IE tElll) KIN HIT Ml
HEERENBAAI
ir
No.
16. Zaterd. 21 Febr. '31. 54e Jrg.
TWEEDE BLAD.
lets omtrent de Hervormde Kerk aan
de Haven.
door
J. van der Hammen Nicz.
XXVII.
Den 13 Februari 1785 had zich te
Besoijen gevestigd de heer Adrianus
Vermeulen, van 1785 tot 1795 secre
taris aldaar en eenige jaren later no
taris te Waalwijk, waar hij in 1789
ffing wonen en den 25 Februari 1840
op tachtigjarigen ouderdom als oud
notaris overleed. Zijn notaris-proto
col berust gedeeltelijk op het Rijks
archief te 's-Hertogenbosch. Hij was
den 27 Januari 1760 te Loon-op-Zana
geboren (gedoopt) uit het huwelijk
van Gerrit Gerritsz. Vermeulen en
petronella van Kleeff en huwde den
26 September 1786 te Loon-op-Zand
met een Capelsch meisje, Jeiuieke de
Pooij, dochter van Adriaan de Rooij
en Petronella Elemans, geboren te
Capelle 1756 en overleden te Waal
wijk den 4 April 1836.
Zijn vader Gerrit Gerritsz. Vermeu
len, de stamvader van al die Vermeu-
len's, die in de tweede helft der 18de
eeuw te Loon-op-Zand, Capelle, Be
soijen en Waalwijk waren gevestigd
en nu nog te Capelle woonachtig zijn,
was geboortig van 's-Gravemoer en
stamde zeer waarschijnlijk af van ze
keren Mathijs Vermeulen, wiens zoon
Servaes Vermeulen in 1650 en later
schoolmeester aldaar was. Bij zijn
huwelijk met Petronella van Kleeff,
id. 21 Januari 1753, was hij van
s-Gravemoer naar Loon-op-Zand
(Loonschendijk) verhuisd. Van 1754
tot 1768 bekleedde hij het burgemees
tersambt te Loon-op-Zand.
I Voordat zijn zoon, de bovengenoem
de Adrianus Vermeuten, zich als se
cretaris te Besoijen vestigde, was hij
ook twee jaar, van 1783 tot 1784, één
der burgemeesters van L. geweest. Hij
was uit een talrijk gezin, want zijn
vader en moeder verwekten de vol
gende elf kinderen, allen te Loon ge
boren:
1. Gerardus Vermeulen, gedoopt 9
December 1753.
2. Johannes Vermeulen, gedoopt 4
Mei 1755 en den 22 November
1779 gehuwd met Neeltje Hij-
mans.
3. Anna Vermeulen, gedoopt 13 Ju
ni 1756 en den 8 Juli 1818 te
Waalwijk overleden als weduwe
van Hendrik Stam.
4. Maria Vermeulen, gedoopt 19
Maart 1758.
5. Adrianus Vermeulen, gedoopt 27
Januari 1760 (de latere notaris)
6. Wijnand Vermeulen, gedoopt 2
Augustus 1761 en gehuwd met
een Heusdensch meisje, Adriana
Roomer.
7. Pieter Vermeulen, gedoopt 30
Januari 1763 en gehuwd met
Teuntje de Roon.
8. Marijnis Vermeulen, gedoopt 10
Juni 1764.
9. Maria Vermeulen, gedoopt 11
Augustus 1765.
10. Cornelis Vermeulen, gedoopt 15
Maart 1767.
11. Michiel Vermeulen, gedoopt 15
Mei 1768 en gehuwd met Adria
na van der Hoeven.
De onder 6 genoemde Wijnand
Vermeulen vestigde zich in 1799 te
Waalwijk, deed daar groote zaken in
manufacturen, komt voor als ontvan
ger, ouderling en kerkmeester en ging
in 1824 of 1825 als rentenier met zijn»,
vrouw, Adriana Roomer, te Gorinchem
wonen.
Uit het huwelijk van den onder 7
genoemden Pieter Vermeulen en
Teuntje de Roon sproot o.a. voort de
aan ouderen van dagen welbekende
Michiel Vermeulen, geboren den 23
October 1808, die, wanneer hij een
goede 40 jaren geleden de Waalwijk-
sche markt bezocht, met zijne forsche
gestalte en gedekt met den „hoogen
hoed" zoo statig en deftig als een aan
voerder door de straten van Besoijen
en Waalwijk stapte. Uit het huweiijk
van Michiel en Johanna Ophorst
werd o.a. geboren de meer dan beken
de en veelvuldig besproken Pieter Ver
meulen, in zijn tijd een man, zonder
ling van aard, maar rijk gezegend
met aardsche goederen, wiens rijk
dommen een paar tientallen jaren ge
leden, wijl hij ongehuwd te Loon
schendijk was overleden, onder zoo
vele erfgenamen zijn verdeeld gewor
den.
Van Cornelis Vermeulen, onder 10
genoemd en gehuwd met Teuntje Ta
len, stamde o.a. af Willem Vermeu
len, geboren te Capelle den 4 Decem
ber 1803, wiens zoon Gerrit Vermeu
len lange jaren burgemeester dier ge
meente is geweest.
Behalve de bovengenoemde Anna,
Adrianus en Wijnand Vermeulen,
vestigde zich in 1821 nog te Waal
wijk eene nicht van hen, zekere juf
frouw Antonetta Vermeulen, dochter
van den onder 11 genoemden Michiel
Vermeulen en van Adriana van der
Hoeven. Zij was omstreeks 1796 te
Capelle geboren en huwde in 1820 of
1821 met den te Genderen geboren
Cornelis van der Beek, die zich in
1813 met zijn eerste vrouw Antonia
Branderhorst (die hem in 1818 'ont
viel) als vóórnaam koopman te Waal
wijk had nedergezet.
Het tweede huwelijk van Cornelis
van der Beek met Antonetta Vermeu
len en de huwelijken hunner dochters
Antonetta van der Beek, Adriana van
der Beek en Pieternella van der Beek,
achtereenvolgens in 1847, 1849 en
1854 te Waalwijk voltrokken met
Martinus Martinusz. de Roon (Capel-
Zonder schriftelijke toestemming is eenige overname uit deze rubriek verboden.
Uit den Kindermond.
Kleine Jan was o zoo blij, ió6 blij
als er iemand kwam aan de deur,
Jan vertelde hij 'taan groentenboer,
bakker en kruidenier vertelde hij zelfs
aijn blijdschap.
Maar, waar was Jan dan toch zoo
bill om.
Wel, onze kleine Jantje mocht bij
Grootmoeder en Tante Gerda alleen
?aan logeerenhij was pas vijf jaar
f nu alleen uit logeeren.
Hij vond zich o zoo groot.
Maar waarom moest Jantje het huis
uit?
Vader en Moeder gingen samen met
o Reisvereeniging uit en daar Jantje
ban niet mee kon, mocht hij bij Qroot-
komen en daarom was hij zoo blij.
Maar zou Jantje zoo blij blijven?
Ge dag van het vertrek was aange
broken.
Vader had lintje gisterenavond weg
Pracht bij Grootmoe en Tante.
™al waren allen blij.
Grootmoeder dat zij haar eenlgsten
"elnzoon nu eens 'n heele week bij
Jcb had en hem nu eens echt ver
delen kon.
Tante Oerda die beei veel van kin-
deren hield, was ook heel blij, want
dan nam ze hem altijd mee ais ze
boodschappen ging doen.
Jantje was blij. dat hij bij Grootmoe
was en die had gezorgd, dat er al een
heel mooi paard in den tain stond te
wachten, waar hij direct mee spelen
mocht.
En Vader was ook blij, dat hij nu
geiust van huis ging met geen be
zwaard hart een huilenden jongen
te moeten achterlaten, want jantje
sprak gaat U nu maar naar Moeder, ik
ga met mQn paard rijden en wuifde
op het paard zittend zijn Vader nog
toe.
Maar toen Vader weg was en Jantje
ongeveer In half uurtje paard gereden
had, kwam tante jantje halen om hem
naar bed te laten brengen.
Toen zei Jantje, nu al tante? Ja
m'n jongen, nu Is het al lang bedtijd,
maar morgen gaan wij samen heei den
tuin door rijden.
Toen sprong Jantje van het paard
en op tante's arm kwam bij binnen
waar Grootmoe op hem zat te wachten
Toen hij Grootmoe goeden nacht
gezegd had, ging tante hem naar de
keuken brengen, waar Lien het dienst-
le), Leendert van der Pot (Wijk) en
Dirk Vermeulen (Capelle), legden de
grondslagen er voor, dat, toen een 10-
tal jaren geleden de laatstlevende en
ongehuwde zoon van Cornelis van
der Beek (ik meen Gijsbertus) te
Heemstede was overleden, de groote
rijkdommen, die hij had nagelaten,
in handen kwamen der de Roon's, de
van der Pol's, de Lankhuijsen's en
andere aanverwante familiën.
Notaris Adrianus Vermeulen, aan
het begin van dit opstelletje genoemd,
die te Besoijen en Waalwijk den on-
rustigen tijd der Patriotten en den
„Franschen tijd" in ruime mate heeft
medegemaakt en die na 1789 lange
jaren het huis bewoonde tegenover de
Hervormde kerk te Waalwijk, later
door Karei van der Heijden senior ge
kocht, was een Oranjeman en zeer ge
kant tegen de patriottische beweging
dier dagen. Dat blijkt o.a. vooral uit
de notulen, die hij als secretaris van
Besoijen voor de dorpsregeering al
daar heeft geboekt en welke bij alle
te pas komende gelegenheden sterk
zijn gekleurd en vooral gekant tegen
den toenmaligen Besoijenschen pa-
triottischen predikant Pieter Willem
Leemans, die in 1787 uit zijn ambt
werd ontslagen en de wijk naar Bel
gië moest nemen.
Die Oranje-gezindheid schijnt hij ook
te Waalwijk niet onder stoelen of
banken te hebben gestoken, want hij
kwam al heel spoedig in zekeren zin
in conflict met de sociëteit Libértatis
Amor.
In 1783 was te Amsterdam door Mr.
Jan Christiaan Hespe een weekblad
opgericht, de Politieke Kruijer ge
naamd, welk blad bij heel enkele be
zadigde stukken hoofdzakelijk laster
praatjes omtrent den Stadhouder
Willem V en de Prinsgezinden rond
strooide. In het begin van 1787 werd
daarin ook door zekeren Waahvijker
(misschien een lid van Libértatis
Amor, misschien ook niet) een belee-
digend stuk geplaatst tegen het beleid
en de eerlijkheid van Adrianus Ver
meulen en waarin hij ook als „prins
gezinde" aan de kaak werd gesteld.
Als antwoord daarop en als verdedi
gingsmiddel liet deze in de Oprechte
Haarlemsche Courant van 31 Maart
1787, no. 39, de volgende advertentie
plaatsen:
Den ondergetekende, secretaris van
Besoijen, met verontwaardiging gezien
en geleezen hebbende de verregaande
Laster en Blaam, welke hem in no.
426 van de Kruger en in de Hollandse
Historische Courant no. 7, van Dings-
dag den 16 Januarg dezes jaars 1787,
word aangewreven, provoceert dien
naamloozen zig schuylhoudende
Schrijver of Schrijvers by deezen, om
derzelver Naam of Naamen aan den
ondergetekenden bekend te maaken,
ten einde daar door occasie te erlan
gen, om de gegrondheid van zijne
door den Schrijver zoo gedoopteex
ceptie, ofschoon zonder behulp van
meisje hem naar bed zou transpor
teeieo,
Daar Llenije heel mooi vertellen kor
van dieren, was Jantje al verlellend
heel gauw uitgekleed en nu aarzelde
jamje om In bed te gaan.
Kom vent, nu stap je net je bed
in als van avond op je paard.
Wat wil je nog? Moet je nog eerst
'n beetje drinken vroeg ze
Lien haalde even water. Jan'je dronk.
Nou. met een sprong en dan zi>
hij. O, neen dan ligt Jantje in zijn
paard.
Nog 'n kleine aarzeling en toen
maar Ik moet nog bidden.
Bidden vroeg het dienstmeisje. Ja
ik bid bij Moesje altijd op mijn knie jts
eer ik in bed ga.
Lien kreeg 'n kleur en zei, nu mtjr
lieve jongen.dat doe je maar net als je
bij je Moesje doe*, ik kan dat zoo niet
Toen werd Jamje in zijn bedje ge
stopt. Lfen wenschte hem goeden nacht
en beloofde dat ze morgen met hem
den tuin met het paard rond zou
rond rijden.
Toen ging ze naar beneden en Jantje
was alleen.
Niet gebid I dat was voor Jan iets
vreeselijkstoen bad hij stil z'n avond
gebedje en sliep weidra in.
De dagen vlogen om zoodat de week
om was eer men het wist.
Op 'n morgen heel vroeg werd er
gebeld, jantje was in den tuin met zijn
paard aan het spelen.
Oerda doet open en daar staat haar
schoonzuster voor haar.
Zoo, ben je d*r al zei ze haar vrien
delijk groetend?
|aen waar is mijn lieve Jan neman
Stil zeg, heel stil doen, hty is In
den tuin aan het spelen.
Qrootmoeder kwam ook recht harte
lijk haar schoondochter begroeten en
ze vond het heel j immer, dat de kleine
vent nu al weer weg ging Wa.it zei
Grootmoe, hij is een heele lieve, ge-
Mr. Philippus Verbrugge, middag
klaar te doen consteeren en de erro-
neuse begrippen van die anonieme
Schrijver of Schrijvers aan den dag
te leggen. By nalatigheid van dien
houd hy den of dezelven voor Eer
dieven, Godvergeten Schurken en in-
faame Lasteraars, en zal zig nu noch
by vervolg in 't geringste aan naam-
looze Schotschrijvers niet stooren,
maar die altoos met die verontwaar
diging beschouwen, gelijk dezelve by
alle weldenkende meriteeren.
Actum Besoijen den 27 Maart 1787.
(Geteekend) A. Vermeulen.
In de vergadering van Libértatis
Amor van 2 April 1787, die door alle
leden behalve Wellens en Olifiers
werd bezocht, werd besloten tegen 't
stuk van Vermeulen de volgende „ad
vertentie" in de Haarlemsche Cou
rant te doen plaatsen:
N. B. De leeden van de vaderland-
sche sociëteit Libértatis Amor binnen
Waalwijk vinden sig uyt eene oprech
te vaderlandsche zugt genoodzaakt de
Schrijver des Briefs in de Politicque
Kruyer no. 426 en geteekend de
Grootvader van de jonge Waahvijker,
teegens de advertentie van A. Ver
meulen, te vinden in de Haarlemse
Courandt van den 31 Maart 1787
vermits de sociëteit sig daar mede
inbetrokken vind te helpen justifi-
ceren; versoekt een ieder vaderlander
zijn oordeel op te schorten en sijn oog
te houden op de Politicque Kruyer.
Het spijt me, dat het mij uit gemis
van nadere inlichtingen en ook door
het niet kunnen raadplegen van latere
Politieke Kruyer's (die zoo maar niet
voor het grijpen zijn!) onmogelijk is,
iets naders omtrent die „affaire" mee
te deelen; ook de notulen van de so
ciëteit doen er verder het zwijgen toe.
Wordt vervolgd.
INGEZONDEN STUKKEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Red
NEDERLANDSCHE FABRIKATEN
EN HUN ONTSTAAN.
Een goede les voor iedereen.
Ik las dezer dagen in „het Vader
land", onder bovenstaanden titel, het
volgende verslag:
tioorzame jongen.
Nu ging Moeder in de tuindeur
*laan en Grootmoe zat in haar leun-
stoel en tante Gerda ging naar Jan
om met hem te spelen.
Maar toen Jin op keek van zijn spel,
laar keek hQ langs tante Gerda en
daar ztet hij zijn Moeder staan.
Jan'je Iaat zich van het paard vallen
rent tante Gerda voorbij en roept
Moeder, Moeder, tante Gerda 1
Moeder staat daar en hi] valt heel
büj en vol vreugde zijn Moeder in
haar armen en zegtkomt U mij halen
Ja. m'n lieve schat, ik kom je halen
en Vader verlangt ook heel erg naar
zijn lieven Jan.
Moeder was op een stoel gezeten en
lamje verkneukelde zich heerlijk h
Moeders armen, wat was nu Jan j
blij. zóó blij dat hij weer o zoo graag
naar zijn eigen huis ging en o, hij had
Moesje zooveel te vertellen.
Drzen dag bleven Moeder en Jantje
nog bij Grootmoe en Tante.
Maar toch wilde Moeder thuis wezen
als Vader van kantoor thuis kwam.
Het was weer heel stil in de woning
van Grootmoeder, nu Jan'je vertrok
ken was.
Maar een heele groote blijdschap
was 't toen Jantje zijn Vader weer
ontmoette en weer een poosje op
Vaders knie paardje mocht rijden en
hij vertelde van het mooie groote paard
btj Grootmoe.
Nu mijn lieve jongen zei Moeder het
is je tijd voor bed hoor.
Toe nog even een boerenpaard
Vader zei |an. En daar ging het heel
hard op Vaders knie Een boerenpaard,
toen een Heerenpaard daarna een
Damespaard en toen zette Vader
Jantje met een grooten sprong op den
grond een nachtkus en weg was Jantje
naar bed, toen begon Vader de krant
te lezen.
It dien tijd had Moeder Jantje uit
gekleed en nu boog Jan'je weer zijn
knietjes om te bidden en vroeg of de
Heere God hem bewaren wilde dezen
te
20 -50 cf. per ons
verschaft U wolken, van. genot
iacht en hij dankte, dat hij Vader en
Moeder weer goed en gezond heeft
'erug gebracht
Toen Jantje het Amen uitgesproken
had. stopte M ieder hem lekker toe en
Adlde |an'je ook een nach'zoen geven,
oen begon Jantje te vertillen, dat hij
ttpel de week niet gebid had.
En waarom niet vroeg Moeder ver.
«chrikt en |amje vertelde, dit het
meisje gezegd had, dat ik op U maar
moest wach'en.
Toen Jamje Moeders droevig gezicht
zag, vroeg Jantje.
Moeder, wat zal nu de lieve Heer
wei zeggen
Wat is Jan'je lang weg gebleven hé
Zou de lieve Heer mij nu weer
gehoord hebben.
Toen begreep Moeder om later haar
j >ngen nooit, meer zonder haar of
Vaders gelelde te doen logeeren.
Dit was 'n heel klein woord uit den
Kindermond gesproken. Toen Moeder
beneden kwam, vertelden zij aan Vader,
die ook van heele andere gedachten
was en ook hij nam zich in alle stilte
voor om nooit zijn kind meer al een
elders te latrn, zeker niet, als hij niet
vast wist. aan wiens hoede z'n kind in
alles was toeveitrouwd.
J. T. D. H.
Sneeuwpret.
De winter beloofde heel wat en de
sneeuw bleef lang liggen. De slede
werd nu te voorschijn gehaald en na
gekeken. Zij bleek gelukkig in goede
conditie te zijn, alteen werd er een
nieuw touw aan gebonden. De kinde-
ren gingen met de slede naar school.
Twee trokken en éét mocht er op
zitten, natuurlijk met Fidel, die vond
het een uitvinding, dat hij niet door
die koude sneeuw behoefde te ioopen
met zijn pootjes, lederen keer als een
van de drie een eind gesleed had,
werd de plaats weer afgestaan aan
een der anderen, omdat het trouwens
ook veelte koud was, lang achtereen
Nog aarzelde Jan<je
Alstublieft zei jantje
Nedcrlandsch Fabrikaat staat al een -week lang
In groote letters op den gevel van Vroom en
Dreesmann aan het Spui, Nederlandsche fabri
katen vinden we er in alle étalages. Het publiek
verwondert zich bij het zien daarvan, dat er
zóóveel in Nederland gemaakt wordt, waarvan
men vast overtuigd wa$, dat het
land het kon leveren.
Maar men is verder gegaan. Om nog beter bet
publiek in te scherpen, wat Nederlandsche in
dustrieën vervaardigen, heeft men eeo tentoon
stelling ingerichi om te laten jfiei* h het ge
beurt.
Vandaag om elf uur is deze tentoonstelling ge
opend en de heer Van Wijk, van Vroom en
Dreesmann, aan wiens brein deze veldtocht voor
Nederlandsch fabrikaat ontsproten is, leidde de
vetegenwoordigers van de pers rond.
Het tentoonstellingsterrein bevindt zich links
van den ingang op de parterre en de eerste
stand waar men aanlandt, is die der Vereeniging
Nederlandsch Fabrikaat, welke natuurlijk bij
deze actie al haar medewerking verleent. We
vinden er afbeeldingen uit de film Nederlandsch
Fabrikaat, en verschillende uitgaven der ver-
Ja, man,;#' kijkt sikkeneurig
Door de tyds-omstandigheid;
Jou slaat op 't gezicht te lezen.
Dat jy aan „malaise" lydf.
Weet je, waarom, ondanks alles.
Ik zoo vroolyk,glunder kyk?
Door myn pypje D0UWE EGBERTS
Ben ik Rothschild! nog te ruk
Qmtje Doorcnta
AS4
ecniging, waaronder de wandkaart „een reis door
Nederland", waarop een plattegrond van ons laiyl
met bij elke plaats een teekeningetje van het
voornaamste bij drijf dat er gevestigd is.
Daarnaast een stand met een machine, waar
op kringen van spoelen dreunend een zonderlin
gen rondedans uitvoeren. Hier, dames, wordt
directoire-elastiek gefabriceerd, het is de stand
der firma Fortuin en Co. te Deventer.
De Eerste Nederlandsche Kantfabriek komt
goed voor den dag. Ze heeft de wanden van haar
tijdelijk verblijf met kant afgezet en op een
groote machine met een spinneweb van draden
zien we de kant in wording.
De fabriek van Ter Weeme te Neede vervaar
digt een stof, die wij ej^ misschien velen met
ons altijd voor Engelsch gehouden hebben: bad
stof. Stapels bandhandschoenen met kleurige
randjes liggen te kijk en op een kleinen weef
stoel wordt de stof vervaardigd ten aanschouwe
van *t publiek.
De Geldropsche Tricotagefabriek heeft als spé
cialité de la maison damesbadpakken in een 200
groote verscheidenheid van kleur en teekening,
dat ieder er het hare vindt. Ze worden veel naar
Engeland uitgevoerd en de uitgestalde pakjes
droegen dan ook Engelsche merken, maar dat
was bij vergissing, men zal ze door Nederland
sche vervangen. Op de machine met kleurige
klossen worden de badpakjes gemaakt, de beide
andere machines in dezen stand zijn voor ge-
moltonneerd en voor dun goed, welk laatste ter
plaatse tot dlrectoirs verwerkt wordt. Het is
typisch om te zien, hoe vlug en handig zoo*n
kleedingstuk in elkaar gezet wordt.
De mooiste af deeling is ongetwijfeld die der
Kon. Ver. Tapljtf abrieken uit Rotterdam; de
warm gekleurde loopers en tapijten op den vloer
en tegen de muren zijn een lust voor de oogen.
Op een getouw wordt gedemonstreerd, hoe de
handgeknoopte tapijten gemaakt worden. Ze zijn
in eiken vorm en teekening te maken, we zagen
o.a. een afbeelding van den traplooper van het
s.s. Statendam en verschillende altaarkleed en.
alle van nogal afwijkende vormen. Tapijten als
deze bevatten 21.000 k 90.000 knoopen per vier
kanten meter.
De mechanische geknoopte tapijten, de beken
de Silma en Darrab zijn eveneens zeer mooi en
de voorbeelden van kleeden en loopers van mo
quette die we hier zien, zijn voornaam van kleu
ren en vormen.
Bijzonder mooi zijn de tapijten van mohair;
