Temidden der Oisterwijksche vennen.
DANIEL DONKERS
Binnenlandsch Nieuws.
Tweede Blad
Zaterdag 4 Juli 1936. No. 54.
De Echo van het Zuiden.
HET NIEUWE, AAN HELLAS EN
ROME GEÏNSPIREERDE, OPEN
LUCHT-THEATER.
Zou het nog noodig zijn de aandacht
van onze lezers te vragen voor het
prachtige land der Oisterwijksche ven
nen en bosschen? Ieder rechtgeaard
Brabanter kent immers het ongerepte
natuurschoon van deze streek, met
haar weelderig groen, dat in de stille
wateren weerspiegelt. Daar kan men
de frissche lucht, welke niet bezwan
gerd is met schoorsteenrook of stadsche
dompigheid met volle teugen inÜdemen.
Temidden van deze onvervalschte
en ongekunstelde pracht, heeft het ge
meentebestuur van Oisterwijk een per
manent openlucht-theater laten bru-
wen, dat thans nagenoeg geheel vol
tooid is en Woensdag j.l. op uitnoodi-
ging van het gemeentebestuur door de
vertegenwoordigers van de neele Bra-
bantsche en groote dagblad-pers werd
bezichtigd.
Omstreeks elf uur .arriveerden de
„persmannen" in het idyllisch stadje
Oisterwijk met zijn vriendelijke huizen,
waarvan de daken onder het groen van
lindeboomen schuil gaan. Het punt van
samenkomst was Hotel „De Zwaan",
aan de Lind, het lange plein, te mid
den waarvan het knusse raadhuis met
het trotsche torentje gelegen is.
Burgemeester Verwiel (oud-burge
meester van v.m. Besoijen), die met
den gemeente-secretaris en de beide
wethouders aanwezig was, verwelkom
de de persvertegenwoordigers en riep
nog een speciaal welkom toe aan den
heer dr. Jac. P. Thijsse, secretaris der
/„Vereeniging tot behoud van natuur
monumenten", de heer Alphons Laudy,
auteur van „Paradijsvloek", den heer
Hans Thiemeijer, regisseur van dit op
te voeren stuk en verder kapelaan
Rovers en den gemeente-architct, den
heer Bermond Vriens, die beiden het
openlucht-theater hebben tot stand ge
bracht.
Deze heeren hebben ons het nieuwe
natuur-theater laten zien en ons over
de totstandkoming van deze onderne
ming verhaald.
Alvorens we de beschrijving hier
van laten volgen, willen we eerst dank
brengen aan het gemeentebestuur, dat
als gastheer ons hartelijk heeft ontvan
gen en ons deed aanzitten aan een
lunch in Hotel „Bosch en Ven" en tot
slot van de bijeenkomst thee aanbood
in het boschrestaurant „De Gemulle-
hoeken".
Wij bewaren aan ons bezoek te Ois
terwijk de meest aangename herinne
ringen en willen daarvoor vanaf deze
plaats hartelijk dank betuigen aan on
zen gastheer, dien we een grooten toe
loop van vreemdelingen naar de open
luchtspelen, welke van zoo groot be
lang zijn voor de cultureele volksont
wikkeling, toewenschen.
Een stukje historie.
Een kwarteeuw geleden nam de
kunstzinnig aangelegde kapelaan Huij-
bers het initiatief tot verheffing van de
plaatselijke cultuur door het tooneel.
Hij bracht eenvoudige jongelieden in
de school van dichters en genieën.
Reeds in 1915 brachten dezen de litur
gische fantasie van een der hunnen, den
Brabantschen priester-dichter Willem
Smulders, ten tooneele.
Veertig voorstellingen van „De ver
loren Zoon" trokken twintig-duizend
bezoekers. Sedert hebben de geduldig
maar degelijk ontwikkelde dilettanten
met of zonder beroepshulp „Joseph in
Dothan" en „Adam in Ballingschap"
gespeeld, „Elkerlyck" en „De Klute
van Noach", „Don Quichot" en „De
Dochter van Roelant", een oubollige
klucht als „Krelis Louwwen" en de
middeleeuwsche teederheid der „Se-
venste Bliscap van Mariën", welk
tooneel in de groote steden heeft zulk
een artistiek speelplan gerealiseerd?
Oisterwijk heeft om de neo-gotnische
hoofdkerk van Cuypers de speeltvadi-
ties van de middeleeuwen als ononder
broken op den nieuwen tijd aangeslo
ten. Het bezit „ghesellen van den spe-
le", gevormde verzenzeggers en door
de jaren verbeterde acteurs, goede
zangkoren en muziekgezelschappen, die
ook hedendaagsche zangspelen aan
durven.
Hoe het tot stand kwam.
De geestelijke paedagogiek, die den
natuurdrang van het volk naar het be
leven van schoonheid eendrachtig en
voornaam bijeen houdt, treft het in de
samenwerking met het burgerlijk gezag.
Burgemeester Verwiel, geboren uit een
JAN DE JONGE.
V.
Soms kon het wel eens gebeuren,
dat vóór een stukje kalk van de
muur naar beneden vieldan gleed
er plotseling een straal van blijd
schap over het aangezicht van den
baas. Dan meende hij, dat hij de
zachte voetstappen van zijn Lina
had vernomen. Het duurde echter
slechts even dan streek hij met zijn
harde werkhand die glans van geluk
weer weg van het gelaat.
Eens was buurmans poes door de
nauwe gang naar de keuken ge
slopenhet was er toen schemer
donker. Maar zó stilletjes ze ook
kwam aansluipen, in de werkplaats
werd toch een geluid hoorbaar; de
vuurtang was naar beneden gevallen.
Daniël Donkers liet de drijfhamer
rusten: hoe vaak had zijn Lina ook
niet de tang uit haar ijverige handen
laten vallen 1 Hoe dikwijls was hij
dan niet naar de keuken gelopen
en had hij plagend gevraagd, terwijl
hij detangvoor haar opraapte: »En
heb je je ook gebrand V» Zo rende
hij ook nu de keuken in, nog steeds
met zijn gedachte in het gelukkige
verleden. Daar sprong in de open
staande deur de kat langs hem heen
naar buiten; zachtjes hing hij
het gevallen voorwerp weer opzijn
plaats en ging op de lege keuken
stoel zitten. Hij staarde naar de
haard en dan weer naar de keuken
kast, waartussen zij zich eens zo
ijverig heen en weer bewogen had.
Nil was alles stil; alleen een paar
mussen schoten langs de ruiten naar
beneden en vlogen dan weer vlug
de lucht in.
Het duurde soms wel een half uur,
voordat Daniël weer in de werk
plaats terug was. Als hij er dan
nog niet was, ging de knecht naar
de keuken en legde zacht de hand
op zijn schouder en zij: «Daniël 1»
»Ja, ja, Maarten». - Daarop gingen
ze dan samen weer naar de werk
plaats en Daniël nam zijn gereed
schap weer op en ging zwijgend aan
de arbeid.
Pas wanneer 's middags de bel
van de voordeur luidde en Frits uit
school terugkwam hij rende dan
door de gang naar de werkplaats,
dan kwam er weer leven in het
huis en ook in den ouden kuiper.
De knecht stond dan aan de haard,
om de eenvoudige maaltijd klaar te
maken. Vader en zoon gingen onder
tussen samen naar de tuin, naar
Frits' bloembedden. Was er hier of
daar een knop van een bloem open.
gegaan, dan groef hij onbarmhartig
de hele bloem uit de grond, om ze
's avonds, wanneer vader rustte van
de arbeid mee te nemen naar het
kerkhof, waar ze dan weer geplant
werd op moeders graf.
»Ze ziet het toch wel, vader?»
vroeg hij dan.
»Dat willen we hopen, m'n lieve
jongen», was steeds weer het stroeve
antwoord.
Maar de wereld was zó vol van
andere dingen nog. En vele van die
dingen waren erg plezierig. Dan had
dier fabrikanten-families, die Brabant
tot vernieuwing brachten, heeft als
promotor van zijn opwaarts strevende
gemeente ook een gelukkig oog voor
cultureele inspiraties.
Hij verstaat het, om den raad ver
dere perspectieven dan de kom van het
dorp te doen zien. Zijn overtuiging en
het idee van kapelaan Huybers' opvol
ger, den „Kunstkring"-moderator ka
pelaan Rovers met de activiteit van den
pienteren gemeente-architect Bermond
Vriens vonden elkaar en hebben met
medewerking van mr, P. G. van Tien
hoven, voorzitter van de „Vereeniging
tot behoud van natuurmonumenten" in
het oostelijk bosch-complex van het
Esscheven iets grootsch ondernomen:
den aanleg van een permanent open
lucht-theater, dat bekoorlijk is om 2ijn
schoone bouwlijnen, welke aan de
Grieksche en Romeinsche oudheid
werden ontleend.
Zonder dat iets aan het vredige
bosch-décor met de verrassende door
kijken langs het naaldgroen geforceerd
werd, klimt uit het speelplan, gevloerd
met violette flagstones en geschakeerd
met heidekruid, de breed gearmde,
steenen halfcirkel. Hij ontplooit ruim
elfhonderd ruime, makkelijke zitplaat
sen in steenen van groot formaat, zoo
genaamde Brabantsche moppen, har
monisch kleurend in het landschap.
Over een as van vijftig diameter ook
het- speelplan heeft een doorsnee van
dergelijke afmeting is het theater op
een omtrek van 45 Meter gelijkvloers,
opgetrokken tot een omtrek van 85
Meter aan den bovenrand, terwijl de
hoogste plaatsen toch maar 3 Meter
boven den beganen grond zijn gelegen.
Onder leiding van bekwame land-
schaps-architecten hebben ruim vier
maanden 1 Maart van dit jaar werd
begonnen dertig arbeiders gewerkt
aan de verwezenlijking van het ont
werp, resultaat eener gelukkige archi
tecturale samenwerking van gemeente
architect B. Vriens en Kapelaan Ro
vers. Natuurlijk moesten duizenden me
ters grond worden verplaatst en een
paar duizend heesters en ruim honderd
boomen worden aangeplant.
Thans is een aesthetisch verant
woord resultaat verkregen, dat verge
lijking met andere openlucht-theaters
glansrijk kan doorstaan.
De spelers komen, niet als bij het
Grieksche theater uit den bebouwden
achtergrond, maar uit het rijk gescha
keerde groen van berken, beuken, ei
ken, dennen en sparren en naderen tot
je b.v honden en katten, knikkers
en hazelnoten pruimen en keisen.
Daar was het gelukkig ook maar 1
voor den kleinen jongen onmo
gelijk, om altijd aan zijn gestorven
moeder te denken.
Eens, toen hij s avonds in het
schemeruur met zijn vader in de
tuin onder de pereboom zat, en ze
lange tijd geen van beiden een woord
gezegd hadden, zei de jongen op
eens«Vader 1»
»Ja, m'n jongen
»Ik denk», zei hij zachtjes
omdat hij er zo lang over had
zitten nadenken, »ik denk, dat
het toch wel goed is, dat moeder
met het kleine zusje mee gegaan is
naar de hemel!»
»Hoe kom je daar zo bij, Frits
vroeg vader Daniël.
»Ja, vader, maar ze was nog zo
èrg kleinze was misschien ook
wel bang geworden, zo alleen bij
den lieven Heer!»
»Nee, kind, voor den lieven Heer
wordt niemand bang, alleen de
bozen. Ik geloof, Frits, dat het toch
veel mooier was geweest, wanneer
we ons moedertje hadden mogen
houden; dan wist je nou nog, hoe
zacht moederhanden zijn I»
Maar Frits sprong op van de
bank. Hij ging rechtop voor zijn
vader staan, strekte zich de armen
uit, balde fier zijn vuisten en riep:
»Ja, vader, mooier was het misschien
wel geweest; maar,ik heb
geen moeder meer nodig, want
ik ben een jongen».
Daniël Donkers keek zijn jongen
wel wat angstig en bezorgd aan.
Zijn Frits! Wilde die al zó vroeg
op eigen benen staan? Ach, arme!
Zo verliep het ene jaar naar het
andere. Frits was nu al bijna 13
jaar. Hij was een tamelijk grote
jongen geworden, droeg een man
chester broek, een blauw jasje en
een grote ronde pet, zoals dat toen
onder de jongens mode was. Even
als zijn vader ging hij, voorzien van
een stapeltje boeken, een jaar naar
de »Latijnse school» In aardrijks
kunde en rekenen was hij al heel
gauw een hele baas. Ook kon hij
in de andere vakken goed mee
komen, wanneer hij zin had. Maar
daar ontbrak het juist nog wel eens
aan. Latijn b.v. trok hem niets aan.
vlak voor de toeschouwers, zoodat voor
het onontbeerlijke contact tusschen de
tooneelisten en het publiek is zorg
gedragen. Door dit onmiddellijk ver
band betrekken de acteurs de toe
schouwers in de gevoelens, welke allen
gemeenzaam zijn..
De architecten hebben met de uiter
ste gevoeligheid, de ruimtelijke over
zichtelijkheid van het tooneel en de zui
vere uitwerking van den klank ver
zorgd. De accoustiek, geregeld volgens
de wetten, die professor Muller heeft
getoetst, is volmaakt. Zonder het gra
ven van een stem weerkaatsenden vij
ver of het aanleggen van een andere
kunstmatigheid, bereikt de geluidsover
planting zonder verlies van helderheid
ook de uiterste zitplaatsen, die in den
afstand tot den versten speler nog maar
45 Meter verwijderd zijn. Een geluids
haag aan den schaduwrijken wandel
weg achterwaarts omsluit voor het ove
rige de toeschouwers, die met het na-
zonnetje van den verstrijkenden namid
dag in den rug, het spel goed kunnen
volgen.
Meer dan honderd figuranten zullen
voor het massaspel de speelruimte vul
len in wisselwerking met de acteurs en
actrices, als Zondag den 19en Juli a.s.
het theater wordt geopend met „De
Paradijsvloek" onder regie van Hans
Tiemeijer, door Reinhardt in Berlijn
gevormd, terwijl mede de schrijver van
het stuk, de heer Alphons Laudy, eeni-
ge leiding zal geven.
Ongetwijfeld zullen velen dit jaar
naar het schoone land der vennen trek
ken, waar de overlommerde Oirschot-
sche Baan, de jongste maanden van
een wegdek voorzien, tot het Natuur-
theater leidt met zijn ruim, verhard
parkeer-terrein, den monv.mentalen
theater-ingang met geheelde dieren-
groepen uit fabels van Lafonlaine,
Zwitsersche blokhutten voor en kaart
verkoop, het theepaviljoen en de idyl--
lische boschpaden.
Mogen de opvoeringen van de „Pa
radijsvloek" begunstigd woxden door
heerlijk zonneweer.
HET NIEUWE AVRO-GEBOUW.
Dinsdag had te Hilversum ouder
groote Oelangsleiliiig de opening
plaats van de nieuwe studio enz.
der AVUO, gelegen aan den's üra-
velaudsciienweg te Hnversum, waar-
oij de Ned. Pers 't eerst omvangen
werd. Het gezelscüap weid in de
groote concertzaal, plaats Diedeud
aan ÓUU loetioorders, ontvangen en
toegesproken duor den directeur,
den üeer VV. Vogt en den aigemeen
voorzitter, den üeer L)e Clercq. Hel
omroeporkest en de organisten
Pierre Palia en Johan H. besselaar
Jr., demonstreerden dc uiiniuiitende
accoustische kwaliteiten van de
gioole zaal en de eigenschappen
van bet amusements, en van bet
kerkorgel.
Daarna werd een rondgang door
bet zeer ruime en moderne gebou
wencomplex gemaakt, waarvan wel
de meest bizondere eigenschap is,
dat er een zoo streng mogelijke
afscheiding is gemaakt tusschen de
zoogenaamde gevoelige ruimte (de
negen studios) en de ongevoelige
deelen van bel gebouw, zooals gar
derobes, kleedkamers, foyers, gara
ges en andere dienstruimten.
Het zou ons te ver voeren, hier
een omstandige uiteenzetting te ge-
Al dat »m ens a» en »a m o» kon
hem niets schelen. »Y\at zal ik met
dal Latijn doen?» zei hij. »Als ik
een jaar verder ben, kom ik toch
in vaders werkplaats. En bij bet
kuipen-maken praten ze toch Hol
lands en nog t meest plat.»
Dat was bet echter niet alleen.
Frits had evenals zijn kameraden
een grote hekel aan den ouden leraar
in Latijn, meneer Kollar. In de
ganse stad stond meneer Kollar
bekend om zijn bezonder grote
geleerdheid. Maar deze geleerdheid
ging, jammer genoeg, over de hoof
den der jongens heen En in
de dingen van het gewone dagelijkse,
vrolijke en franke leven, waarin de
|ongens helden en knappe meesters
waren, was meneer Kollar juist een
kind gebleven.
Wanneer hij 's morgens de klas
kwam binnengestapt, waar de jon
gens nog net bezig waren, allerlei
grappen elkaar te vertellen, sprongen
ze met veel drukte en gelach naar
hun plaatsen. Dit ergerde den ouden
man steeds weer en altijd weer
trachtte hij hen dit af te K ren, maar
altijd tevergeefs. Als hij hen dan
eens liet zien, hoe dwaas zededen,
begonnen ze het juist opnieuw uit
te schateren van het lachen. Met in
de ene hand een boek, de andere
hand ver uitgestrekt en dan daarbij
nog zijn lange, magere hals,
zo stond meneer Kollar daar dan
voor de klas hun dolle sprongen
na te bootsen.
«Tjonge, jonge», zei hij dan soms,
»wat hebben jullie weer 'n plezier
vandaag! Wat zullen jullie je werk
weer schitterend kennen
»Loop naar de pomp mo-npelde
Frits van de achterste bank. Even
later murmelde het ganse jongens
koor: «Loop naar de pomp! Loop
naar de pomp
»Wat zeggen jullie daar?» vroeg
dan de oude leermeester, die iets
doof was.
Daarop riepen allen in koor»We
wensen U goeie morgen, meneer
Kollar
»Nou», antwoordde hij dan, »als
jullie zó goed geslapen hebt, vertel
me dan eens, Frits Donkers; «Wat
is het gerundium van pul so:
ik sla
Maar, al bracht Frits van het La
tijn ook al héél weinig terecht, in
ven van de ontelbare technische
verfijningen in dit omroepbedrijf
toegepast. Wel kregen wij den in
druk, dat bij den bouw geprofileerd
is van de laatste voi uei ingeii der
techniek. De siudio-veitiekk.n rus
ten als doozen op eigen lundeei ingen,
diep in den grond gelegd, waai over.
heen bel builciigebouw vrij als een
slolp werd geplaatst. De studios be
zitten geen ramen en de ventilatie
wordt op kunstmatige manier ver
kregen. De resp. kou ie en warme
lucht, bier toegevoeid, is zells »ge
luidsviij« gemaakt niet behulp van
absorblie-kaniers ol om een daar
voor gebezigd nieuw woord te ge
bruiken, in sus kameis. Deze instal
latie is zoo goed, dat men zelfs het
zoemen van de lucbtverveisclnng
niet meer boort. De meubileering
is dezertijds: staal meubelen, rubber
parketvloeren etc. De wanden van
de studios kunnen naar wensch
verwisseld worden in hard, middel
bard en zacht. In de groote studio
zaal gaat dit geheel automatisch
met behulp van een z.g. prisma
systeem. Voor het meeren eel is
het bouwwerk met zijn kostbaren
technischen inhoud in eigen land
gemaakt.
Ir. Damme, directeur-generaal van
al het andere was hij zijn kame
raden verreweg de baas. Voor het
bedenken van guiten of zelfs van
schelmenstreken w as hij voor allen
onmisbaar. Had hij weer iets uit
gebroed, dan wenkte hij zij kame
raden bij zich en legde zijn plannen
uit.
(Wo dt vervolgd.)
Oplossingen raadsels vorige week.
1 Fa pa - ver.
2 De klok.
3 Aalsmeer.
4 Alkmaar.
5 Sloten.
6 Wageningen.
7 Meerwijk.
8 Rijen.
9 Boekei.
10 Rhenen.
11 Oorschot.
12 Krimpen.
RAADSELS.
Ik ben iets dat alle weken goed
verzorgd in ons blad voorkomt.
9 10 5 8 is een kledingstuk.
13 12 7 niet oud.
8 10 2 3 zachte veren
12 10 5 nuttig dier.
4 11 6 7 8 geeft vreugd.
14 5 2 8 zwemvogel.
Verborgen plaatsnamen.
2 Waar bent ge gweest, ik heb
u de laatste tijd niet meer
gezien.
3 Wij hebben nog'n heel wijl staan
wachten eer de trein kwam.
4 lk heb er kelders in dat huis
gemaakt die waterdicht zijn.
5 Het waren allemaal oude wat er
in dat gesticht was.
6 Dit zijn de drie laatste en die
kun je voor de helft van de
prijs krijgen.
7 Hier aan de dijk zijn de voor-
zieningen dringender nodig als
daar.
8 Ja maar zo verschiet dat stuk
land niet door, ik geloof niet
verder als hier.
9 Een goed karakter maakt de
mens edel.
10 Er zal onder de dam door wel
een duiker moeten komen.
DOOR
