPELLE (V.m. Sprang).)
As Zundaz ots nam ddags twee uur
hoopt in de N:d. H<trv. Kerk alhier
op Ie tredei Ds. J. Fokkemi.
Des voormiddag geen dienst.
De collecte ten bate van den
Oeref. Zendingsbond in deNed.Herv.
Kerk alhier gehouden bij het optreden
van Ds. Vreu2d*nhil, heeft naar wij
vernemen ca. f 35 opgebracht.
As Donderdag 12 Februari, des
avonds half 8 hoopt de afdeeling
Sprang van den Ned. Chr. Bouwar-
beidersbond in de zaal v. d. Chr.
Volksbond a'hier haar jaarvergadering
te houden. Punten van behandeling:
Jaarverslagen Secr. en Penningm,
Ingekomen s'ukken, Bestuursverkiezing
af r. H. Sogers, voorzitter. J Pruijssers.
s^cr, en Chr. de Roolj, penningm.
Onder de pauze zal een kleine trac atie
worden aangeboden. Wij wekken de
leden op deze jaarvergadering bij te
wonen.
SPRANG. Zondag 1 Febr. was de
hiljardub Tonorido 2 uit Dongen op
het Tournooi bij Volhouden Na een
serieus en vriendschappelijk gespeelde
wedstrijd was de stand
Tonorido 240
Volhouden 300
Amerikaansch tpel
P Kreijnen 16
D. Slaets 14
J. Leljten 12
SeriespH
M Pulles 15
Jos Slaets 11
A s. Zondag komen twee viertal
len van V B C. gevestigd bij Tnffrrs
te Vrijh Capelle aan het tournooi
deelnemen.
SPRANG-CAPELLE. (V.in. Sprang).
Dondt rdagavond trad op uit-
noodiglng van het Comité van Winter-
lezin?en in het Ned. Herv, Kerkgebouw
op P of. Dr. A Noordtzij van Utrecht,
met het onderwerp „Gods Woord in
het licht der opgravingen Voor deze
lezing' was een enorme belangstelling,
het groote Kerkgebouw was geheel
gevuld.
De bijeenkomst werd door Ds,
Fokkema op gebruikelijke wijze ge
opend, waarna Ds F een kort openings
woord sprak, waarin de Eerw. spr.
zeide dat het hem bijzonder veel ge
noegen deed dat deze tweede lezing
door zoo'n groot aantal menschen werd
bezocht, wat voor Z Eerw. een bcwijs
is dat deze in den smaak vallen. Spf.
is overtuigd dat ook deze avond, nu
een van zijn oude leermeesters zal
spreken, ook niet zal teleurstellen,
Ds. F. hoopt dat van de talrijk aan
wezigen velen zullen medehelpen om
ook een volgenden winter met deze
lezingen voort te gaan.
Hierna verkrijgt Prof. Dr. Noordtzij
het woord.
De hooggeachte spr. begint met Ie
zeggen dat als hij zal spreken ovet
Gods Woord in het licht der opera-
vingen, hij dan niet zal gaan vertellen
wat menschen met hun scherp, diep
doordringend vernuft ons laten zien,
doch dat w« te doen hebben meteen
God die wonderen doet op wonderen
hooren.
Wij gaan dikwijls vlak langs deze
wonderen heer, zonder ze te zien;
doch God doet het al, opdat onze
lippen Zijn roem en heerlijkheid zouden
vertellen en onze knie zich voor Heö
zal buigen,
Spr. zegt dat zij die niet met Gn»
Woord rekenen, zeggen dat de hisiorie
van de oudheid gthjel in s'rijd zou
zijn met de H Schrift; datganschdie
wereld waaruit Israël is voortgekomen
en fn leeft niet het beeld vertoont wal
daarvan de H. Schrift geeft ij
't Is begrijpelijk aldus Dr Noordlz;ji
dat zij die in de H. Schrift wel GcdS
Woord zien, zich geroepen gevoelen
die aanvallen te weerleggen
Het grootste wonder is dat God ds
ran
L.,l ml
(Wordt vervolgd)
en gesprongen handen
genezen direct en blijven
heerlijk zacht en lenig met J
,Geen goud
zoo goed
Horgen....
Dames
Kousen,
zijde met
macco ge-
platteerd,
waarde 89,
in de serie-
week
Sloopen, zwaar katoen,
geborduurd, koopje,
thans 721
Als extra re
clame tijdens
de Serieweek
5000 Zelfbin-
ders, ver bene
den de waarde
145, 975,
725. 475, 12\
illlllltllllillli
Ongebleekte
Breikatoen,
p. knot
250 gr. 47
lllllllllllllllil
Heeren
Overhem
den, percal,
mooie stre
pen, serie-
prijs
Dames
Hemd,
katoen,
feston
plooi
tjes, nu
wit
met
en
97 2
Nacht
hemden,
wit katoen
met ajour,
kimono
model 97j
Witte Handdoeken, goed-
drogend, groote
maat, per 6 stuks 1a45
Handgaren,
zwart en
wit, alle
nummers
200 els, per
2 klos-
sen nu 9
Kaartjes directoire Ela
stiek, 2 el breed en 1
4 el smal, met naald 22 2
Veensche Sajet, voor sok
ken, per dubbele 1
knot, 100 gram 47 2
Dames
Combine's zijden
tricot met kant,
mooie kleuren,
rose, lila,
zalm, enz. 97J
iimiiiiiiiiiiiitim
2 Persoons Laken», zwaar
graslinnen met
ajour, nu 1*45
Keukenstellen, wit aarde
werk met décor, 13
deelig, nu 3«E«
Linnen Kleedjes, met kant
en ajour van 15 nu
voor 9
Linnen Band, ons prima
huishoudband, per _1
stukje 20 el nu 22 2
