FRISO
BAAI
Geel 30d
Groen 35 ct.
Rood 40 ct
101. Zaterdag 19 Dec. 1931. 54e Jrg. I
TWEEDE BLAD.
ONS WEEKPRAATJE.
Men heeft ons wel eens gevraagd,
loe we toch elke week aan stof komen
loor een Weekoraaije. De oplossing
li heel evenvoudigde stof komt n.l
geheel eigener beweging tot ons. Voor
al ais men een beetje gevoelige natuur
leift, dan is de lezing van elk ochtend-
of avondblad een bron van sensatie
m wilde actie. De huisgenooten van
ilken Weekpraatjesmaker kennen dat
git ervaring. Is de lezer heel stil en
In zich zeiven gekeerd, dan zit hij een
politiek bericht te verwerkenslaatie
Ineens met zijn vuist op tafel, dan nam
lij kennis van een schreeuwend on-
techt; verscheurt hij plots in wilde
jrlft zijn krant, dan is hij het niet eens
met de strekking van het hoofdartikel
tn als hij daarna, na de stukken weer
Ie hebben opgeraapt, leeiijke woordj s
aan het mompelen gaat, blijf hem dan
git zijn buurt, want dan is-ie aan het
Kamerverslag bezig. Maar iedere re
actie tenslotte is gewekt dooriets.dat
Hof kan zijn voor een Weekpraa'je.
Oiven we gevolg aan onze gemaakte
voornemens, dan zouden we dezen
keer b.v. geschreven hebben over de
tangekondigde Kerstboodschap van
H.M de K mingin. Wat die boodschap
tal inhouden, weten we natuurlijk ook
niet, maar het gebaar op zich zeif
einden we al zoo schoon. Het feit,
dat onze Koningin zich een goede
Moeder wii toosten, die haar volk op
ten even hoogen ais intiemert feestdag
om zich heen verzamelt in den aether-
kring. om het moed in te spreken in
moeilijke oogenblikken van het leven
en in gedachten met dat volk mee op
Ie zien naar de llch jes. die duizend-
voudig dan fl inkeren zuilen als lit flijke
Imitatie van net stralend licht boven
Betlehem. hetwelk den weg weesnaar
Hem, in Wien het begin was der be
loofde Verlossing.
We zouden dezen keer ook geschre-
yen hebben over een Avro-onthulling,
maar we trappen toch maar liever niet
op 8ommiger gevoelige radio teentjes.
De versterkte zender met zijn zes
voudig krachtiger geluid stond ook op
het program, maar omdat intusschen
bleek, dat de nieuwe zender het geluid
alleen maar zesvoudig verkracht had,
daarom wordt tenslotte ons Week-
praa je ook niet aan deze geschiedenis
fewfld.
Dan hebben we nog de noodige
verontwaardiging te luchten over den
Invoer van meer dan 2 millioen KO.
Siberische roomboter in dit jaar,
waardoor de boterprijs zoo sterk werd
beïnvloed. Onze boeren lijden daardoor
enorme scha; zij zijn onderworpen
aan de bepalingen der RljkscontiOle.
maar hun prijzen worden verknoeid
door het gele goedje, dat de Russen
onder den naam van „roomboter* over
onze grenzen brengen en hier ais
zoodanig, d.l. als roomboter, mag
worden verkocht. Voor de consumenten
is het ook niet prettig om er naar te
moeten raden, ot hun roomboter door
Holiandacne boeren bereid, dan wel
in Russiscne banden gekneed Is.
Dan hebben we nog het geval te
verwerken van den burgemeester In
het Brabantsche Betkei—Enschot en
Heukeiom, die de bevolking per
proclamatie kennis gaf, dat ze allemaal
op een bepaalden a»ond tn de calé's
der gemeente bier konden gaan
drinken voor zijn rekening, omdat die
bevolking zoo tiarieiqk was geweest
bij zqn nuwelijk, Dat is 'n ecni Bra
bantsche gemocdeiijsneid, die h.usch
mei zooveel kwaad zal socmen, (daar
zal de burgemeester zeli wel van
overtuigd zijn) dat een Eerste Kameilid
zich ten pncm acm daarover vragen
te stellen aan den minister van Binnen-
landacne Zaken, uil Kamerlid maakt
zien evem jes onvergankelijk oetachctqk.
We grqren dan meiecn de gelegen
heid aan om als pcndanl van een
anderen burgemeester te vertellen, in
Friesland, in Wotkum. Uie houdt óóx
van proclamaties, gelijk andere konin
gen en velaheeten.
Vóórop in het nieuwsblad „Friso"
vonden we er dezer dagen een alge-
drukl. „Aan de bevolking 1* zoo
oegint hel. Het herinnerde ons hei
tym, waar we Caesar vertaalden „De
Oclij Qailico", Caesar, die elk houid*
stuk van zijn Werk beginl met „inna-
lus populurque Romani* „Aan de
bevolking 1* zegt de heer&cner van
Workum. Die bevolking kifjgt er dan
terecni allereerst van langs, omdat ze
wel eens ongeieekende brieven, pleegt
ie zenden aan haar buigervader. Wie
zich te beklagen heeii over een ander,
moet ntei alleen diens, maar ook zijn
eigen naam noemen, „hij kan er dan
van verzekeid zijn aldus in de
proclamatie dai de zaak zal onder
zoent worden en de scnuidige zoo
mogelijk zai worden gesuati."
Ook blijkt er teveel straatschenderij
te wuideii gepleegd in Workum en
wel op die „oogenblikken, waarop
geen agent in de ouun is". Scnulüigen
van deze straatschenderij
„Dat zijn ten eerste de ouders,
„die de oudeiiijke lucht niet vol-
„doende handhaven, uit onver
schilligheid, uil zwakke loegeef-
„njaheid. ui ook wei uit blinde
„vooringenomenheid, die hun belet
„bet kwaad ln hun kindcieniezien.
„Ik doe een beroep op de ouders
„en verzoek hun strenger legen
„hun kinderen op te treden."
Wie het alleen niet at kan met eigen
of bunrmanr booze kinderen, rocpe
den burgemeester er bij.
„Men kan er op vertrouwen, dat
„mijnerzijds steeds al het moge-
.lijke zai worden gedaan om de
„scuuidtgen gevoelig straf te be.
„zorgen."
'1 Kan wel wat streng en theatraal
zijn, maar er zit ook vcei waars in en
de burgemeester schroomt 't niet
krachtig ie zeggen ot ie handelen. 11 q
heeft er geen Z wane Piet voor noodig.
BUITENLAND.
Nanking in staat van beleg.
De toestand te Nanking is, tengevolge
van de onlusten, zeer verward gewor
den. De staat van beleg is afgekondigd.
De minister van buitenlandsche zaken
is afgetreden.
Er trekken groote troepen-afdeelin-
gen met machinegeweren, alsook be
reden troepen door de straten.
By de onlusten tusschen studenten
en politie zyn ongeveer 30 personen
gedood.
De militairen zijn den toestand ech
ter niet volkomen meester en de stu
denten oefenen in verschillende stads
gedeelten een ware terreur uit.
De volkspetitie in Saksen.
Volgens het voorloopig officieele re
sultaat hebben in den vry staat Saksen
van de 3,511,360 kiesgerechtigden
733,558 menschen zich voor ontbinding
van den Landdag verklaard, d.w.z. meer
dan twintig procent. Slechts tien pro
cent was noodig om de petitie te doen
slagen.
De communisten, die de volkspetitie
op touw hebben gezet, hebben met de
nazi's en de Duitsch-nationalen, die de
petitie steunden, in September 1930 bij
de verkiezingen voor den Ryksdag te
zamen ruim 1.184.000 stemmen verkre
gen. Voor de volkspetitie zijn nu ruim
411.000 stemmen minder uitgebracht
dan de drie partijen verleden jaar op
zich hebben vereenigd.
Sarrassani in België.
Na de bekende moeilijkheden, van pa-
triotardische zijde uitgelokt, is Sarrasani j voorzitterschap van Kalinin de zitting
dan eindelijk in België gekomen en heeft j geopend van het centrale uitvoerende
Hindenburg aan Hoovar.
President Hindenburg heeft een per
soonlijk schrijven gericht aan Presi
dent Hoover, waarin hij zegt dat de
president van het groote Amerikaan-
sche volk Duitschland uit den onhoud-
baren financieelen toestand kan red
den.
De brief is met nadruk gesteld en
maakte grooten indruk. Of hy veel re
sultaat zal hebben, valt te betwijfelen,
gezien de groote tegen-actie in den Se
naat van Hoover's moratorium-voor-
stel, dat Amerika 600 millioen dollar
kost. Men zegt dat Amerika zich maar
niet meer met Europa moet bemoeien,
daar men toch tot geen resultaat komt.
Engelands vlootprogram.
Volgens de Daily Herald moet de
Engelsche regeering voornemens zijn
het vlootbouwprogramma voor het vol
gende jaar voorloopig niet uit te voe
ren.
Er zullen alleen duikbooten worden
gebouwd, doch van den bouw van 3
kruisers; 8 torpedojagers en verschil
lende hulpschepen, die op het program
ma stonden, zal worden afgezien.
Motta President van Zwitserland.
De Zwitsersche Bondsvergadering
heeft tot Bondspresident voor het jaar
1932 het lid van den Bondsraad Motta
gekozen.
Het laatste Jaar van het Russische
vfjfjaarsplan.
Woensdag is in het Kremlin onder
dit circus Zaterdag te Luik zijn eerste
voorstelling gegeven. Dit is echter niet
zonder incidenten verloopen. Het „Hbl.
v. Antw." vertelt hieromtrent het vol
gende
„Vóór deze première werd eene
nieuwe poging gedaan om de Luike
naars over te halen niet naar het circus
te gaan.
Een belachelijk stoetje liep rond in de
stad met een wagen, waarin een kerel,
die de legeruniform droeg, de vreemde
lingen wegvaagde, terwijl eenige man
nen en vrouwen er om riepen niet naar
de vreemdelingen te gaan.
Wat na het vermakelykste is van
gansch deze historie is het feit, dat heel
dat rumoer op touw schijnt te zijn gezet
door een kerel die zelf geen Belg is. De
politie heeft er trouwens spoedig een
einde aan gemaakt door het stoetje uit
een te jagen en een procesverbaal op te
maken voor onwettig dragen van de uni
form.
Wat er ook van zij, het Luiksche pu
bliek heeft zijn afkeuring betoond voor
zulke praktijken.
Voegen wij hieraan toe dat op al het
geen men hem heeft willen aandoen, de
heer Stosch Sarrasani met een prinselijk
gebaar heeft geantwoord. Hij heeft na
melijk de bruto ontvangst van die eer
ste vertooning, dat is meer dan veertig
duizend francs, aan de liefdadige wer
ken van Luik geschonken. De aankondi
ging van dat goede nieuws was eene ge
legenheid te meer voor het circus-pu
bliek om den heer Stosch Sarrasani een
sympathieke ovatie te brengen,"
comité van de Sowjetunie,
In zijn openingsrede wees Kalinin er
op, dat de voornaamste taak van deze
vergadering was, het vaststellen van
de begrooting en van de oeconomische
plannen voor het jaar 1932, het laatste
jaar van het vijfjarenplan. Naast de
opening van een aantal nieuwe groote
werken, zooals de Fordfabrieken te
Nizjni Nowgorod en de groote electri-
sche centrale Dnjeprestroi, zal het cen
trale uitvoerende Gomité zich in het
komende jaar in het bijzonder hebben
bezig te houden met de verbetering van
de levensmiddelenvoorziening van de
arbeiders. Voornamelijk aan den land
bouw zullen dus in het komende jaar
hooge eischen moeten worden gesteld.
Zonder schrlfteiqke toestemming is eenige overname uit deze rubriek verboden.
DE WONDERREIS VAN
KNIP EN KNAP,
Weer klonk opeens heel luid,
De stem van den Kapitein
,Gi zien. wat daarvan toch,
De oorzaak wel kon zl}n."
De machinist kon toen,
Heel vlug weer naar beneden.
Waar de machines steeds,
Heel snel haar werk nog deden.
Zij draaiden al te snel,
De groote wielen rond,
Opeens de machist,
Daarvan de oorzaak vond.
Hl) ging zoo vlug als het kon,
Terug weer naar het dek,
.Wat is het?* werd hem gevraagd,
.De boot is toch niet lek?"
Door al dat vragen, liet
Hij zich echter niet storen,
De boot, zoo dacht h|j, heeft
Misschien de schroef vetioren.
Zoo bleek het ook te zijn,
Dat was een kwaad geval.
•Wie weet", sprak de kapitein,
Hoe lang het duren zal,
Voor men ons hier ontdekt,
Wij kunnen niet meer voort."
Knip sprak nu tot zijn vriend
„Zeg heb je dat gehoord."
Het is vreeselijk hoorik wou,
Dat gauw een schip maar kwam.
Al was het een rooverschip
Dat ons weer medenam."
Pas had hij dit gezegd,
Of aan den horizon
Verscheen iets dat misschien,
Een schip wel wezen kon.
Heel in de verte leek,
Het slechts een groote stip.
't Kwam langzaam naderbij,
En jahet was een schip.
(Wordt vervolgd).
BINNENLAND.
Rijksmiddelen.
De Rijksmiddelen hebben in Novem
ber 1931 42.273.300 opgebracht, of
1.646.600 meer dan verleden jaar. Se
dert 1 Januaari is de opbrengst ad
409,615,200, echter 52.386,600 bij de
eerste elf maanden van 1930 ten achter.
(Oec. en fin. med.).
De Heimondsche Draadnagelfabriek.
De heer van Poll heeft aan den Mi
nister van Arbeid, Handel en Nijverheid
enkele vragen gesteld betreffende het
feit dat de grootste draadnagelfabriek
te Helmond voor een duur van 5 jaren
geen draadnagels meer zal maken en
dat de vennootschap voor deze stilzet
ting een ruime vergoeding ontvangt
van een internationaal syndicaat.
per Vz pond
Het vliegongeluk te Bangkok.
Door den heer Behage, chef van den
Technischen Dienst der Koninkl. Indi
sche Luchtvaart Mij., die met dr. Groe-
neveld Meyer van de Departements-be-
drijven te Bandoeng, naar Bangkok was
gereisd, is het wrak van het te Bang
kok verongelukte K.L.M.-postvliegtuig
aan een nauwkeurig onderzoek onder
worpen.
Naar wy vernemen, heeft dit onder
zoek aan het licht gebracht, dat het
noodluik van het vliegtuig, waaraan
men aanvankelijk de oorzaak van het
ongeluk meende te moeten toeschrij
ven, gevonden is en niet alleen in ge
sloten toestand, doch bovendien ge
grendeld.
Hierdoor wordt de veronderstelling,
dat het ongeluk te wijten moet zijn ge
weest, aan het plotseling stoppen van
een der motoren, op het oogenblik toen
Wiersma, na het uit veiligheidsoverwe
gingen nemen van een zeer langen aan
loop, tot de eigenlijke stijgvlucht wilde
overgaan, meer en meer aannemelijk.
De actie tegen den Hollandschen
gulden.)
De Engelsche pers beijvert zich om
te stoken tegen den Hollandschen gul
den. Dat hij 't niet houden zal, enz. 't Is
ook nogal erg voor den Brit, dat hij
van z'n hoogen troon is moeten afstap
pen en z'n pond, het geldmiddel der
wereld, dagelijks afstapt.
Onze regeering zal zeker doen wat
mogelijk is om den gulden te handha
ven. Nu er is ook geen gevaar. De Ned.
Bank heeft op 't oogenblik nog een
surplus van 450 millioen aan goud voor
uitvoer beschikbaar.
Slapte te Helmond.
Bij de N.V. J. A. Raymakers en Co's
textielfabrieken te Helmond is thans
weer 100 personen ontslag aangezegd.
Bij de N.V. Diddens Van Asten's tex
tielfabrieken werden 50 personen ont
slagen. Deze inkrimping is uitsluitend
gevolg van de daling van het Engelsche
Pond, waardoor de export naar Enge
land geheel is komen stop te staan.
Uit de textielindustrie.
Men seint uit Tilburg, dat Woensdag
avond een bespreking heeft plaats ge
had tusschen het bestuur van de ver-
DE NIEUWE PAR AP LU IE.
Het was al lederen dag mooi weer
geweest, en het wilde maar niet gaan
regenen.
Wie wilde nu graag regen
Ik niet zei boer Jansen, die het in
de maand Februari al heel druk kan
hebben met poten, planten en spitten,
laat het voor mj]a part maar mooi
weer blijden.
Nou, maar, zei kleine Marieije die
in de deur-opening stond met haar
mooie nieuwe parapluie in haar hand.
jes, ik wou maar dat het eens begon
te regenen.
Toen begon vader te lachen, en zei
heel vriendelijk legen zQn kleine lieve
schat. O, nu begrijp ik waarom jij
zoo naar regen verlangt, dan kan jij
je mooie parapluie opsteken hé?
Ja, natuurlijk zuchtte Marieije.
Je moet geduld hebben kindje zei
vader, er komt heusch nog wel eens
regen.
Ja dat weet ik ook wel, maar wan
neer? zei Marieije en ging weer naar
binnen.
Twee dagen later:
Marietje stap'e uit bed en liep op
haar bloote voetjes eerst naar het
raam om te kijken wat voor weer het
was
Hél keek ze wel goedl regent het?
Ja, het regent, en meteen trok ze gauw
haar kleertjes aan, snelde naar beneden
en riep moe moe..,, moeder het
regent.
ja m'n lieve kind dat ziet moeder
wel; nu moet je zeker gaan wandelen
zei moeder met een heel bezorgden
blik.
Wandelen vroeg Marieije, neen
wandelen niet, maar mag ik nu met
mijn parapluie naar opoe Ja dat mag
wel, maar dan moet je weer gauw terug
komen hoor. want moeder heeft je het
liefst maar bij d'r zei moe.
Marieije beloofde 't en staple heel
blij met 'n heel blij gezichtje naar
opoe.
Waarom was moeder zoo bezorgd
Marie'je was doorloopend ziek.
Marietje had suikerziekte.
Hebben jullie daar al eens van ge
boord Neen dan zal ik jullie eens
vertellen hoe Marietje aan die ziekte
gekomen is en bet is tegelijk een heele
goeie raadgeving om niet als Marietje
te doen.
Het was de laatste dag van de groote
vacantie en moeder maakte alles voor
school klaar, want morgen gingen Jan,
Piet en Marietje weer naar school.
Maar toen 's avonds Marieije naar
bed ging voelde ze zich heelemaal
niet prettig, maar zei nog niets en ze
dacht dat het met slapen wel ovet
zou gaan.
Maar den anderen dag had ze veel
erger hoofdpijn en toen moeder de
koorts—thermometer aanlegde had
Marieije 39 8 koorts.
Moeder schrok, stopte Marietje er
flink onder en ging even naar den
meester van de school vertellen dai
Miemje met hooge koorts te bed lag.
't Was nu heusch geen schoolpijn
want dat was ook eens één keer ge
beurd, maar dat werd voor den tweeden
maal niet meer uitgehaald, maar nu
was Marietje werkelijk ziek.
De dokter kwam.
En toen htj nauwkeurig had geke
ken consteerde de dokter mazelen.
Heel goed warm houden, zei de
dokter en wees vooral heel voorzich
tig voor tocht, want de warmte is heel
best voor haar.
Moeder was een flinke vrouw, ze
liet haar werk staan, en nam hulp in
de huishouding en zorgde met haar
gansche hart voor baar kind dat lag
te worstelen met hooge koortsen.
Het lichaampje van Marietje zat
overal onder roode vlekken Ze waren
heel goed naar buiten gekomen zei de
dokter; 't ging prachtig, de koorts
was al minder en de ouders waren
over-gelukkig.
Ze gingen een goede kant uit zei de
dokter, het gevaar was geweken en
nu zou de dokter over morgen terug
komen.
Het was heel rustig in de kamer.
Moeder dacht dat Marieije nog sliep
en ging de kamer uit.
De melkboer stond met zijn wagen
op den weg. Moeder moest altijd de
melk halen, en nu ging ze het ook
even halen, want Truus het meisje
was naar het dorp om een boodschap
en Marieije was toch stil en sliep nog
zoo dacht moeder, en toen de buur
vrouw naar Marietje vroeg vertelde
moeder het haastig en snelde gauw
met haar melkkan de weg op, en toen
moeder den hoek omdraaide liep ze
tegen iemand aan.
Van de schrik liet moeder de melk
kan vallen.
En waarom schrok moeder nn zoo
in eensl
Wel 't was Marieije. die heel stille-
'jes uit bed was gegaan en naar bui
len en wilde moeder tegemoet gaan.
Toen nam moeder Marieije op en
sloeg haar bonte schort om haar heep,
en legde haar weer in haar bedje.
Maar nu zag Marietje zoo wit, zóó
wit, want de mazelen waren naar bin
nen geslagen.
Hier kon de dokter niets meer aan
doen, en later moest de dokier tegen
de ouders zeggen dat Marieije suiker
ziekte had.
En suikerziekte, lieve Nichtjes en
Neefjes is een ziekte waar niet veei
aan te doen is.
Alleen een heel streng dlfiet volgen
en precies doen wat de dokter zegt.
Dit doen wel-groote menschen, maar
het was heel moeilijk voor Marieije,
want als ze eens in een onbewaakt
oogenblik was, nam ze wel eens een
lekker brokje of koekje. Want ons
Marietje was pas 5 jaar.
Wanneer men Marieije iets gaf, was
het altijd 'n mooie pop, of 'n wagentje,
maar nooit geen snoepperij'jes, en zoo
juist als gisteren en vandaag met Sint
Nicolaas, stel eens voor jullie geen
snoep, zouden jullie dat niet ver
schrikkelijk vinden? Nu ik wel, want
ik vind het ffln 'n stukje boterletter,
chocolade of marsepQn enz. enz. En
van dit alles mocht Marieije niets
hebben.
Zoo heeft ze op 'n middag toen
moeder even den groenteboer stond
te helpen, even een heerlijke gekookte
aardappel genomen, want die mocht
-
«r
668
Si
