(HUIKT nu HïEREN-BAM y0 40 Zaterdag 16 Mei '81. 54e Jrg. TWEEDE BLAD. Iets omtrent de Hervormde Kerk aan de Haven. Toestand dier Kerk rond 1800. door J. van der Hammen Nicz. L XXXIX (Slot). Certificatie van Lambert 1 Janssen, Cornelis Cornelisz. Drossart en Jan Adriaew-z ten behoeve van oen dorpe van Besoijen, gepasseerd voor schepenen van Waalwijk Jan Lamberisz Millinck en Ghijs- brecht Lenartsz de Jonge (30 Augustus 1625). Allen dengenen die dese onse pre sente letteren van certificatien sullen sien ofte hooren lesen, saluyt. Wij, Jan Lambertssoon Millinck tnde Ghijsbrecht Lenartssoon de longe, schepenen inder vryheyt van Waelwijck inde Langstraet, doen condt eenen yegelycken, certificerende voorde gerechte waerheyt, dat op huy- den date deses voor ons erschenen en- de gecompareert sijn in eygene ende proprie persone den eersamen Lam- fort Janssen, out omtrent 58 jaeren, eertijds schepen ende borgemeester alhier, Cornelis Cornetissen Drossari, out ontrent 1) 54 jaeren, eertijts schepen ende borgemeester alhier, Jan Adriaenssenout ontrent 30 jae ren, onsen mede schepen, wesende luyden met eeren, omme der waer heyt getuyghenisse te gevenDe welcke ter instantie endie rechtely- cken versoucke van de borgemeesters ende regeerders des dorps van Be- soven anex Waelwyck, gelegen we sende (in) Suythollant, hebben ge- saemderhant ende el cx een van hen lieden int besondere getuycht, ver- ciaert ende geaffirmeert, tuyghden, verclaerden ende affirmeerden mits- liesen bij cede, die sy lieden respecti ve int stuck ende aenvangen haerder offitien gedaen hebben, waerachtich te wesen ende haer seer wel kenlijck sgene hiar naer is volgende, als dat den Prince van Or an gi en, Mauritius van Nassau, etc., met synen leger romende van den Lande van Cleelf jende Graeff, inde Langstraet tot Be soven ende Waelwijck is nedergeslae- gen ende aldaer gelogeert, ende als- doen groote fouragie van hoy, stroy, granen, brant etc. geconsumeert en de vervoyert, ende voorts alsdoen in cost ende dranck moeten versorgen, ende wat dingesetenen voorts hadden van fruyt als anders in haere hoven teenemael geruineert ende vernielt, daer se eenichsints aft' meenden te le ven, ende van daer vertrocken naede Made. Ende daernae weder syne Ex cellentie Prince Hendrick van Nassau etc. wederomme gecomen is van etc Made met eene groote partie van chrjjschvolck van de Ed. Ho. Mo. hee- ren Staten Generael der Vereenichde Nederlanden, ontrent den 24-en Oc- lobris 1624 tot Besoyen ende Wael wijck nederslaende ende haer aldaer rontsomme begraven, ende betren cheel 2) met bolwercken ende andere wegen met hout ende aerde opge- carst 3) ende gemaect, waer door din gesetenen landen, daer de trencheen 2) ende andere wereken geleecht sijn, grootelijcxen sijn bedorven met gra ven, ende meer sal costen te slichten ende de graften ende cuyien weder vol te carren, als de luyden in een jaar vruchten sullen connen trecken van haere landen; mede dat oyck de tren cheen 2), die opten dijck, wesende den zeedijck, geleecht sijn, voor de hooge waeteren seer geswact ende be dorven is ende veel sal costen weder te repareren, door dyen daerde onder aenden voet vanden zeedijck is affge- steecken, daer de trencheen 2) mede gemaect is, ende oversulex seer ge- gecrenct. Verclaerden mede dat den Prince Hendrick van Nassau metten voor schreven leger ter voornoempte plaet- sen ingelegert ende synen leger al daer nedergeslaegen hebbende, ge- continueert ende gebleven tot Mey- dach voorleden 1625, als wanneer tle- ger verlrock naer Dongen ende tot Dongen ontrent drye weecken leger geslaen hebbende, wederomme met gantsche armadé, soo te voet als ',e peerde, waegens, ende alle wederge- coemen tot Waelwijck ende Besoyen in haere voorschreven trenchemen ten 2) ende in andere dorpen daer on trent ende aldaer gelegen totten 25 July 1625, alsoo dat tvoorschreven leger inden voornoempten winter al len den ingesetenen hoy, stroy, gra nen, torff, brant etc. teenemael heb ben opgevoyert, te niet gemaect ende geruineert, soodat den ingesetenen selffs haer evgen peerden ende bees ten van haer eygen hoy ende voeyer niet en mochten voeyeren, mer op an dere plaetsen int land van Altena ende Heusden, oock naer Gorcum ende el ders tot groote costen hebben moeten besteden int voeder, ofte souden van honger hebben moeten sterven, alsoo die ruyters ende voerlieden die vuyt de stallen dreven ende niet mede mochten voederen, ende oversulex veel peerden ende beesten den voor leden winter van armoet ende honger gestorven ende te niet gegaen; ende alsoo sijn den ingesetenen meest vuyt haere haelï geraect ende haer goet in armoet geconsumeert door den langdurigen oorloch, ende qualijck middel hebben ofte de meestendeel geene middel, omme wederomme peerden ofte beesten te coopen, om daer mede haere landen te cultiveren ende van te leven. Jae, dat meer is, hebben veel' ingesetenen selffs inden voorleden winter geduerende de voor schreven inlegeringe haer huysen moeten veriaeten ende missen ende veel sijn van de ruyteren ende solda ten daer vuyt gedrongen ofte ge- jaecht geworden ende alsoo in armoet in kereken ende andere phietschen moeten vluchten. Verclaerden mede, dat dieger van Roosendaal, den Prince van ManSfeld met syné armade ende de nieuwe Engelschen met alle suiten ende treyn van tgansche leger hij den anderen gecoemen sijn ter voorschreven plaet- se ende inde Langstraet daer ontrent, ende alsdoen wederomme de weylan- den buytensdijcx gelegen tweemael de sen somer hebben affgewevt ende ge- scrobt met alle de groote mennichte van peerden der ruyteren, toech 4), als waegenpeerden, soo dat dingesete nen haer eygen peerden ende beesten daer niet en mochten houden, door dyen datter veel genomen worden, als oyck mede door gebreek van wey- den, ende oversucx int lant van Alte na, Huesden ende elders mosten vluchten ende besteden, soo datter desen jaere 1625 geene ofte seer wey- nige vruchten van hoy, gras ofte an der coren en sullen hebben te ver wachten, daerenhoven affgemeyt, aff- gesneden ende affgeweyt haer coren, soo winter als somer coren, soo dat ter niets ofte seer weynich is overge schoten ofte gebleven, daer van din gesetenen inden toecomenden aen- staenden winter noch eenichsints aff souden moegen leven ofte eenige over geblevene beesten inden winter mede tonderhouden ofte voederen, ende dat meer is hebben de peerden allen de straten, stegen, wegen, dijeken ende slooten int weylant soo inden gront gedrempt, toegetreden, gevelst 5) en de geruineert, dattet niet en is om te compareren omme deselve weder in esse 6) te brengen ende te repareren. Verclaerden mede dat dingeseten oyck gans ende teenemael ontbloot van allen haeren houtwassen, soo cleyne als opgaande boomen, soo eyeken, esschen, willigenhout met oock de meeste fruytboomen ofte vruchtboomen affgehouwen, gebrant ende hutten daer van gemaeckt, soo dat men qualijck eenich hout daer ontrent souden weten te vinden, oyck mede het cleyn schaerhout geheelijck affgehouden, ende dat in onbequamen tyde, waerdoor de struveken bedor ven sijn, soo dattet geschaepen is vele ingesetenen desen aenstaenden win ter van coude sullen vergaen ende be derven, overmits de moeren ende vee- nen vande torffven sijn ontbloot ende vuytgerooft ende opter plaetsen dooi malitiè verbrant, soo dat den ingese tenen qualijck aen brant sullen con nen geraecken, oversulex geschapen groote armoede geleden te worden. Verclaerden mede dat in Junio lest- leden 1625 in Besoyen, doen tleger van de heeren Staten wederomme in de Langstraet van Dongen in haere voornoempte trencheen waeren ge coemen, by quade toesicht ofte on aclitsaemheyt van soldaten het dorp van Besoyen int midden vant dorp in brcint is geraect ende dienvolgende vande beste ende principaelste huy sen door den groot en ende scricke- lycken brant sijn affgebrant 25 huy sen, daerinne gereecke.nl drie schar ren met tgene die huyslieden daerinne hadden mede verbrant, soo dat se naecf by memiere van spreecken daer vuytquetmen, jae oyck eenige perso nen mede verbrant, behalven de an dere huysendie inden voorleden win ter by ruyteren ende soldaten vant voorschreven leger int voornoempte dorp van Besoyen sijn affgebrant en de affgebroecken ende by de soldaten hutten affgemaect, omtrent de vijf tien ofte sestien huysen, maeckende samen ontrent de 40 huysen, wesen de de meeste helft van tvoornoempte dorp, die teenemael inden gronde ge ruineert sijn ende niets ofte seer weg nich ten profyte gecoemen, die darme huyslieden moeten missen ende der ven ende qualijck weten umer sy den GELAATSMASSAGE. Altijd een mooie en gezonde huid door een of twee maal per week des avonds tegen het naar bed gaan, het gelaat een paar minuten met Purol te masseeren, waarna men de niet in de huid gedrongen Purol met een droog doekje kan afvegen. De door massage in de huid gedrongen Purol zal dan gedurende den nacht een verzachtendeen reinigende werking op de huidweefsels uitoefenen en bij eenigs- zins regelmatige toepassing der hierboven aangegeven eenvoudige behandeling, aan de huid een bijzonder zachte en mooieteint geven couden aenstaenden winter sullen in- cruypen, rusten ofte schuylen, maei deen hier ende dander daer vuyt den haeren moeten vluchten ende gestoo- ten sijn, ende elders tot grooten coste moeten huyren ende alsoo in armoede vergaen; dat oyck de overgeblevene huysen, noch stacnde, sijn soo dacke- loos, weechteloos 7) gemaect ende van binnen soo vuytgebroecken ende ontrepareert 8), soo dat deen voor dander nae door de stereke winden omverre beginnen te vallen ende by naer soo veel sullen costen te repare ren, als off se nieus van gronts op souden worden gebout, vermits daer ontrent riet, stroy noch dackhout of te andere materialen en is te becoe- men, omme de voorschreven huysen mede te repareren, oversulex geschae pen desen aenstaenden wynter voorts de. huysen te sullen staen verrotten en de bederven. Als oyck s\jnde de mees te ingesetenen weduwen, weesen en de miserabele personen, de meesten deel geene middelen en hebben omme de voorschreven huysen te repareren, ende dat meer is de groote infectie ende gevelste 9) locht der contagieu- se ende vreemde siecten vande peste ende andere leger siecten door de langduerige inlegeringe ende onvuyt- spreeckelycke groote cranckten, siec ten ende sterften, die onder de solda ten was ende prineipaelijck onder de nieu Engelschendie altoos in den voornoempten dorpe van Besoyen ge duerende dinlegeringe gelegen hebben, tvoorschrcven dorp mette siecten seer is ontsteecken ende veel menschen ge storven, ende de siecten alnoch sijn grosserende 10), ende oversulex veel weduwen ende weesen gemaect, alsoo datter de meeste landen ongeculti veerd blyven liggen ende geschaepen geen ofte seer weynich winter corens gesayt te wordenstaet te bedencken waervan darme ingesetenen den toe comenden saysoene aff sullen leven. Allegeren den deponenten redenen van welwetentheyt van sgene voor schreven staet, alsoo sy sijn vande naegebueren van Besoyen ende aldaer mede daechlijcx hebben verkeert en de noch daechlijcx sijn verkeerende ende converserende. Ende want men schuldich is der waerheyt getuyehe- nisse te geven, insonderheyt daertoe rechtelycken versocht ende gedaecht sijnde, gelijck in desen is geschiet. Des torconde hebben wy onse segelen hier onder opt spatium van desen ge drild int jjaer ons heeren duysent zesshondert ende vijff ende twintich opten dertichsten dach in Augusto. (Geteekend,4. Michielssen 1625). 5). Bedorven. 6). In esse in wezen in be hoorlijken toestand. 7). Weechteloos zonder wand of muur weegluis wandr luis). 8). Zal bedoeld zijn ontrampe- neerd gehavend. 9). Bedorven. 10). Grosserende heerschende. KffTEFWRCHt hilleijes aan boord te komen, Maar, o wee, wat liep het mis. Als men ons eens snapte, En de vraag ons werd gesteld, Heb je wel eens plaats genomen, Op de boot en heb je geld?" Wordt vervolgd. Zonder schriftelijke toestemming is eenige overname uit deze rubriek verboden. DE WONDERREIS VAN KNIP EN KNAP. Blijf jij dan daar maar rustig zitten, Bij je moeder's pappot, hoor Om de wereld rond te reizen, Neen, daar deug je vast niet voor. «Dat moet je toch niet zeggen", Sprak nu Knip, „onthoud dat goed, 'k Heb als het er op aankomt, Zeker ook wel durf en moed". »Nu", 2ej Knap, „dat kan je toonen. Hoor dan goed maar naar mijn raad. Kijk eens naar dat schip, waarin Men al die groote kisten laadt. Qjsteren vroeg ik aan één der mannen, Die daar loopen aan den wal, 01 hij mij ook wilde zeggen, Wanneer het schip vertrekken zal. .Zeker", sprak hij, 'k zal 't je zeggen, 't Duurt nog wel een dag of tien, Loopt het met het laden tegen, Dan iets langer nog misschien. „Wou je mee", vroeg mij de man, Wel, je lijkt me flink genoeg, Om te varen, en een zeeman, Leert zijn werk ook nooit te vroeg. „|e begrijpt", sprak Knap nu verder, Tot zijn vriend, „dat stond mij aan, Maar alleen wil ik 't niet wagen, 'k Zou graag met jou samen gaan. Wat ik zoo straks je daar vertelde, Van dat kruipen In een schip, Was een grapje, ik begrijp wel, Dat dit niet gaan zou, Knip. 't Zou misschien ons wel gelukken In de drukte, die er is, De „Alles mag hier" kamer! Kleine Jan gooide zijn hoofd in den nek en stormde weg. Met een did— dindin—.lid doedoeliep hij over den bevroren weg, steeds maar klapperend: din—din—din—doe— doe doe. Soms zong Jan een liedje, dat bijna dezelfde klank als het geluid dat zijn klompen maakten, maar van daag had hij heelemaal geen lust om te zingen. Het was vreemd want de zon scheen helder op de met sneeuw bedekte daken der huizen en op de boomen waardoor alles schitterde alsof er met diamanten gezaaid was. Er was dan ook niets wat Jan verhinderde te zingen, alleen nu ging het niet Hij droeg in een hand een gesloten melkbus boordevol prachtige versche room en in zijn andere een mandje winterbessen, die mooi afstaken tegen de groene bladeren waarop ze lagen. De bessen waren een cadeau van hem zelf, terwijl hij de room voor zijn moeder naar het groote huis op den heuvel moest brengen. En dit was dan ook de reden, waarom Jan nu niet zingen kon 's-Morgens om vijf uur. De klok had juist vijf geslagen, toen zijn moeder de trap op kwam en riep .Jan, Jan, sta je op, denk er om niet weer in slaap vallen hoor!", waarna zij weer naar beneden ging. Na vijf minuten Aanteekeningen: 1Ontrent omtrent. 2). Betrencheel, trencheen trancheren loopgraven. 3). D,i. opgekard. 4). Toech tuig. hoorde ze echter heelemaal geen be weging boven. Ze riep onder aan de trap: „Jan, ben je weer in slaap ge vallen, kom, opstaan je moet naar het groote huis om room te brengen naar juffrouw Nanette, dat heb ik beloofd. Zorg dat je niet te laat komt en val niet van de trap als je naar beneden komt". Jan wreef zijn oogen, die iede- ren keer weer dicht wilden vallen, eens uit en sprong uit bed, trok zijn blouse over zijn pyamajas aan en bedacht toen weer, dat hij zich eerst moest wasschen en niet zijn pyama aanhou den. Hij had 's-morgens altijd erg veel moeite om zich alles weer te herinneren wat hij .niet mocht deen" van zijn moeder. Voorzichtig liep hij, toen hij met z'n toilet klaar was de trap af en vond zijn moeder in de keuken druk bezig voor het ontbijt te zorgen. Zoo ben je daar", zei ze, toen Jan Goeden mot gen" wenschte en zette vlug een dampende kop koffie voor hem neer met een paar groote sneden bruin brood. .Eet niet al te haastig, je hebt tijd genoeg", sprak ze. Toen hij klaar was met ontbijten, vulde zij het melkbusje met room en zond hem naar het groote huis. .Loop niet te hard", ried ze hem aan,.en wat er ook gebeurt, loop recht door 1 en verlies geen room". Zoo vertrok Jan, terwijl zijn klompen zongen van did - din did doe—doe en verbaasde zich er over wat een vreeselijk groot aantal dingen hij „niet doen" mocht vandaag. Hij vulde in den tuin een mandje met bessen, waarvan het kleine meisje in het groote huis zooveel hield, dat had ze hem eens verteld en dacht toen weer over alles wat hij moest nalaten. GEMEENTERAAD. HEUSDEN. Met den Voorzitter waren alle leden aanwezig. 1. N >tulen der vorige vergadering. Deze werden onveranderd goedgekeurd. 2. Mededeeling van ingekomen stukken. Er warenEen besluit van Qed. Staten, waarin de in de vorige ver gadering gewijzigde gemeente be grooting 1930 en 1931, alsmede die van het Vleescbkeuringsbedrljf '30 wer den goedgekeurd. Verder een schrijven van de heeren O van Everdirgen, A. v. d. Kolk en |oh. de Mol, waarin zij berichten hun herbenoeming tot lid der Schattings commissie voor de Rijksinkomsten belasting aangenomen. Beiden werden voor kennisgeving aangenomen. Voorts een verzoek van L. F. van Bladel voor ontheffing van den aan slag voor rioolbelasting van 't perceel 0 42 in de Putterslraat. De Voorzitter deelde mede, dat van B abusievelijk was aangeslagen, zoodat de ontheffing werd verleend. 3. Voorstel van B. en W. tot aan wijzing van een stemlokaal in de voorm school voor Mulo onderwijs. De Voorzitter gaf de reden op, waar om hij die plaats beter vond dan de tegenwoordige, waarna de leden aan 't voorstel hun goedkeuring verleenden. 4. Vaststelling van een suppletoir kohier der rioolbelasttng 1931. Dit kohier met een bedrag van f 10 werd met algemeene stemmen vast- 1 gesteld. 5 Wijziging der gemeente-begroo ting 1930. De Voorzitter deelde mede, dat er een paar posten moeten worden op gebracht, n.l. een voor premies volgens de ziektewet en een kwade post voor niet te innen belasting (Gemeente- inkomsten.) Ook dit voorstel werd aangenomen. Rondvraag. In de vorige vergadering had het lid Metselaar het plan geopperd de rioolbelasting voortaan progressief te tuffen, waarop de Voorzitter had toegestaan, dat de eerste in de volgende vergadering een ontwerp zoo indienen wat deze dan ook deed. Het voorstel was, dat, zoo de eigenaar tevens bewoner van zijn pand is, hij een inkomen tot f 1000 zal worden ge heven voor een aansluiting voor huls water f0 50 en voor een aansluiting van huiswater en tevens een privaat „Doe dat niet", .dat mag je niet doen", was hetgeen hij den heelen dag van zijn moeder hoorde en hij was er van overtuigd, dat als ze gezien had, dat hij bessen aan het plukken was, zij dadelijk geroepen zou hebben .Niet doen Jan", want ze zou misschien denken, dat hij langs den weg slingerde en de room vergat. Hij liep rustig door, plukte geen bessen meer, hoewel er genoeg langs den weg groeiden en zweeg, het was hem onmogelijk om te zingen. Hij kwam aan het groote huis en gaf de bus met room aan Jozefina, de keukenmeid, die hem dadelijk vroeg, waarom hij zoo gedrukt keek Toen hij niet antwoordde, vroeg ze hem „Zeg Jan, heb je je tong soms onderweg verloren Je loopt anders altijd te zingen en praat hon derd uit. Wat is er aan de hand?' .Er zijn vandaag zooveel „niet doens", zuchtte hij zacht en ernstig. Jan legde haar toen uit, wat hij eigenlijk bedoelde. Jozefina begreep het eerst niet, zij lachte en vroeg hem .Zoo, ben jij geen brave jongen geweest?" Jan schudde zijn hoofd.O, neen, ik kreeg al die .niet doens", voor ik iets gedaan had", legde hij uit. Toen werd hij vuurrood, want kleine Jan was erg trots op zijn moeder, en hij wilde niet, dat iemand verkeerd zou begrijpen, wat zij tegen hem had gezegd: „Weet je wat", zei Jozefina, „dadelijk komt jongejuffrouw Nanette naar beneden, om de room te halen, blijf hier maar even wachten, dan kun je haar alles een9 vertellen". Even later kwam in derdaad Nanette de trap af, het kleine (meisje van het groote huis, zooals Jan haar in zijn gedachten altijd noemde, t j 20-50Ojtroas

Kranten Streekarchief Langstraat Heusden Altena

Echo van het Zuiden | 1931 | | pagina 5