KING
I
PEPERMUNT
Algemeen» Volkskunde.
1.
De Schoenmaker.
Als belooning stond hij daarom toe Dat tafereel vond men nog
aan het gilde, dat daar bestond, hun ln de 18e en 19e eeuw voor meerdere
patroonsfeest te vieren in de nabij ge-schoenwinkels in onze steden. Later
Als de verschillende beroepen of
ambachten een wapenschild voerden,
dan zou dat van de schoenmakers
ontegenzeggelijk bij uitzondering een
rijk verleden toonen. En er is mis-
scnien geen beroep, dat zich meer
onderscheidt door allerhande bijnamen,
zoowel ln binnen- als buitenland, ter
wijl het bedrijf ook in verhalen en
sagen en legenden een interessante rol
speelt.
Zoo wordt er b.v. beweerd, zoowel
in ons land als daarbuiten, dat in heel
oude lijden onze schoenmakers gaarne
Maandag hielden om een onschuldigen
hart—versterker te gaan nemen, en zoo
hun patroon, St. Crispinus te vieren.
Het moet wei heel lang geleden zijn,
vermoedelijk in de allereerste jaren
van onzen christelljken kalender, toen
ze nog niet wisten, wanneer 't de feest
dag van hun patroon was. En daarom
vierden ze hem, voor de zekerheid,
maar alle Maandagen.
in Frankrijk b.v. had men aan den
Schoenmaker, om den vorm van zijn
voorschoot, een naam gegeven, dien
wij dienen te vertalen als.opper
priester.*
Evenals men dichters en schrijvers
vroeger wel eens sarcastisch noemde
.ridders van de stalen pen,* zoo von-
den we eens in 't Folkloristisch Mu
seum te Antwerpen een stempel, waar
op was afgebeeld of uitgebeiteld een
zittende en werkende kleermaker.
Rondom het beeld konden we lezen:
„ridder van de korte lans met den
voet ln den riem." Het woord „ridder*
doet ons veronderstellen, dat op dien
ouden stempel de els met een strijd
wapen werd vergeleken. Een andere
oplossing konden wij er niet van geven.
Van de verschillende volkskundige
verhalen, welke er over den Schoen
maker bestaan, willen we er enkele
aardige meedeelen,
Het is al lang, heel lang geleden,
dat Karei 11 of Karei de Kale ln Uuitsch
land van een gedeelte des lands koning
was, zoowat om de helft der 9e eeuw.
Toen droegen vooral de vorsten alle
maal heel korte broeken, de z.g. knie
broeken. Maar Karei de Kale droeg
steeds een bijzonder model.
Bij gelegenheid eener wandeling of
bi) een paardrit liep deze curieuse broek
echter een erge scheur op. Goede
raad was duur, daar in de geheele
omgeving geen kleermaker te vinden
was. Wel woonden daar eenige schoen,
lappers, waarvan er dan ook een on
middellijk ontboden werd. En de be-
drijfsman wist waarlijk den scheur
op voortreffelijke wijze dicht te naaien,
voor weike prestatie de Koning dan
ook erkentelijk wilde wezen.
Kind
legen Abdijkerk. De schoenmakers heb
ben er nog heel lang het origineele
dezer toestemming in hun gilden-
koffer bewaard, en het perkament ls
later voor een groote som gelds aan
gekocht, en in 't Museum van Mainz
terecht gekomen.
Ook bij Hendrik de Groote, of Hen
drik de Goede,eens Koning van Frank
rijk, stond de Schoenmaker hoog aan-
geschreven. Er waren in zijn regee-
ringsjaren (16e eeuw) zeer veel mis
dadigers in het land. en hij wilde
onderzoeken, welke ambachten zich
bet meest aan allerlei wandaden schul.
dig maakten, En hij liet zich als zoo
danig een lijst voorleggen. Daarop
stonden vermeld de metselaars, de
kolendragers, de dakdekkers, de kleer
makers, enz. maar geen enkele schoen
maker. Dit ziende, riep de Koning
uit„Nu zie ik, dat schoenmakers
jrave menschen zijn!* Het gezegde
kreeg er ruchtbaarheid, en werd er
dan ook sinds dien lijd op dit bedrijf
toegepast.
Maar er is nog meer ten hunnen
gunste.
Keizer Karei V, iedereen uit de ge
schiedenls wel bekend, was in 't laatst
van October, en wel den 25e op jacht.
In de jachtvelden gekomen, bemerkte
hij om middag, dat hij de boterham
men. welke hij gewoon was mede te
nemen in zfln weitasch, vergeten had.
En de Keizer had inderdaad goeden
honger. Wat nu, te doen? Er lagen
slechts enkele armoedige huisjes in de
omgeving. Toch richtte hij zijn schre
den naar een dezer hutten, en zag er
binnenkomend, dat er feest in huls
was, en dat de bewoner, een schoen
maker, dien dag (St. Crispinus) een
gebraden feestgans op tafel had slaan.
Toen de Keizer er om een boterham
vroeg, werd hij vriendelijk ve; zocht
mede aan te zitten aan den disch, en
liet hij 't zich aan de ganzenboutjes
dan ook lekker smaken.
Als belooning voor dez-: gulheid,
schonk de Keizer aan den schoen
maker een groote laars met de keizer
lijke kroon er boven op, welk geschenk
dienen moest als ulthangteeken voor
zijn beroep.
Maar de schoenmakers hebben oud
tijds ook een leest uitgehangen Toen
echter deze eenvoudige leest meer be
paald het ulthangteeken werd der win
keliers van schoenmakers-gereedschap,
hingen de schoenmakers zelf een rood-
geschiiderden, leest die aan de kanten
of randen blinkend verguld was Zoo
zouden belangstellenden de leest beter
in de verte kunnen opmerken.
Toch werden weer door andere
collega's-schoenmakers, om meer aan
tal ten toon te stelten, de geheele
luifel (voorafdak der winkelhuizen in
de middeleeuwen) met schoenen en
laarzen behangen.
werd het b.v. bij de Amsterdamsche
schoenmakers meer gebruikelijk een
zeer gewoon opschrift te maken voor
het raam, deurraam of op gevel:
.Schoenen en Muilen tegen Overtoom-
schen prijs De Overtoomsche weg
was immers toen door een me
nigte van Schoenmakers bewoond,
die bekend waren om hun goedkoop
werk. Later hebben die Overtoomsche
goedkoope schoenen en muilen voor
de Waalwijksche moeten plaats maken.*
(Zie van Lennep en Ter Gauw's „Uit-
hangteekens").
En dien reputatievollen naam heeft
Waalwijk tot den huldigen dag nog
getrouw weten te bewaren, d. i. het
bekende land der schoen—industrie.
Waarover later meer.
VI. GERH. KR.
BUITENLAND.
Het verkeersprobleem te Parijs.
Volgens een officieele mededeeling
van de prefectuur van politie baart
het verkeersprobleem ook le Parijs
groote zorg.
Talrijke politiemannen belast met de
regeling van het verkeer zijn bij ver
keersongelukken gewond.
De statistiek heeft uitgewezen, dat
gedurende de eerste tien maanden van
dit jaar 644 agenten bij verkeersonge
vallen betrokken zijn geweest. Twee
hunner zijn overleden en 64 zwaar
gewond. Gedurende dezelfde periode
heeft de politie 71.536 automobilisten
of motorrijders beboet wegens roeke
loos rijden en het niet vaart minderen
bij de overgangen voor voetgangers.
Van 300 automobilisten werd het
rijbewijs ingetrokken.
De schaldenkwestie.
Uit Albany wordt gemeld, dat
Roosevelt tezamen met Owen Young
geheel onafhankelijk van de door Hoo
ver voorgestelde oorlogsschuldencom-
missie, een eigen schuldenprogram
uitwerkt, dat hij dadelijk na zijn
ambtsaanvaarding zal publiceeren.
Roosevelt zal waarschijnlijk Owen
Young tot specialen agent voor de
directe onderhandelingen met de schul
denaars mogendheden benoemen.
Young sleunt de politiek van Roo
sevelt, die gericht ls op verlaging der
tolmuren, teneinde den handel te doen
opleven en den schuldenaarslandende
betaling der oorlogsschulden te ver
gemakkelijken.
Het onderwijs ln Spanje.
De Spaansche regeering heeft be
paald, dat alle leerkrachten bij het
onderwijs, wier godsdienstige of poli
tleke gezindheid naar de meening der
regeering niet met hun ambt in over
eenstemming is, zullen worden ontsla
gen of op pensioen gesteld.
Tengevolge daarvan zfln in korten
tijd twintig leeraren ln de klassieke
studifin van hun functie ontheven en
zijn nog 33 andere leeraren en profes
soren, waaronder velen met een klin
kenden naam, en uit diverse takken
van onderwijs, ontslagen.
Japansche en Amerlkaansche manoeu
vres ln den Stillen Oceaan.
De lapansche admiraliteit heeft be
sloten, dat op 1 |anuari a.s. de groote
manoeuvres van de Japansche marine-
en luchtstrijdkrachten in den Stillen
Oceaan zullen worden gehouden. Door
het feit, dat de Amerlkaansche vloot
in Januari haar manoeuvres in den
Stillen Oceaan zal houden, krijgen de
Japansche vlootmanoeuvres ook poli
tieke beteekenis.
De werkloosheid in Daltschland.
Op 15 December bedroeg 't totaa
aantal bij de Dultsche arbeidsbeurzen
ingeschreven werkloozen ongeveer
5.604 000 of een vermeerdering met
ongeveer 249.000 vergeleken met 30
November.
De vorst, die een einde maakte aan
de setzoenbedrljven in de open lucht
en het eindigen van het werk voor
Kerstgeschenken, versieringen enz. ge
ven voor een deel de verklaring van
de vermeerdering.
Verkoop van bier in de V.S.
Naar uit Washington wordt gemeld
heeft het Huls van Afgevaardigden
heden het wetsontwerp aangenomen,
waarbij het brouwen en verkoopen
van bier met een alcoholpercentage
van 3.2 wordt toegestaan. Er werden
230 stemmen voor en 165 stemmen
tegen het ontwerp uitgebracht, dat
thans aan den Senaat zal worden
voorgelegd.
Het is onzeker welke houding de
Senaat zal aannemen tegenover deze
Bierwet, doch het gerucht gaat, dat
als de Senaat de wet eveneens aan
neemt, Hoover er wellicht zijn veto
over zal uitspreken. Het is de eerste
maal, dat een poging tot verzwakking
van de Drankverbodawet in het Huls
van Afgevaardigden succes heeft.
De Troebelen van Zuld-Amerlka.
Op de Para zijn twee Columbiaansche
kanonneerbooten aangekomen, die van
Brazilië vergunning wenschen om de
Amazone op te varen naar Leticia,
waar zich onlangs moeilijkheden met
Peru hebben voorgedaan.
Paraguay heeft aan den Volkenbond
laten weten het bemiddelingsvoorstel
van de neutrale commissie van Was
hington niet te kunnen aanvaarden,
daar volgens dit voorstel Bolivia
tweederde van den Gran Chaco bezet
zou mogen blijven houden.
Intern, arbeldsconferenile.
De buitengewone internationale ar-
beidsconierentie ter behandeling van
de verkorting van den werktijd ter
bestrijding der werkloosheid en tot
invoering van de 40 urenweek, tot het
Met de heerlijke, opwekkende
eigenschappen van het edele
natuurproduct en onder controle
van het laboratorium: Dr. van
Hamel Roos Harmens. Adam.
houden waarvan de raad van beheer
van het Internationaal Arbeidsbureau
heeft besloten zal op 10 Januari a.s.
te Genève worden geopend.
BINNENLAND.
Geen versch brood l
ln weerwil van het feit, dat in het
dezer dagen verschenen wetsontwerp
tot wijziging der Arbeidswet (bakkerij-
paragraaf) voorgesteld wordt om het
algemeen aanvangsuur in de bakkerijen
op vijf uur 's ochtends toe te staan,
zijn er nog geen voorstellen van de
regeering te wachten, welke kunnen
leiden tot verkrijging van versch brood
aan het ontbijt.
ln de Mem van*Antwoord totjwljzi-
glng van de Tarwewet-1931 zegt thans
minister Verschuur uitdrukkelijk, dat
hij niet genegen is te bevorderen, dat
het afleveringsuur van klein versch
brood wordt vervroegd.
Schilderijen der Koningin naar Indt'é.
De Stoomvaartmaatschappij Neder
land en de Rotterdamsche Lloyd.heb-
ben aan H M. de Koningin verzocht
te mogen medewerken aan het wel
slagen van de door H.M. te houden
tentoonstelling van schilderijen en
teekeningen in Ned. Indië en daarvoor
vrij vervoer naar en van Ned.-Indlë
van de voor deze tentoonstelling be
stemde stukken hebben aangeboden.
H.M. de Koningin heeft dit aanbod
gaarne aanvaard. De voor deze ten
toonstelling bestemde stukken zullen
per m s. „Indrapoera" in Januari a.s.
naar Ned Indië worden verzonden.
De Bossche Rijkskweekschool.
De Tweede Kamer stemde Woensdag
middag over de motie-Van Zadelhoff,
beoogende de voorgenomen^opheifing
van de Rijkskweekschool te 's-Herto-
genbosch te niet te doen. De stemmen
staakten (43 43).
De Kamer heeft Donderdagnamiddag
de motie v. Zadelhoff voor behoud van
de Rijkskweekschool bij den aanvang
van de vergadering verworpen met
47—46 stemmen, zoodat dus de school
zal worden opgeheven.
Zonder schriftelijke toestemming is eenige overname uit deze rubriek verboden
EEN EIGENWIJS VOGELTJE.
Verschrikt bleef 't kleine meisje staan
En ach wat had zij een spijt.
Nu is. dacht zij, de vogel weg
Nu ben 'k het vinkje kwijt.
Het vinkev rouwt je was gevlucht
De open schuurdeur uit
En vloog toeo daad'lijk naar haar man,
Die riep met blij geluid
.Kom gauw toch hier, mijn vrouwtje-lief
Ga naast me zitten, vlug.
Ik was toch zoo anistig en ik dacht,
Nooit zie ik haar terug.
Je hebt Je toch geen pijn gedaan,
Je nergens toch bezeerd?"
„Wees maar gerust, hoor beste man,"
Sprak zfl, .'k bleef ongedeerd
Al heb ik even angst gehad
Heel erg was het toch niet.
Wees maar weer vroolljk, net als ik
En heb maar geen verdriet.
Die domme jongen en dat kind,
Ze vonden me zoo mooi
Daar loopt hij ginder in den tuin,
Daar komt hij met zQn kool.
Wel, wel, wat kijkt hij op zijn neus
Nu ik hem ben ontvlucht."
Terwijl de vinkenvrouw dit zei
Daar suilde iets door de lucht.
Het was een steen, waarmee de knaap
Het vinkje treffen wou,
Dat, nu het weer in vrijheid was,
Voor hém niet zingen zou.
Wordt vorvolgd.
HANS BRENGT GELUK.
Als hij als voorwaarde stelde, dat
geen derde er ooit van hooren zou?
Waarom dan niet?
Waarom? Ja, hii Jurgen Wolraers,
die in de vierde klasse zat van het
stedelijk gymnasium, kon zich toch
geen tien gulden in de hand laten
stoppen, voor iets, dat zoo van zelf
sprak, als de teruggave van een gesto
len eigendom
Neen, hij moest 't opgeven. Maar
mijnheer Meelig moest dan ook zijn
eigendom missen. Hij moest dan maar
zien hoe hij naar de kegelclub kwam.
Bij al zijn verdriet over eigen leed
voelde Jurgen toch zoo iets als leed-
vermaak, een zekere trou9t, dat het
anderen toch ook niet heelemaal naar
wensch ging. Jurgen was nu eenmaal
geen engel,
Niemand zou het hem toch kwalijk
kunnen nemen, dat hij zijn Hans niet
aan baas Meelig opofferde. En als hij
thuis moest blijven, dan moest Meelig
ook maar zien, hoe hij uitkwam
Jurgen stond nog altijd in hetboschje.
Hij staarde voor zich uit en peinsde
en dacht na*
Als hij nu het pruikje eens op zoo'n
manier—
Eensklaps begon hij de losse aarde
weer uit te graven. Hij schepte en
schepte en eindelijk, daar wa9 het
ding weer. Eerst zag het er slordig
uit, maar nu was 't nog erger met
die aarde in de vette haren.
Jurgen keek er niet naar, maar
stopte het diep in zijn zak en toen-
ja, toen riep moeder voor het ontbijt.
Toen dat afgeloopen was, zat Jurgen
op zijn zolderkamertje. Hans zat op
de vensterbank en keek hoofdschud
dend naar zijn meester.
„Hansje," zei deze teeder en 9treelde
hem over de zwarte veeren, „Jk geloof,
dat je nog mijn gelnksvogel zult
worden."
Hij ging bij de tafel zitten en begon
ijverig het pruikje te borstelen en uit
te kammen, 't Begon er nu netjes uit
te zien en ging hoe langer hoe meer
lijken op een natuurlijke hoofdbedek-
krullend lag het haar nu, alsof 't pas
uit den kapperswinkel kwam.
Daarna nam Jurgen papier, pen en
inkt en schreef een brief. Toen hij
klaar was, knikte hij Hans nog eens
vriendelijk toe en ging heen.
De raaf pikte intusschen aan een
kaaskorst en 9taarde droefgeestig in de
boomkruinen. Hij bemerkte iets dat
hem aantrok. HoeschWeg was hij
en 't zolderkamertje wa9 leeg.
Mijnheer Meelig zat aan tafel, met
het versmade, zijden kapje op het
hoofd. Hij was kwaadaardig, en zijn
eten smaakte hem niet, al was het
ook zijn lievelingskostje: Kalfsvleesch
met macaronie. Daar werd hem een
brief gebracht.
„Zeker weer een bedelpartij, Jetje.
Maar 'k zal een boon worden, als ik
Hij la9, en zijn gezicht klaarde op
Luister eens even, Jetje. En hij
begon: „Mijnheer Meelig doe ik hier
bij weten, dat zijn pruik gevonden is
Als hij die terug wil hebben, moet hij
vanavond om acht uur, na het vallen
van de schemering bij de haag in den
tuin komen. Bij het gat daarin, moet
hij blijven staan en recht voor zich
uit kijken en dan precies doen, wat
hem gezegd wordt. NotabeneHij
moet de tien gulden gereed houden,
die hij van motgen den eerlijken
vinder beloofd heeft."
Geen onderteekening. Versuft keek
mijnheer Meelig op.
„Kijk ereis aan. En hoe komt die
daar nu bij? 'k Heb het maar alleen
tegen jou gezegd, Jetje!"
„Wat een wonder! Waarom gil je
ook als een bezetene! De ramen
stonden open!"
„Nou, 't kan me niets schelen, t
Komt gelukkig nog op geen tien gul
den aan. Mijn pruikje is 't me best
waard We kunnen 't immers missen,
niet, Jetje?" Hij kneep zijn echtge-
noote in de wang. Maar Juffrouw
vleelig was heelemaal niet in een
stemming om grapjes te maken. De
scherven van haar waschgerei zaten
ïaar nog dwars in de maag.
„Voor jou dwaasheden is er altijd
nog wel genoeg, dat weten we wel.
vlaar als 't noodig is voor de huis
houding—"
„Nou, brom maar niet. Jetje. Hier
heb je ook tien gulden. Koop daar
voor, wat je wilt. Ik ga mijn middag
dutje doen."
„Je bent vandaag al heel rojaal
uitgevallen, Meelig. Ik geloof, dat
Mijnheer Meelig luisterde niet meer
naar haar. Hij strekte zich behaagelijk
op de sofa uit, in 't heerlijke vooruit
zicht van zijn onverstoorden kegel
avond en vreedzaam klonk spoedig
zijn gesnurk door de kamer.
Wordt vervolgd.
Roos
Mos
in
S
brood
hut
d
23
Nieuwe Raadsels
1. Ik ben een spreekwoord van
letters
I—2—19—3 roofdier
7—12—13—14 verkorte jongensnaam
9—16—17 zot, dwaas
20-5-14 strik
II-2—10-19—3 lengtemaat
6—4—20 komt van het schaap
15—8—11 verkorte jongensnaam
21—22—3 bloeiwljze
18—4 23 voorzetsel
2. Van links naar rechts en van boven
naar beneden ben ik iels, dat de rijk
dom van den boer uitmaakt
x medeklinker
xxx vrucht
xxxxx niet smal
xxxxxxx dient om kleeren aan op
te hangen
xxxxxxxxx het gevraagde woord
xxxxxxx plaats In Noord—Holland
xxxxx vrucht
xxx telwoord
x medeklinker
3. Van links naar rechts en van boven
naar beneden ben ik een maand van
het jaar:
xxxxxxx het gevraagde woord
xxxxxx water in Noord—Holland
xxxxx zit aan lederen vinger
xxxx plaats in den Achterhoek
xxx voorzetsel
xx verkorte jongensnaam
x klinker
Oplossingen van de vorige week.
1. Jon8 gewend, oud gedaan.
KERSTMIS 3. e
Evelien les
Raalte lente
Soest eenvoud
2.
Met een mooie scheiding en sierlijk